ZBIÓR- TRANSPORT- TRAKTOWANIE POZBIORCZE- PRZECHOWYWANIE ZASADNICZE- PRZYGOTOWANIE DO SPRZEDAŻY- TRANSPORT- HANDEL HURTOWY- HANDEL DETALICZNY- GOSPODARSTWO DOMOWE- KONSUMPCJA

CEL przechowalnictwa to wydłużenie czasu podaży w stanie świeżym

Procesy zachodzące w owocach i warzywach po zbiorze:

1. oddychanie

2. transpiracja

3. wzrost i rozwój

4. dojrzałość i starzenie się

5. procesy chorobowe

6. choroby fizjologiczne (abiotyczne)- uszkodzenie chłodowe, mrozowe, powodowane wysoka temperaturą (hipoterapia) i spowodowane zmianą składników atmosfery

7. zmiany składu chemicznego

ODDYCHANIE

- oddychanie beztlenowe (fermentacja)- może zachodzić przy niedostatku tlenu, podczas ścisłego upakowania, podczas oddychania beztlenowego powstaje CO₂ i alkohol etylowy- proces niekorzystny, tworzy się aldehyd octowy- obniżenie jakości przechowywanych owoców

C₆H₁₂O₆2C₆H₅OH+2CO₂

- tlenowe- wydzielanie CO₂ i energii (40% zużywa komórka na procesy metaboliczne, reszta to ciepło wydzielane do atmosfery i trzeba je odbierać od owoców)

C₆H₁₂O₆+6O₂+38ADP+38P6CO₂+6H₂O+38ATP+energia

ODDYCHANIE to rozkład złożonych związków organicznych (skrobia, kwasy organiczne) do CO₂ i H₂O z jednoczesnym wytwarzaniem energii oraz cząstek które mogą być wykorzystane przez komórkę do reakcji syntezy.

Powoduje:

1. zmniejszenie suchej masy, przyśpiesza starzenie, zmniejsza wartość odżywczą, zmiana smaku i aromatu

2. zwiększa zawartość CO₂ w otoczeniu, obniża zawartość tlenu poniżej pewnego poziomu- może prowadzić do oddychania beztlenowego (np w zamkniętym opakowaniu foliowym)

3. wydzielanie ciepła do otocznia- zagrzewanie się i przyśpieszanie procesów życiowych

Pod względem intensywności oddychanie warzyw dzielimy na 5 klas:

1. bardzo niska intensywność oddychania po zbiorze (<5ml CO₂/kg/h w temp 5ºC) ziemniak, cebula, czosnek, rzodkiewka, kawon

2. niska intensywność (5- 10ml) marchew, burak ćwikłowy, kapusta, dynia, ogórek, melon, papryka, pomidor

3. średnia intensywność (10- 20ml) kalafior, por, sałata

4. wysoka intensywność (20- 30ml) kapusta, brukselka, szpinak

5. bardzo wysoka intensywność (>30ml) brokuł, groch zielony, kukurydza cukrowa, pieczarka

najwcześniejsze odmiany- duża intensywność oddychania

późne odmiany- mała intensywność oddychania

Intensywność oddychania zależy od:

- gatunku

- odmiany

- temperatury (optymalna od 0*c do +4*C)

- składu atmosfery (przechowalni: tlen, dwutlenek węgla, etylen- aktywator enzymów, aby nie uszkodzić roślin można zrobić stosunek 3:5 CO₂ do O₂)

- światła (na świetle oddychają intensywniej)

- wilgotności

Skład powietrza:

- CO₂- 0,03%

- O₂- 21%

- N- 78%

- inne- 1%

Wyróżnia się 3 stadia dojrzałości:

- fizjologiczna- stan rozwoju organów rośliny który jest głównym celem uprawy i uzyskanie pełnej gotowości do przejścia do fazy rozwoju

- zbiorcza- stan fizjolog owoców, w którym powinny być zebrane, aby najlepiej nadawały się do przechowywania, stan dojrzałości w którym roślina lub jej organ charakteryzują się zespołem cech optymalnych do zbioru, transportu, przetwórstwa i przechowywania

- konsumpcyjna- stan fizjologii owoców, w którym osiągają one optymalne właściwości smakowe i najwyższą wartość odżywczą

Wskaźniki dojrzałości zbiorczej:

1. wielkość owoców ( bezpośrednio przed zbiorem wzrost objętości o 0,25-0,50%)

2. jędrność owoców ( maleje)

3. barwa zasadnicza skórki ( żółknie)

4. łatwość oddzielania się szypułki od pędów ( większa)

5. próba skrobiowa - określa stopień zaniku skrobi w miąższu jabłek

6. suma temp aktywnych ( dla każdej odmiany jest wart stała)

7. kalendarzowy termin zbioru - mało dokładny

TRANSPIRACJA, czyli utrata wody w postaci pary wodnej przez żywe tkanki rośliny (skórka, kutikula, aparaty szparkowe), wpływa negatywnie na wygląd, konsystencję, smak, masę, powoduje więdnięcie i utratę turgoru a więc świeżości,

Szybkość transpiracji zależy od:

1. budowy morfologicznej- stosunku powierzchni do objętości, im jest on większy tym transpiracja szybsza

2. budowy anatomicznej- budowa tkanek, ułożenie komórek miękiszowych, grubość skórki, kutikula, nalot woskowy, obecność suchych łusek

3. intensywności oddychania- wydzielane ciepło zwiększa deficyt pary wodnej i przyśpiesza transpirację

4. zawartość pary wodnej w otoczeniu

5. cyrkulacja powietrza

OBJAWY USZKODZEŃ CHŁODOWYCH

1. plamy na powierzchni owoców które są wynikiem utraty wody

2. wyciek wody z tkanek (więdnięcie)

3. wewnętrzne przebarwienie miękiszu, wiązek przewodzących, tkanek

4. rozkład tkanek

5. zaburzenia w dojrzewaniu

6. przyśpieszone starzenie

7. zwiększenie wrażliwości na gnicie

8. zmiany w składzie chemicznym- wpływ na smak i zapach

9. tworzą się białka stresowe

Zgodnie z polska norma wyróżnia się:

- zdolność przechowalnicza- cecha genetycznie warunkowana decydująca o przydatności do przechowywania

- przydatność przechowalnicza- zdolność przechowywania gatunku lub odmiany z uwzględnieniem dojrzałości zbiorczej i odmiany

- trwałość przechowalnicza- zespół cech decydujących o długości procesu przechowywania. Ma ona najbardziej praktyczne znaczenie

Czynniki wpływające na trwałość:

1. genetyczne- gatunek i odmiana- poszczególne rośliny gatunki warzyw i owoców róż nią się znacznie trwałością przechowywania

2. warunki klimatyczne w czasie wegetacji- temperatura, nasłonecznienie, opady

3. czynniki agrotechniczne- gleba, zmianowanie, nawożenie, nawadnianie, ochrona roślin

4. termin i sposób zbioru

Temperatury minusowe znoszą: cebula, czosnek, por

Wrażliwe na wysoką wilgotność: cebula

Najdłuższy okres przechowywania: chrzan, burak, czosnek, marchew, pietruszka

Najkrótszy przechowywania: rzepa, por, cykoria

KA- obiekty z kontrolowana atmosferą

MAP- modyfikowana atmosfera

ULO- 1,5% ultraniskie stężenie tlenu

Obniżenie stężenia tlenu:

1. zmniejsza intensywność oddychania

2. hamuje procesy wzrostu

3. rozkład chlorofilu w warzywach jest ograniczony ( tlen poniżej 5%)

4. zmniejsza zmiany tekstury, aromatu, zawartość związków biologicznie czynnych, witaminy C, karotenów

Technologia przechowywania owoców:

1. w polu

2. dołowanie

3. kopce ziemne

4. kopce z aktywną wentylacją

5. pomieszczenia adoptowane

6. przechowalnie

- z wentylacją grawitacyjną

- z wentylacją wymuszoną (urządzenia chłodzące)

- z aktywna wentylacją

7. chłodnie (agregat chłodniczy)

8. chłodnie z KA (umożliwia regulacje temperatury, wilgotności i składu powietrza- obniżać zawartość O₂ lub podwyższać CO₂)

Choroby przechowania owoców:

1. grzybowe

- gorzka zgnilizna

- miękka i brunatna zgnilizna

2. fizjologiczne

- gorzka plamistość podskórna

- rozpad mączysty (starczy)

- oparzelizna powierzchniowa

WARZYWA

Wartość handlowa- zespół cech mówiących przydatności warzyw do obrotu handlowego

Wartość biologiczna warzyw jest pojęciem kompleksowym, które obejmuje: wartość odżywczą warzyw, i walory smakowe i znaczenia dla utrzymania zdrowia ludzi oraz zanieczyszczenia

Wybór warzyw i owoców- parametry: zwartość, jędrność, trwałość, uszkodzenia, smak, barwa, zapach, swieżość

O wartości biologicznej warzyw decydują:

- witaminy A, B, C

- białko 8%

- cukrowce 20%

- kwasy organiczne 1%

- olejki lotne

- fitoncydy

- składniki mineralne

Największą zawartość w warzywach owocach ma woda 65 -79%.

Największą zawartość w suchej masie mają cukrowce:

- cukry proste (monosacharydy): fruktoza, glukoza

- dwucukry: sacharoza, maltoza (słodki smak warzyw)

- wielocukry (policukry): skrobia, błonnik, związki pektynowe.

Istotny stosunek poszczególnych cukrów w owocach bo obrazują one zmiany w owocach. Im więcej monocukrów tym lepszy smak. Celuloza z p0unktu widzenia składnika pokarmowego ma małe znaczenie ale z punktu widzenia przemian organizmu ludzkiego bardzo ważne (średnio 8% masy ludzi, 22- 30% masy roślin)

Błonnik nie ma wartości odżywczych ale jest ważny w przyswajaniu innych składników. Występuje najwięcej w roślinach kapustnych i korzeniowych. Jego zawartość uzależniona: odmiana, gatunek, termin zbioru, kształt korzeni

Kwasy organiczne (0,1 -0,5%)- w postaci wolnej, soli różnego rodzaju. Najczęściej w roślinach kwas jabłkowy, cytrynowy, winowy), wyjątek rabarbar zawiera 2% kwasu szczawiowego, pomidory do 1% kwasu mrówkowego. Kwas szczawiowy tworzy nierozpuszczalne szczawiany wapnia.

Białko ogólnie niska zawartość w warzywach; wyjątek stanowią roślin strączkowe- zawierają dużo białka- pokrywają zapotrzebowanie człowieka. Człowiek potrzebuje 25g dziennie.

Składniki mineralne (ok. 40)- wapń, żelazo, magnez, potas.

Żelazo- składnik hemoglobiny (sałata, szpinak, pomidor, kapusta, rzodkiew), dzienne zapotrzebowanie 10- 15mg

Magnez- składnik chlorofilu (rośliny liściowe- sałata, szpinak, jarmusz)

Wapń- rośliny zawierają duże ilości kwasu szczawiowego, zawierają mało wapnia, koper, jarmusz, rośliny kapustne, brokuł, pietruszka

Potas- ok. 40- 45% w popiele roślinnym, występuje we wszystkich roślinach: kapusta, marchew, sałata

Mikroelementy- Mn, Zn, Cu

Witaminy- regulatory przemiany materii;

1. witamina A (dużo betakarotenu znajduje się w warzywach- marchew, liściowe, pietruszka, szpinak, koper włoski, rzeżucha, sałata, jarmusz);

2. witaminy B są odpowiedzialne za procesy odpornościowe w organizmie

- B1 (rośliny strączkowe- fasola, soja, groch)

- B2 (szpinak, sałata, strączkowe, boćwina)

- B6 (strączkowe, korzeniowe i kapustne)

3. witamina C (jest nietrwała)-pietruszka, ziemniaki, kapustne, brukselka, jarmusz

4. witamina E- właściwości antyutleniające- liściowe, szpinak, czerwona papryka, pietruszka, groch zielony, jarmusz

Olejki eteryczne- substancje lotne oddziaływujące na smak czy zapach (przyprawy kuchenne) wpływają na trawienie. Są w: cebuli, czosnku, chrzanie, koprze, pietruszce, pomidorze…

Fitoncydy - związki o działaniu bakteriobójczym i grzybobójczym (chrzan, cebula, czosnek).

Substancje fenolowe- flanoloidy, flawonole (zabarwienie żółte, pomarańczowe, czerwone- marchew, dynia, cebula, jarmusz, kapustne, brokuł, sałata czerwona, pomidory)- związki biologicznie aktywne

Karotenoidy - odpowiadają za barwę owoców (arbuz, szpinak, sałata, marchew, dynia, papryka czerwona i żółta, szpinak, jarmusz, boćwina, burak czerwony).

Likopen - właściwości anty rakowe (pomidor, arbuz, czerwona papryka).

Betanina - buraki ćwikłowe (odpowiada za kolor).

Zanieczyszczenia:

1. azotany i azotyny

2. metale ciężkie

3. pozostałości środków ochrony roślin

4. wielopierścieniowe węglowodany aromatyczne

5. mitofoksyny- wydzieliny grzybów

Źródła azotanów:

- mineralizacja substancji organicznych po zbiorze roślin

- stosowany N- nawozowy w formie łatwo rozpuszczalnej soli w okresie kiedy nie jest pobierany przez rośliny i mikroorganizmy

- stosowany N- nawozowy w dawkach niedostosowanych do wymagań pokarmowych roślin

Zagrożenia:

- przekroczenie dopuszczalnych norm występowania N w produktach

- eutrofizacja zbiorników wodnych

- wzrost produkcji NO z nadmiernie użyźnionych wód

- wzrost NO₃ w wodzie pitnej (norma 10mg/ dm3 wody)

Dopuszczalna zawartość azotanów:

• Sałata, rzodkiewka, kalarepa, szpinak- 2000

• Kapusta, szczypior -1000

• Marchew, pietruszka, ogórek, kalafior, por, seler, czosnek - 500

• Pomidor, ziemniak, cebula, papryka - 250

Na akumulację azotanów wpływa:

1. czynniki nawozowe 30%

2. glebowe 20%

3. klimatyczne 25%

4. genetyczne 10%

5. okres uprawy 15%

Zawartość azotanów w sałacie w zależności od okresu uprawy:

• Jesienny 9800 mg NO3/kg s.m.

• Wiosenny 4300 mg NO/kg s.m.

• Wiosenno-letni 750 mg NO3/kg s.m.

Akumulacja azotanów zależy od części warzywa które jemy:

- duża akumulacja (liście)- sałata, rzodkiew, burak, szpinak, kalarepa

- średnia akumulacja- kapusta, szczypior, por, seler, marchew, ogórek

- mała akumulacja (owoc)- ziemniak, pomidor, papryka

Na akumulację azotanów wpływa:

- dawka

- forma

- termin stosowania

- sposób podania nawozu

Sposób nawożenia:

- rzutowe saletrą amoniakową 180kg N/ha- 7325kg KNO₃/kg suchej masy

- zlokalizowane siarczanem amoniaku 180kg N/ha- 1075

- zlokalizowane mocznikiem 180kg N/ha- 720

Metale ciężkie- pierwiastki o gęstości przekraczającej 6g/cm3. Zarówno niezbędne dla organizmów żywych (Cn, Zu), jak i szkodliwe i hamujące wzrost i rozwój (Cd, Hg, Pb)

Metale ciężkie - wśród najbardziej skażających środowisko i toksycznie działających na organizmy żywe: Cd, Pb, Cu, Zn, Ni, Sb, Bi.

Czynniki wpływające na zawartość metali ciężkich środowisku:

1. naturalne: wietrzenie minerałów (jego rodzaj, intensywność)

2. działalność człowieka:

• spalanie paliw ropopochodnych

• wytapianie rud metali

• ścierki przemysłowe

• wywóz śmieci

• nawozy mineralne i organiczne

Zawartość metali ciężkich w dawce nawozów wapniowych nie może przekroczyć:

- Zn 0,3%

- Pb 0,1%

- Cu 0,08%

- Cd 0,003%

Z jednorazową dawka wapnia nie można wprowadzić do gleby na ha więcej niż:

- 10kg cynku

- 10kg ołowiu

- 5kg miedzi

- 0,2kg kadmu

Czynniki wpływające na bioprzysfajalność metali ciężkich:

• Typ gleby

• Właściwości fizykochemiczne gleb (typ gleby; im wyższa zawartość części spławianych tym mniejsze pobranie)

• Odczyn gleby (im wyższy ty lepiej)

• Zawartość substancji organicznej

• Siła jonowa roztworu

• Mikroorganizmy (interakcje)

• Eh (potencjał oksydo- redukcyjny)

Ze względu na łatwość obierania i akumulacji Kadmu dzielimy:

• mało akumulujące: groch, fasola

• umiarkowanie akumulujące: kapusta, marchew

• akumulujące duże ilości: por, rzodkiewka

• akumulujące bardzo duże ilości: sałata, szpinak

Zawartość danych składników w OWOCACH jest różna i zależy od czynników zewnętrznych.

OWOCE

Kryteria wyboru:

- gatunek, odmiana

- podkładka

- warunki glebowo- klimatyczne

- przemiany zachodzące w roślinach

- wstawki

Głównym składnikiem jest woda - największa ilość owocach miękkich (truskawki 90%, porzeczka czarna 80%) a najmniejsza w orzechu włoskim 15%.

Błonnika jest ok. 1,5% (w skórce) zawartość skrobi w miarę dojrzewania owoców spada.

Pektyny (zw. galaretowate) - agrest, jabłka, porzeczki do 2% s.m.

Kwasy organiczne - w owocach pestkowych kwas jabłkowego a w owocach jagodowych kwas cytrynowy; zawartość kwasu różna zależna od gatunku liści na drzewie, okresu wegetacyjnego.

Związki azotowe (białka i azotany niebiałkowe - aminokwasy) - największa zawartość azotu w początkowym wzroście owoców, potem spada.

Garbniki - (charakterystyczny cierpki smak) : fenole, alkaloidy, taniny.

Olejki eteryczne - wpływają na smak i zapach - w niewielkich ilościach owocach.

Witaminy - mniej, iż w warzywach (więcej Wit C, a mniej A i B)

Składniki mineralne - ponad 50% potasu, magnez, żelazo 3%, a zawartość popiołu uzależniona m.in. od warunków glebowych.

Określenie standardów jakości roślin ozdobnych jest trudne powodu:

• dużej subiektywności ocen

• różnych preferencji

• olbrzymiej liczby uprawianych gatunków i odmian

Niektóre kryteria jakości rośli ozdobnych:

• barwa

• kształt

• zapach

• cechy wewnętrzne:

• efektywność pobierania składników pokarmowych i ich metabolizowanie

• efektywność fotosyntezy

• odporność na suszę, zasolenie, na niską i wysoką temperaturę

• odporność na nadmiar i niedobór światła

• odporność na patogenny

• trwałość w obrocie.

• metabolizowanie składników mineralnych

Wymagania jakościowe dla roślin doniczkowych:

• pokrój

• wysokość

• liczba rozgałęzień, ulistnienie

• wygląd części nadziemnej

• wygląd systemu korzeniowego

Kryteria wartości ogrodowej roślin ozdobnych:

• długowieczność

• żywotność

• wytrzymałość na niesprzyjające warunki klimatyczne

• odporność na choroby

• trwałość kwitnienia (kanon- 6 tygodni)

• trwałość ulistnienia

• łatwość rozmnażania.

Funkcje terenów zieleni:

• zdrowotne i biologiczne

• społeczne i wychowawcze

• estetyczne

• gospodarcze

• techniczne.

Funkcje terenów zieleni miejskiej:

• wpływają na mikroklimat

• oczyszczają powietrze przez absorpcję zanieczyszczeń stałych i gazowych

• regulują stosunek, co2 do tlenu

• tłumią hałas

• wydzielają bakteriobójcze substancje - fitoncydy.

Rodzaje terenów zieleni:

1. tereny dostępne do ogólnego użytku mieszkańców

2. tereny specjalne , dostępne całkowicie lub częściowo do użytku

3. tereny gospodarki rolnej i leśnej

4. tereny wychowawczo- wypoczynkowe

5. tereny zieleni towarzyszącej

Typy terenów zieleni:

- zieleńce

- parki

- lasy komunalne

- zieleń izolacyjna

- cmentarze

- ogrody dydaktyczne

- ogrody działkowe

- tereny sportowe

- tereny wycieczkowe

RODZAJE PODŁOŻA

1. organiczne

- torf wysoki

- torf niski

- torf przejściowy

- włókna drzewne

- kora

- trociny

- węgiel brunatny

- odpady kokosowe

- słoma

2. mineralne

- wełna mineralna

- perlit

- keramzyt

- pumeks

- wermikulit

3. syntetyczne

- pianka aminowa

- pianka poliuretanowa

- włókniny

Funkcje podłoża:

- utrzymuje roślinę w pozycji pionowej

- zaopatrzenie w składniki pokarmowe

- zaopatrzenie w wodę i wymiana gazowa

Cechy podłoża:

1. sterylność (wolny od patogenów)

2. standardowość (właściwości podłoża w każdej nowo zakupionej partii się powtarza)

3. odpowiednie własności fizyczne i chemiczne (wysoka pojemność wodna i powietrzna, łatwa nasiąkalność, niski ciężar objętościowy)

4. niska zawartość składników pokarmowych w stanie wyjściowym

5. mała aktywność biologiczna (nie powinno ulegać mineralizacji biologicznej)

Łącznik to miejsce transportowe, można tam produkować rozsady. Do łącznika przylegają dwie szklarnie. Łącznik dawniej łączył 4 szklarnie teraz pozostały tylko 2, a 2 pozostałe zostały przebudowane.

Szklarnie mają 450 m2 (osobno). Największe koszty utrzymania szklarni to ogrzewanie. W pomieszczeniach szklarniowych nie stosuje się uszczelniania okien, gdyż są zbudowane na uszczelkach.

Najwięcej uprawia się warzyw- 7700 ha.

1 miejsce - pomidor

2 miejsce - -ogórek

3 miejsce - papryka

Holandia to kraj gdzie produkcja warzyw jak i roślin ozdobnych równoważy się.

Średnie powierzchnia gospodarstw, które uprawiają rośliny w szklarniach (lub ogólnie pod osłonami): 0,2 ha Polska, 1,4 ha Holandia.

Rośliny zdecydowanie częściej uprawiane są w podłożach niż na gruntach, to niesie za sobą ryzyko wystąpienia

chorób. Stąd też potrzebna byłaby dezynfekcja gleby, czyli nie daje 100% pewności usunięcia wszystkich chorób.

PODŁOŻA ORGANICZNE

1. Torf wysoki - grupa podłóż organicznych 98% składa się z substancji organicznej. Powstał z mchów, turzyc- bagienna roślinność, przez 1000 lat - zalane wodą. Torf wysoki posiada dobre warunki powietrzno - wodne. Aby system korzeniowy mógł dobrze pobiera wodę. Posiada dobre właściwości fizyczne.

Spełnia warunki:

• jest podłożem sterylnym (wolnym od czynników chorobotwórczych)

• jest podłożem standardowym

• ma wolny stopień rozkładu (podłoże mineralizuje się szybko wówczas cechy fizyczne jak i chemiczne będą się zmieniały)

• mała zawartość przyswajalnych dla roślin związków organicznych (gdyż to zależy od gatunku rośliny, ilości dawki każda roślina ma inne potrzeby - nie ma standardowej dawki)

• dobre warunki powietrzno - wodne (10- 15% substancje stałe/ 40- 45% wody/ 40% powietrza)

• hydrofobość (raz przesuszony wolno nasiąka wodą)

• ph 2,5- 4,5

Metody wydobycia torfu:

- frezowania (ścinania kilku cm warstw z powierzchni torfu)

- cegiełkowa (wycinanie bloków)

700 tys. m2 - produkcja - wydobycie torfu z torfowisk o powierzchni 1,2mln ha (5-6%) to torf wysoki, pozostałe to średni i niski torf.

Przygotowanie podłoża z torfu wysokiego:

- rozdrobnienie odmierzonej partii torfu

- wykonanie krzywej neutralizacji

- uzupełnienie łatwo dostępnych dla roślin form makro i mikro składników

- nawożenie

- doprowadzenie odczynu do wartości ph odpowiadającej uprawianym roślinom

2. Torf przejściowy: (niski) powstał z trzciny, turzyc, wierzby, osik, brzóz; nie spełnia wymagań podłoży, dlatego stosuje się go jako domieszkę. Cechy:

- znaczny stopień rozkładu

- nie jest sterylny i standardowy

- ph 4,5- 5,5

- złe własności fizyczne i chemiczne

3. Odpady z obróbki drewna:

A. Kora słaba właściwości wodne, świeża kora zawiera pewne ilości substancji fenolowych, które uniemożliwiają kiełkowanie dlatego przez 3-6 miesięcy poddaje się je obróbce np. z obornikiem. Ph 4-5. Jest używana do ściółkowania roślin, również na zewnątrz. Wyróżniamy dwa rodzaje kor:

- kora o dużej granulacji - dekoracyjna

- kora drobna - podłoże, ale nie jednorodne, lecz w domieszkach (do komponentów)

Kompostowanie kory:

- rozdrobnić korę

- ułożyć pryzmę kompostową

- dorzucić N ok. 3kg/m3

- dodać materiał aktywny biologicznie

- utrzymywać odpowiednią wilgotność

- kilkakrotnie przerabiać

- po 3 miesiącach gotowe do użytku

B. trociny: posiadają poprawne warunki wodno - powietrzne, charakteryzują się dużą sprężystością, poprawiają właściwości fizyczne gleby, (gdy je dodamy). Również zawierają substancje fenolowe (mniej w krzewach iglastych), lecz opady atmosferyczne mogą je wypłukać.

4. Włókna drzewne: produkuje się z obrzynek pochodzących z kory (poddaje się je zgniataniu i działaniu wysokich temperatur) zwłaszcza sosnowej i świerkowej. Woda szybko osiada i zamykają się pory w glebie.

5. Węgiel brunatny: o określonej granulacji - drobny z pewną ilością frakcji (trochę większy). Sterylny, standardowy, łatwo pobiera i oddaje wodę.

6. Włókna kokosowe: torf kokosowy - na łupinie są włókna, a pomiędzy nimi pył czyli torf, jest to podłoże w skład którego wchodzą włókna kokosowe rozdrabniane, pocięte oraz torf kokosowy. W podłożu z włókna kokosowego może występowa dużo sodu - ze względu na pochodzenie (Sir Lanka). Do drzew kokosowych może podsiąkać słoną wodą, - co spowoduje zwiększenie sodu w kokosie.

Formy podłoża:

• Mata - zawiera ok. 9 litrów włókna kokosowego

• Brykiet - (cegłówka) - sprasowane włókna kokosowe

Pocięta skorupa orzecha włoskiego to chipsy.

Cechy podłoża kokosowego:

- trwała struktura

- niska zawartość wyjściowa składników pokarmowych

- stabilny objętościowo

- dobre warunki powietrzno- wodne

- ph 6,5

- substancja organiczna 94%

- wolne od patogenów i nasion chwastów

- obecność grzybów rodzaju Trichoderma

7. Słoma- żytnia, pszenna, rzepaku

Cechy:

- mała pojemność wodna

- mała pojemność sorpcyjna

- duża przepuszczalność wody

- C:N- 80:100

- można wywoływać efekt zagrzewania

Przygotowanie szklarni do uprawy na balotach słomy:

- zagłębienia w gruncie szklarni

- wyłożenie szklarni folia

- ułożyć baloty słomy obok siebie

- nasączenie słomy wodą

- wywołanie zagrzania słomy

- po kilku dniach temperatura 30- 40 stopni

- opadanie temperatury do 24- 26 stopni- wysadzamy rośliny

PODŁOŻA MINERALNE:

1. Wełna mineralna (stopione dolomity z dodatkiem wapnia w temp. 2'C). Posiada najbardziej optymalne warunki wodno - powierzchniowe. Jednakże podłoże to nie ulega mineralizacji czy nie rozkłada się i zaśmieca środowiska. Wełna mineralna powstała ze stopienia i przeróbki, zostaje nasączona mineralnymi składnikami i sprasowana w różne formy np. paluszki nasączone są później pożywką, (czyli woda z nawozami rozpuszczalnymi całkowicie w wodzie). Ułożenie włókien pionowe.

Formy wełny mineralnej: paluszki, kostki, maty - ułożenie włókien jest poziome.

Maty mają różne ilości włókien, standard - w całej wielkości, włókna mają równomierną miąższość.

Master - zagęszczenie, czyli rozkład wody jest bardziej równomierny niż w macie standard, gdzie woda opada i jest jej więcej niż w dolnej części maty. W matach robią się na końcach małe otworki, aby nadmiar odżywki mógł odpłynąć, gdyż nieraz daje się jej więcej, aby „poszerzyć”, czyli przepłukać matę, wypłukać nadmiar składników pokarmowych.

60% uprawa to uprawy na podłożach z wełny mineralnej (maty).

Grunt szklarni pokrywa się białą folią, aby:

• zwiększyć odbicie światła, czyli poprawi warunki świetlne

• odgraniczyć matę od podłoża (od chorób podłożowych)

• ograniczyć zachwaszczenie

Na folii jest mata pomiędzy matami są rowki drenarskie - aby w nie mogła spływać pożywka z mat. Na końcach takich rowków drenarskich są pojemniki, gdzie gromadzi się pożywkę, którą można wykorzystać ponownie do podlewania roślin.

2. Perlit- glinokrzemian - podgrzany do ponad 1000'C i poddany mieleniu, to podłoże mineralne wykorzystywane jest do ukorzenienia roślin lub zasypuje podłoże z wierzchu lub jako domieszkę do gleb - poprawia wówczas właściwości fizyczne. Cechy: sterylny, trwały.

3. Keramzyt - (gramilit) materiał naturalny powstały z wypalania gliny. Podłoże wykorzystywane w produkcji storczyków. Cechy- sterylny, standardowy, trwały, lekki, w przestworach między granulkami jest para wodna.

4. Wermikulit - powstałe z e zmielenia skał mineralnych, zmienia szybko swoje właściwości fizyczne.

5. Pumeks- glinokrzemian pochodzenia wulkanicznego. Dużo Ca, Mg, Cu, mało K. Sterylny, trwały, lekki, nie wchodzi w reakcje chemiczne z pożywka, tani, ma dobre właściwości podsiąkania.

---