1. Popyt - jest elementem rynku, to zapotrzebowanie konsumentów w danej jednostce czasu na poszczególne dobra. Dzielimy na:

• Popyt potencjalny - konsument chciałby posiadać jakieś dobro, ale z różnych przyczyn nie może

• Popyt relatywny - konsument chce dobro i stać do

Prawo popytu rynkowego - wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się, cateris paribus, popyt na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt wzrasta.

C↑P C↓P

Bardzo ważne jest założenie cateris paribus, czyli niezmienności pozostałych czynników, które mają wpływ na dane zjawisko ekonomiczne.

Czynniki niecenowe:

-moda, gusta, preferencje

-dochód konsumenta

-liczba ludności

-ceny dóbr substytucyjnych i dóbr komplementarnych

(dwa dobra są substytutami, jeżeli zmiana cenyna jeden z produktów przy niezmienionej cenie drugiego przesuwa popyt konsumentów w kierunku dobra tańszego (masło⇔margaryna))

Dobra komplementarne - uzupełniające się, np. samochód i paliwo, aparat i karta paimęci. Są komplementarne, jeżeli wzrost/spadek ceny na dane dobro powoduje spadek/wzrost popytu na drugie dobro.

2. Podaż - element rynku, to ilość dóbr oferowanych na rynku przez producentów w danej jednostce czasu. Pomiędzy ceną produktu a rozmiarami podaży ma miejsce prawidłowość określana jako prawo podaży rynkowej. Wraz ze wzrostem ceny produktu, zwiększają się rozmiary podaży, przy założeniu caseris pariabus, sytuacja taka ma miejsce, ponieważ producentom opłaca się dostarczać na rynek towary w ramach wyższej ceny, natomiast spadek ceny produktu powoduje obnizenie rozmiarów podaży.

Czynniki niecenowe:

• Ceny czynników produkcji, w sytuacji zwiększania cen zmniejsza się podaż i odwrotnie

• Nowa technologia obniża koszty wytworzenia jednostki produktu, co przy danej cenie rynkowej zwiększa zyskowność produkcji

• Podatki i subsydia, każdy nowy podatek wpływa niekorzystnie na krzywą podaży. Subsydia - dopłaty, są traktowane jako element zmniejszający koszty, w rezultacie czego rozmiary podaży ulegają zwiększeniu.

• Przewidywanie cen - wyższa cena w przyszłości ogranicza rozmiary podaży na rynku w teraźniejszości

• Liczba przedsiębiorstw znajdujących się w gałęzi, ich wzrost będzie powodował wzrost podaży i odwrotnie

3. Funkcje banku centralnego w gospodarce

• Bank emisyjny, uprawniony do emisji pieniądza, jako jedyny, wyjątek to USA, gdzie prawo ma 12 rejonowych banków centralnych

• To bank banków

-nadzoruje operacja banków komercyjnych, dokonywanych zarówno w walucie krajowej, jak i obcej

-udziela pożyczek innym bankom na rozszerzenie działalności kredytowej = kredyt refinansowy, stopa procentowa wyznacza pośrednio stopę procentową kredytów i depozytów w bankach komercyjnych

-ustala stopy rezerw obowiązkowych, regulując zgodnie z potrzebami gospodarki aktywność kredytową banków komercyjnych, czyli reguluje polityką pieniądza

• To bank państwa

-prowadzi dochody i realizuje wydatki budżetu państwa

-udziela rządowi kredytów na sfinansowanie deficytu budżetowego

-zarządza długami publicznymi

-dokonuje operacji otwartego rynku (działania dotyczące kupna lub sprzedaży papierów wartościowych w celu regulowania podaży pieniądza kredytowego w gospodarce poprzez ograniczenie lub rozszerzenie zdolności kredytowej banków komercyjnych)

-prowadzi rezerwy złota i dewiz

• To bank gospodarki narodowej, reguluje podaż pieniądza, utrzymując ją na poziomie dostosowanym do aktualnych potrzeb gospodarki, zapewnia dostępność, określa warunki kredytowania i reguluje wartość wymienną walutą. Działania te zmierzają do zapewnienia stabilności gospodarczej.

W Polsce to Narodowy Bank Polski. Jego podstawowym celem działalności jest zgodnie z ustawą, utrzymanie stabilnego poziomu cen oraz umocnienie polskiego pieniądza. Cel ten jest osiągalny poprzez:

-kształtowanie i realizację polityki wewnętrznej

-tworzenie warunków instytucjonalnych dla utworzenia niezbędnego poziomu

bezpieczeństwa finansowego i stabilność sektora bankowego

-regulowanie zasad i mechanizmów w celu zapewnienia płynności rozliczeń

pieniężnych w gospodarce

4. Polityka rynku pracy w Polsce i krajach Unii Europejskiej

Pojęcia wstępne:

• Potencjał roboczy - odnosimy do pojedynczego człowieka oraz do większych zbiorowości ludzi. Zasób możliwości fizycznych, intelektualnych i duchowych, którymi dysponuje człowiek i które przy odpowiedniej sytuacji może wykorzystać w procesie pracy.

Czynniki endogeniczne (wewnętrzne)

Czynniki egzogeniczne (zewnętrzne)

• Pełne zatrudnienie - stan, w ramach którego każdy człowiek zdolny do pracy i pragnący pracować może, w stosunkowo krótkim czasie, uzyskać pracę zgodną z jego kwalifikacjami na warunkach, które są ustalone przez normy prawa pracy. Zatrudnienie to kategoria ekonomiczna, która oznacza odpłatne, czyli ekwiwalentne, zaangażowanie sił i umiejętności w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich.

• Racjonalne zatrudnienie - oznacza stan, w ramach którego zatrudnieniu pełnemu towarzyszy rozmieszczenie pracujących w układzie kwalifikacyjnym, zawodowym, terytorialnym zgodnie z potrzebami gospodarki oraz aspiracjami i dążeniami pracowników przy jednoczesnym należytym wykorzystaniu czasu pracy i kwalifikacji zatrudnionych.

Funkcje zatrudnienia:

-ekonomiczna - zatrudnienie jest istotnym czynnikiem efektów gospodarczych zakładu pracy, a w skali makroekonomicznej -wzrostu gospodarczego

-dochodowa - zatrudnienie stanowi najważniejsze źródło dochodów ludności

-społeczna - zatrudnienie umożliwia realizację społecznej potrzeby pracy przez uczestnictwo jednostek w życiu gospodarczym i społecznym

• Rynek pracy - oznacza stan, w ramach którego mają miejsce ekonomiczne transakcje. Z jednej strony jest to najmowanie (angażowanie) ludzi do pracy, z drugiej zaś jest to sprzedaż swojej pracy. Podlega podziałom na różne podrynki.

To system konfrontacji popytu i podaży na pracę. Wzrost popytu na towary wzrasta na podaż na pracowników.

-Rynek krajowy - traktuje o makroproblemach rynku zatrudnienia. Podlega ogólnej polityce państwa i jest regulowany przez decyzje centralne.

-Rynek regionalny - mezorynek, jest dostosowany do administracyjnego podziału kraju lub też umownego zasięgu granic.

-Rynek lokalny - mikrorynek, jest on regulowany przez lokalne organy samorządowe

• Segmentacja rynku pracy - rynek składa się z elementów częściowych, określonych jako segmenty, które tworzą jego strukturę. Mogą być wyodrębnione na podstawie różnych elementów (płeć, wiek, kwalifikacje, zawód, gałąź lub też dział gospodarki, określony region, miejscowość). Procesy wyodrębniania się poszczególnych części, czyli segmentów rynku pracy określany mianem jego segmentacji. Koncepcję podziału gospodarki na 3 sektory przedstawili w latach 30. XX wieku, Fisher i Clark. Jest ona aktualna do dziś.

1 SEKTOR - rolnictwo, leśnictwo, rybołóstwo

2 SEKTOR - przemysł i budownictwo

3 SEKTOR - usługi

Segmentacja rybku pracy polega na istnieniu odrębnych rynków, różniących się zasadami wynagrodzenia jednostek oraz ich alokację w strukturze społecznej.

• Polityka rynku pracy - polityka pracy, polityka siły roboczej. Oznacza, że celem uprawiającego tę politykę państwa jest aktywne działanie dla zapewnienia pełnego zatrudnienia. Przez pełne zatrudnienie rozumiemy taki stan, w ramach którego stopa bezrobocia jest niewysoka i nie przekracza umownego poziomu od 2 do 3% ogółu zatrudnionych.

• Praca

-jest czynnikiem tworzenia produktu społecznego

-jest środkiem uzyskiwania dochodów

-jest środkiem zaspokajania aspiracji zawodowych i społecznych

-regułka pracy z początku semestru

• Bezrobocie - uzyskuje negatywny kontekst rozwoju społecznego. Jest zjawiskiem ekonomicznym i społecznym. Ogólnie: brak pracy zarobkowej dla osób zdolnych do pracy i jej poszukujących.

Bezrobotny - to jednostka, która chce pracować i aktywnie szuka pracy (ci, którzy nie chcą pracować - pozornie bezrobotni), ale nie może uzyskać zatrudnienia przy istniejących stawkach płac.

• Stopa bezrobocia - jest miarą bezrobocia, a oblicza się ją jako stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludzi stanowiących siłę roboczą i wyraża w %. Siła robocza to grupa występująca po podażowej stronie rynku pracy. Tworzą je osoby, które znalazły zatrudnienie oraz osoby, które aktywnie poszukują pracy. Do siły roboczej zaliczane są więc osoby pracujące, jak i bezrobotne.

• Ludzie czynni zawodowo - pracujący i bezrobotni. Pozostałe osoby, które mogą pracować, ale nie pracują i nie szukają pracy stanowią grupę biernych zawodowo. W skład tej grupy wchodzą np. matki wychowujące dzieci, studenci, więc osoby które w każdej chwili mogą wkroczyć na rynek pracy.

• Podział bezrobocia (ze względu na formę)

• Jawne - rejestrowane w urzędach pracy lub mierzone za pomocą badania aktywności ekonomicznej ludności

• Utajone - oznacza niepełne zatrudnienie zasobów pracy, czyli ludzi chętnych do pracy, lecz pozbawionych jej całkowicie lub częściowo

Kategorie bezrobocia

-frykcyjne - płynne, fluktuacyjne, przejściowe

-strukturalne

-cykliczne, koniunkturalne

-sezonowe, okresowe

-utajone

-lokalne

-chroniczne

-marginesowe

-pozorne, fikcyjne

-dobrowolne

-przymusowe

-całkowite

-częściowe

-krótkookresowe ( do 3 miesięcy)

-średniookresowe (4-6 miesięcy)

-długookresowe (7-12 miesięcy)

-długoterminowe (powyżej 12 miesięcy)

5. Inflacja

Inflacja to proces wzrostu poziomu cen, powodujący niekontrolowane i nieakceptowane społecznie zmiany proporcji podziału dochodu narodowego. We współczesnej gospodarce światowej występuje ona powszechnie, choć z różnym nasileniem w poszczególnych krajach. Stopień nasilenia inflacji określa stopa inflacji, wyrażająca w procentach wzrost poziomu cen w okresie badanym w stosunku do okresu przyjętego przez ustawę. W zależności od poziomu stopy inflacji rozróżniamy:
1) inflację pełzającą (do kilku procent w skali rocznej), nie powodującą zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddającą się kontroli.
2) inflację kroczącą (z reguły do kilkunastu procent rocznie), gdy oczekiwania inflacyjne wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych wzmagające ten proces, przy czym zaczyna się ona wymykać kontroli.
3) inflację galopującą (powyżej 20%), powodującą narastające zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie wzrostu gospodarczego.
4) hiperinflację, gdy natężenie procesów inflacyjnych uniemożliwia racjonalne gospodarowanie z powodu niemożności prowadzenia rachunku ekonomicznego, planowania działań gospodarczych, nieskuteczności systemów motywacyjnych, co prowadzi do anarchizacji życia społecznego.

Proces inflacji jest niezwykle złożony ze względu na mnogość jej przyczyn, przejawów i skutków. Z punktu widzenia przyczyn wyróżnia się inflację popytową (ciągnioną przez popyt) i kosztową (pchaną przez koszty).

Inflacja popytowa jest wynikiem nadmiernej ilości pieniądza w obiegu. Nazywa się ją także inflacją pieniężną. Jej źródłem mogą być nadmierne wydatki państwa, nie znajdujące pokrycia w dochodach (inflacja budżetowa), nadmierna kreacja pieniądza kredytowego (inflacja kredytowa) lub nadmierny w stosunku do wzrostu produkcji wzrost płac (inflacja płacowa).

Inflacja kosztowa związana jest ze wzrostem kosztów produkcji.

Zazwyczaj obydwa rodzaje inflacji występują równocześnie. Mechanizm inflacji przejawia się w występowaniu tzw. spirali inflacyjnej, polegającej na wzajemnym wspomaganiu się ruchów cen, dochodów i kosztów, z których jedne są raz przyczyną, a innym razem skutkiem zmian pozostałych. Wśród wielu płaszczyzn spirali inflacyjnej wymienia się konkurencyjne ceny - płace, płace - płace (wzrost płac w jednych dziedzinach gospodarki staje się przyczyną nacisków na wzrost płac w innych dziedzinach), płace - świadczenia społeczne (żądania waloryzacji świadczeń społecznych w ślad za wzrostem płac), ceny - ceny (wzrost jednych towarów skłania producentów innych towarów do podwyżek cen w celu zachowania ukształtowanych wcześniej proporcji cenowych), ceny - stopa procentowa itp.

Początkowo procesy inflacyjne występowały tylko w okresach ożywienia koniunktury gospodarczej. Współcześnie towarzyszą one każdej fazie cyklu gospodarczego. Pojawiły się w związku z tym nowe pojęcia: stagflacja i slumpflacja.

Ograniczenie inflacji lub przeciwdziałanie jej wystąpieniu wymaga odpowiedniej polityki państwa w zakresie kształtowania dochodów społeczeństwa, ograniczania deficytu budżetowego (polityka fiskalna), kontroli emisji pieniądza przez bank centralny i kreacji pieniądza kredytowego przez banki komercyjne (polityka monetarna).

6. Podział ekonomii

Mikroekonomia- bada poszczególne elementy, tworzące gospodarkę, takie jak: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i inne gałęzi danej gospodarki oraz rynki określonych produktów i usług. Analizuje ona sposób działania, oraz zachowanie się na rynku poszczególnych producentów i konsumentów, a także sprzedawców i nabywców. Bada także czynniki, które mają wpływ na kształtowanie się wielkości produkcji i podaży poszczególnych produktów i usług rozmiarów popytu na nie oraz wysokości ich cen.

Makroekonomia- zajmuje się analizą gospodarki jako całości, bada czynniki wpływające na poziom zmiany takich wielkości ekonomicznych jak globalna lub łącząca produkcja i konsumpcja w danej gospodarce. Globalna podaż produktów i usług, globalny popyt na nie oraz ogólny poziom cen. Makroekonomia zajmuje się badaniem wielkości agregatowych.

7. System ekonomiczny

System ekonomiczny- system gospodarczy to ogół elementów, które tworzą gospodarkę danego kraju.

Sfera realna:

- obejmuje zasoby materialne, jest to przestrzeń geograficzna

- działalność gospodarcza - proces wytwarzania dóbr i świadczenia usług, które mają na celu zaspokajanie potrzeb

Sfera regulacyjna:

- reguły i normy prawne, które określają sposób tworzenia, pozycję i zasoby funkcjonowania podmiotów gospodarczych

Cywilizacja wykształciła typy systemów:

- wspólnota pierwotna, niewolnictwo, feudalizm, kapitalizm, socjalizm;

W aspekcie teoretycznym systemy ekonomiczno- społeczne dzielimy na:

- samoreagujące (wolny rynek), sterowane przez państwo, mieszane;

System ekonomiczny i mechanizmy jego funkcjonowania- Najważniejszym elementem danego systemu jest własność czynników produkcji. Współczesne systemy różnią się.

Mechanizmy:

• Alokacji- rozmieszczenie czynników adekwatnych do potrzeb.

• Koordynacji- 2 podmechanizmy:

• Spontaniczny- polega na tym, że podmioty gospodarcze na podstawie uzyskanych informacji dostosowują swoje działania do potrzeb innych jednostek.

• Mechanizm planowy- oznacza iż plan określa zadania, dla poszczególnych jednostek, tak aby zaspokajały one swoje potrzeby.

• Informacji- nośnikami mechanizmów mogą być ceny lub wskaźniki planów

• Stymulacji- oznacza pobudzenie podmiotów gospodarczych do podejmowania odpowiednich działań.

8. Pojęcie i funkcje pieniądza

Pieniądz- wszystko, co jest powszechnie akceptowane w formie zapłaty za dobra i usługi oraz splata długu.

Funkcje:

1. Miernik wartości towarów.

2. Środek cyrkulacji- czyli pośrednikiem wymiany towarów.

3. Środek płatniczy.

4. Środek gromadzenia skarbu, czyli środek transakcji.

5. Środek światowy.

Za pomocą pieniądza możemy określać wartość towarów. Wartość towaru wyrażona w pieniądzu jest jego ceną.

Funkcja ta przejawia się w rozdzieleniu jednego aktu kupna sprzedaży, czyli towar za towar, na dwa aspekty: akt 1 jest to sprzedaż, towar przekazany w zamian za otrzymane pieniądze

Pieniądz jest pośrednikiem wymiany. Równanie obiegu pieniądza: M * V= P * Q

• M- iloczyn zasobów pieniądza.

• V- szybkość jego obiegu.

• P- iloczyn cen.

• Q- rozmiary jego produkcji.

Z powyższego równania wynika, że szybkość obiegu pieniądza pozostaje bez zmiany, a rozmiary produkcji nie mogą ulec dalszemu powiększeniu, to zwiększenie zasobów pieniądza musi doprowadzić do wzrostu cen.

9. Podział pieniądza

Pieniądz dzielimy na:

Pieniądz narodowy- wys. na terytorium jednego kraju, może być wymienialny, jest on swobodnie używany poza krajem w którym funkcjonuje, np.: dolar amerykański, funt brytyjski. Pieniądz narodowy może być także niewymienialny, czyli używany wewnętrznie, używany na terenie kraju w którym funkcjonuje.

Pieniądz międzynarodowy- występuje na terenach większych niż jeden kraj i może być to EURO, czyli pieniądz używany na terytorium państw będących członkiem unii gospodarczo walutowej, lub też nie występującym, np.: Andora, Czarnogóra. EURO: Austria, Belgia, Cypr, Francja, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Włochy.

10. Pieniądz elektroniczny

Pieniądz elektroniczny- instrument (karty płatnicze, Internet) oznacza wartość pieniężną, stanowiąca prawo do roszczenia wobec emitenta, która jest przechowywana na urządzeniu elektronicznym, która jest emitowana w zamian za środki pieniężne.

2000/46/WE- przepisy dyrektywy w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru ostrożnościowego.

Może występować pod dwoma postaciami:

1. Elektroniczna portmonetka.

2. Produkt sieciowy- produkt, który wykorzystuje oprogramowania dzięki któremu posiadacz może dokonywać płatności w Internecie.

Charakterystyka kart płatniczych:

• geneza: ponad 100 lat, Polska- 1989;

• Elektroniczne portmonetki- karty nie zapewniają możliwości uzyskania kredytu, są to typowo instrumenty płatnicze, typu zapłacić wcześniej, oznacza to, że posiadacz takiej karty z góry placi za jej określoną wartość nabywczą i dopiero potem może się nią posługiwać

• Karty debetowe- nie zapewniaja możliwości kredytu, są to instrumenty płatnicze bezgotówkowe typu zapłacić teraz oznacza to, że obciążenie rachunku posiadacza karty następuje w momencie realizowania nią płatności lub też niedługim czasie po transakcji.

• Karty kredytowe i obciążeniowe- zapewniają możliwość uzyskania kredytu, należą do instrumentu, zapłacić później oznacza to, że są instrumentem umożliwiającym posiadaczowi dokonanie płatności w późniejszym okresie, czyli po uzyskaniu kredytu, ponieważ jego rachunek jest obciążony w późniejszym okresie od zrealizowania transakcji.

11.Sondy w ekonomii.

1. Pozytywne - mamy do czynienia gdy dany badacz w sytuacji społeczno gospodarczej odwołując się do faktów stara się w sposób maksymalnie bezstronny przy użyciu naukowych metod wyjaśnić prawidłowości dotyczące tejże rzeczywistości i próbuje odpowiedzieć na pytania jakie zjawiska, procesy i działania maja wpływ na gospodarkę, jakie są przyczyny uwarunkowania i następstwa pewnych zjawisk oraz do jakich skutków prowadzą takie a nie inne działania ludzi.

2. Normatywne- gdy dany badacz wyraża swoje przekonania i formuje pewne zalecenia oparte na subiektywnym wartościowaniu zjawisk np. gdy próbuje przekonać innych ludzi jak otaczający świat powinien wyglądać, co jest dobre, co złe, co jest sprawiedliwe a co nie

12. Spółka to umowny związek z osób fizycznych lub prawnych które łączą swoje kapitały w celu realizacji określonego przedsięwzięcia gospodarczego.

Charakterystyka spółek

1. spółka akcyjna- typowa spółka kapitałowa, statut w formie aktu naturalnego, minimalny kapitał 500 tys. minimalna wartość jednej akcji nie może być niższa niż 1 grosz, dokonuje emisji akcji udziałów w ramach danego P które reprezentuje majątkowe właścicieli

2. spółka cywilna- najprostsza forma spółki, najłatwiejsza do realizacji danego przedsiębiorstwa, nie wymaga aktu, nie posiada osobowości prawnej, za zobowiązania spółki wszyscy wspólnicy odpowiadają solidarnie, całym swym majątkiem.

3. Spółka komandytowa- istota spółki polega na tym, że przynajmniej jedna osoba odpowiada przed wierzycielami spółki bezpośrednio i osobiście (komplementariusz) ale tylko do pewnej wysokości a przynajmniej jedna osoba odpowiada całym swoim majątkiem (komandytariusz), natomiast inne osoby (wspólnicy) mogą odpowiadac bez ograniczenia. Spółka ta wymaga aktu notarialnego.

4. Spółka komandytowo- akcyjna : występowanie 2 kategorii wspólników: 1 komplementariusz a 2 to akcjonariusz; uprawnienia komplementariusza są szersze niż akcjonariusza.; kapitał min. Niezbędny do założenia spółki to 500 tys. Statut zawarty w formie aktu. Zgromadzenie wolne oraz dobrowolna rada nadzorcza. Spółka powstaje z chwilą wpisania do rejestru.

5. ZOO: spółka kapitałowa, akt materialny to status; 50 tys. to kapitał, minimalny udział nie może być niższy niż 50 zł, może być spółka 1 os, wspólnicy nie odpowiadają całym swoim majątkiem, tylko do wysokości wniesionego wkładu.

6. Spółka jawna: podobieństwo do cywilnej. Nie ma osobowości prawnej, traktowana w obrocie gospodarczym jako podmiot, wymagająca podpisania umowy, podlega wpisowi do rejestru handlowego, każdy wspólnik reprezentuje spółkę i zaciąga zobowiązania w jej imieniu, każdy wspólnik odpowiada solidarnie z resztą całym swoim majątkiem oraz łącznie całym majątkiem spółki.

7. Spółka partnerska: jest przeznaczona dla osób wykonujących określone kategorie wolnych zawodów np. aptekarz, adwokat, lekarz, położna, pielęgniarka, Każdy odpowiada we własnym zakresie, nie posiada odpowiedzialności prawnej.

13. Współczesne modele gospodarki rynkowej:

a)Model anglosaski

• kryteria efektywnościowe rozwoju gospodarczego

• prokonkurencyjna orientacja systemu gospodarczego

• duży udział rynku jako regulatora gospodarki

• mała rola państwa jako regulatora i ograniczoność interwencjonizmu

• ograniczanie funkcji opiekuńczych państwa

• indywidualizm i odpowiedzialność jednostki za swe losy

• komercjalizacja wszystkich dziedzin życia

Rola państwa -sprawy ustrojowe i bezpieczeństwa, strażnik ustroju i praworządności, „nocny stróż” w gospodarce, z wyjątkiem niektórych obszarów polityki gospodarczej (polityka pieniężna)

b)Model nadreński

• liberalna gospodarka - ograniczona ingerencja państwa

• rozwinięty sektor publiczny

• rozbudowany system świadczeń socjalnych

• kolektywizm i egalitaryzm

• rozwinięta partycypacja pracownicza i społeczna

c)Model skandynawski

• duży udział państwa w gospodarce i interwencjonizm

• duży udział budżetu w PKB

• rozwinięty sektor publiczny z wysoki zatrudnieniem

• kompromis pomiędzy pryncypiami socjalizmu i kapitalizmu

• powszechny i rozbudowany system świadczeń socjalnych

• relatywnie niskie bezrobocie

• „trzecia droga” rozwoju społeczno-gospodarczego

d)Model azjatycki

• autokratyzm państwa, w tym w sferze polityki gospodarczej

• wolność gospodarcza przedsiębiorców

• kolektywizm w zespołach pracowniczych

• specyficzny ład korporacyjny (corporate governance)

• niskie zróżnicowanie dochodów

• proeksportowa i proinnowacyjna orientacja gospodarki

• wysoka stopa inwestycji

14. Bank komercyjny

1)Banki komercyjne- przedsiębiorstwa usługowe, którego przedmiotem działania są operacje finansowe. Ze względu na swoją rolę i zadania im powierzone są instytucjami zaufania publicznego. Zgodnie z przepisami ustaw, są one osobami prawnymi działającymi na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. W Polsce zasady prowadzenia działalności bankowej określa ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.

2) Bank komercyjny to specyficzna instytucja finansowa, która gromadzi, przechowuje i gospodaruje środkami pieniężnymi, która działa na rzecz racjonalizacji zysków i funkcjonuje jako instytucja zaufania społecznego. Jest to jedyna instytucja, która podlega ponad osiemdziesięciu aktom prawnym. - Prawo bankowe. Banki komercyjne wchodzą w skład dwuszczeblowego systemu bankowego, który składa się także z banku centralnego. Jednak pod względem wysokości aktywów i różnorodności prowadzonej działalności, to banki komercyjne stanowią podstawę sektora bankowego. Ze względu na fakt, że są one zorientowane na operacje bieżące, są one także podstawowymi uczestnikami rynku pieniężnego i rynku krótkoterminowego.

Celem banku komercyjnego jest dążenie do zaspokojenia potrzeb podmiotów gospodarujących w zakresie usług bankowych przy równoczesnym dążeniu do uzyskania zysku.

CELE I ZADANIA BANKÓW KOMERCYJNYCH

Funkcje banków komercyjnych

Do funkcji banków komercyjnych należą:

a) funkcja kredytowa, polegająca na udzielaniu kredytów,

b) funkcja depozytowa, polegająca na przyjmowaniu depozytów; zarządzanie aktywami finansowymi i majątkiem na rzecz i w imieniu klientów, a także czynności polegające na pośrednictwie banków w obrocie papierami wartościowymi,

c) funkcja płatnicza, polegająca na dokonywaniu płatności.

Zadania banku
-gromadzenie środków pieniężnych
-udzielenie kredytów i pożyczek pieniężnych
-dokonywanie rozliczeń pieniężnych w obrocie krajowym i zagranicznym.

Zakres działalności banku:
-przyjmowanie wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych
-wykonywanie operacji czekowych i wekslowych
-dokonywanie obrotu dewizami i prowadzenie rozliczeń z zagranicą
-obsługa pożyczek państwowych
-emitowanie i obrót papierów wartościowych
-przechowywanie wartościowych przedmiotów i papierów wartościowych
-udostępnianie skrytek sejmowych
-udzielanie gwarancji bankowych
-udzielanie poręczeń
-wydawanie kart płatniczych i wykonywanie operacji przy ich użyciu
-nabywanie i zdobywanie wierzytelności pieniężnych

15. Czynności bankowe

Usługi świadczone przez banki są na gruncie prawa bankowego określane mianem czynności bankowych. Zgodnie z art. 5 Prawa bankowego czynności bankowe dzielą się na:

* czynności zastrzeżone wyłącznie dla banków (tzw. czynności bankowe sensu stricto):

o przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub w określonym dniu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów

o tworzenie i prowadzenie rachunków bankowych;

o udzielanie kredytów;

o udzielanie gwarancji i potwierdzanie akredytyw;

o emisja bankowych papierów wartościowych;

o organizowanie rozliczeń pieniężnych;

o emitowanie instrumentów pieniądza elektronicznego;

o inne czynności, które mocą przepisów prawa zostały zastrzeżone wyłącznie dla banków;

* czynności dozwolone także niektórym podmiotom niebankowym (tzw. czynności bankowe sensu largo):

o udzielanie pożyczek pieniężnych;

o udzielanie poręczeń;

o operacje wekslowe i czekowe, których przedmiotem są warranty;

o terminowe operacje finansowe;

o nabywanie i zbywanie wierzytelności (wierzytelności wymagalne mogą być sprzedawane w drodze przetargu lub na podstawie oferty publicznej);

o czynności zlecone w związku z emisją papierów wartościowych;

o przechowywanie przedmiotów, papierów wartościowych, usługi polegające na udostępnianiu skrytek sejfowych;

o inne wymienione w ustawie;

Oprócz tego ustawa dozwala bankom na wykonywanie innych czynności, nie związanych z istotą ich działalności (np. usługi w zakresie doradztwa finansowego, usługi certyfikacyjne związane z podpisem elektronicznym, nabywanie akcji i udziałów, obrót papierami wartościowymi etc.)

Podział z punktu widzenia klienta

* Operacje finansujące

* Operacje depozytowe

* Operacje obsługi obrotu

* Operacje doradczo-konsultingowe

16. PRZEDSIĘBIORSTWO

a) POJĘCIE

b) FUNKCJE

c) CECHY

17. CYKL KONIUNKTURALNY I JEGO FAZY

18. DOCHÓD NARODOWY W SYSTEMIE RYNKOWYM

19. WARUNKI PRZYJĘCIA EURO

16a)

Przedsiębiorstwo jest jednostką gospodarczą wyodrębnioną pod względem techniczno-organizacyjnym, prowadzącą działalność produkcyjno-handlową lub usługową nastawioną na zysk.

16b)

• podstawowe - spełniają je komórki powołane do realizacji głównych celów przedsiębiorczych

• pomocnicze - polegają na obsłudze komórek podstawowych (administracja, zaopatrzenie, personel, badania, rozwój)

• regulacyjne - pełnią je zarządy przedsiębiorstwa

16c)

• wyodrębnienie ekonomiczne

• wyodrębnienie prawne

• wyodrębnienie techniczno-organizacyjne

17. Cykl koniunkturalny - zjawisko występowania w gospodarce krótkookresowych wahań różnych mierników ekonomicznych charakteryzujących poziom koniunktury, wokół rosnącego trendu wzrostu gospodarczego, analizowanego w długim okresie.

Najczęściej tymi zmiennymi są: PKB, zatrudnienie, ceny, wielkość eksportu i importu, wskaźniki rynku kapitałowego, nakłady inwestycyjne i zapasy przedsiębiorstw, dochody i wydatki ludności, obroty i zyski przedsiębiorstw.

Wahadłowy ruch całkowitego produktu narodowego, dochodu i zatrudnienia, któremu towarzyszy wzrost lub spadek poziomu aktywności gospodarczej w większości sektorów (Samuelson)

Budowa klasycznego cyklu koniunkturalnego

• 4 fazy

• faza kryzysu (nadwyżka podaży nad popytem, wzrost zapasów u producentów, spadek produkcji, przychodów, zysków i zatrudnienia, spadek cen (współcześnie zwolnienie tempa inflacji)

• faza depresji (trend spadkowy produkcji , zatrudnienia , płac , cen , zysku , inwestycji i konsumpcji zanikają, przywrócona zostaje stabilizacja i równowaga na niskim poziomie, niski poziom cen , niska stopa zysku - zmusza firmy które przetrwały kryzys do poprawy rentowności)

• faza ożywienia (wzrasta popyt (najpierw inwestycyjny) wzrost produkcji, przychodów, zysków i zatrudnienia rosną ceny)

• faza rozkwitu (występuje, gdy aktywność gospodarcza osiąga najwyższy poziom tj. przekracza poziom aktywności podczas ostatniego szczytu stabilizacja i równowaga na wysokim poziomie produkcji (wysoka sprzedaż, wysoki poziom zatrudnienia, wysokie stopy zysku), wysoki poziom cen)

• 2 punkty zwrotne

• dno (B)

• szczyt (A)

18.

19. Aby wejść do strefy euro, należy spełnić kryteria konwergencji takie jak:

• inflacja nie wyższa niż o 1,5 pkt% od średniej stopy inflacji w trzech państwach UE, gdzie inflacja jest najniższa (3,0% wg danych za marzec 2007 roku)

• dług publiczny nieprzekraczający 60% PKB

• deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB

• długoterminowe stopy procentowe nieprzekraczające o więcej niż o 2 p.p. średniej stóp procentowych w 3 państwach UE o najniższej inflacji (6,4% wg danych za marzec 2007 roku)

• stabilny kurs wymiany waluty w ciągu ostatnich 2 lat

---