ĆW 10

Zooplankton zbiorników słodkowodnych

• plankton - grupa organizmów, które ze względu na swoje rozmiary lub budowę aparatu ruchowego nie są w stanie przeciwstawić się ruchom mas wody

• makroplankton - 2 - 20 mm

• mesoplankton 200 nm- 20 mm

• mikroplankotn 30 - 300 nm

• nanoplankton 2-20 nm

• pikoplankon 0,2 - 2 nm

• nekton - ryby

• wrotki - kilkaset,kilkadziesiąt mikrometrów

• aparat wrotny - narząd napędowy; zagęszcza pokarm; detrytusożerne i drapieżne słodkowodne i słonowodne

• skorupiaki - typ: arthropoda podtyp: crustacea rząd: copepoda - widłonogi

• Caladonida, Cyclopoida , Harpaciocoida

Calanoida

• 
  roślinożerne

Cyclopoida

-
drapieżne, budowa atletyczna

• w stosunku do Calanoida, furca na odwłoku mniej liczne włoski a u calanoida kończą się równo

• odnóża na segmencie : lokomotoryczne, czuciowe, pokarmowe

• w rozwoju występuje larwa : Nauplius - roślinożerne

• dorosłe formy drapieżne

• z jaj noszonych w workach

Harpacticoida - związane z dnem

• 
  krótsze czułki, furca różnej długości

• zkrzelonogi wioślarki Cladocera

• jest karapaks - wytwór chitynowy części głowowej ; okrywa tułów i odwłok

• filtratory; wszystkożerne; materia organiczna martwa i żywa

• wioślarki drapieżne - większe niż inne i nie mają karapaksu; duże oko złożone

Drapieżne wioślarki

Leptodora - duże, przezroczyste, najwieksza wioślarka

Bythotrepes

Polyphenus - w strefie litoralnej

Holopedium

Sididae

Diaphanosoma brachyum

• 
  rozłożone anteny

Sezonowe zmiany morfologiczne

• zooplankton - zyklomorfoza(polimorfizm) - daphnia cucculata

Anostraca (bezpancerzowce ) Conchostraca (muszelkowce) Notostraca (tarczowce)

Artemia salina - toleruje b. silne zasolenie

Chironomidae - ochotkowate, czerwone, drapieżne i detrytusożerne, w osadach dennych

Chaoboridae - groźne dla zooplanktonu, żywią się wrotkami, wioślarkami

Culicidae - larwy komarów, w bezrybnych zbiornikach wodnych; reszta w rybnych

Czynniki determinujące różnorodność gatunkową zooplanktonu

• czynniki fizyczne: wielkość zbiornika; małe kałuże są niestabilne nieliczne gatunki mogące zamknąć cykl życiowy w krótkim czasie

• długość geograficzna i wysokość nad poziomem morza długość okresu wegetacyjnego

• obecność litoralu - makrofity; jeśli produktywność większa to więcej gatunków; większa liczba dostępnych środowisk

• głębokość - pionowa segregacja różnych gatunków; istnienie gradientu pionowego powoduje segregację przestrzenną i ogranicza konkurencję

• unikanie drapieżnictwa drapieżniki wzrokowe; jeśli ni ema ciemnej strefy to większe narażenie na drapieżnictwo

• makrofity jako miejsce schronienia

• produktywność - wpływa na ilość zooplanktonu (biomasa) w bardziej zasobnych środowiskach mogą wyżywić się różne gatunki; więcej gatunków producentów

• różnorodność spada przy zbyt dużej żyzności bo brak tlenu

• fish predation rola ryb pozytywnie wpływa na różnorodność; do pewnego momentu

• tam gdzie są ryby wyjadają dominujęcego konkurenta; jest miejsce na rozwój innych gatunków; gdy presja wzrasta to będą eliminować całkowicie niektóre gatunki planktonu

Dyspersja

• liczba jezior w sąsiedztwie

• dystans i połączenie zbiorników

• obecność ptaków wodnych

• im bliżej zbiorniki tym silniejsza migracja zwiększenie różnorodności

Rola drapieżników

• drapieżniki : kręgowe - efektywne, większe od ofiar, preferują duże , dobrze widoczne ofiary, posługują się wzrokiem

• bezkręgowe - mechanorecepcja lub wzrok; polują na małe ofiary, niewiele większe od ofiar

- duże gatunki wygrywają z mniejszymi bo funkcjonują przy mniejszej koncentracji pokarmu; w środowiskach, w których inne gatunki wypadają

• o ile status troficzny jezior determinuje przede wszystkim wielkość (ilość) biomasy zooplanktonu, to drapieżnictwo wpływa na różnorodność (jakość)

Chydorus - 2 oczy

Bosmina - 1 oko widać

• 
  wskaźnik różnorodności Shannona - Weinera

H = suma (pi * ln pi)

Pi - udział danego gatunku

Ln pi - logarytm udziału tego gatunku

• czarny staw ultraoligotroficzne; tylko 1 gatunek wioślarek; małe bogactwo gatunkowe

• ryby usuwając najsilniejszego konkurenta udostępniają zasoby

• w czarnym stawie duże Daphnia.. Tam gdzie są ryby; Daphnia są najmniejsze.

---