Poezja polska okresu XX-lecia[1]. Antologia


POEZJA POLSKA OKRESU MIĘDZYWOJENNEGO. ANTOLOGIA

I. STARE I NOWE PORZĄDKI

Z perspektywy uczestników:

Z perspektywy historyków literatury:

Poeci młodopolscy w okresie międzywojennym

Przeciw manierze/Młoda Polska jako tradycja negatywna

Młoda Polska jako tradycja pozytywna

Fikcja życzeniowa awangardy

Skamander - przeciwnik poręczny

0x08 graphic
Ostrożnie z tym przeciwstawieniem

II. POEZJA DWUDZIESTOLECIA - DIACHRONIA

Wyraźne „my” młodych

Znaczenie wypowiedzi metapoetyckich

Antytradycjonizm

1. imperatyw nowości - w interpretacji futurystycznej tożsamy z gestem totalnej destrukcji dziedzictwa kulturalnego

2. Awangarda Krakowska - tradycja jako próżnia, utopia pisarstwa zdolnego do zupełnej obojętności wobec tradycji, nowa poezja ma znajdować oparcie w formach współczesnego życia społecznego i cywilizacji technicznej

3. trzecia taktyka - „złożona gra zbliżeń i oddaleń wobec wzorów tradycji” - chodzi o rozmaite przekształcenia, zabawy, nawet parodie; znajdziesz je edytorze w poetyce skamandrytów (zwłaszcza Tuwima)

Obniżenie tonu poezji

Miasto - cywilizacja - geografia

Nowe widzenie języka poetyckiego

- lata 20. to reorientacja w sposobie pojmowania roli poety i funkcjach języka poetyckiego

Świadomość pokoleniowa

Wobec poezji lat dwudziestych

Zacieranie się opozycji: tradycjonalizm - nowatorstwo

Stosunek do tradycji

Poezja kultury

Przekształcenia języka poetyckiego

- odejście od wzorów poezji kolokwialnej - poezja na powrót staje się dziedziną mowy odświętnej

III. NOWE TREŚCI POETYCKIE

Problem tematu w poezji

Innowacje tematyczne w poezji Dwudziestolecia

Poszukiwanie stylu

Odkrycie codzienności

Świat plebejski

Miasto. Masa...

Maszyna

Między realnością a fantastyką

Ewolucja poezji miłosnej

Przesunięcie na dalszy plan wyróżników tematycznych

Poezja i wielkie problemy

Poezja religijna

Wobec historii

Wobec spraw ostatecznych

- „poeci Dwudziestolecia nieustannie poszukiwali nowych sposobów mówienia o tym, co stanowiło odwieczny temat poezji”

Zmiany w koncepcji poezji

Utwór jako konstrukcja, utwór jako wizja

- ukształtowały się dwa podstawowe sposoby rozumienia poezji:

  1. utwór jako konstrukcja budowana racjonalnie wg określonych zasad, podstawowy czynnik to wyobraźnia, poeta - budowniczy; takie rozumienie u większości grup, zwłaszcza zaś u Awangardy Krakowskiej, głównie lata 20.

  2. utwór jako wizja, wypowiedź poetycka jako swobodny przepływ obrazów, zapis widzenia, sen, może kwestionować rzeczywistość, najważniejsza jest subiektywność podmiotu (Czechowicz - wzorcowy przykład), głównie lata 30.

Wyobraźnia jako kategoria uniwersalna

- „fantastyka codzienności”, mieszanie się elementów fantastycznych z codziennymi

Poezja groteskowa

Wyobraźnia a język

IV. GATUNKI. JĘZYK. WIERSZ

Sytuacja gatunków

Trzy warianty

  1. klasycystyczny - przeświadczenie o tradycyjnym zespole form, do których należy się odwoływać

  2. postromantyczny - kryterium funkcjonalne: gatunek jest atrakcyjny, jeśli umożliwia dobry kontakt z czytelnikiem

  3. awangardowy - całkowita i programowa negacja gatunku, każdy utwór niepowtarzalny

Trzy warianty a praktyka

Gatunki tradycyjne

Gatunki nowe

Nobilitacja gatunków niskich

Język poetycki” otwarcie i autonomia

Awangardowa koncepcja języka poetyckiego

Ideologia metafory

Śmiałości słowotwórcze

- chodzi o neologizmy (np. leśmianowskie lub futurystów, którzy nowymi słowami chcieli oddać dynamikę zdarzeń i emocji)

Nowe zasady organizacji wypowiedzi