8. Symptomatologia - objawy dysleksji rozwojowej.
8.1. Podstawowe symptomy zaburzeń.
Lisy objawów będących podstawą do rozpoznawania dysleksji rozwojowej, formułowane przez różnych autorów są zróżnicowane, jednak utrzymują się w nich podstawowe symptomy zaburzeń. M. Wielchman w publikacji wydanej przez Brytyjskie Towarzystwo Dysleksji podaje, że dysleksją podejrzewa się osoby, które pomimo inteligencji, wykazują niektóre z następujących objawów :
opóźnienie w nauce czytania i pisania,
rażące trudności z opanowaniem poprawnej pisowni,
rażące trudności przyporządkowania dźwięków mowy do symboli graficznych (np. : głosek do liter),
trudność w ustawianiu symboli w logicznej kolejności (np. : liter w alfabecie, nazw miesięcy w roku),
trudność w nauczeniu się działań matematycznych takich jak tabliczka mnożenia,
trudność w nazywaniu (przypominaniu sobie nazw, terminów),
niepewność w określeniu czasu i kierunku (np. : przed - po, lewo - prawo),
trudność z zapamiętywaniem i organizacją materiału (np. : zapamiętania dłuższego szeregu informacji, serii poleceń).
M. Critchley opierając się na literaturze podaje następujące kryteria :
1. utrzymywanie się trudności w czytaniu aż do okresu dojrzałości,
2. specyficzne rodzaje błędów w czytaniu i pisaniu,
3. rodzinne występowanie tych trudności,
4. częstsze występowanie ich u chłopców,
5. brak oznak poważnych uszkodzeń mózgu i defektów narządów zmysłu,
6. częste zaburzenia rozpoznawania symboli,
7. niepowodzenia w nauce czytania przy użyciu konwencjonalnych metod
nauczania,
niepowodzenia mimo prawidłowej motywacji i normalnej lub wyższej niż przeciętna inteligencji.
Kolejną listę objawów uwzględniającą zmiany symptomów zależnie od wieku przytacza J. Augur. Przed wstąpieniem dziecka do szkoły i na początku nauki szkolnej można zaobserwować kilka następujących symptomów :
1. Trudność w zapinaniu ubrania, sznurowaniu butów,
Trudności ze stosowaniem zaimków : w środku - na zewnątrz, przed - za itp.,
Trudności z zapamiętywaniem i wypełnianiem więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie,
Opóźnienie rozwoju mowy : trudności z wypowiadaniem się, wadliwa wymowa, częste przedstawienie głosek i sylab,
Trudności z przypominaniem sobie nazw przedmiotów,
Mylenie nazw kierunków : prawa - lewa,
Oburęczność,
Trudności w nauce pisania : zwierciadlane odwracanie liter deformowanie kształtu liter,
Trudności z zapamiętywaniem materiału występującego w formie serii, sekwencji, np. : dni tygodnia, nazw miesięcy,
Trudności w pamiętaniu aktualnej daty, daty swoich urodzin, imienin i określenia czasu,
Słabe postępy w uczeniu się czytania,
Szybka męczliwość, uwarunkowana koniecznością włożenia większego wysiłku i koncentracji uwagi w zadania typu szkolnego.
Wiele z tych symptomów może przetrwać do okresu szkolnego i występować w połączeniu z trudnościami w czytaniu i pisaniu w młodszych latach szkolnych.
Por. M. Welchman : Dyslexia. London. 1990. British Dyslexia Association; podaję za ; M. Bogdanowicz : O
dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu. Lublin. Wyd. „Linea”. 1995
Por. M. Critchley : Developmental Dyslexia. London 1964. W Heineman Med. Books Ltd; podaję za M.
Bogdanowicz : O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu. Lublin. Wyd. „Linea”. 1995
Por. J. Augur : Information on Dyslexia for Schools. London 1990. British Dyslexia Association; podaję za : M.
Bogdanowicz : O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu. Lublin. Wyd. „Linea”. 1995
Pismo zwierciadlane to zapisywanie liter, wyrazów, czy całych tekstów w kierunku od prawej strony do lewej, co
powoduje, że w stosunku do poprawnie zapisanych są one „lustrzane”, czyli odwrócone o 180º stopni. Dopiero po
przybliżeniu do nich lustra mogą zostać odczytane; M. Bogdanowicz : O dysleksji czyli specyficznych
trudnościach w czytaniu i pisaniu. Lublib. Wyd. „Linea”. 1995, s. 76
87