IMMUNOLOGIA 20-40 Strojecki

W miare możliwości staram się opierać na Jakóbisiaku i Roitt'cie. Niestety... wszystkiego nie ma więc wikipedia.

20.Antygeny o właściwościach immunogennych i nieimmunogennych.

Nieimmunogenne

Autoantygeny(Ag autologiczne) -Ag własne danego osobnika

Izoantygeny(Ag izogeniczne) -Ag od osobnika o tej samej konstytucji genetycznej

( bliżnięta jednojajowe, osobniki bardzo homozygotyczne )

Immunogenne

Alloantygeny( Ag allogeniczne ) -Ag osobnika tego samego gatunku odmiennego genetycznie

Ag ksenogeniczne( syn. heterologiczne ) -Ag osobnika z innego gatunku. Większość Ag z którymi spotykamy się w życiu codziennym

21.Antygeny reagujące krzyżowo i antygeny heterofilne.

Antygeny reagujące krzyżowo-pojawienie się identycznych lub podobnych determinant w różnych Ag (Ab anty Alb. myszy reaguje z Alb. szczura i królika)

Antygeny heterofilne-Ag występujące u wielu filogenetycznie odległych gatunków ( Ag Forssmana, mukopolisacharyd występujący w erytrocytach wielu gatunków zwierząt: koń, mysz, pies / brak go u szczura, królika, człowieka /. Ag Forssmana obecny jest także u wielu bakterii: Neisseria, Salmonella, Streptococcus.Inny przykład Ag krwinkowy B, zbliżony do Ag niektórych szczepów E . coli; podobieństwo Ag paciorkowca hemolitycznego grupy A do Ag mięśnia sercowego.

Ag homologiczny= Ag, który wywołał daną odpowiedź immunologiczną

Ag heterologiczny= Ag, który nie brał udziału w tej określonej odpowiedzi immunologicznej

22.Autoantygeny, izoantygeny, alloantygeny, ksenoantygeny.

Autoantygeny

Antygeny znajdujące się na prawidłowych komórkach ustroju, np. receptor acetylocholinowy AchR - na komórkach mięśniowych, w ich cytoplazmie np. enzym dekarboksylaza kwasu glutaminiowego. Lub wytwarzane i wydzielane przez prawidłowe komórki ustroju np. insulina.

Każdy autoantygen zawiera różne epitopy, rozpoznawane przez limfocyty T i B.

To taki antygen, który występuje w prawidłowych tkankach danego osobnika. We właściwie funkcjonującym organizmie autoantygeny nie są rozpoznawane przez komórki układu odpornościowego, dlatego nie dochodzi do odpowiedzi odpornościowej na ten rodzaj antygenów - stan taki nazywamy autotolerancją. Czasami jednak układ odpornościowy zostaje uczulony na autoantygeny, co zwykle doprowadza do choroby autoimmunizacyjnej.

Izoantygeny

Antygen pochodzący z innego organizmu o takim samym genomie, np. od bliźniaka w przypadku bliźniąt monozygotycznych. Ze względu na fakt, że takie antygeny są identyczne z autoantygenami danego osobnika, po podaniu izoantygenu nie dochodzi do reakcji odpornościowej na niego. Ma to praktyczne znaczenie w przypadku przeszczepów, gdyż jeśli dawcą jest bliźniak, nie dochodzi do odrzucenia przyjętego organu.

Alloantygeny

Antygen pochodzący od innego osobnika tego samego gatunku. Takie antygeny cechują się wysoką immunogennością i są przyczyną odrzucania przeszczepów, jeśli dany antygen jest różnie zbudowany u dawcy i biorcy. Najsilniejszymi aloantygenami są: antygeny grup krwi oraz antygeny głównego układu zgodności tkankowej.

Ksenoantygeny

Ksenogeniczne - między osobnikami odmiennych gatunków. Pochodzący od innego gatunku.

23.Komórki APC prezentujące Ag z udziałem i bez udziału MHC. Która prezentacja angażuje

limfocyty T, a która limfocyty B?

24.Prezentacja antygenu w restrykcji MHC kl. l

25.Prezentacja antygenu w restrykcji MHC kl. II

Komórki APC - komórki prezentujące antygen

APC - komórki prezentujące antygen, na których powierzchni znajdują się cząsteczki MHC klasy II.

Wyróżnia się dwa rodzaje APC:

• profesjonalne komórki prezentujący antygen zdolne do pobudzenia dziewiczych limfocytów Th obejmujące głównie komórki dendrytyczne. Są niezwykle istotne, gdyż jako jedyne mogą dokonać pobudzenia komórek, które nigdy wcześniej nie zetknęły się z antygenem.

• nieprofesjonalne komórki prezentujące antygen zdolne jedynie do pobudzenia limfocytów pamięci obejmujące głównie limfocyty B i makrofagi.

Głównym zadaniem komórek prezentujących antygen jest pobudzenie swoistych antygenowo limfocytów Th, dzięki czemu może rozwinąć się swoista odpowiedź odpornościowa.

Prezentacja antygenu jest mechanizmem odpornościowym polegającym na ukazaniu antygenu limfocytom T przy udziale cząsteczek MHC (głównego układu zgodności tkankowej). Ponieważ większość antygenów to łańcuchy peptydowe zawierające bardzo wiele aminokwasów muszą one być poddane wcześniejszej obróbce głównie przez pocięcie ich przez proteazy na odpowiednie fragmenty.

Prezentacja antygenów limfocytom T może zachodzić dwoma drogami:

• z udziałem cząsteczek MHC klasy I

• z udziałem cząsteczek MHC klasy II.

Prezentacja antygenów z udziałem MHC klasy I.

Polega na związaniu peptydów przez cząsteczki MHC klasy I, przeniesieniu ich do błony komórkowej i prezentowaniu limfocytom Tc, które po rozpoznaniu obcego antygenu zabijają komórkę prezentującą. Prezentacja ta dotyczy antygenów syntetyzowanych wewnątrz komórki prezentującej czyli tzw. antygenów endogennych, którymi są głównie antygeny wirusowe. Ponieważ cząsteczki MHC klasy I występują powszechnie w organizmie, prawie wszystkie komórki są zdolne do prezentacji połączonych z tymi cząsteczkami antygenów.

Prezentacja antygenów z udziałem cząsteczek MHC klasy II.

Polega na prezentowaniu antygenów limfocytom Th, które nie wywołują śmierci komórki prezentującej antygen. W prezentacji tą droga uczestniczą głównie komórki dendrytyczne limfocyty B i makrofagi. Prezentacja ta dotyczy przede wszystkim antygenów pochłoniętych przez komórkę prezentującą, czyli tzw. antygenów egzogennych

26.Jaki jest związek pomiędzy komórką Langerhansa a komórką splatającą się?

Komórki Langerhansa występujące głównie w naskórku, skórze właściwej, nabłonku przewodu pokarmowego, dróg moczowo-płciowych itp. Po związaniu antygenów, przechodzą do naczyń limfatycznych doprowadzających i jako welonowate docierają do węzłów limfatycznych, gdzie przekształcają się w komórki dendrytyczne splatające się.

27.Jaka jest rola żyłek z wysokim śródbłonkiem (HEV)?

W placikach grasicy mozna wyróznic przynajmniej trzy rodzaje komórek

nablonkowych w oparciu o miejsce wystepowania, strukture,

funkcje i fenotyp. Sa to nablonkowe komórki opiekuncze (nurse cells)

zewnetrznej kory, korowe komórki nablonkowe, które tworza nablonkowa

siateczke, oraz rdzeniowe komórki nablonkowe, najczesciej zorganizowane

w skupiska (p. Rozdzial 12). Dodatkowo w placiku

grasicy, szczególnie na zlaczu korowo-rdzeniowym znajduja sie dendrytyczne

komórki splatajace sie (IDC -intradigitating dendritic cells)

oraz makrofagi (oba rodzaje pochodza ze szpiku kostnego). Krazenie

komórek do i z grasicy zachodzi w tym rejonie poprzez zylki z wysokim

sródblonkiem (HEV - high endothelial venules).

Komórki nablonkowe,

IDC oraz makrofagi wykazuja ekspresje czasteczek MHC,

które maja zasadnicze znaczenie dla rozwoju i selekcji komórek T.

28.Co oznacza termin emperipoleza.

29.Zdefiniuj limfocyty dziewicze i pamięciowe. Procentowy udział w krążeniu.

Limfocyt dziewiczy

Każdy limfocyt, który nie był jeszcze pobudzony przez antygen.

Limfocyty dziewicze posiadają zwykle receptory o niższym powinowactwie do antygenu, niż w przypadku limfocytów pamięci.

Limfocyty dziewicze migruja z grasicy i szpiku kostnego do

obwodowych tkanek limfoidalnych. Po pobudzeniu antygenem

aktywowane limfocyty T zwykle wedruja do miejsc zapalenia,

podczas gdy limfocyty B i limfocyty T pamieci

zasiedlaja inne tkanki limfatyczne.

Limfocyty pamięciowe

Rodzaj limfocytu B powstający w czasie pierwotnego zakażenia patogenem.

Komorki pamieci, które na swojej powierzchni posiadaja receptory immunoglobulinowe IgG, IgA lub IgE, sa gotowe do ewentualnej odpowiedzi wtornej przy ponownym kontakcie z antygenem

30.Komórkowe i humoralne elementy odporności nieswoistej.

Mechanizmy nieswoiste są filogenetyczne starsze niż swoiste. Są mało precyzyjne, ale za to reagują szybko stanowiąc pierwszą linię obrony. Biorą w nich udział przede wszystkim bariery mechaniczne, komórki żerne (zarówno makrofagi, jak i granulocyty), komórki NK, układ dopełniacza, lizozym, interferon, transferyna, białko C-reaktywne i inne białka ostrej fazy, komórki zdolne do cytotoksyczności spontanicznej.

BARIERY MECHANICZNE w odporności organizmu chronią przed wnikaniem drobnoustrojów do wnętrza organizmu. Głównymi barierami są:

• skóra

• błony śluzowe

UKŁAD DOPEŁNICZA jest układem ochronnym występującym u wszystkich kręgowców. Należy do odporności nieswoistej, gdyż sam nie rozpoznaje precyzyjnie antygenów. Nazwa pochodzi od tego, że stanowi on uzupełnienie (czyli dopełnienie) roli przeciwciał. Jest to jeden z przykładów ścisłych powiązań między swoistymi, a nieswoistymi mechanizmami odporności. U człowieka składa się, wliczając czynniki regulujące, z ok. 30 białek surowicy i płynów tkankowych oznaczonych najczęściej literą C (complement) i odpowiednimi cyframi. Białka te syntezowane są przez hepatocyty i monocyty.

Rola układu dopełniacza:

• Korzystna dla organizmu gospodarza:

1. Opsonizacja (opłaszczenia komórek lub cząsteczek składowymi białek dopełniacza), ułatwia fagocytozę (uczestniczą tu cząsteczki C3b, C4b)

2. Chemotaksja i aktywacja komórek żernych (C3a i C5a)

3. Liza komórek bakteryjnych oraz zakażonych komórek gospodarza

4. Usuwanie kompleksów immunologicznych

5. Eeliminacja komórek apoptotycznych

• Szkodliwa dla gospodarza:

1. Stan zapalny (przewlekły)

2. Wstrząs

Składowe odporności wrodzonej:

• bariery anatomiczne

• bariery fizjologiczne

• składniki komorkowe

komórki dendrytyczne - naleŜą do komorek odporności wrodzonej i są

najwaŜniejszym ogniwem pomiędzy odporością

wrodzoną i nabytą

• składniki humoralne

Odporność nieswoista komorkowa

Komorki fagocytujące: neutrofile (w mniejszym stopniu eozynofile),

monocyty i makrofagi

Cechy granulocytow:

• zdolność ruchu

• zdolność adherencji:

a) in vivo - do powierzchni środbłonka naczyń włosowatych i do

migracji przez ścianę naczyń do tkanek

(czynniki chemotaktyczne)

b) in vitro - do powierzchni szkła i plastiku

• zdolność rozpoznawania (PRR - PAMP) i fagocytowania

• zdolność zabijania (destrukcji) na drodze mechanizmow zaleŜnych

i niezaleŜnych od tlenu:

a) wewnątrzkomorkowo

b) zewnątrzkomorkowo (ADCC)

31.Komórkowe i humoralne elementy odporności swoistej.

Odpowiedź odpornościowa swoista, odpowiedź immunologiczna swoista, odpowiedź immunologiczna adaptacyjna to gałąź odpowiedzi odpornościowej, w której główną rolę odgrywają mechanizmy swoiste. Ponieważ jedynymi komórkami, które są odpowiedzialne za specyficzne rozpoznanie antygenu są limfocyty, odpowiedź swoista jest uzależniona właśnie od ich działania. Podstawą rozwoju odpowiedzi swoistej są zjawiska prezentacji antygenu oraz selekcji klonalnej, pozwalają one bowiem na wyodrębnienie z puli wszystkich limfocytów jedynie tych, które mogą rozpoznawać dany antygen.

Należy podkreślić, że wyodrębnianie odpowiedzi swoistej i nieswoistej jest, w świetle dzisiejszych badań, jedynie swego rodzaju umową. Można wprawdzie wyodrębnić limfocyty, ale z jednej strony, rozwój odpowiedzi swoistej jest niemożliwy bez udziału czynników nieswoistych, takich jak dopełniacz, czy też nieswoiście działających komórek, takich jak neutrofile czy makrofagi. Z drugiej strony, przeciwciała oraz limfocyty Th, działające swoiście, wykazują także silny wpływ na odpowiedź nieswoistą. Obecnie można więc przyjąć, że pod pojęciem odpowiedzi swoistej umieszczać możemy:

działanie przeciwciał i limfocytów B

aktywność limfocytów T pomocniczych

aktywność limfocytów T cytotoksycznych

Mechanizmy odpowiedzi swoistej (nabytej) to:

odporność komórkowa - warunkowana przez komórki (limfocyty T), polegająca na bezpośrednim atakowaniu patogenów przez limfocyty,

odporność humoralna - warunkowana przez przeciwciała, polegająca na wytwarzaniu przez limfocyty przeciwciał, których zadaniem jest niszczenie komórek patogennych.

Limfocyty T: pochodzą z komórek macierzystych szpiku kostnego. W drodze do tkanki limfatycznej dojrzewają w grasicy (thymus). Tam dochodzi do różnicowania się limfocytów, stają się one immunologicznie kompetentne - zdolne do odpowiedzi immunologicznej. Reagują one na specyficzne antygeny na powierzchni komórek zaatakowanych przez patogeny. Rozróżniamy trzy główne klasy komórek T:

cytotoksyczne limfocyty T (rozpoznają i niszczą komórki z obcym antygenem)

pomocnicze limfocyty T (uwalniają związki aktywujące odpowiedź immunologiczną lub ją wzmacniającą)

supresyjne limfocyty T (hamują odpowiedź immunologiczną, uwalniają cytokiny, które hamują aktywność innych komórek T i komórek B)

Limfocyty B: u ptaków dojrzewają w bursie Fabrycjusza (u ssaków w szpiku kostnym). Komórka B po rozpoznaniu antygenu dzieli się - powstaje populacja komórek plazmatycznych, które produkują przeciwciała. Limfocyty B mają silnie rozwinięte ER co pozwala im na produkcję znacznych ilości białek (immunoglobulin).

32.Struktura (organizacja) układu immunologicznego. - wersja w ch uproszczona

33.Struktura i funkcja centralnych i obwodowych narządów immunologicznych.

1. limfocyty - komorki posiadajace duze jadro, relatywnie mala ilosc cytoplazmy, srednica waha się od 6 do 15 m

1. komorki dendrytyczne - posadaja dlugie, waskie, ddrzewiasto rozgalezione wypustki, komorki prezentujace

2. makrofagi - powstaja z monocytow, jednojadrzaste komorki zerne, zawieraja liczne lizosomy i wakuole, prezentuja antygeny

3. limfocyty T: poszczegolne subpopulacje roznia się obecnoscia okreslonych antygenow powierzchniowych i receptorow, a także pewnych enzymow

• cytotoksyczne - zdolne do zabicia innych komorek (obcych, nowotworowych, zakazonych wirusami)

• pomocnicze - dzialanie wspomagajace

• supresorowe - reguluja odpowiedz immunologiczna; dzialanie hamujace

• kontrsupresorowe - chronia limfocyty Th przed supresja

• limfocyty B - zdolne do wytwarzania przeciwcial i roznawania antygenow

• plazmocyty - wytwarzaja przeciwciala

• limfocyty K - zdolne do cytotoksycznosci zaleznej od przeciwcial

• limfocyty NK - komorki zerne

• komorki tuczne, bazofile - udzial w odpowiedzi typu wczesnego, anafilaksji

• eozynofile - zdolne do fagocytozy i zabicia niektórych pasozytow przy uzyciu przeciwcial, wydzielaja czynniki hamujace anafilaksje

• neutrofile - zdolne do fagocytozy i zabicia mikroorganizmow

• monocyty, makrofagi - zdolne do fagocytozy i zabicia mikroorganizmow, oraz innych obcych komorek

• megakariocyty - wytwarzaja trombocyty które biora udzial w krzepnieciu krwi i reakcjach zapalnych

• erytrocyty - przez receptor dla dopelniacza wiaza kompleksy immunogloiczne i uczestnicza w ich usuwaniu

2. przeciwciala - glebsza charakterystyka w zagadnieniu dot. Przeciwcial

3. antygeny - substancje charakteryzujace się immunogennoscia (zdolnosc do wywolywania przeciwko sobie swoistej odpowiedzi immunologicznej) i antygenowoscia (zdolnosc do swoistego laczenia się z immunoglobuinami). Antygen majacy tylko druga z tych cech nazywa się haptenem i jest antygenem niepelnowartosciowym. Immunogennosc zyskuje dopiero po polaczeniu z nosnikiem (np. czasteczka bialka). Antygeny mogą być ciagle (kiedy aminokwasy antygenu bialkowego kontaktujace się z przeciwcialem sa zwarte w jednym odcinku lancucha bialkowego) lub nieciagle (aminokwasy sa o siebie oddalone w lancuchu bialkowym lecz zblizone przy danej konformacji bialka). W obrebie jednego antygenu może znajdowac się kilka miejsc wiazacych przeciwciala (epitopy lub determinanty antygenowe). Antygen posiadajacy wiele epitopow to antygen wielowartosciowy lub poliwalentny. antygeny możemy podzielic na grasiczozalezne (limfocyty B potrzebuja pomocy ze strony lifocytow T) i grasiczoniezalezne (nie wymaga pomocy ze strony limfocytow T, np. LPS, dekstran, PPD).

PIERWOTNE narzady limfatyczne to grasica, kaletka Fabrycjusza i szpik kostny

1. grasica

w pelni rozwinieta w momencie urodzenia, otoczona torebka lacznotkankowa, sklada się z dwoch platow, każdy zas z wielu placikow, w których można wyroznic czesc rdzenna i korowa (poszczegolne czesci korowe sa oddzielone od siebie przegrodami lacznotkankowymi). W czesci rdzennej znajduja się cialka grasicze (cialka Hassala). W sklad zrebu grasicy wchodzi torebka i przegrody lacznotkankowe oraz komorki z dlugimi wypustkami tworzace w miazszu grasicy siec. Można tam wyroznic kom. nablonkowe, makrofagi (zarówno w korze jak i rdzeniu) i kom dendrytyczne (tylko w rdzeniu i na granicy rdzen-kora). Na komorkach zrebu obecne sa czasteczki MHC co ma znaczenie dla czynnosciowego dojrzewania limfocytow T. W zrebie znajduja się tymocyty (gesto w czesci korowej, luzno w rdzennej). Komorki nablonkowe scisle otaczaja tymocyty (sa to komorki opiekuncze) - chronia one tymocyty przed obcymi antygenami i ucza je tolerancji dla wlasnych antygenow. W grasicy zachodzi intensywna proliferacja i roznicowanie limfocytow T, a konkretnie komorek prekursorowych. Proliferacja zachodzi w zew, czesci korowej i przesuwaja się do czesci wewnetrznej. Należy zaznaczyc ze grasica UTRUDNIA kontakt antygenu z tymocytami (komorkiopiekuncze, bariera krew-grasica). Zachodzi tu także selekcja negatywna i pozytywna powstalych limfocytow T. Wszystkie procesy zwiazane z procesem dojrzewania i roznicowania limfocytow T w grasicy jest opisany w dziale ontogeneza ukladu immunologicznego

W grasicy wytwarzane sa także liczne czynniki wplywajace na roznicowanie i proliferacje limfocytow. Sa to hormony grasicy (tymozyna, grasiczy czynnik humoralny, tymopoetyna, tymulina, tymopentyna i tymostymulina) oraz IL 1-12, IL15, czynniki stymulujace tworzenie kolonii granulocytow, makrofagow, czynnik martwicy nowotworow, czynnik transformujacy wzrostu , czynnik komorek macierzystych, czynnik hamujacy bialaczke oraz chemokiny.

2. kaletka Fabrycjusza

wystepuje tylko u ptakow, nie ma jej u ssakow. Stwarza wlasciwe srodowisko do roznicowania limfocytow B

3. szpik kostny

spelnia funkcje krwiotworcza (wytwarzanie erytrocytow, granulocytow, monocytow i plytek krwi) oraz funkcje cetralnego narzadu limfatycznego w którym powstaja limfocyty B - proces ten opisany jest szczegolowo w dziale ontogeneza ukladu immunologicznego

1. WTÓRNE - nieotorbione grudki limfatyczne (m.in. plamki mleczne, migdalki, tkanka limfatyczna zwiazana z blonami sluzowymi), wezly limfatyczne, sledziona, naczynia limfatyczne

1. nieotorbione gruki limfatyczne - wystepuja pojedynczo lub w grupach w tkance lacznej wiotkiej, najczesciej w scianie przewodu pokarmowego, drog oddechowych i narzadow moczowo-plciowych. Uczestnicza w wytrwarzaniu limfocytow, stanowia jeden z elementow obrony przed inwazja drobnoustrojow. Należy pamietac ze pokryte wydzielinami nablonki tych narzadow kontaktuja się bezposrednio ze srodowiskiem zewnetrznym. Po pobudzeniu antygenem w srodowisku grudki pojawia się owalne przejasnienie zwane osrodkiem lub centrum rozmnazania, która kontrastuje z ciemno barwiacym się obwodem grudki, zwany pasem zageszczenia.

• plamki mleczne - sa to skupiska limfocytow i makrofagow wystepujace w blonie surowiczej pokrywajacej jame otrzewnej i oplucnej. Sa zrodlem przynajmniej czesci limfocytow imakrofagow w tych jamach. Sa obecne tylko u dzieci

• migdalki - sa to grudki limfatyczne ulozone pojedynczo lub w skupiskach tuz pod nablonkiem w miejscu krzyzowania się gornego oddcinka drog oddechowych z przewodem pokarmowym. Jest to miejsce strategiczne dla obrony organizmu przed zakazeniami. W obrebie nablonka pokrywajacego migdalki (szczególnie w kryptach) obserwuje się liczne limfocyty i plazmocyty

• tkanka limfatyczna zwiazana ze sciana jelita - stanowi rozproszone limfocyty i grudki limfatyczne. Nablonek jelitowy pokrywajacy grudki i oddzielajacy je od swiatla jelita zawiera liczne limfocyty. Charakterystyczna cecha tego obszaru jest brak kosmkow i krypt jelitowych oraz obecnosc komorek, które zamiast wystepujacych na enterocytach mikrokosmkow maja liczne pofaldowania - nazwiano je komorkami M, które uczestniczą w transporcie niektórych makroczasteczek, w tym antygenow ze swiatla jelita do lezacej pod nalbonkiem tkanki limfatycznej

• samotne grudki limfatyczne - rozrzucone wzdluz calego jelita

• skupione grudki limfatyczne - zwane również kepkami Peyera; wystepuja przede wszystkim w jelicie kretym. Charakteryzuja się relatywnie duza azzwartoscia supresorowych limfocytow T i proliferacja limfocytow B bez przeksztalcania ich w komorki plazmatyczne. Posiadaja zylki pozawlosowate wyslane wysokim srodblonkiem, które sa miejscem przechodzenia limfocytow krazacych z krwi do grudek limfatycznych.

• Grudki limfatyczne wyrostka robaczkowego

2. wezly limfatyczne - leza na przebiegu naczyn limfatycznych, które uchodza do wezla, a nastepnie go opuszczaja. Tym samym wezly limfatyczne można porownac do filtrow lezacych na rodze limfy. Do zasadniczych czynnosci wezlow chlonnych naleza filtracja limfy i zatrzymywanie zawartych w niej antygenow (wolnych i obecnych na komorkach dendrytycznych) a także drobnoustrojow, komorek nowowtworowych i drobnych czasteczek stalych; wytwarzanie aktywowanych limfocytow T i B; udzial w odpowiedzi immunologiczenej.

3. Sledziona - najwiekszy narzad limfatyczny (okreslany jako narzad krwiolimfatyczny). zachodzi tu aktywowanie limfocytow przez antygeny oraz ich roznicowanie w komorki efektorowe. Przy czym sledziona jest pobudzania nie tylko przez antygeny które dostaly się bezposredni do krwi, ale także przez te które przedostaly się do krwi po tym jak były obecne w limfie inie zostaly zatrzymane przez wezly chlonne. Do najwazniejszych czynnosci sledziony należy wytwarzanie limfocytow i monocytow przez cale zycie, a innych krwinek w zyciu plodowym; udzial w odpowiedzi immunologicznej; fagocytoza i niszczenie zuzytych erytrocytow, krwinek bialych i trombocytow; wspoludzial w wytwarzaniu bilirubiny; magazynowanie krwi i krwinek

Sledziona odpowiada na antygeny, które docieraja do niej z krwia; uczestniczy w odpowiedzi typu humoralnego.

e) naczynia limfatyczne - odprowadzaja limfe do ukladu zylnego

Narządy centralne

W nich powstają i dojrzewają limfocyty T i limfocyty B.

-szpik kostny - źródło komórek multipotencjalnych różnicujących się na komórki linii mieloidalnej i -linii limfoidalnej, w którym dojrzewają limfocyty B

-grasicę , w której dojrzewają limfocyty T

-kaletka Fabrycjusza - u ptaków

Narządy obwodowe

W tych narządach głównie przebiega odpowiedź immunologiczna.

-węzły chłonne

-śledzionę

-migdałki

-pierścień Waldeyera

-grudki limfatyczne samotne i skupione

-wyrostek robaczkowy

34.Komórka immunologicznie kompetentna.

Uklad immunologiczny funkcjonuje prawidlowo, gdy jego komorki sa kompetentne immunologicznie, czyli wtedy gdy po kontakcie z antygenem dochodzi do reakcji.

To każda komórka układu odpornościowego, która może swoiście rozpoznawać dany antygen. Określenie to odnosi się zatem do limfocytów, zarówno B, jak i T, z tym jednak zastrzeżeniem, że chodzi wyłącznie o te komórki, które nie są w danej chwili zaangażowane w odpowiedź odpornościową, a więc komórki dziewicze i limfocyty pamięci.

35.Obszary czynnościowe w obrębie węzła chłonnego i śledziony.

36.Pojęcie antygenu (rodzaje antygenów) i haptenu.

ANTYGEN

antibody generator (sprawca tworzenia przeciwciał)

Każda substancja, która wykazuje dwie cechy: immunogenność, czyli zdolność wzbudzenia przeciwko sobie odpowiedzi odpornościowej swoistej, oraz antygenowość, czyli zdolność do reagowania z przeciwciałami oraz TCR.

Cechy antygenu (Ag) to:

• antygenowość

• immunogenność

Antygeny to substancje białkowe pobudzające organizm do wytwarzania przeciwciał, które likwiduja infekcję organizmu i wzmacniają jego odporność. Mogą być wprowadzone do organizmu z zewnątrz, np. bakterie chorobotwórcze, obce białka, lub mogą powstawać w jego wnętrzu(autoagresja). Wykazują zdolność swoistego reagowania z przeciwciałami. W reakcji antygen-przeciwciało dochodzi do zlepiania, wytrącania lub rozpuszczania antygenu.

Dwie podstawowe właściwości antygenów:

- immunogenność

- antygenowość

Rodzaje antygenów:

1. naturalne, których źródłem są tkanki, komórki, narządy, białka surowicy krwi, cząsteczki MHC, wirusy, glikoproteiny, hormony, itp. ; obecne są w ilościach podprogowych

2. sztuczne, proste substancje będące haptenami, czyli niepełnowartościowymi antygenami nabywającymi cechę immunogenności dopiero po połączeniu z nośnikiem, np. leki

3. syntetyczne, polimery aminokwasów(linearne, rozgałęzione)

Obcość w stosunku do tkanek gospodarza:

• autoantygeny

• izoantygeny

• alloantygeny

• ksenoantygeny

• Ag heterofilne

Immunogenność to znaczy zdolność do wywołania przeciw sobie swoistej odpowiedzi immunologicznej,

Antygenowość czyli zdolność do swoistego łączenia się z immunoglobulinami (zarówno wolnymi , jak i stanowiącymi receptory limfocytów B) i receptorami limfocytów T.

Antygen wykazujący tylko antygenowość nazywamy haptenem.

Haptenami mogą być proste związki chemiczne , np. glukoza lub trinitrofenol . Immunogenność zyskują one dopiero po połączeniu z nośnikiem , którym może być np. cząsteczka białka. W odpowiedzi na hapten połączony z nośnikiem limfocyty B rozpoznają hapten ,a limfocyty Th nośnik białkowy.

Immunogenność antygenu zależy od wielu czynników m.in. wielkości cząsteczki (za małe nie wywołują reakcji), budowy chemicznej, degradowalności , stężenia (za mała i zbyt duża dawka nie wywołują odpowiedzi) i drogi wniknięcia do ustroju. W zależności od drogi podania antygenu jego degradacja zachodzi w różnych narządach (śledziona, wątroba, płuca, węzły chłonne i inne).Reakcja ta może być wzmocniona przez związki zwane adjuwantami. Zwiększają one zdolność do odpowiedzi immunologicznej.

HAPTENY

Hapteny to małe cząsteczki, najczęściej jednowartościowe, które nie posiadają właściwości immunologicznych, czyli są niezdolne do pobudzania wyższego ustroju do wytwarzania swoistych przeciwciał, natomiast posiadają one właściwości antygenowe, tzn. reagują z przeciwciałami powstałymi pod wpływem pełnowartościowych antygenów, w skład których wchodzi dany hapteny.

Przykłady haptenów:

- Antybiotyki, gentamycyna, penicylamina

- Aspiryna,

- Składniki roślinne, np. żywice

- Analgetyki,

- Peptydy niskocząsteczkowe,

- Wielocukry bakteryjne,

• Kwasy nukleinowe

Hapten nabiera immunogenności, gdy połączony jest z nośnikiem (wówczas np. powstają przeciwciała przeciwko haptenowi i nośnikowi). Stąd też hapten jest określany jako antygen niepełny (resztkowy).

37.Budowa immunoglobulin.

Immunoglobuliny (przeciwciała) to najważniejsze cząstki układu odpornościowego. Wytwarzane są przez pobudzone limfocyty B (odpowiedz typu humoralnego) pod wpływem antygenów, mają zdolność do swoistego wiązania się z nimi przez co powodują ich inaktywację

Budowa i właściwości:

Występują w płynach ustrojowych wszystkich kregowców. Cząsteczka immunoglobuliny zbudowana jest z 4 łańcuchów polipeptydowych; 2 lekkich L i 2 ciężkich H połączonych wiązaniem dwusiarczkowym.




1Schemat budowy przeciwciał
1. Fragment Fab
2. Fragment Fc
3. Łańcuch ciężki
4. Łańcuch lekki
5. Części zmienne łańcuchów (V)- miejsca wiązania

antygenu
6. Regiony zawiasowe
****** oznacza mostki disiarczkowe

Fragment Fab zawiera miejsce wiążące antygen tzw. paratop i jest on przestrzennie dopasowany do determinanty antygenowej- epitopu.

Region zawiasowy- umożliwia ustawienie się fragmentów Fab pod różnym kontem względem siebie i fragmentu Fc. Tu znajdują się wiązania dwusiarczkowe, które łączą obydwa łańcuchy ciężkie.

We fragmencie FC są odcinki odpowiadające za aktywację dopełniacza, a także za wiązanie się z komórkowymi receptorami dla fragmentu Fc przeciwciała.

38.Czynności poszczególnych fragmentów drobiny immunoglobuliny. Patrz wyzej chyba, o to biega...

---