WYKŁAD 10

MYKOPLAZMOZA

(Mycoplasmosis)

- wywoływana przez bardzo wiele gatunków, ale znaczenie mają 2-4

- przenosi się drogą pionową

- prowadzi pasożytniczy tryb życia. Jest to duży problem w produkcji drobiarskiej. Zarazek mało oporny, ale jest „mistrzem kamuflażu”

PRZYCZYNA I GATUNKI:

1. Mycoplasma gallisepticum - kury, indyki, kuropatwy, pawie, bażanty, przepiórki, gołębie, papugi, kanarki

2. Mycoplasma meleagridis - indyki, pawie

3. Mycoplasma synoviae - kury, indyki, pawie

4. Mycoplasma columbinum, columbinasale, columboralae - gołębie

5. Mycoplasma anatis - kaczki

Mykoplazmoza układu oddechowego: (Nelson 1936 r.)

- M. Gallisepticum, M. Synoviae, M.Gallinarum

Mykoplazmoza układu stawowego : (Olson i wsp. 1954 r.)

- M. Synoviae, M. Gallisepticum (atakuje częściej oddechowy niż stawy)

Mykoplazmoza układu rozrodczego :

Kur - M. Gallisepticum, M.synoviae

Gęsi - M. cloacale; choroba weneryczna gęsi

WIEK:

1. 19 - 21 dniowe zarodki (piszczące jaja!), 6 - 10 tygodniowe ptaki →postać mieszana i zatokowa, i starsze

2. w każdym wieku, 3 - 4 mieś. → postać zapalenia worków powietrznych

3. 2 - 20 tygodniowe i 4 - 12 tygodniowe → postać stawowa

4. w każdym wieku bardziej wrażliwe ptaki młode

LOKALIZACJA ZMIAN:

- nos

- zatoki okołonosowe

- zmiany w tchawicy i oskrzelach

- omijają pluca

Postać zapalenia worków powietrznych - indukowana przez MG+Herpeswirusy, IB, E.coli = Chronic respiratory disease CRD

- polietiologiczny stan zapalny worków powietrznych, zwłaszcza brzusznych

CZYNNIKI USPOSABIAJĄCE:

• stres, złe warunki środowiskowe,

• niedobór wit. A, 12-14.000 j.m.

• u gołębi transport i długie męczące loty, przetrenowanie

• system produkcji→mikroklimat kurnika: zła wentylacja, NH3, przeciągi, zapylenie, zimno→”choroba z oszczędności”

• zagęszczenie

• choroby układu oddechowego (ND, IB, SHS, Ospa, ILT, adenowirusy, reowirusy → Zespół CRD)

• każdy rodzaj stresu środowiskowego

• choroby immunosupresyjne: CAV, IBD, MD, REO, białaczka limfoidalna, retikuloendotelioza

• Mykoplazmy wrażliwe na niską temperaturę, gdy ↓ 0,1°C to schodzą niżej i indukują chorobę

• zbyt obciążający program immunoprofilaktyki w okresie pisklęcym

• szczepienia inhalacyjne, obcinanie dziobów (debeaking), palców, seksowanie

• niedobory wit. A

ODSETEK ŚMIERTELNOŚCI:

Postać oddechowa 4 - 40 %

Postać stawowa 5 - 25 %

CRD 2 % → nie rosną, nie kryją, ni jedzą

sporadyczny przy powikłaniach do 1 %

TESTY DIAGNOSTYCZNE:

1. Rodzaj testu: izolacja zarazka

2. Zastosowanie: wszystkie gatunki → ograniczone, drogie, pracochłonne, trudne

3. Rodzaj badanego materiału: krew, tkanka zmieniona, jaja

1. Rodzaj testu: test aglutynacji płytkowej (Mg, Ms, Mm)

2. Zastosowanie: diagnostyka gatunkowo swoista → szerokie, zawsze użyteczne

3. Rodzaj badanego materiału: pełna krew, surowica nie zamrażana

1. Rodzaj testu: test zahamowania hemaglutynacji

2. Zastosowanie: diagnostyka swoista gatunkowo → trudne technicznie

3. Rodzaj badanego materiału: surowica

1. Rodzaj testu: przeciwciała → ELISA

2. Zastosowanie: diagnostyka gatunkowo swoista → proste, tanie, możliwe reakcje fałszywie „+”, gdy szczepione inaktywowanymi

3. Rodzaj badanego materiału: surowica

UWAGA: wyniki uzyskane w 1 teście (dodatnie) powinny być zweryfikowane innym testem - np.HI

1. Rodzaj testu: PCR

2. Zastosowanie: wszystkie gatunki → technika przyszłości

3. Rodzaj badanego materiału: hodowle zarazka, szczepionki, krew, tkanki zmienione, jaja

Nadczułość wynika ze struktury mycoplasm

IgM - oznacza wczesne zakażenie, są to wczesne przeciwciała - polispecyficzne i mogą reagować z Ag

Serokonwersja jest wykładnikiem świeżego zakażenia

CHOROBA ZWALCZANA Z URZĘDU → LISTA B →obowiązek rejestracji

MORFOLOGIA

- najmniejsze bakterie - tylko 125 - 500 nm, G -,

- kształt polimorficzny, najczęściej ziarenkowaty, brak sztywnej ściany komórkowej,

- niewiele genów, stad wykorzystują komórkę gospodarza,

- są zewnątrz i wewnątrz komórkowe,

- rosną na podłożach specjalnych z dodatkiem cholesterolu,

- zlepiają erytrocyty ptaków i niektórych ssaków,

- namnażają się na zarodkach kurzych,

- bardzo wrażliwe na działanie czynników środowiskowych

- słabo patogenne, ale podstępnie otwierają wrota zakażenia innym patogenom,

- potrafią zmieniać swoją strukturę Ag powierzchni→”ukrywać się” przed układem immunologicznym organizmu.

DROGI ZAKAŻENIA:

1. transowarialnie,

2. układ oddechowy

3. przez krycie

4. przewód pokarmowy

POSTACIE CHOROBY I OBJAWY KLINICZNE:

1. zatokowa

potrząsanie głową, żółtawy, kleisty rzadziej serowaty wypływ z otworów nosowych, obrzęk i zaczerwienienie powiek oraz wypływ z worków spojówkowych, uwypuklenie i bolesność jednej lub obu zatok podoczodołowych, ↓ nieśności, ↓ zapłodnienia, ↓ wylęgowości,

2. zapalenie worków powietrznych

osłabienie, osowiałość, śluzowy potem szary opalizujący wyciek z nosa, kichanie, ochrypłe pianie kogutów, charczący oddech

3. stawowa

zahamowanie rozwoju i przyrostów, bladość głowy, kulawizna, niechęć ruchu, biegunka, kał zielonkawy z dużą ilością moczanów oraz bezbarwnego śluzu

po kilku dniach wyraźny symetryczny obrzęk stawów skokowych, podłużne obrzęki wielkości 1-3cm, zapalenie kaletki mostkowej

4. mieszana

5. powikłana

CRD chronic respiratory disease

AP:

1. obecność wycieku różnej barwy i konsystencji w zależności od czasu trwania choroby w zatokach podoczodołowych, nieżytowe zapalenie błon śluzowych nosa i krtani

2. nieżytowe/włóknikowe zapalenie błony śluzowej krtani i tchawicy, oskrzeli, worki powietrzne piersiowe i brzuszne zgrubiałe, pokryte/wypełnione masami włóknika

3. w torebkach stawowych, wokół pochewek ścięgnistych i błon maziowych obserwuje się różną ilość nagromadzonego szaro-żółtego/żółto-pomarańczowego lepkiego lub kłaczkowatego (gronkowce bardziej ropne ale nie do odróżnienia!)

4. syndrom karłaczenia indyków - Mycoplasma Iowa

PROFILAKTYKA:

Trudna, szczepimy stado reprodukcyjne „ - „ serologicznie lub bakteriologicznie. Są szczepionki importowane lub autoszczepionki. Są żywe i inaktywowane. Żywe stosuje się drogą aerozolową, te najnowsze nie dają odpowiedzi

serologicznej. Po podaniu brak przeciwciał w surowicy → mogą uzyskać status stada reprodukcyjnego. Inaktywowane 2 razy → są przeciwciała → zastosowanie po uzyskaniu zgody przez organ administracyjny i po badaniu bakteriologicznym → a to są koszty!

U LUDZI MYKOPLAZMOZA JAKO CHOROBA WENERYCZNA !!!

ZESPÓŁ PRZEWLEKŁEGO ZAPALENIA WORKÓW POWIETRZNYCH - CRD

Przyczyna: Mycoplasma gallisepticum

+ wirusy atakujące układ oddechowy (ND,IB)

+ wtórne powikłania : E.coli

Źródła i drogi zakażenia:

- najważniejsze: pionowe przekazywanie

poziome

aerogenne

bezpośredni kontakt

Okres inkubacji: od 4 dni do 3 tygodni

Gatunek: kury, indyki

Objawy kliniczne:

- u młodych kurcząt (brojlery, kurczęta ras nieśnych), objawy ze strony układu oddechowego, brak apetytu, spadek masy ciała, gorsze wykorzystanie paszy

- kichanie, kaszel, duszność

- 20-30% spadek nieśności

- nie obserwuje się gwałtownego wzrostu upadków

- straty ekonomiczne

AP:

- przekrwienie i zmiany zapalne w błonie śluzowej tchawicy, niekiedy z obecnością serowatego wysięku w workach powietrznych, zwłaszcza jeśli czynnikiem wikłającym jest E.coli

Rozpoznanie:

- badanie serologiczne: odczyn aglutynacji płytowej z Ag lub ELISA

- badanie sekcyjne : izolacja MG z tchawicy

Diagnostyka różnicowa:

- ND

- IB

- E.coli

Leczenie:

- chemioterapeutyki

- szczepienie- przerwanie pionowej drogi zakażenia

- dipping - specjalne traktowanie jaj roztworem tytanu

- enrofloksacyna - in ovo

ZAKAŻENIA BEZTLENOWCOWE

Jest to realny problem praktyki. Najbezpieczniejsza choroba do rozpoznania przez lekarza weterynarii. Sprawdzamy paszę i tu szukamy przyczyny strat. W ostatnich 4 latach rozpoznawane i leczone. Jest to konsekwencja zmiany prawa. Dodatek stymulatorów wzrostu hamował beztlenowce. Pierwotna przyczyna zaburzenia pracy przewodu pokarmowego w odcinku jelit bliżej żołądka, nisza tych bakterii jest przy końcu jelit, bo tam ↑ pH lub obojętne. Zasadowe pH wolą więc wędrują w górę jelit w okolicę żołądka (dwunastnica). Działają bezpośrednio i wytwarzają toxyny → toxyna botulinowa najsilniejsza w przyrodzie, ale też wytwarzają enterotoksynę, neurotoksynę .

NAZWA CHOROBY	ODKRYWCA I ROK	RODZAJ BAKTERII	GATUNEK
Nekrotyczne zapalenie jelit (martwicowe)	Parish 1961	Clostridium perfringens typ A i C	Brojlery pierwszy raz
Wrzodziejące zapalenie jelit	Berger 1929	Clostridium colinum	Przepiórki pierwszy raz
Zgorzelinowe zapalenie skóry		Clostridium septicum Clostridium perfringens
Zatrucie jadem kiełbasianym		Clostridium botulinum

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYSTĘPOWANIE ZAKAŻEŃ BEZTLENOWCOWYCH:

• system produkcji: bardzo wysoka temperatura, nie w pełni rozwinięty przewód pokarmowy, brak zasiedlenia florą bakteryjną → defekacja z jelit cienkich: postać kału „bawole oko” kuliste z białym oczkiem (20-40/dobę) a z jelit ślepych 8 razy/dobę: śluzowy, rozwodniony, podbarwiony jakby krwią i to jest przysmak ptaków → koprofagia u piskląt, pisklęta zasiedlają tym kałem swój przewód pokarmowy

• przebycie zapalenia pępka i woreczka żółtkowego (Omphalitis)

• zbyt obciążający program terapeutyczny w okresie pisklęcym „profilaktyczne stosowanie antybiotyków” celem lepszego startu

• stres żywieniowy : energetyczność, zawartość białka, nagła zmiana paszy, pasza złej jakości: zjełczała i zawierająca tłuszcze czy mykotoksyny, zła struktura

• zagęszczenie

• każdy inny rodzaj stresu

• zarażenie oocystami kokcydiów

• choroba immunosupresyjna np.: zakaźna anemia kurcząt, choroba Gumboro, Mareka, zakażenia reowirusowe, białaczka limfoidalna, retikuloendotelioza,

• zbyt długie okresy ograniczonego dostępu do karmy (stagnacja przewodu pokarmowego), zwolnienie perystaltyki jelit to „woda na młyn” dla beztlenowców, lepkość treści przewodu pokarmowego też dobra dla beztlenowców (dołączają pałeczki kwasu mlekowego i inne - sprzyja zapaleniu jelit)

4 fazy żywienia:

1. Prestarter → dobra jakość, ↓ energetyczność, ↑ białka łatwoprzyswajalnego, pierwsze 24 h życia do 3 dnia max

2. Starter → pierwsze 2 tygodnie życia (14-20 dni), przyrastają szybko, 21 % białka, ↑ energetyczna

3. Growver → od 2 tygodnia do końca cyklu produkcyjnego

4. Finisher → na 3 dni przed końcem, tu brak substancji które są objęte karencją

Na 24 h przed ubojem głodówka, substancje zakwaszające 0,5 - 1 % kwasu mlekowego (skażenia tuszek Campylobacter i Salmonella)

NEKROTYCZNE ZAPALENIE JELIT

(Enterititis necrotica; Necrotic enteritis)

Przyczyna: toksyny laseczek Clostridium perfringens typ C i A (G+)

Gatunek: kury

Wiek: 2 - 6 tygodni (typowa choroba brojlerów)

Odsetek śmiertelności: 5 - 35 %

Drogi zakażenia: przewód pokarmowy

Czynniki usposabiające:

- zbyt wczesna antybiotykoterapia, błędy chemioterapeutyczne,

- przekarmienie, pasza wysokobiałkowa, zła jakość paszy,

- zaburzenia w czynności przewodu pokarmowego,

- stres,

- zagęszczenie,

- kokcydioza,

Objawy kliniczne:

Choroba występuje nagle, gorsze zużycie paszy w ciągu 24 h przed objawami chorobowymi, osłabienie, apatia, biegunka, kał zielonkawy ze smugami krwi i śluzu.

AP:

Jelita cienkie są rozdęte, puste, ściana zgrubiała, błona śluzowa pokryta otrębiastym nalotem, „naloty rzekomo-błonicze, szaro-żółte, szaro-zielonkawe, matowe (jelita na początku wyglądają jak posypane kaszką manną). Zmiany martwicowe kończą się nagle w rejonie jelita czczego.

Pęcherzyk żółciowy rozdęty, a żółć ciemna i gęsta. Pod torebką wątrobową obecność żółtych, smugowatych ognisk martwicy. Często zanik śledziony.

Leczenie:

(Błędem w sztuce jest czekanie na poprawę bez leczenia)

1. Streptomycyna 1g

2. Penicylina krystaliczna 100 000 j.m/5 l wody przez 3 dni (lub Amoksycylina → Biomox 1g/1 l wody)

3. Colistin 0,3g / 1 kg m.c. w wodzie do picia /5 dni

4. Lincospectin

Leczenie wspomagające:

Polfamix B, Lactovac 1 amp/20 ptaków, Azulan 1 łyżka/10 l wody/4-6 dni, kwas solny 5% 1 łyżka/5 l wody/3 dni, w małych stadach zsiadłe mleko, Avimetronid (Metronidazol) gdy nie działa leczenie ( pierwszy dzień 1g/1 l, drugi dzień 2g/1 l , trzeci dzień 3g/1 l)

Profilaktyka:

• Długa przerwa sanitarna i prawidłowa dezynfekcja (jodofory, pary formaliny), zasada puste - pełne powinien czas wynosić 3-4 tygodnie, w praktyce jest okres 7-10 dni

• Prawidłowa jakość biologiczna piskląt → bez Omphalitis

• Wczesne zasiedlanie przewodu pokarmowego → zasiedlamy preparatami specjalnymi bezpośrednio po wykluciu jeszcze w ZWD, gdy wyciągniemy je z klujnika i zamgławiamy dużą kroplą (spray′owanie), a gdy nie można użyć spray′u to najlepiej w wodzie do picia w pierwszych 6 h życia, ale uznaje się że najlepsze efekty gdy dostaną dopiero w kurniku.

• Unikanie antybiotykoterapii w okresie postnatalnym.

• Prawidłowa technika karmienia

• Pasza doskonałej jakości → zbilansowane, dostosowane do wydolności trawiennej przewodu pokarmowego

• Profilaktyka chemiczna (Medicated food) → Spectinomycyna, Lincomycyna

• Zakwaszanie przewodu pokarmowego → Clostridium mogą rosnąć w pH zasadowym lub obojętnym

• Stosowanie preparatów roślinnych

• Szybka, rozważna i odpowiednio długa terapia → chemioterapeutyk + zasiedlanie + brak nawrotów

• Immunopotencjalizacja - badanie laboratoryjne - parazytologia (kokcydioza)

BOTULIZM PTAKÓW

(Botulism avium, Avian botulism)

Przyczyna : toksyna Clostridium botulinum typ A, B, C

Typ C najbardziej patogenny. Toksyny mogą znajdować się w larwach niektórych owadów (np.: muchy Lucillia caesar)

Gatunek: wszystkie gatunki ptaków, (↑ temperatura i ↓ poziom wody sprzyja beztlenowcom dla ptaków wodnych)

Wiek: w każdym wieku

Odsetek śmiertelności: w zależności od dawki toksyny→jeśli niewielka dawka i usunie się źródło zakażenia, to ptaki wracają do zdrowia

Uwaga! toksyna przedostaje się przez przewód pokarmowy, działa jak toksyna neurotyczna, bo poraża synapsy nerwowe

Objawy kliniczne:
Zależą od dawki toksyny. Skręty szyi. Zaburzenia w poruszaniu się, a także postępujące niedowłady i porażenia wiotkie mięśnie kończyn u kurcząt, a skrzydeł u kacząt również szyi i języka. Bezgłos, utrudnione przełykanie. Duszność. Śpiączka. Oczywiście biegunka, kał barwy zielonej. Zejścia śmiertelne na skutek uszkodzenia akcji oddechowej → uduszenie.

AP:

Są mało charakterystyczne. Krew ciemna i niekrzepnąca w związku z tym wybroczyny w worku osierdziowym i mózgu.

Nieżytowe zapalenie jelit. Początkowy odcinek przewodu pokarmowego pusty. Niekiedy resztki pokarmu w rozkładzie gnilnym.

Leczenie wspomagające:

1. Nawodnienie, woda do picia, niealkaliczna.

2. Węgiel drzewny

3. Siarczan sodowy 100/1 kg paszy jednorazowo

4. W leczeniu indywidualnym (dotyczy ptaków wodnych) olej rycynowy 15/dużego ptaka

5. melasa 25 ml/1 l wody przez 4 h

Bacytracyna 100/1 tonę paszy, Tyfuran A 0,2/kg m.c./3-5 dni

WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELIT

(Enteritis ulcerative, Ulcerative enteritis)

Przyczyna : Clostridium colinum, Clostridium perfringens typ A, Bacteroides spp.

Gatunek: przepiórki (najbardziej typowa choroba przepiórek -mówi się nawet „wrzodziejące zapalenie jelit przepiórek”)

kury, indyki, kuropatwy, gołębie,

Wiek: 3 - 10 tygodni lub starsze

Odsetek śmiertelności: 3 - 15 %, przy powikłaniach wyższy

Drogi zakażenia : przewód pokarmowy

Czynniki usposabiające:

- zła jakość paszy,

- przedawkowanie antybiotyków,

- stres,

- nadmierne zagęszczenie,

- kokcydiozy,

- zarobaczenie,

- mykotoksykozy,

- przebycie choroby Gumboro

Objawy kliniczne:

- Zejście śmiertelne często bez uprzednich objawów klinicznych.

- Czasem biegunka, kał wodnisty, jasno-żółty lub brązowy z pasmami krwi → kał ciastowaty w formie smug jasno-żółtych. Jest to wynik pęknięcia wrzodów.

AP:

Jelita ślepe rozdęte z obecnością owrzodzeń. Wrzody są okrągłe, ciemno-czerwone z obwódką, uwypuklone do światła jelit. Podobne wrzody obserwuje się w żołądku gruczołowym, jelicie prostym, cienkim, biodrowym. Wątroba i śledziona są powiększone. W obu narządach jest obecność ognisk martwicowych. Są to zmiany ogniskowe (miejscowe) odpowiadają kępkom Peyera, nie mają charakteru rozlanego te wrzody. Ogniska martwicowe są duże (nie drobne).

Nie mylić z Eimeria mecatis(?) → nie powoduje zmian martwicowych w wątrobie i śledzionie

Leczenie:

1. Streptomycyna 1,0

2. Penicylina krystaliczna (teraz Amoksycylina) 100 000 j.m/5 l wody /3 dni

3. Colistin (przy powikłaniach E.coli) 0,3/kg m.c. w wodzie do picia/5 dni

4. Linco-spectin

Leczenie wspomagające:

Zakwaszanie przewodu pokarmowego: Lactovac 1 amp/20 ptaków, Azulan 1 łyżka/10 l wody/4 dni

KOLIBAKTERIOZA

(Colibacteriosis, Colibacillosis)

Najczęściej leczona choroba w drobiarstwie.

Przyczyna: Escherichia coli : O2:K1 O1:K O78:K80 O8:K O71:K → i inne, ale te bardzo patogenne.

E. coli obejmuje:

• jaja wylęgowe

• pisklęta

• kury nioski

Mechanizm patogenności:

- wykorzystanie Fe→szczepy patogenne (nie każdy szczep E. Coli jest patogenny). Również mają możliwość przenoszenia oporności, więc trudno z nią walczyć. Większość szczepów izolowanych jest opornych na chemioterapautyki, więc ważny antybiogram przy leczeniu. Również zdolność hemolizy β u bardziej patogennych. Gdy na podłożu obserwuje się wzrost niewielkiej ilości koloni - nie leczymy. Bakteria, która szalenie się uzjadliwia.

Jest to bakteria szwędobylska. Jednostka wikłająca, wtórna do innych.

Gatunek: kury, indyki, kaczki, przepiórki, bażanty, ptaki ozdobne i śpiewające (im bardziej użytkowane ptaki tym częściej występuje), (u piskląt kanarka - ciemna kropka na brzuchu, ↑ woreczek żółtkowy)

Wiek: w każdym wieku

Odsetek śmiertelności: 0,5 - 10 %

Drogi zakażenia:

- układ oddechowy → kolibakterioza oddechowa - skutek inhalacji ↑ liczby bakterii, złe warunki

- zakażenie wstępujące: przez kontakt wynicowanego steku ze ściółką - do układu rozrodczego. Urodeum nie ulega wciągnięciu po złożeniu jaja. Jaja ulegają zakażeniu, które się przesuwa w górę → zapalenie jajowodu, otrzewnej → sepsa, żółtkowe zapalenie otrzewnej. Pierwotnie na skutek zaburzeń w transporcie kuli żółtkowej do lejka jajowodu → coli→ włóknikowe zapalenie → powstają konglomeraty.

- przewód pokarmowy → uszkodzenie związane z otrzewną, niszczy mikrokosmki, w odcinku przew. pokarm. są odpowiednie bakterie. Clostridium perfringens w jelicie ślepym → zaczyna wędrować → zasiedla miejsca gdzie bytuje E. Coli → martwicowe zapalenie jelit → zab.równowagi.

Czynniki usposabiające:

- złe warunki mikroklimatyczne kurników,

- nieprawidłowe żywienie ,

- zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, worków powietrznych,

- czynniki stresotwórcze,

- błędy dieteczne, jakościowe,

- immunosupresja,

- chemioterapia,

- błędy w technice lęgu

Postacie choroby:

a) niepowikłana - wywołana przez jeden serotyp → nie zdarza się często

b) wikłająca - mykoplazmę, zakaźne zapalenie oskrzeli, kokcydiozę - kilka serotypów E. Coli

Objawy kliniczne:

- Osowiałość, biegunka, kał barwy brązowo-żółtej lub białej. Duszność tła sercowego lub duszność łącznie ze szmerem i charczeniem (niewydolność worków powietrznych).

- U niosek występują jaja z wadami skorupy i zmiana jakości treści jaja. Może być kolibakterioza sepsa i z krwią do różnych narządów ciała. Powstają pierścienie i bruzdy w jajowodzie na skutek jego zapalenia, przez co też pogarsza się jakość jaj. Zmiany tzw. „łuski cebuli” (też jak sękacz) w jajowodzie, jest to włóknikowy wysięk układający się warstwowo.

AP:

postać niepowikłana

↑ wątroby i śledziony, wątroba o barwie żółtej u piskląt, u ptaków dorosłych czarno-fioletowej lub ciemno-mahoniowej z żółto-zielonymi mozaikowatymi ogniskami. Ponadto występuje włóknikowe zapalenie torebki wątrobowej, worka osierdziowego, otrzewnej, jajowodu, jajnika i zniekształcenie kul żółtkowych

postać wikłająca

oprócz zmian opisanych, obraz jest uzależniony od podstawowej / pierwotnej jednostki chorobowej(patrz mykoplazmoza, zakaźne zapalenie oskrzeli. E. Coli)

zaciera obraz chorób pierwotnie występujących.

Leczenie:

• Enrofloksacyna, Norfloksacyna, Flumechina→podstawowa trójca !!!→fluorochinolony

• Można inne preparaty Neomycyna, Kolistyna, Mepatar, Lautecin, Kosulvit, Neotarchocin, Polzomycyna (mało skutyeczna), Trimerazin

• Najpierw leczymy jednostkę podstawową : Tylan, Tylavit-sulfa, Tiamowet, bo inaczej nie mamy efektu terapeutycznego

Leczenie wspomagające:

• B 12 → 2 meg / kurę / 3 dni

• Protexin soluble, Polfamix Z, Paszowit

• Vitaminum C → 0,1 / 1 l wody / 7 dni

• Likwidacja stresu i niekorzystny wpływ środowiska,

• Higiena ściółki : 4 % Virkon, Pollena J-K 2 - 3 %, w aerozolu do dezynfekcji gniazd

Profilaktyka:

Program zapobiegania chorób u brojlerów zakłada prowadzenie szczepień w stadach rodzicielskich. Uodpornione nioski przekazują przeciwciała matczyne, które zabezpieczają ptaki przed zachorowaniem w pierwszych tygodniach życia.

W Polsce szczepionka → NOBIVAC-E.COLI → inaktywowana, podjednostkowa, składa się z fragmentów zarazka, a nie z całego. Antygen fimbrialny jest obecny u większości szczepów, jest on wspólny dla 95 % szczepów E. coli. Jest dość skuteczna. Podajemy ją 2 razy.

KOLIGRANULOMATOZA , ZIARNINIAK HJAREGO

( Coligranulomatosis, Hjarre,s disease)

Jest to choroba często mylona z gruźlicą i białaczką.

Przyczyna : szczepy M E. Coli 08, 09, 016

Gatunek: kury, indyki, pawie, gęsi, kuropatwy, kanarki, gołębie, przepiórki

Wiek: ptaki dorosłe

Odsetek śmiertelności: sporadyczny

Drogi zakażenia: układ oddechowy, przewód pokarmowy

Czynniki usposabiające:

• złe warunki mikroklimatyczne kurnika,

• nieprawidłowe żywienie,

• pasożyty przewodu pokarmowego z rodzaju Eimeria, Heterakis, Ascaris galli

Objawy kliniczne:

Brak apetytu, osowienie, zahamowanie wzrostu, wychudzenie (wyszkieletowanie). Obserwuje się bladość błon śluzowych.

Ponad to niezborność ruchów. Zwierzęta męczy uporczywa biegunka. Przy przewlekłym przebiegu choroby może wystąpić postać skórna przejawiająca się występowaniem guzów w okolicy steku, podbrzusza, rzadziej innych okolicach ciała.

AP:

Guzy wytwórcze podobne do białaczkowych występują w jamie ciała. Dochodzą do wielkości od ziarna prosa do pięści. Znaleźć je można w otrzewnej trzewnej, ściennej i krezce w okolicy jelit. Rzadziej w błonie śluzowej. Guzy występują też w wątrobie z równoczesnym zapaleniem włónikowym torebki wątrobowej jak przy coli. Również w nerkach i płucach spotyka się nieliczne guzy wielkości jaja gołębiego.

LECZENIE:

Nie opracowane. Obowiązuje brakowanie.

Normalizacja higieny, żywienia i warunków środowiskowych, podawanie preparatów wielowitaminowych.

CHLAMYDIOZA, ORNITOZA

(Chlamydiosis, Ornithosis)

CHOROBA ZWALCZANA Z URZĘDU !!!

Psitakoza, ornitoza → u ludzi wyodrębniły się izolaty, które zakażają ludzi.

Psitakoza → źródłem są papugi, u ludzi zapalenie płuc

Ornitoza → choroba ptasia gdy ludzie zakażą się od gołębi i ptaków gospodarskich

Ale są to te same choroby. Grupą zagrożoną są lekarze weterynarii. Osoba, która przeżyje zamiast serca ma „kalafior”, a zamiast płuc „sito”.

Przyczyna: drobnoustruj Chlamydophila psittaci

Gatunek: papugi, gołębie, kaczki, też indyki, kury i inne ptaki

Wiek: 2 - 12 miesięcy

Odsetek śmiertelności: 5 - 3 %

Drogi zakażenia: układ oddechowy

Czynniki usposabiające:

- pasza uboga w wit. A, B1,

- przemarznięcie,

- transport, u gołębi długie sportowe loty,

- zapylenie pomieszczeń, przetrenowanie, kurz w chwili startu, papugi,

- niehigieniczne warunki, stres transportu,

- nieprzestrzeganie kwarantanny,

- przeziębienia,

- nadmierne zagęszczenie.

Objawy kliniczne:

Drób: zapalenie, obrzęk powiek (sklejone, „zaplute” oczy), zrogowacenie rogówek, zapalenie spojówek, wyciek z worka spojówkowego, początkowo surowiczo-śluzowy, potem przechodzący w ropny, uszkodzenie rogówki, ropne zapalenie gałki ocznej, światłowstręt, kichanie, potrząsanie głową, charczenie, rzężenie, wycieki z otworów nosowych, bezgłos lub głos ochrypły, drgawki, wodnista biegunka.

U kaczek: przerwa nieśności

U indyków: nagły spadek wylęgowości do 20% oraz pojawienie się w stadzie kanibalizmu

AP:

U drobiu zapalenie powiek, zrogowacenie rogówek i zapalenie spojówek

Złogi włośnika w workach powietrznych i w worku osierdziowym. Powiększona wątroba i zapalenie włóknikowe torebki wątrobowej. Wątroba barwy zielonkawej u indyków, jasnożółtej u kaczek. Śledziona również powiększona - u kaczek. Ostre krwotoczne zapalenie jelit. Odbarwienie trzustki, a dokładnie jej bladość z guzkami martwicowymi. Te guzki są też w wątrobie i śledzionie,

U gołębi i ptaków ozdobnych i śpiewających śledziona jest ciemnoczerwona, wielokrotnie powiększona (swój kształt z wałeczkowatego zmienia na owoc wiśni jak u kur). Powiększona jest też wątroba, barwy szafranowo-żółtej z ogniskami martwicowymi. Trzustka jest kredowo-biała i obrzęknięta. Włóknikowe zapalenie worków powietrznych i worka osierdziowego.

Leczenie:

Antybiotyki z grupy tetracyklin → kieruje urzędowy lekarz weterynarii.

ZOONOZA:

Ornitoza u ludzi → po dłuższym (2-3 h) kontakcie z ptakami nasilają się objawy duszności, ludzie czują się jak chorzy na grypę → atypowa grypa → mięśniobóle, zapalenie spojówek, ból głowy, ogólne rozbicie, ↑ temperatura, brak zmian osłuchowych → wykonanie RTG →wykryta przyczyna złego samopoczucia. Jak najszybciej lek: doksycylina 100 mg na średniego człowieka, po 12 h powtarzamy 100 mg i potem co 24 h.

15

---