NADCIŚNIENIE CZ2, farmakologia 2


NADCIŚNIENIE CZ2

1.Charakterystyka ukłądu bodźco-przewodzącego serca

0x08 graphic
Układ przewodzący serca składa się z węzła zatokowo-przedsionkowego, leżącego w prawym przedsionku, węzła przedsionkowego-komorowego, leżącego na granicy między jamami, oraz pęczka Hissa, którego włókna rozdzielają się w przegrodzie międzykomorowej na dwie odnogi po jednej do każdej komory i przewodzą bodźce do pojedynczych włókien mięśnia sercowego.

Serce człowieka posiada zdolność wytwarzania bodźców elektrycznych, które rozchodząc się w sercu, pobudzają je do skurczu.

Wyspecjalizowana w układ przewodzący tkanka mięśnia sercowego, tzw. tkanka nerwowo-mięśniowa, układa się w dwa węzły: zatokowy i przedsionkowo-komorowy i odchodzące od nich włókna. W warunkach fizjologicznych bodźce do skurczów mięśnia sercowego powstają w węźle zatokowo-przedsionkowym. Jest on głównym rozrusznikiem serca, a impulsy w nim powstałe rozchodzą się do przedsionków i następnie przez węzeł przedsionkowo-komorowy do komór, pobudzając je do skurczu. Impulsy te przewodzone są również przez inne tkanki aż na powierzchnię skóry, gdzie można je zarejestrować w postaci elektrokardiogramu.

2.Rola wapnia i magnezu w skurczu mieśnia sercowego

WAPŃ- jest niezbędny do skurczu serca i tym samym odgrywa ważną rolę w prawidłowym pompowaniu krwi do wszystkich tkanek ciała. Jego niedomiar może skutkować nawet zatrzymaniem serca. Wraz z potasem wapń reguluje ciśnienie we krwi.

MAGNEZ- Odpowiednia ilość tego pierwiastka w organizmie przyczynia się do wzmocnienia naczyń krwionośnych i obniża ciśnienia, co ma wpływ na efektywnośc pracy serca. Magnez rozszerza tętnice i chroni przed zawałem. Pomaga regulować poziom wapnia i poprawia wchłanianie potasu. Wpływa na utrzymanie prawidłowego rytmu serca i czasem jest podawany dożylnie w celu zredukowania arytmii. Magnezem leczy się zastoinową niewydolność serca. Zauważono również, że osoby pijące twardą wodę, czyli taką, która zawiera dużą ilość magnezu, rzadziej zapadają na choroby serca.

3.Zaburzenia rytmu serca

4.Leki p/arytmiczne - podział

  1. leki blokujące kanały sodowe

  2. leki blokujące receptory β-adenergiczne

  3. leki blokujące kanały potasowe

  4. leki blokujące kanały wapniowe

5.Leki p/arytmiczne grupy 1A,B i C - własciwosci,wskazania i p/wskazania,działania niepożadane

Leki blokujące kanały sodowe dzielimy na podklasy: 1A,1B,1C.

1A

Leki te hamują narastanie potencjału w fazie 0(zero), wydłużając czas repolaryzacji.

Zaliczamy: CHINIDYNĘ, PROKAINAMID, DIZOPYRAMID

CHINIDYNA

W dawkach leczniczych wydłuża okres depolaryzacji diastolicznej w komórkach węzła zatokowego, wydłuża czas trwania potencjału czynnościowego, zwalnia rytm serca. W pęczku Hisa i włóknach Purkiniego hamuje przewodnictwo wydłużające depolaryzację i przedłużają repolaryzację i czas trwania potencjału czynnościowego. Zmniejsza kurczliwość komórek mięśnia sercowego, zmniejsza pojemność wyrzutową serca.

Stosowana jest w :

W połączeniu z β-adrenolitykami stosowana jest w kardiowersji.

Działania niepożądane:


  1. obniżenie ciśnienia

  2. suchość w jamie ustnej

  3. zaburzenia gastryczne

  4. osłabia kurczliwość mięśnia sercowego

  5. wywołuje zaburzenia rytmu pracy serca

  6. trombocytopenię

  7. w dużych dawkach psychozę


Przeciwwskazania:

- blok przedsionkowo-komorowy

- osłabiona kurczliwość mięśnie sercowego

PROKAINAMID

Zmniejsza pobudliwość układu bodźcotwórczo-przewodzącego serca, przedłuża czas przewodzenia impulsów i wydłuża czas refrakcji.

W dużych dawkach może przyśpieszyć pracę serca.

Stosowana zapobiegawczo i leczniczo w :

Działania niepożądane:


  1. uszkodzenie mięśnia sercowego

  2. podany dożylnie może wywoływać hipotensję

  3. reakcje uczuleniowe

  4. leukopenie

  5. agranulocytozę

  6. objawy depresji


Środki zmiękczające i antybiotyki amino glikozydowe nasilają jego działanie.

DIZOPYRAMID

Działa depresyjnie na mięsień sercowy i układ bodźco- twórczo- przewodzący z wyjątkiem pęczka Hisa i włókien Purkiniego.

Wydłuża okres refrakcji w przedsionkach i komorach, osłabia kurczliwość mięśnia sercowego.

Stosowany jest zapobiegawczo i leczniczo w napadach tachykardii komorowej i przy skurczach dodatkowych.

Działania niepożądane:

  1. suchość w jamie ustnej

  2. zaburzenia żołądkowo-jelitowe

  3. utrudnione oddawanie moczu

  4. hipotensja

  5. osłabienie siły mięśniowej

  6. zatrzymanie wody

  7. nasilenie niewydolności krążenia

1B

Leki te zwiększają próg pobudliwości komórek, nieznacznie hamują narastanie fazy 0, skracają repolaryzację komórek, czas trwania potencjału czynnościowego.

Zaliczamy: LIDOKAINA, MEKSYLETYNA, TOKAINAMID, FENYTOINA

LIDOKAINA

Działa przeciw arytmicznie, hamuje depolaryzację i pobudliwość mięśnia sercowego w rozkurczu, hamuje przewodnictwo we włóknach Purkiniego.

Stosowana jest:

Należy do środków znieczulenia miejscowego.

Działania niepożądane:

  1. spadek ciśnienia krwi

  2. blok serca

  3. zatrzymanie oddechu

  4. reakcje uczuleniowe

następują najczęściej po 65 roku życia i po podaniu dożylnym.

Charakterystyczne objawy przedawkowania: zaburzenia widzenia, wymioty, utrudnione oddychanie, bradykardia.

MEKSYLETYNA

Hamuje szybki prąd sodowy w komórkach mięśnia sercowego, zmniejsza amplitudę i szybkość narastania potencjału głównie w komórkach włókien Purkiniego. Wykazuje również działanie miejscowo znieczulające i przeciwdrgawkowe.

Wskazania: arytmia komorowa.

Preparat: MEXICORD

TOKAINID

Hamuje dokomórkowy, szybki prąd sodowy w komórkach mięśnia sercowego. Skraca czas trwania potencjału i okres refrakcji. Słabo wpływa na szybkość przewodzenia w układzie bodźco- twórczo- przewodzącym serca. Stosowany leczniczo i zapobiegawczo w arytmiach komorowych.

Działania niepożądane:


  1. drgawki

  2. drżenia

  3. leukopenia

  4. agranulocytoza

  5. złuszczające zapalenie skóry

  6. arytmia komorowa

  7. zapalenie płuc

  8. nudności

  9. wymioty

  10. jadłowstręt


Preparat: TONOCARD

FENYTOINA

Zmniejsza pobudliwość mięśni komór, skraca czas refrakcji i czas trwania potencjału czynnościowego w zapisie EKG skraca czas trwania odcinka Q-T, działa przeciwdrgawkowo. Stosowana w leczeniu niemiarowości komorowych wywoływanych przez glikozydy nasercowe oraz przez trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne.

Działania niepożądane:


  1. oczopląs

  2. niezborność ruchowa

  3. zaburzenia mózgowe

  4. wykwity skórne

  5. odwapnienie kości

  6. zmiany w obrazie krwi


Preparat: PHENYTOINUM

1C

Leki te silnie hamują narastanie fazy 0, w mniejszym stopniu wydłużają czas trwania potencjału czynnościowego oraz refrakcję i repolaryzację.

Zaliczamy: PROPAFENON, ENKAINID, FLEKAINID, AJMALINA, PRAJMALINA

PROPAFENON

Silnie zmniejsza napływ jonów Na w komórkach mięśnia serca, hamuje pobudliwość, szybkość przewodzenia i częstość wytwarzania bodźców w węźle zatokowym, przedsionkowo-komorowym, pęczku Hisa i włóknach Purkiniego. Zmniejsza szybkość narastania potencjału czynnościowego. Działanie jego jest silniejsze w mięśniu niedotlenionym.

Stosowany jest w leczeniu arytmii komorowych, tachykardiach komorowych, tachyarytmiach.

Może wywoływać bóle w klatce piersiowej. Może nasilać niewydolność mięśnia sercowego, blok przedsionkowo-komorowy, hipotensję, agranulocytozę.

Preparaty: POLFENON, RYTMONORM

ENKAINID

Zmniejsza pobudliwość, szybkość przewodzenia u automatyzm serca na skutek zwolnienia węzła przedsionkowo-komorowego. Wydłuża okres refrakcji w obrębie mięśnia sercowego.

Stosowany w leczeniu niemiarowości komorowych z arytmią komorową i tachykardią.

Działania niepożądane:


  1. bóle w klatce piersiowej,

  2. tachyarytmia

  3. drgawki

  4. niepokój

  5. niewydolność mięśnie sercowego

  6. nudności


FLEKAINID

Zmniejsza pobudliwość ii szybkość przewodzenia w węźle przedsionkowo-komorowym oraz w mięśniu sercowym. Zmniejsza kurczliwość mięśnia sercowego. Wykazuje działanie miejscowo znieczulające.

Stosowany jest przeciw arytmicznie w zapobieganiu arytmii nadkomorowych, trzepotaniu i migotaniu przedsionków.

Działania niepożądane:


  1. zaburzenia rytmu serca

  2. bóle w klatce piersiowej

  3. bóle głowy

  4. niewydolność serca

  5. żółtaczka


Preparat: TOMBOCOR

AJMALINA

Naturalny alkaloid rauwolfii. Hamuje czynność układu bodźco- twórczo- przewodzącego serca, nie wpływa na kurczliwość mięśnia sercowego. Zwalnia przewodzenie w węźle przedsionkowo- komorowym, pęczku Hisai włóknach Purkiniego. Działa krótko, do 30minut.

Stosowana w leczeniu migotaniu przedsionków, częstoskurcz nadkomorowym, w niemiarowości wywołanej glikozydami nasercowymi.

Działania niepożądane:

  1. zaburzenia rytmu serca

  2. asystalia

PRAJMALINA

Alkaloid rauwolfii. Wskazania jak wyżej. Działa długo do 8 godzin.

Preparat:

NEOGILURYTMAL

6.leki p/arytmiczne grupy 2 - własciwosci,wskazania i p/wskazania,działania niepożadane

LEKI BLOKUJĄCE RECEPTORY β-adrenergiczne

Zmniejszają aktywność i szybkość przewodzenia tkanki bodźco- twórczej oraz kurczliwości mięśnie sercowego powoduje zwolnienie fazy 0 depolaryzacji.

Działają:

PROPRANOLOL

Powoduje zwolnienie czynności węzła zatokowego, głownie na skutek wyłączenia pobudzającego działania układu współczulnego. W węźle przedsionkowo- komorowym zmniejszają szybkość przewodzenia impulsów i wydłuża okres repolaryzacji. Ponadto zwalnia szybkość depolaryzacji, zmniejsza napięcie i siłę skurczu mięśnia sercowego. Zmniejsza ciśnienie tętnicze krwi. Osłabia kurczliwość i zmniejsza pojemność minutową serca, zmniejsza zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen.

Wskazania:

  1. tachukardia zatokowa na tle tyreotyksyny, guza chromochłonnego nadnerczy i tachykardii lękowej

  2. zapobiega arytmii wywołanej halo tanem i cyklopropanem

  3. migotanie i trzepotanie przedsionków

Preparat: PROPRANOLOL

NADOLOL

Zwalnia częstość skurczów serca na skutek hamowania czynności bodźco-twórczej węzła zatokowego, zmniejsza pobudliwość włókien Purkiniego i mięśnia sercowego. Zmniejsza pojemność minutową serca. Obniża ciśnienie skurczowe i rozkurczowe. Jest stosowany jako lek hipotensyjny w dawce 1 raz na dobę.

Preparat: APO-NADOLOL

Działania niepożądane:


  1. nasilenie objawów niewydolności mięśnia sercowego

  2. nadmierne obniżenie ciśnienia krwi

  3. napady duszności u chorych na astmę

  4. uczucie zmęczenia, zaburzenia snu

  5. depresja

  6. zaburzenia układu pokarmowego

  7. nasilają hipoglikemię doustnych leków przeciw cukrzycowych

  8. wchodzą w interakcje z gr I i IV leków przeciw arytmicznych


7.Leki blokujace kanały potasowe w sercu - charakterystyka

Zaliczamy: AMIODARON, BRETYLIUM, SOTALOL

AMIODARON

Wydłuża okres repolaryzacji i czas trwania potencjału czynnościowego w mięśniach przedsionków i komór serca oraz przewodzenie przedsionkowo-komorowe. Zmniejsza kurczliwość mięśnia sercowego. Kumuluje się po upływie 4-7 dni od rozpoczęcia podania.

Wskazania: zespół Wolfa-Parkinsona- White'a, u chorych z częstoskurczem komorowym.

Działania niepożądane:


  1. odkładanie złogów w rogówce

  2. niedoczynność tarczycy

  3. wypadanie włosów


Preparaty: CORDARONE, OPACORDEN

BRETYLIUM

Wywołuje zwolnienie czynności węzła zatokowego, obniżenie amplitudy potencjału czynnościowego, wydłuża repolaryzację. Stosowany w zagrażającym życiu nawracającym napadzie migotania komór lub nawracających napadach arytmii komorowej, w znoszeniu bloku przy zawale serca.

Działania niepożądane:


  1. hipotensja

  2. zwolnienie akcji serca

  3. nudności

  4. wymioty


SOTOLOL

Blokuje kanały potasowe związane z fazą repolaryzacji komórek. Stosowany w arytmiach i tachykardiach komorowych, w przedwczesnym skurczu komór, w arytmiach z dodatkową drogą przewodzenia przedsionkowo-komorowego.

Przeciwwskazania:


  1. astma oskrzelowa

  2. blok przedsionkowo komorowy II i III stopnia

  3. zastoinowa niewydolność serca

  4. uszkodzenie nerek


Preparaty:

SOTOHEXAL, BIOSOTAL

8.Leki blokujace kanały wapniowe w sercu - charakterystyka

Zaliczamy: WERAPAMIL, DILTIAZEM

Blokują swoiście napływ jonów wapnia do komórek układu bodźco- twórczo- przewodzącego i do komórek mięśnia sercowego.

WERAPAMIL

Wydłuża okres refrakcji, zwalnia przewodnictwo przedsionkowo- komorowe w pęczku Hisa. W większych dawkach działa rozkurczająco na mięśnie naczyń krwionośnych obniżając ciśnienie krwi.

Stosowany jest w leczeniu częstoskurczu nadkomorowego, w migotaniu i trzepotaniu przedsionków.

Przeciwwskazania:

  1. zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego w zespole Wolfa-Parkinsona-White'a

  2. I trymestr ciąży

  3. wstrząs pochodzenia sercowego

  4. stosowanie leków przeciw arytmicznych II grupy

Działania niepożądane:


  1. bradykardia

  2. zatrzymanie akcji serca

  3. hipotensja

  4. zaczerwienienie twarzy

  5. zawroty głowy

  6. obrzęki

  7. nasilają działanie glikozydów nasennych przez zmniejszenie ich wiązania z białkami


Preparaty:

IZOPTIN, LEKOPTIN, STAVERAN, APO-VERAP

DILTIAZEM

Blokuje czynność wolnych kanałów wapniowych typu L, silniej od werapamilu hamuje działanie węzła zatokowo-przedsionkowego, a słabiej przedsionkowo- komorowego. Słabo hamuje kurczliwość mięśnia sercowego, w dużych dawkach obniża ciśnienie krwi. Stosowany w częstoskurczu nadkomorowym, trzepotaniu przedsionków.

Przeciwwskazania:

  1. zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego

  2. zespół Wolfa-Parkinsona-White'a

Preparaty:

BLOCALCIN, DILZEM, OXYCARDIL

9.Leki zwiekszajace kurczliwosz miesnia sercowego - podzial,charakterystyka

a) leki wpływające na przemiany energetyczne mięśnia sercowego

b) leki moczopędne

c) leki zmniejszające opór naczyniowy

d) leki blokujące rec adrenergiczne β

e) leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego (inotropowo +) - glikozydy nasercowe

f) leki zmniejszające opór przepływu krwi w naczyniach płuc

g) leki osłaniające miesień sercowy (kardioprotekcyjne)

10.Charakterystyka glikozydow nasercowych

Podział pod wzg czasu dział:

Wskazania: leczenie niewydolności krążenia pochodzenia sercowego - w tym przypadku znalazły zastosowanie glikozydy naparstnicy i cebuli morskiej, a w ostrej strofantynę. Niemiarowości nadkomorowych, głównie migotania przedsionków, trzepotanie przedsionków.

Działanie:


Nasercowe:

• Inotropowo dodatnio (siłą skurczu)

• Chronotropowo ujemnie (częstość pobudzeń)

• Tonotropowo dodatnio (siła skurczu)

• Dromotropowo ujemnie (szybkość przewodzenia)

• Batmotropowo dodatnio (pobudliwość) - jako działanie nieporządane

Pozasercowe:

• zwiększa wydalanie Na+ i H2O - wpływ na kanaliki nerkowe

• wzrost napięcia naczyń tętniczych i żylnych

• wzrost siły i szybkości skurczu mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych

• pobudzenie ośrodkowe nerwu X


Działania niepożądane glikozydów:
- dotycza przewodu pokarmoego, układu nerwowego, narządu wzroku i układu krążenia;
- częstoskurcz komorowy;
- migotanie komór;
- migotanie przedsionków;
- bloki przewodzenia;
- nudności, wymioty, brak apetytu, bóle brzucha, biegunka;
- bezsenność;
- uczucie osłabienia mięśni;
- zaburzenia wzroku (widzenie boczne lub przyćmione, mroki lub błyski);

11.Leczenie niewydolnosci miesnia sercowego

Celem leczenia ostrej niewydolności serca jest opanowanie objawów, zwłaszcza duszności oraz ustabilizowanie pracy hemodynamicznej serca. W tym celu podaje się leki rozszerzające naczynia, np. nitroglicerynę, leki moczopędne oraz leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego.

U osób obrzękiem płuc stosuje się mechanizmy wspomagające oddychanie. W przypadku niepowodzenia należy wprowadzić mechaniczne wspomaganie czynności serca, np. kontrapulsacja wewnątrzaortalna.

Chorzy z ostrą niewydolnością serca wymagają ścisłego monitorowania czynności serca, jego rytmu, elektrokardiogramu, pomiaru ciśnienia tętniczego oraz czynności oddechowej.

12.Leki kardioprotekcyjne

Są to leki osłaniające mięsień sercowy. DEKSRAZOKSYNA- pochodna EDTA, zapobiega powikłaniom kardiologicznym, usuwa jony Fe2+ i Cu2+ z połączeń z doksorubicyną co zapobiega hamującemu dział tych związków a oksydazę cytochromu c oraz na powstanie wolnych rodników tleowych w mięśniu sercowym.

13.Azotany i azotyny jako leki zwiekszajace przeplyw wiencowy

Poprawiaj a ukrwienie serca i znoszą napady bólu w dusznicy bolesnej.

Mechanizm ich działania związany jest z uwalnianiem przez te leki rodników azotanowych. Rodnik ten jest śródbłonkowym czynnikiem rozkurczającym mięśnie gładkie, aktywuje cyklozę guanylową co prowadzi do wzrostu wewnątrzkomórkowego stężenia cGMP i aktywacji zależnych od cGMP kinaz białkowych.

Działanie lecznicze w niewydolności wieńcowej związane jest z przemieszczeniem krwi do naczyń żylnych, zmniejszeniem obciążenia wstępnego i następczego serca, zmniejszeniem komorowego ciśnienia i rozszerzeniem naczyń wieńcowych.

W wyniku stosowania tej grupy leków może dojść do tolerancji. Objawia się ona zmniejszeniem skuteczności tych leków i podaniem coraz większych dawek.

Związki te stosowane są w celu przerywaniu napadów dusznicy bolesnej, zapobieganiu im, w leczeniu zawałów serca.

Do przerywania napadów stosujemy: nitroglicerynę, azotan amylu, di azotan izosorbitolu.

Są stosowane w postaciach roztworów, aerozoli i lingwetek.

W zapobieganiu napadom stosujemy doustnie preparaty o przedłużonym działaniu: di azotan izosorbitolu, monoazotan izosorbitolu, pentaerytrytol.

Działania niepożądane:


  1. hipotensja

  2. bóle i zawroty głowy

  3. zaczerwienienie twarzy

  4. wzrost ciśnienia śródgałkowego i śródczaszkowego

  5. nudności

  6. wymioty


Przeciwwskazania:


  1. uczulenie na związki azotowe

  2. ostra niewydolność lewokomorowa serca

  3. stenoza aortalna


Preparaty:

NIROGLICERYNA, NITROMINT, NITROCARD, SUSTONIT, EFFOX, EFFOX LONG, MONOMAC DEPOT, MONONIT, MONONIT, OLIGARD, AEROSONIT, CARDIONIT, ISOKET retard, SORBONIT, PENTAERYTHRITOL amp, PENTAERYYTHRITOL (GALPENT)

14.Beta-adrenolityki i blokery kanalow wapniowych stosowanych w chorobie wieńcowej

LEKI BLOKUJĄCE RECEPTORY β-adrenergiczne

Stosowane są zapobiegawczo w występowaniu napadów dusznicy bolesnej przez działanie ekonomizujące prace mięśnia sercowego, zmniejszają częstość skurczu mięśnia sercowego, napięcie i siłę skurczu, zmniejszają ciśnienie skurczowe i pojemność wyrzutową serca, zmniejszają zapotrzebowanie serca na tlen, zwiększa się tolerancja na wysiłek.

Przeciwwskazania:


  1. niewydolność krążenia

  2. astma

  3. blok serca II i III stopnia

  4. niewydolność węzła zatokowo- przedsionkowego


Zaliczamy: PROPRANOLOL, SOTALOL, NADOLOL, METOPROLOL, ATENOLOL, ACEBUTOLOL, LABETALOL

LEKI BLOKUJĄCE KANAŁY WAPNIOWE

Stosowane są w zapobieganiu napadom dusznicy bolesnej.

NIFEDYPINA- Stosowana jest do przerywania napadów.

Działania niepożądane:


  1. nudności

  2. wymioty

  3. bóle brzucha

  4. bóle i zawroty głowy


MOLSIDOMINA

Stosowana w leczeniu dusznicy bolesnej i w celu wyrównania krążenia, w leczeniu zawału i w innych postaciach niedokrwienia mieśnia sercowego.

Działania niepożądane:


  1. bóle głowy

  2. hipotensja


Jej aktywnym metabolitem jest linsidomina.

15.Choroba niedokrwienna serca - leki stosowane

a) Azotany i azotyny (NITROGLICERYNA, AZOTAN AMYLU, DIAZOTAN IZOSORBITOLU, MONOAZOTAN)

b) β-adrenolityczne (PROPRANOLOL, SOTALOL, NADOLOL, OKSEPRENOL, ATENOLOL. ACEBUTOLOL, METOPROLOL, LABETOLOL)

c) blokujące kanały Ca: WERAPAMIL, DILTIAZEM, NIFEDYPINA, MOLSIDOMINA

d) \ leki osłaniające komórki mięśnia sercowego: TRIMETAZIDYNA

e) leki otwierające kanały potasowe” NIKORANDIL

16.Leki stosowane we wstrząsie


a) dopamina

b) dobutamina

c) noradrenalina

d) epinefryna

e) fentanyl + droperidol

f) glikozydy nasercowe

g) glikokortykosteroidy: hydrokortyzon, deksametazon, metyloprednizolon

h) tlen

i) krew, elektrolity, roztwory koloidowe




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
farmakologia 7 - nadciśnienie, KOSMETOLOGIA, Farmakologia
antybiotyki cz2, farmakologia 2
WYKŁAD 14 - FARMAKOLOGIA nadciśnienie, farmacja, farmakologia
Leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym, Farmakologia01.10
Nadciśnienie tętnicze (2), Farmakologia, Kardiologiczne
farmakologia 7 - nadciśnienie, KOSMETOLOGIA, Farmakologia
antybiotyki cz2, farmakologia 2
LEKI STOS w TERAPAII nadciś.5, farmakologia II rok SUM
Leki w chorobie niedokrwiennej serca i nadciśnieniu tętniczy, Ratownictwo medyczne, Farmakologia, Fa
Farmakoterapia nadciśnienia tętniczeg1, Pomoce naukowe, studia, medycyna
farmakologia ogólna cz2
Farmakoterapia w nadciśnieniu tętniczym
Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego II, farmacja, układ krążenia
Farmakoterapia nadciśnienia tętniczeg3, Pomoce naukowe, studia, medycyna
FARMAKOTERAPIA cz2, studia -farmacja gumed, rok V
Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego, Pomoce naukowe, studia, medycyna
Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego I, farmacja, układ krążenia
Farmakologia nadcisnienia, Farmakologia(1)
Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego III, farmacja, układ krążenia

więcej podobnych podstron