PODSTAWY TURYSTYKI

Dr Inż. Agata Balińska

1. W.W Gaworecki „Turystyka”, PWN 2001

2. W. Alejziak „ Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku”, Albis Kraków, 1999

3. R. Łazarek, „Ekonomika turystyki- wybrane zagadnienia”, WSE 2001

4. Kaczmarek, Stasiak, Włodarczyk „Produkt turystyczny albo jak organizować poznawanie świata”, wyd. U.Ł 2002

Zaliczenie pisemne - test.

PODSTAWOWE POJECIA I RYS HISTORYCZNY ROZWOJU TURYSTYKI

Rekreacja- odpoczynek, wytchnienie, rozrywka

Rekreacyjny- wolny od nauki, zajęć, przeznaczony na odpoczynek, rozrywkę w nauce, pracy.

Przestrzeń rekreacyjna - część przestrzenie geograficznej, posiadająca cechy korzystne do realizacji różnych form wypoczynku, charakteryzująca się istnieniem procesów rekreacyjnych, o rozmiarach istotnych społecznie i przestrzennie.

Turystyka - to całość zjawisk społecznych, ekonomicznych i przestrzennych związanych z przemieszczaniem się poza miejsce stałego zamieszkania, przy czy przemieszczenie to powinno spełniać następujące warunki:

• trwać ponad 24 godziny

• być dobrowolne

• mieć charakter niezarobkowy bądź przyjemno-celowy (M. Drzewiecki)

M. Przecławski - socjolog turystyki

Turystyka obejmuje ogół działań ludzi, którzy podróżują i przebywają na wypoczynku, w interesach i w innych celach przez nie więcej niż 1 rok bez przerwy w miejscach znajdujących się poza ich zwykłym otoczeniem (World Turism Organization - WTO).

Turyzm- jest złożonym zjawiskiem obejmującym społeczno-kulturowe, gospodarcze, polityczne, przyrodnicze i przestrzenne uwarunkowania oraz przebieg i następstwa turystki. Turyzm to termin szerszy niż turystyka.

Odwiedzający - każda osoba, która podróżuje do miejsca znajdującego się poza jej codziennym otoczeniem na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy, jeśli podstawowym celem podróży nie jest podjecie działalności zarobkowej wynagradzającej w odwiedzanej miejscowości.

Kryteria odróżniające odwiedzających od innych podróżnych:

• podróż odbywa się do miejsca znajdującego się poza codziennym środowiskiem

• pobyt w odwiedzanej miejscowości nie powinien przekraczać kolejnych 12 miesięcy

• główny cel wizyty powinien być inny niż zarobkowanie w odwiedzanym miejscu

Odwiedzający:

• turysta

• odwiedzający 1-dniowy (wycieczkowicz)

Region turystyczny - to stosunkowo jednolity obszar, który wyróżnia się z otoczenia określonymi cechami naturalnymi lub nabytymi, charakteryzuje się określonymi walorami turystycznymi (głównie naturalnymi) oraz odpowiednim zagospodarowaniem, na którym koncentruje się ruch turystyczny.

Miejscowość turystyczna - stanowi przedmiot zainteresowania turystów za względu na walory turystyczne, dostępność komunikacyjną i urządzenia turystyczne.

Szlak turystyczny - (pieszy, kolarski, motorowy, wodny, narciarski) to droga lub ścieżka prowadząca przez atrakcyjne obszary, miejscowości i obiekty turystyczne, przystosowany do potrzeb określonych form turystyki.

Destynacja turystyczna - zespół elementów środowiska naturalnego oraz elementów pozaprzyrodniczych, które wspólnie lub każde z osobna są podmiotem zainteresowania turysty.

Zasoby turystyczne - to występujące obiektywnie atrybuty środowiska przyrodniczego i społecznego, które dopiero po dokonaniu przez turystę odpowiedniej oceny mogą stać się praktycznymi walorami.

Atrakcyjność turystyczna - (regionu, miejscowości) to suma walorów turystycznych, dostępności komunikacyjnej, zagospodarowania turystycznego.

Historia turystyki:

Według W. Freyer'a ruch turystyczny rozwijał się w następujących fazach:

• faza wczesnohistoryczna - do roku 1850

• faza początkowa - 1850-1914

• faza zwrotu - 1914-1945

• faza turystyki masowej - po roku 1945

1841 - pierwszy zorganizowany wyjazd- Thomas Cook

Wykład II

Kryteria podziału turystyki: 1. Dominujący motyw podróży.

2. Liczba uczestników.

3. Wiek uczestników.

4. czas pobytu.

5. Pora roku.

6. Rodzaj zakwaterowania.

7. Środek transportu.

8. Aspekt socjalny.

9. Sposób zorganizowania podróży.

10. Pochodzenie turysty.

11. Przestrzeń i oddziaływanie na środowisko.

Turystyka kwalifikowana- forma aktywności, która poza miejscem stałego zamieszkania zaspokaja potrzeby rozwoju i odnowy sił fizycznych i psychicznych oraz potrzeby informacyjno- poznawcze.

Cechy wyróżniające tą turystykę:

-konieczność fizycznego i psychicznego przygotowania,

-umiejętność posługiwania się określonym systemem,

-zaspokajanie potrzeby biologicznego min. Aktywności ruchowej,

- posiadanie pewnego poziomu wiedzy ogólnej.

Rodzaje turystyki kwalifikowanej: -piesza (nizinna, górska),

-wodna (kajakowa, żeglarska, podwodna),

-narciarska,

-kolarska,

-motorowa,

-inna.

Turystyka kwalifikowana stanowi element wychowania:

-fizycznego,

-zdrowotnego,

-politechnicznego,

-estetycznego,

-moralnego,

-resocjalizującego.

Krajoznawstwo- zbiór wiadomości o danym kraju.

Turystyka zdrowotna- głównym celem jest regeneracja zdrowia psychicznego i fizycznego. Musi być realizowana w przyjaznym środowisku społecznym i przyrodniczym.

Turystyka morska obejmuje:

-podróże turystów krajowych i zagranicznych promami, statkami, jachtami,

-przewozy turystyczne żeglugi przybrzeżnej,

-rejsy żeglarskie, morskie i przybrzeżne turystów krajowych.

Formy turystyki morskiej: wycieczki pełnomorskie, żegluga morska, pasażerska żegluga przybrzeżna, kajakarstwo, turystyka podwodna

Diespora- rozproszenie ludzi tego samego kraju, ważniejsze są walory kulturowe niż przyrodnicze.

Turystyka alternatywna- źródłem są ruchy hipisowskie. Preferuje ścisły związek turystów ze społecznością miejscową, wykorzystanie walorów regionów recepcyjnych oraz istniejącej zabudowy w taki sposób, aby w największym stopniu zachować środowisko przyrodnicze. Wskazuje ona na: potrzebę zachowania równowagi pomiędzy potrzebami odwiedzających, a odwiedzanych, konieczność respektowania materialnej i duchowej kultury jedności miejscowej, obustronne korzyści ekonomiczne.

Rodzaje:

1. Ekoturystyka,

2. Turystyka kulturowa,

3. Agroturystyka.

W obrębie działalności turystycznej można wyodrębnić następujące dobra kulturowe:

1. podmioty, miejsca i zjawiska związane z historią, zabytki architektoniczne, historyczne, miejsca pamięci narodowej.

2. dzieła sztuki i wybory rzemiosła artystycznego, instytucje

gromadzące dobra kultury materialnej,

3. zjawisko życia będące wykładnikiem typu i poziomu współczesnej kultury:

-współczesne osiągnięcia techniczne, gospodarcze i naukowe,

-instytucje kulturalne prowadzące działalność kulturalną i kulturalno- rozrywkową,

-zjawiska życia kulturalnego,

-organizacja i sposób życia innych grup społecznych (wzory zachowań, styl, moda),

4. kultura ludowa (działalność artystyczna, budownictwo, rzemiosło),

5. przyroda jako wartość kulturowa.

Ekoturystyka - świadoma podróż do naturalnych miejsc przyrodniczych, które z jednej strony chroni środowisko naturalne, a z drugiej podtrzymuje dobrobyt lokalnych mieszkańców. Dzieli się na ekoturystykę poznawczą i ekoturystykę na terenach ,,dzikich``, która z kolei potem na turystykę przygodową.

Agroturystyka - forma wypoczynku odbywającego się na terenach wiejskich o charakterze rolniczym, oparta o bazę noclegową

i aktywności rekreacyjne związane z gospodarstwem rolnym lub równoważnym jego otoczeniu.

Wykład III

Turystyka wiejska - odbywa się na obszarach wiejskich, jest dostosowana do

istniejących tam warunków i racjonalnie wykorzystuje naturalne zasoby miejscowe.

Turystyka socjalna - dofinansowywana przez państwo. Koncentruje się na: tworzeniu sieci publicznych obiektów turystycznych i zarządzania nimi, pomocy finansowej dla organizatorów turystyki socjalnej, dopłatach indywidualnych dla wyjeżdżających, ulgach w środkach transportu publicznego.

Turystyka biznesowa:

-spotkania grupowe, seminaria, konferencje,

-podróże motywacyjne, grupowe, rodzinne,

-wystawy, targi dla branży lub dla klienta,

-turystyka korporacyjna.

Cechy turystyki biznesowej: nietypowa dystrybucja i wysoka dochodowość

i specjalizacja.

Czynniki rozwoju turystyki:

I.Czas wolny od pracy:

Klasyfikacja czynników rozwoju turystyki:

1. Obiektywne, Subiektywne,

2. Popytowa, Podażowa, Uniwersalna,

3. Ekonomiczne, Pro ekonomiczne.

Składniki czasu poza pracą zawodową:

-praca w godzinach nadliczbowych,

-objazdy, prowadzenie gospodarstwa domowego,

-doskonalenia zawodowe,

-zaspokajanie potrzeb biologicznych,

-czas wolny.

II.Siła nabywcza ludności:

Dochód indywidualny: Dzieli się na wydatki niezbędne do życia i wydatki wg upodobania (dzielą się na: oszczędności i konsumpcja swobodna).

Wydatki na turystykę uzależnione są od:

-korzyści uzyskiwanych z tytułu tych wydatków, norm społeczno- kulturowych turysty,

-postawy,

-nawyków,

-przynależności do grupy społeczno- zawodowej,

-doświadczenia,

-skuteczności reklamy turystycznej.

III.Urbanizacja- proces kulturalny, unowocześniający społeczeństwo, który przejawia się w 4 płaszczyznach:

1. ekonomiczna,

2. demograficzna,

3. techniczna,

4. społeczna.

Naturalne walory estetyczne to elementy:

-litosfery (rzeżba terebu),

-etnosfery (jakość powietrza, pokrywa śnieżna),

-hydrosfery (zbiorniki wodne),

-pokrywy glebowej (pustynie),

-szaty roślinnej (lasy),

-świata zwierzęcego (chronione gatunki zwierząt),

-krajobrazu naturalnego.

Antropologiczne walory turystyczne to: walory historyczne i współczesne.

IV. Polityka turystyczna- świadome popieranie i kształtowanie turystyki przez różnego rodzaju organizacje i instytucje wpływające swoją działalnością na wszystko to, co jest ważne dla turystyki. Stosunek państwa do turystyki może być: pozytywny, negatywny, neutralny.

Czynniki decydujące o formułowaniu założeń polityki przez państwo:

-istotne i rosnące znaczenie turystyki w polityce ekonomicznej państwa,

-duży wpływy turystyki na politykę zagraniczną państwa,

-ważne znaczenie turystyki prowadzonej przez państwo polityki społecznej,

-współudział turystyki w kształtowaniu bilansu płatniczego państwa,

-aktywizacja zawodowa społeczeństwa,

-aktywizacja regionów mniej zaawansowanych gospodarstwa.

Sektor turystyczny domaga się interwencji państwa z uwagi na:

-duże znaczenie infrastruktury ogólnej dla turystyki,

-kapitałochłonny i importchłonny charakter inwestycji turystycznych,

-interdyscyplinarny charakter norm prawnych dla rozwoju turystyki,

-istotne znaczenie formalności granicznych.

Cele polityki turystycznej:

1. Ogólny- maksymalizacja korzyści z rozwoju turystyki i minimalizacja kosztów z nim związanych,

2. Szczegółowe:

a) Optymalne zaspokajanie wzrastających potrzeb turystycznych społeczeństwa,

b) racjonalne wykorzystanie zasobów pracy i kapitału występujących w sektorze gospodarki narodowej,

c) poszanowanie stanu jakościowego środowiska przyrodniczego i społecznego.

Cykl turystyczny: badanie rynku turystycznego, planowanie rozwoju turystyki, budowa infrastruktury turystycznej, przygotowanie kadr dla potrzeb turystyki, stworzenie optymalnego modelu organizacyjnego turystyki, rozwój gospodarki turystycznej, propaganda turystyczna, badanie czynników prowadzonej polityki, formułowanie wniosków.

Narzędzia polityki państwa:

1. Narzędzia wynikające z ogólnej polityki państwa:

-aktywizacja regionów mniej rozwiniętych gospodarczo,

-tworzenie i regulacja polityki zagranicznej,

-regulacja zadań w dziedzinie polityki kulturalnej, politycznej, ochrony zdrowia.

2. Ustawodawstwo turystyczne:

-przepisy dotyczące bazy noclegowej, -przepisy dotyczące biur podróży, przewodników, pilotów, przepisy o wpuszczaniu i poruszaniu się cudzoziemców,

-przepisy dotyczące wyjazdu własnych obywateli za granicę,

-przepisy o miastach uzdrojowych.

3. Ekonomika finansowa: ceny, podatki, kredyty, kursy walut, ograniczenia dewizowe, ograniczenia eksportowe i importowe.

4. Narzędzia organizacyjno- administracyjne: ???????

Organizacja turystyki w Polsce:

-organy rządowe i pozarządowe (parlament, rada ministrów, polska organizacja turystyki, urzędy wojewódzkie- wydziały rozwoju regionalnego),

-samorząd,

-przedsiębiorstwa turystyczne, organizacje specjalistyczne.

Główne zadania departamentu turystyki w MgiP:

-przygotowanie rozwiązań systemowych, stymulujących rozwój turystyki i wzrost krajowego produktu turystycznego,

-opracowanie i monitorowanie realizacji programów w zakresie rozwoju turystyki,

-prowadzenie spraw związanych z zagospodarowaniem przestrzennym kraju w zakresie turystyki i wypoczynku ze szczególnym uwzględnieniem programów w charakterze ponad lokalnym,

-dokonywanie oceny funkcjonowania sektora usług turystycznych, prowadzenie spraw związanych z realizacją prac badawczych dotyczących turystyki,

-podejmowanie działań mających na celu podniesienie konkurencyjności,

-prowadzenie rejestru organizatorów turystyki pośredników turystycznych,

-prowadzenie spraw związanych z pozyskiwaniem zagranicznych i krajowych środków finansowych przeznaczonych na rozwój turystyki,

-współpraca z właściwymi organami administracji publicznej, władzami samorządu terytorialnego i gospodarczego oraz organizacjami pozarządowymi przy opracowaniu rządowych i sektorowych programów mających na celu dostosowanie zasad świadczenia usług turystycznych do standardów UE,

-inspirowanie i wspieranie procesu kształcenia i szkolenia kadr turystyki,

-prowadzenie spraw wynikających z nadzoru ministra nad POT.

Strategia Rozwoju Turystyki w latach 2001-2006:

Celem głównym jest poprawa konkurencyjności polskiej oferty turystycznej na rynku międzynarodowym i krajowym.

Cele pośrednie:

-wzrost dochodów mieszkańców regionów wymagających głębokiej restrukturyzacji gospodarki,

-zmniejszenie bezrobocia na obszarach przygranicznych o dużych walorach turystycznych objętym strukturalnym bezrobociem,

-aktywizacja mieszkańców wsi i podniesienie jakości życia na wsi,

-zwiększenie rentowności majątku państwowego poddanego procesowi przekształceń własnościowych, np. uzdrowiska,

-wzmocnienie roli dziedzictwa kulturowego, środowiska cywilizacyjnego i przyrodniczego w edukacji, a w szczególności w wychowaniu młodzieży,

-poprawa wizerunku Polski i jej mieszkańców w arenie międzynarodowej.

Zadania dla realizacji wymienionych celów:

-wzrost na inwestycje infrastrukturalne i rozwój produktu turystycznego,

-poprawa jakości produktu turystycznego,

rozszerzenie oferty regionalnej i zwiększenie jej atrakcyjności,

-zwiększenie nakładów na promocję turystyki,

-zwiększenie w wyjazdach turystycznych słabszych ekonomicznie grup społecznych i młodzieży.

Zadania wojewody:

-wydaje zezwolenia i kontroluje organizatora turystyki,

-prowadzi rejestr przedsiębiorstw, którym wydał zezwolenia,

-wydaje uprawnienia pilotom i przewodnikom turystycznym, wydaje zezwolenia jednostkom szkolącym,

-powołuje komisję egzaminacyjną dla kandydatów na w/w,

-dokonuje kategoryzacji obiektów hotelarskich.

Polska organizacja turystyki POT zadania:

-promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie,

-zapewnienie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie,

-inicjowanie, opiniowanie i wspieranie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej,

-wykonywanie innych zadań Ministra.

Zadaniem Regionalnej Organizacji Turystycznej jest:

-skoordynowanie działań promocyjnych w województwie,

-stworzenie regionalnego systemu informacji turystycznej w celu zapewnienia kompleksowej informacji o województwie w oparciu o lokalne punkty oraz włączenie w krajowe rozwiązania systemu informacji turystycznej,

-promocja walorów turystycznych regionu w kraju i za granicą,

-stymulowanie tworzenia i rozwoju produktu turystycznego w regionie,

-inspirowanie i pomoc przy tworzeniu lokalnych organizacji turystycznych w regionie,

-inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej,

-doskonalenie kadr dla potrzeb turystyki,

-prowadzenie badań i analiz marketingowych w dziedzinie turystyki.

Ośrodki POT za granicą: Austria, Belgia, Francja, Hiszpania, Holandia, Japonia, Niemcy, USA. Rosja, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.

Rodzaje samorządu w turystyce:

Samorząd terytorialny:

-wojewódzki,

-powiatowy,

-gminny.

Samorząd gospodarczy w turystyce:

-izby gospodarcze (regionalne izby turystyki, Polska izba turystyki),

-stowarzyszenia.

Podstawowe zadania Polskiej Izby Turystyki:

-kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki,

-opracowanie i doskonalenie normy rzetelnego postępowania,

-wyrażanie opinii o rozwiązaniach dotyczących branży.

PIT - 11 oddziałów:

Zadania oddziałów:

-reprezentowanie interesów członków Izby na terenie jej działania,

-dążenie do doskonalenia i rozwoju gospodarki turystycznej na terenie działania odzdziału,

-udzielanie pomocy i porad swoim członkom, organizowanie współpracy między nimi i wspieranie inicjatyw gospodarczych,

-opracowywanie, doskonalenie i wdrażanie norm rzetelnego postępowania w branży,

-popieranie rozwoju kształcenia zawodowego, dokształcania i doskonalenia.

Zadania Regionalnej Izby Turystyki:

-reprezentowanie interesów i integrowanie członków izby,

-działanie na rzecz rozwoju turystyki, infrastruktury turystycznej i ich promocji,

-podnoszenie poziomu kultury obsługi ruchu turystycznego,

-kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej,

-pełnienie funkcji doradczo-opiniotwórczej w pracach instytucji państwowych związanych z turystyką, współpraca z innymi organizacjami turystycznymi, izbami, podmiotami i instytucjami krajowymi i zagranicznymi, działającymi na rzecz turystyki.

Celem Federacji turystyki wiejskiej jest:

-organizacja, rozwój i promocja turystyki wiejskiej,

-propagowanie różnorodnych form odpoczynku w gospodarstwach rolnych lub innych odpowiednio przystosowanych miejscach na terenach wiejskich,

-reprezentowanie i ochrona interesów członków federacji,

-tworzenie, zachowanie i ochrona walorów kulturowych i przyrodniczych terenów wiejskich w kraju i za granicą,

-dbałość o wzrost poziomu usług w zakresie turystyki wiejskiej,

-kształtowanie opinii i ocen dotyczących agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz warunków ich prowadzenia,

-wszechstronna współpraca z organizacjami, instytucjami i osobami prywatnymi, krajowymi i zagranicznymi, szczególnie w takich dziedzinach jak turystyka na obszarach wiejskich, oświata, ochrona środowiska i kultura,

-zgłaszanie inicjatyw ustawodawczych oraz opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących turystyki wiejskiej i rolnictwa,

-integracja członków federacji, udzielanie im pomocy, doradztwa w organizowaniu turystyki wiejskiej i poprawy jej efektywności,

-prowadzenie analizy rynku, promocji gospodarstw agroturystycznych i innych form działalności marketingowej,

-podejmowanie działań na rzecz ochrony środowiska naturalnego i produkcji zdrowej żywności.

Polskie Zrzeszenie Hoteli:

1928-1939r.- Naczelna Organizacja Polskiego Przemysłu Hotelowego,

1962r.- Zrzeszenie Polskich Hoteli Turystycznych,

od 1996r.- Polskie Zrzeszenie Hoteli.

Celem tego Zrzeszenia jest:

-przestrzeganie i rozwijanie zasad etyki zawodowej hotelarzy oraz utrwalanie tradycji i polskiej gościnności,

-ochrona interesów zawodowych, gospodarczych i podatkowych oraz warunków pracy hotelarzy i gastronomików, także wynikających z prawa i umów zbiorowych,

-upowszechnianie wiedzy o prawnych warunkach funkcjonowania hotelarstwa i gastronomii w kraju i zagranicą,

-upowszechnianie wiedzy zawodowej oraz współpraca ze szkołami, prowadzenie i wspieranie prac naukowo-badawczych w zakresie turystyki, hotelarstwa i gastronomii, wspieranie modernizacji obiektów hotelarskich w zakresie ich dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych,

-reprezentowanie polskiego hotelarstwa w kraju i zagranicą,

-prowadzenie działalności w zakresie ochrony środowiska i dziedzictwa kultury.

Stowarzyszenie Konferencyjne i Kongresy z Polsce (cele):

-wspieranie rozwoju usług konferencyjnych i kongresowych w Polsce, szczególnie poprzez rozwój produktów markowych i zwiększanie ich konkurencyjności na rynku krajowym i zagranicznym,

-pomoc w podnoszeniu profesjonalnej wiedzy i umiejętności zrzeszonych członków w zakresie organizowania konferencji, kongresów i imprez motywacyjnych,

-umacnianie pozycji zawodowej i społecznej specjalistów zajmujących się zawodowo organizowaniem w/w imprez,

-tworzenie forum nawiązywania kontaktów różnych grup zawodowych związanych z przygotowaniem i realizacją w/w imprez, a w szczególności:

1. organizatorów konferencji, kongresów i imprez motywacyjnych,

2. reprezentantów firm, instytucji i stowarzyszeń, które w ramach swej działalności organizują samodzielnie lub zlecają organizacje imprez jak wyżej,

3. gestorów obiektów konferencyjnych,

4. gestorówspecjalistycznego sprzętu konferencyjnego,

5. tworzenie forum uzgadniania wspólnych działań dla osiągania statutowych celów,

6. promocja ofert konferencyjnych i kongresowych jako produktów markowych,

7. reprezentowanie interesów przedsiębiorstw i innych osób zrzeszonych w stowarzyszeniu, w zakresie ich udziału w rozwijaniu usług konferencyjnych i kongresowych,

8. wspieranie realizacji Strategii Rozwoju Narodowego Produktu Turystycznego.

Polskie Stowarzyszenie Turystyki: działa od 1988r. w oparciu o ustawę o stowarzyszeniach i zrzesza, na zasadach dobrowolności, przedstawicieli nauki i praktyki, tj. osoby łączące wiedzę teoretyczną z praktyką ekspertów turystyki, profesjonalistów turystyki, przedstawicieli różnych zawodów, m.in. prawników, ekonomistów, geografów, architektów, pedagogów, socjologów.

Polska Agencja Rozwoju Turystyki S.A. (1993):

Misja:

-oferowanie usług doradczych o najwyższej jakości,

-dbanie o podwyższenie atrakcyjności turystycznej kraju poprzez aktywne uczestniczenie w procesach rozwoju markowej infrastruktury turystycznej w Polsce,

-wypracowanie zysków pozwalających na efektowną realizację celów statutowych spółki,

-szybkie reagowanie na zmiany w otoczeniu w zakresie oferowanych projektów i usług poprzez elastyczne dopasowanie się do potrzeb i wymagań rynku.

Zakres działalności:

-działalność konsultingowa w zakresie kierowania polskich marek turystycznych, opracowania strategii rozwoju produktów turystycznych i biznesplanów,

-działalność wydawnicza i inwestycyjna, -pośrednictwo inwestycyjne i finansowe,

-doradztwo w zakresie organizacji.

Do statutowych zadań Instytutu Turystyki należy:

-prowadzenie badań naukowych, prac badawczo- rozwojowych oraz opracowanie ekspertyz, analiz i prognoz zleconych przez centralne i terenowe organy administracji państwowej, przedsiębiorstwa, organizacje i inne jednostki prowadzące działalność w sferze turystyki,

-prowadzenie ośrodka informacji naukowej i działalności wydawniczej,

-doskonalenie kadr turystycznych poprzez organizację szkoleń, seminariów i konferencji.

Polskie Towarzystwo Turytyczno- Krajoznawcze (cele):

-budzenie i pogłębianie umiłowania kraju ojczystego oraz jego regionów, kształtowanie postaw patriotycznych, upowszechnianie wiedzy o przeszłości, współczesności i perspektywach rozwoju Polski,

-rozwijanie kultury, kultury fizycznej oraz rekreacji przez turystykę i krajoznawstwo,

-krzewienie zamiłowań krajoznawczych i umiejętności turystycznych,

-szerzenie kultury turystyki, wykorzystywanie poznawczych, wypoczynkowych i zdrowotnych walorów wędrownictwa,

-pomoc w wędrownictwie indywidualnym, organizacja rajdów, złazów, zlotów, rejsów, spływów i innych imprez,

-tworzenie i upowszechnienie systemu odznak służących rozwojowi zainteresowań krajoznawczych, kultury fizycznej i kultury wędrowania,

-szerzenie wiedzy ekologicznej, inspirowanie i prowadzenie prac na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego oraz wspieranie działań podejmowanych w tej dziedzinie,

-aktywne uczestnictwo w ochronie dóbr kultury,

-popularyzacja walorów krajoznawczych i turystycznych Polski oraz jej dorobku wśród turystów zagranicznych oraz ułatwianie turystom polskim wyjeżdżającym za granicę poznawanie walorów krajoznawczych, życia, osiągnięć innych krajów,

-współdziałanie i fachowa pomoc udzielana towarzystwom i organizacjom opiekującym się Polakami w dziedzinie kultury polskiej za granicą,

-szkolenia kadry dla realizacji celów PTTK,

-kultywowanie tradycji turystycznych, popularyzcja historii i dorobku PTTK oraz jego poprzedników, dbałość o archiwizowanie dokumentów,

-nadawanie uprawnień przewodnickich, prowadzenie działalności przewodnickiej i umożliwienie przewodnikom tworzenia organizacji samorządowych w ramach PTTK.

Przedsiębiorstwa turystyczne:

-biura podróży,

-obiekty hotelarskie,

-przewoźnicy,

-inne.

Wykład IV

Funkcje turystyki:

1. pozytywne, negatywne;

2. oczekiwane, postulowane, rzeczywiste.

Turystyka pełni funkcje w stosunku do:

1. turysty i mieszkańców terenów odwiedzanych w zakresie:

- poziomu życia

- jakości życia

- sensu życia

2) środowiska przyrodniczego

3) gospodarki

Funkcja wypoczynkowa:

- wypoczynkowa funkcja turystyki w pełni realizowana stymuluje rozwój społeczny i gospodarczy

DYSFUNKCJE: choroba pourlopowa, niedopasowanie programu do wieku, kondycji, zainteresowań

Funkcja zdrowotna:

Korzystny wpływ turystyki na ochronę zdrowia przejawia się poprzez:

- redukcję niekorzystnych zjawisk występujących na skutek rozwoju środków masowego przekazu

- wzmocnienie poczucia wewnętrznej kontroli i osobistego wpływu na własne życie

- redukcję niekorzystnych wpływów spowodowanych wzrostem liczby ludności

Turystyka daje możliwość ucieczki kompensacyjnej - jakość środowiska przyrodniczego i społecznego, a realizacja funkcji zdrowotnej turystyki.

DYSFUNKCJE:

-choroba pourlopowa,

-zatłoczone środki transportu,

-złe wyżywienie,

-złe warunki noclegowe,

-kontuzje, wypadki, utonięcia, rozprzestrzenianie się chorób.

Funkcja wychowawcza:

Turystyka oznacza m. in. Wejście człowieka w bezpośredni kontakt z nowym środowiskiem społecznym, rozumianym jako zespół trojakich składników: przyrodniczych, społecznych i kulturowych.

Funkcja wychowawcza przejawia się poprzez:

- wychowanie zdrowotne ludzi w każdym wieku,

- kreowanie właściwego stosunku do przyrody,

- uczenie umiejętności współdziałania z innymi,

- wychowanie politechniczne

Czynniki decydujące o sile oddziaływania turystów na ludność autochtoniczną:

- wielkość różnicy kulturowej pomiędzy rodzimą kulturą turystów a kulturą ludności miejscowej (dysonans kulturowy),

- czas oddziaływania turystów na społeczność odwiedzaną,

- różnice ekonomiczne pomiędzy turystami a ludnością miejscową

- sposób zetknięcia się turystów ze społecznością lokalną (możliwość rozmowy, bliższego poznania lub stosunki formalne)

Wpływ turystyki na środowisko społeczno - kulturowe

Rodzaj szkody	Skutki w środowisku społeczno - kulturowym
Akulturacja	Przejmowanie obyczajów i wzorów zachowań od przyjezdnych.
Komercjalizacja kultury regionalnej	Wartości religijne, ideowe, obyczajowe „na sprzedaż”.
Zanik autentycznej kultury regionalnej	Powstawanie kiczu, pseudopamiątek. Wykrzywianie pojęcia turystów o rdzennej kulturze regionu. Kosmopolityzm form architektonicznych, obce tradycjom regionu materiały budowlane.
Niszczenie struktur społecznych i rozbijanie wspólnot lokalnych	Utrata autorytetu przez rodziców. „Neokolonializm”.
Wzrost postaw konsumpcyjnych ludności miejscowej	„wszystko za pieniądze”, zanikanie rodzimych cech gościnności, życzliwości i zaufania.
Pogorszenie jakości życia lokalnych mieszkańców. Wzrost zjawisk patologicznych	Utrudnienia komunikacyjne, hałas, zanieczyszczenie środo - wiska, wzrost przestępczości, prostytucja, alkoholizm, narkotyki.
Niszczenie obiektów zabytkowych, wykopalisk archeologicznych, zabytków muzealnych, dzieł sztuki	Straty spowodowane przekroczeniem granic pojemności turystycznej oraz dewastacyjnym zachowaniem turystów.

Funkcja kształceniowa

„Turystyka uczy i poszerza wiedzę turysty o kraju i świecie” (K.Przecławski)

Funkcja kształceniowa:

- realizowana jest w sensie poznawczym i praktycznym,

- jest zgodna z koncepcją kształcenia ustawicznego,

- wpływa na proces samokształcenia uczestników imprezy turystycznej,

- konfrontacja wiedzy zdobytej na drodze edukacji szkolnej i pozaszkolnej z rzeczywistością,

- jest szczególnie istotna w turystyce krajoznawczej

Funkcja edukacji kulturowej

Co to jest kultura?

Kultura oznacza sposób, jakość i poziom życia.

Kultura inspiruje rozwój turystyki, a turystyka wzbogaca, chroni i popularyzuje dobra kulturowe.

Turystyka może być traktowana jako:

- element kultury,

- przekaz kulturowy,

- spotkanie kultur,

- czynnik przemian kulturowych

Funkcja edukacji kulturowej jest urzeczywistniona głównie w ramach turystyki:

- wypoczynkowej,

- zdrowotnej,

- pielgrzymkowej,

- krajoznawczej,

- kwalifikowanej.

DYSFUNKCJE: niszczenie pamiątek.

Funkcja kształtowania świadomości ekologicznej:

Znaczenie tej funkcji wynika z:

- dwustronnego powiązania turystyka - środowisko przyrodnicze

- słabego powiązania świadomości ekologicznej i działań ekologicznych (współczynnik korelacji 0,35)

Turystyka - dziedzina gospodarki powszechnie uważana za szczególnie przyjazną środowisku ma do odegrania ważną rolę w aktywnej ochronie środowiska oraz stymulowaniu procesów ekologicznych. (raport Instytutu na Rzecz Ekorozwoju).

Dysfunkcje ekologiczne

Szkody w środowisku przyrodniczym spowodowane przez turystykę:

- zabór ziemi i wody,

- zanieczyszczenie powietrza,

- zanieczyszczenie wód (eutrofizacja jezior i rzek),

- degradacja gleb (erozja, osuwanie się zboczy),

- niszczenie przyrody ożywionej,

- ubożenie krajobrazu

Funkcja ekonomiczna

Przejawia się poprzez to, iż turysta:

- wpływa na zmiany w przestrzennej strukturze podziału dochodu narodowego (przełamanie bariery popytu wewnętrznego),

- wpływa na powstawanie nowych źródeł dochodów w miejscowościach i regionach turystycznych,

- poprawia efektywność pracy (np. turystyka wypoczynkowa),

- turystyka zagraniczna jest elementem handlu zagranicznego (turystyka przyjazdowa = eksport towarów i usług).

Turystyka to forma konsumpcji

P - P - P - P - P

przygotowanie - podróż - pobyt - podróż - podsumowanie

1. Przygotowanie:

- zmiana w strukturze dotychczasowej konsumpcji,

- zapotrzebowanie na nowe dobra i usługi,

- powstawanie instytucji ułatwiających podróżowanie (wzrost zatrudnienia, powstawanie nowych zawodów),

- odciążenie lokalnej bazy turystycznej,

- wzbogacenie lokalnego rynku poprzez przywóz towarów produkowanych poza nim,

- odpływ środków pieniężnych.

2) Podróż:

- wzrost zatrudnienia przy budowie infrastruktury transportowej,

- wzrost zatrudnienia przy obsłudze większej liczby podróżnych,

- pobudzenie wzrostu gospodarczego w innych sektorach w związku z rozwojem infrastruktury

transportowej.

2. Pobyt:

- napływ środków pieniężnych,

- aktywizacja zawodowa społeczeństwa (wzrost zatrudnienia, powstawanie nowych zawodów),

- wzrost produkcji na potrzeby turystów,

- wzrost dochodów lokalnej ludności,

- rozwój infrastruktury turystycznej i paraturystycznej (przyciągnięcie inwestorów z zewnątrz).

DYSFUNKCJE ekonomiczne:

- obszary uzależnione,

- inflacja

- spekulacje ziemią w regionach turystycznych

RYNEK TURYSTYCZNY

Definicja rynku turystycznego (wg J. Altkorna) - proces w ramach którego nabywcy i sprzedawcy określają, co mają zamiar kupować i na jakich warunkach. Inaczej mówiąc to wzajemne stosunki wynikające z wymiany między dostawcami i odbiorcami, których decyzje kształtują podaż i popyt.

Produkt turystyczny - to wszystko to co turysta kupuje lub określenie węższe - wszystko to co turysta doświadcza w domu, w podróży, po podróży.

PRODUKT TURYSTYCZNY

dobra i urządzenia turystyczne usługi

1. podstawowe- walory 1. podstawowe - to takie

turystyczne(walory które nie mogłyby istnieć

przyrodnicze oraz gdyby nie było turystyki,

androgeniczne) ruchu turystycznego np.

usługi noclegowe

2. komplementarne - 2. komplementarne - dla

infrastruktura turystyczna nich turysta nie jest jedynym

(np. baza noclegowa) odbiorcą.

Cechy rynku turystycznego:

1. Obecność elementów niematerialnych np. pogoda, duchy w zamkach

2. Częściowo niekomercyjny charakter związany z nakładami pracy własnej i wolontariatu, np. ZHP

3. Silne związki z aspektami socjalnymi, ekologicznymi, kulturowymi i politycznymi - przesłanki interwencji państwa.

4. Rozproszenie podaży

5. Usługowy charakter.

Kryteria wyodrębniania rynku:

1. Cechy konsumenta (np. wiek, wielkość rodziny, stopnie dochodowości nabywców)

2. Motywy uprawiania turystyki (np. zdrowotne, religijne, kulturalne)

3. Czynniki przestrzenne (np. związki między miejscem stałego zamieszkania a miejscem przeznaczenia) - rynki turystyki krajowej, zagranicznej, międzynarodowej.

Struktura instytucjonalna rynku turystycznego:

• Hotelarstwo

• Gastronomia

• Transport

• Atrakcje (naturalne, celowo zabudowane, imprezy)

• Usługi pośrednicko - organizatorskie

• Rekreacja i sport

• Biura informacji i promocji.

PODAŻ TURYSTYCZNA -w znaczeniu węższym to wolumen dóbr i usług, który wytwórcy przedstawiają po określonej cenie turystom, natomiast w znaczeniu szerszym to całokształt działań wszystkich podmiotów prowadzących działalność zmierzającą do zaspokojenia popytu turystycznego.

Elementy podaży turystycznej:

1. walory przyrodnicze i kulturowe

2. szeroko pojęte środki i urządzenia komunikacyjne

3. urządzenia i usługi obszaru recepcji turystycznej.

Czynniki wpływające na podaż turystyczną:

1. System społeczno-polityczny i stabilizacja polityczna w danym kraju

2. Ułatwienia w rynku granicznym

3. Kursy dewizowe

4. Polityka kredytowa i dewizowa zmierzająca do pobudzenia inwestycji

5. Intensywność tworzenia infrastruktury

Mierniki wielkości podaży:

1. Rzeczowe: pojemność i wielkość sprzedaży (baza noclegowa, gastronomiczna i transportowa)

2. Wartościujące: wielkość sprzedaży (w ujęciu finansowym, na jaką kwotę)

3. Wskaźniki intensywności: gęstość ruchu turystycznego, intensywność wyposażenia w bazę noclegową.

POPYT TURYSTYCZNY:

Potrzeba(motyw)

Popyt potencjalny

Popyt rzeczywisty

Potrzeby turystyczne - są potrzebami osobistymi związanymi z realizacją funkcji czasu wolnego...

Hierarchia potrzeb ludzkich według klasyfikacji A. H. Maslowa:

Estetyki

Wiedzy i zrozumienia

Samorealizacji

Szacunku i uznania

Przynależności i miłości

Bezpieczeństwa

Fizjologiczne

Piramida potrzeb turystycznych:

Marzenia

Przeżycia

Regeneracja i wzbogacenie

sił fizycznych i duchowych

Niezbędne walory turystyczne

Jedzenie i picie

Zakwaterowanie i ubezpieczenie

Zmiana środowiska - przejazd

wg R Łazarek

POPYT TURYSTYCZNY - to wielkość zapotrzebowania na dany produkt turystyczny przy danej cenie i w danym okresie.

Czynniki decydujące o wielkości popytu turystycznego:

1. Strukturalne: demografia, urbanizacja, czas wolny, dochody, wykształcenie, sezonowość turystyki

2. Koniunkturalne: sytuacja makroekonomiczna, kursy walut, koszty i ceny usług cząstkowych.

3. Psychologiczne i socjologiczne: zmiana stylu życia, nawyków konsumpcyjnych

Czynniki decydujące o specyfice popytu turystycznego:

1. Złożoność produktu turystycznego (dobra, urządzenia, usługi)

2. Ocena produktu przez konsumenta ma często charakter subiektywny

3. Turystyka nie wiąże się z zaspokojeniem podstawowych potrzeb człowieka.

Główne cechy popytu turystycznego:

1. heterogeniczny - niejednorodny

2. w budżecie jednostki występuje w ramach wydatków według upodobania (konsumpcji swobodnej)

3. jest elastyczny dochodowo, chociaż na rynku można znaleźć strumienie o małej elastyczności dochodowej,

4. jest popytem mobilnym

5. ma charakter popytu substytucyjnego, przy czym substytucyjność wewnętrzna jest stosunkowo duża

6. ma charakter popytu restytucyjnego

7. jest typowym przykładem popytu łącznego

8. jest elastyczny cenowo (są też rodzaje turystyki, które nie są elastyczne np. turystyka biznesowa)

9. jest sezonowy

10. jest wypadkową popytów na wszystkie komponenty podaży (składniki produktu turystycznego)

11. w dużym stopniu zależy od ogólnej polityki państwa tak gospodarczej jak i społecznej.

Zmiany popytu turystycznego ( wybrane aspekty):

• Hard tourism (twarda turystyka):

1. Podróżowanie grupowe

2. Wszystko z góry ustalone ( trasa, program)

3. Dominujący model jednego głównego wyjazdu w okresie wakacyjnym

4. wygoda, bierność

5. Nastawienie na ilość wyjazdów oraz „zaliczonych” atrakcji.

6. Poczucie wyższości efekt dominacji

7. Brak przygotowania i wiedzy na temat atrakcji, kultury i zwyczajów odwiedzanych terenów

8. zakupy

9. Hałaśliwość

10. Pamiątki ogólnodostępne

11. Zupełna nieznajomość i brak zainteresowania językiem odwiedzanego kraju

12. Nastawienie na komfort

13. Dystans między personelem a klientem.

• Soft tourism (miękka turystyka)

1. Podróżowanie indywidualne

2. Indywidualne i spontaniczne decyzje programowe

3. Model opierający się na dwóch i więcej nieco krótszych wyjazdach w ciągu roku

4. Wysiłek i aktywność

5. Nastawienie na jakość i przeżycie nowych doświadczeń

6. Szacunek i partnerstwo w kontaktach z gospodarzami

7. Przygotowanie się na spotkanie z odwiedzanym regionem i krajem

8. prezenty

9. Spokój

10. Pamiątki osobiste (np. film video)

11. nauka miejscowego języka (przynajmniej kilku słów)

12. Komfort nie jest niezbędny

13. Bliskie i często przyjacielskie kontakty z obsługą

Mierniki wielkości popytu:

1. Rzeczowe: liczba podróży (wyjazdów, przyjazdów), liczba noclegów (osobodni), liczba uczestników podróży

2. Wartościowe: wielkość wydatku turystycznego i struktura tego wydatku

3. Wskaźniki intensywności:

• Aktywność turystyczna netto( liczba osób uczestniczących w podróżach turystycznych / liczba ludności x 100% )

• Aktywność turystyczna brutto (liczba podróży turystycznych / liczba ludności x 100%)

Podróże turystyczne według celów (klasyfikacja WTO)

1. dla przyjemności

2. w interesach

3. odwiedziny u krewnych i znajomych

4. lecznicze

5. religijne

6. pozostałe

Tendencje na rynku turystycznym:

Wzrasta:

• wykorzystanie internetu jako formy promocji i kanału dystrybucji

• liczba wyjazdów do miast historycznych

• zainteresowanie „zieloną” turystyką

• liczba podróży indywidualnych

• zainteresowanie Europejczyków krajami zamorskimi

• turystyka „trzeciego wieku” (seniorów)

ORGANIZACJA TURYSTYKI W POLSCE:

Organizacja turystyki w Polsce:

• Organy rządowe i pozarządowe

• Samorząd

• Przedsiębiorstwa turystyczne

• Organizacje specjalistyczne

Organy rządowe i pozarządowe to:

• Parlament

• Rada Ministrów

• Ministerstwo Gospodarki i Pracy

• Polska Organizacja Turystyczna

• Urzędy Wojewódzkie - Wydziały Rozwoju Regionalnego.

---