.................................... kod pracy ucznia

WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO

DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

Przeszłość - jest to dziś, tylko cokolwiek dalej

ETAP WOJEWÓDZKI

Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania testu.

Arkusz liczy 10 stron i zawiera 27zadań. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji Konkursowej. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. Nie używaj korektora. W przypadku testu wyboru (A,B,C,D) zaznacz prawidłową odpowiedź, stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz znakiem X inną odpowiedź. Odpowiedzi do pozostałych zadań wpisuj w wyznaczone miejsca w teście. Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały umieszczone w miejscu do tego przeznaczonym. Pracuj samodzielnie. Powodzenia!

Czas pracy: 90 minut Liczba punktów możliwych do uzyskania: 57

TEKST I

Chłopiec patrzył, jak babcia pisze list. W pewnej chwili zapytał:
- Piszesz o tym, co ci się przydarzyło? A może o mnie?
Babcia przerwała pisanie, uśmiechnęła się i powiedziała:
- To prawda, piszę o tobie, ale ważniejsze od tego, co piszę, jest ołówek, którym piszę. Chcę ci go dać, gdy dorośniesz.
Chłopiec z zaciekawieniem spojrzał na ołówek, ale nie zauważył w nim nic szczególnego.
- Przecież on niczym się nie różni od innych ołówków, które widziałem!
- Wszystko zależy od tego, jak na niego spojrzysz. Wiąże się z nim pięć ważnych cech i jeśli je będziesz odpowiednio pielęgnował, zawsze będziesz żył w zgodzie ze światem.
Pierwsza cecha: możesz dokonać wielkich rzeczy, ale nigdy nie zapominaj, że istnieje dłoń, która kieruje twoimi krokami. Ta dłoń to Bóg i to On prowadzi cię zgodnie ze swoją wolą.
Druga cecha: czasem muszę przerwać pisanie i użyć temperówki. Ołówek trochę z tego powodu ucierpi, ale potem będzie miał ostrzejszą końcówkę. Dlatego naucz się znosić cierpienie, bo dzięki niemu wyrośniesz na dobrego człowieka.
Trzecia cecha: używając ołówka, zawsze możemy poprawić błąd za pomocą gumki. Zapamiętaj, że poprawienie nie jest niczym złym, przeciwnie, jest bardzo ważne, bo gwarantuje uczciwe postępowanie.
Czwarta cecha: w ołówku nieważna jest drewniana otoczka, ale grafit w środku. Dlatego zawsze wsłuchuj się w to, co dzieje się w tobie.
Wreszcie piąta cecha: ołówek zawsze pozostawia ślad. Pamiętaj, że wszystko, co uczynisz w życiu, zostawi jakiś ślad. Dlatego miej świadomość tego, co robisz.

Paulo Coelho Być jak płynąca rzeka

1. W utworze Paulo Coelho Być jak płynąca rzeka ołówek jest symbolem:

1. mądrości

2. materiałów piśmienniczych

3. człowieka

4. życia

2. Na podstawie Tekstu I wymień 5 cech, które pozwalają człowiekowi żyć w zgodzie ze światem. Zapisz je w formie rzeczowników.

• ……………………………….

• ……………………………….

• ……………………………….

• ……………………………….

• ……………………………….

3. Wyjaśnij znaczenie podanych zwrotów i wyrażeń odnoszących się do ludzkich postaw:

1. zbijać bąki - .........................................................................................

2. w gorącej wodzie kąpany - ..................................................................

3. zejść na manowce - .............................................................................

4. mydlić komuś oczy - .............................................................................

4. W podanym zdaniu wyrazem poza związkami zdania jest:

Zapamiętaj, że poprawienie nie jest niczym złym, przeciwnie, jest bardzo ważne, bo gwarantuje uczciwe postępowanie.

1. zapamiętaj

2. przeciwnie

3. bo

4. że

5. Tekst mowy niezależnej przekształć na mowę zależną:

Babcia przerwała pisanie, uśmiechnęła się i powiedziała:
- To prawda, piszę o tobie, ale ważniejsze od tego, co piszę, jest ołówek, którym piszę. Chcę ci go dać, gdy dorośniesz.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. Podaj imię i nazwisko autorów oraz tytuły utworów, z których pochodzą zacytowane fragmenty:

1. „Oto czterdzieści lat dobiegało, jak nie widział kraju, i Bóg wie ile, jak nie słyszał mowy rodzinnej, a tu tymczasem ta mowa przyszła sama do niego.” .....................................................................................................

2. „To ten sam żołnierz, o którym mówił mu przed laty strzelec Noga na pagórku pod lasem. Ten sam, zabity nahajami, leżący w skrwawionej mogile pod świerkiem.”

.....................................................................................................

3. „Może i teraz, kto wie? Możem znowu zgrzeszył!

Możem nad rozkaz wodzów powstanie przyśpieszył!”

.....................................................................................................

4. „Powstanie - od razu powiedzieliśmy sobie […]. Dziwne. Bo tego słowa nie używało się przedtem w życiu. Tylko z historii, z książek.”

.....................................................................................................

7. Zapisz gatunki literackie utworów, które rozpoznałeś w poprzednim poleceniu:

1. ……………………………….

2. ……………………………….

3. ……………………………….

4. ……………………………….

8. Co łączy rozpoznane przez Ciebie utwory? Podaj co najmniej trzy wspólne cechy.

1. .........................................................

2. .........................................................

3. .........................................................

9. Za pomocą 2 przymiotników nazwij negatywne cechy wskazanych postaci (nie powtarzaj tych samych określeń):

A. profesor Majewski - ................................................................................

B. Gerwazy - ................................................................................................

3. Zygfryd de Löve - ..................................................................................

4. Stalin - ....................................................................................................

10. Które pojęcie nie pojawiło się w żadnej z lektur przeczytanych przez Ciebie do konkursu?

1. powołanie

2. patriotyzm

3. fatum

4. godność

TEKST II

Ojczyzna - kiedy myślę - wówczas wyrażam siebie i zakorzeniam,

mówi mi o tym serce, jakby ukryta granica, która ze mnie przebiega ku innym,

aby wszystkich ogarniać w przeszłość dawniejszą niż każdy z nas:

z niej się wyłaniam... gdy myślę Ojczyzna - by zamknąć ją w sobie jak skarb,

pytam wciąż, jak go pomnożyć, jak poszerzyć tę przestrzeń, którą wypełnia.

Karol Wojtyła Myśląc Ojczyzna (fragm.)

11. Co w kontekście cytowanego wiersza znaczy, że Ojczyzna to:

1. zakorzenienie - ………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………..

2. skarb -……………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………...

12. Udowodnij, że utwór Myśląc Ojczyzna Karola Wojtyły zaliczamy do liryki:

1. ………………………………………………………………………………………

2. ………………………………………………………………………………………

3. ………………………………………………………………………………………

13. Utwór Myśląc Ojczyzna jest wierszem białym, gdyż

1. brak w nim metafory

2. brak w nim jednakowej liczby sylab w wersach

3. brak w nim rymów

4. brak w nim granicy zdania

14. Poniższy wywód dotyczy:

Jeżeli się przyjrzeć uważnie obu terminom, istnieje ścisła łączność znaczeniowa pomiędzy ojczyzną i narodem. W języku polskim - ale nie tylko - termin „naród” pochodzi od „ród”, „ojczyzna” natomiast ma swoje korzenie w słowie „ojciec”. […]Ze zrodzeniem przez ojca i matkę wiąże się pojęcie ojcowizny, które stanowi tło dla terminu „ojczyzna”. Ojcowizna, a w dalszym ciągu ojczyzna są więc treściowo ściśle związane z rodzeniem.

Jan Paweł II Pamięć i tożsamość

1. słowotwórstwa

2. etymologii

3. słownictwa

4. frazeologii

15. W którym podpunkcie przedstawiony jest właściwy wykres wypowiedzenia:

Charakterystyczne dla nacjonalizmu jest bowiem to, że uznaje tylko dobro własnego narodu i tylko do niego dąży, nie licząc się z prawami innych.

A. B.

C. D.

16. Jan Paweł II w swojej książce Pamięć i tożsamość, analizując pojęcia ojczyzna, naród, patriotyzm, odwołuje się do:

1. Biblii

2. historii Polski

3. historii i nauki Kościoła

4. wszystkie odpowiedzi są poprawne

17. Który zapis liczebnika jest niepoprawny?

1. 25-letniemu

2. 7-ego

3. tysiąc dziewięćset trzydziesty dziewiąty

4. siedemdziesięciosześciokilometrowy

TEKST III

Idź dokąd poszli tamci do ciemnego kresu
po złote runo nicości twoją ostatnią nagrodę
idź wyprostowany wśród tych co na kolanach
wśród odwróconych plecami i obalonych w proch
ocalałeś nie po to aby żyć
masz mało czasu trzeba dać świadectwo
bądź odważny gdy rozum zawodzi bądź odważny
w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy
a Gniew twój bezsilny niech będzie jak morze
ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych
niech nie opuszcza ciebie twoja siostra Pogarda
dla szpiclów katów tchórzy - oni wygrają
pójdą na twój pogrzeb i z ulgą rzucą grudę
a kornik napisze twój uładzony życiorys
i nie przebaczaj zaiste nie w twojej mocy
przebaczać w imieniu tych których zdradzono o świcie
strzeż się jednak dumy niepotrzebnej
oglądaj w lustrze swą błazeńską twarz
powtarzaj: zostałem powołany - czyż nie było lepszych
strzeż się oschłości serca kochaj źródło zaranne
ptaka o nieznanym imieniu dąb zimowy
światło na murze splendor nieba
one nie potrzebują twego ciepłego oddechu
są po to aby mówić: nikt cię nie pocieszy
czuwaj - kiedy światło na górach daje znak - wstań i idź
dopóki krew obraca w piersi twoją ciemną gwiazdę
powtarzaj stare zaklęcia ludzkości bajki i legendy
bo tak zdobędziesz dobro którego nie zdobędziesz
powtarzaj wielkie słowa powtarzaj je z uporem
jak ci co szli przez pustynię i ginęli w piasku
a nagrodzą cię za to tym co mają pod ręką
chłostą śmiechu zabójstwem na śmietniku
idź bo tylko tak będziesz przyjęty do grona zimnych czaszek
do grona twoich przodków: Gilgamesza Hektora Rolanda
obrońców królestwa bez kresu i miasta popiołów
Bądź wierny Idź

Zbigniew Herbert Przesłanie Pana Cogito

18. Pan Cogito z wiersza Zbigniewa Herberta swoje imię zawdzięcza słowom Kartezjusza:

1. Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce.

2. Wszystko płynie.

3. Myślę, więc jestem.

4. Nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki.

19. Zapisz trzy zasady z dekalogu Pana Cogito, stosując formę trybu rozkazującego. Nie cytuj.

1. …………………………………………………………………………………………...

2. …………………………………………………………………………………………...

3. …………………………………………………………………………………………...

20. Epitet idź wyprostowany oznacza:

1. godność i prawość

2. dojrzałości i mądrość

3. tężyznę i sprawność fizyczną

4. dobro i otwartość

21. W wierszu Zbigniewa Herberta funkcja impresywna wypowiedzi jest realizowana głównie przez zastosowanie:

1. form czasu teraźniejszego

2. czasowników dokonanych

3. zdań złożonych

4. form trybu rozkazującego

22. Do podanych wyrazów dopisz antonimy:

1. altruista - ..........................................................

2. bohaterstwo - ....................................................

3. pogarda - ..........................................................

4. duma - ..............................................................

23. W jaki sposób wymienieni bohaterowie realizują przykazania etyczne Pana Cogito?

Postać	Komentarz
Prymas Stefan Wyszyński
Jan Bytnar

24. Zdanie zdobędziesz dobro którego nie zdobędziesz jest przykładem

1. peryfrazy

2. apostrofy

3. powtórzenia

4. antytezy

25. Uzupełnij zapis w tabeli:

wyraz podstawowy	wyraz pochodny	formant
	odważny
	bezsilny
	powieściopisarz

26. Popraw błędy w zdaniach:

Przez trzy dni trwał między życiem i śmiercią.

………………………………………………………………………………………………

Po zdobyciu mistrzostwa Polski zawodniczka osiadła na laurach.

………………………………………………………………………………………………

W wyniku nalotów całe miasto legło pod gruzami.

……………………………………………………………………………………………….

Przez dwie godziny ministrowie rozmawiali w czworo oczu, potem dołączyli eksperci.

………………………………………………………………………………………………

27. Dzieła literackie lub filmowe potrafią uchwycić istotę epoki, której dotyczą. Zaprezentuj wybrany utwór literacki lub film, który - Twoim zdaniem - jest najciekawszym świadectwem czasów, ludzi i cenionych przez nich wartości. Wybór uzasadnij w formie rozprawki.

Twoja praca nie może być krótsza niż 2/3 przewidzianej objętości.

...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Brudnopis

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego 2007/2008

3

---