NAUKI POMOCNICZE FILOGII POLSKIEJ

1. Zajęcia organizacyjne. Biblioteka i najważniejsze informacje o korzystaniu, o tym, gdzie i jak zdobyć informacje.

2. Dokument i jego typologia. Opis bibliograficzny i jego strefy. Morfologia książki. Rodzaje publikacji (wydawnictwa książkowe i różne ich rodzaje, wydawnictwa typu A, B i C) Najważniejsze wskazówki w zakresie korzystania z określonych wydań książek.

Korzystanie z czasopism naukowych, popularno-naukowych i innych.

3. Kształcenie umiejętności sporządzania przypisów bibliograficznych.

4. Bibliografia - jej rodzaje i funkcje. Omówienie wszystkich rzeczy związanych z bibliografiami zawartości czasopism, Estreicherem, Nowym Korbutem i innymi takimi.

5. Bibliografia literaturoznawcza i językoznawcza.

6. Słowniki i kompendia - rodzaje, zasady korzystania.

7. Omówienie pozabibliotecznych źródeł informacji - źródła informacji w pracy dziennikarza (przydatne dla studentów specjalizacji dziennikarskiej).

8. Umiejętność posługiwania się komputerowymi edytorami tekstu - ćwiczenia z zakresu składu i formatowania wątku tekstowego w programie Microsoft Word. Wszystko o typografii tekstu.

9. Zasady przygotowywania prac pisemnych - skład tekstu i formatowanie, najczęściej występujące błędy.

10. Kształcenie umiejętności sporządzania bibliografii prac pisemnych.

11. Korzystanie z zasobów baz danych i sieci komputerowej - nauka selekcji informacji.

Biblioteka - jej rola i znaczenie. Zasady korzystania ze zbiorów bibliotecznych oraz innych placówek informacyjnych.

Biblioteka

- instytucja, która prowadzi i udostępnia księgozbiór oraz informacje o nim

- to zorganizowany zbiór wydawnictw drukowanych (książek, czasopism) oraz innych materiałów tekstowych i audiowizualnych, a także zespół pracowników

- biblioteka jest instytucją usługową, która upowszechnia dorobek myśli ludzkiej

- współdziała w rozwoju nauki, gospodarki, kultury i oświaty

TYPY BIBLIOTEK (w zależności od kryteriów klasyfikacji)

1. Charakter środowiska czytelniczego i forma wykonywanych usług

- naukowe

- fachowe

- publiczne

- szkolne

2. Zakres tematyczny księgozbioru

- ogólne (uniwersalne)

- specjalne

- wypożyczające (poza teren)

- zamknięte (świadczące usługi tylko wybranym czytelnikom)

3. Terytorialny zasięg działania

- narodowe

- regionalne

4. Podział formalno-prawny

- instytucje samoistne (odrębny byt prawny)

- niesamoistne (stanowiące organiczną część instytucji, z której środków są utrzymywane)

5. Podział ze względu na finansowanie

- państwowe

- samorządowe

- społeczne

- prywatne.

Biblioteki współdziałają ze sobą w ramach systemów (sieci bibliotecznych)

Biblioteki koordynujące działalność sieci lub pełniące w niej szerszy zakres funkcji, są nazywane bibliotekami CENTRALNYMI, GŁÓWNYMI lub WIODĄCYMI. Taka biblioteka może posiadać filie.

DZIAŁY BIBLIOTECZNE:

- dział administracyjno-gospodarczy - zarządza budynkiem, wyposaża bibliotekę, utrzymuje wszystko w sprawności technicznej i porządku, zaopatruje w materiały, zajmuje się transportem, rachunkowością i sprawami personalnymi

- dział czasopism

- dział dokumentacji i informacji naukowej

- dział dokumentów życia społecznego

- dział dziecięcy

- dział graficzny - dział zbiorów graficznych

- dział gromadzenia zbiorów

- dział instrukcyjno-metodyczny - komórka organizacyjna w bibliotekach publicznych, odpowiada za doskonalenie działalności biblioteki publicznej

- dział katalogowania rzeczowego (ze względu na treść)

- dział katalogów

- dział katalogów centralnych (komórka organizacyjna w niektórych większych bibliotekach, zajmująca się rejestracją wszystkich albo niektórych wybranych typów zbiorów w określonych bibliotekach sieci)

- dział magazynów i konserwacji zbiorów

- dział młodzieżowy

- dział muzyczny (muzyka poważna, rozrywkowa, popularna, ludowa, żywe słowo, efekty dźwiękowe)

- dział opracowania zbiorów

- dział prac naukowych, organizacyjno-naukowych i dydaktycznych

- dział rękopisów

- dział starych druków (od XV do XVIII wieku)

- dział udostępniania zbiorów

- dział zbiorów graficznych

- dział zbiorów kartograficznych

- dział zbiorów muzycznych

- dział zbiorów specjalnych (stare druki, kartografia, grafika, muzyka)

- dział komputerowy.

BIBLIOTEKA W SPOŁECZEŃSTWIE INFORMACYJNYM

Współczesne czasy i społeczeństwo są informacyjne. Idea czegoś takiego ma zakładać dostęp do wszelkiego rodzaju wiadomości każdemu w każdym czasie. Żeby to zrobić, trzeba zagwarantować dostęp do ogółu publikowanych informacji, niezależnie od formy fizycznej. Umożliwić dorosłym kształcenie ustawiczne, zapewnić dostęp do sprzętu komputerowego i oprogramowania oraz nauczyć wszystkich obywateli posługiwania się technikami informacyjnymi, wspierać tożsamość kulturową.

NOWE SERWISY BIBLIOTECZNE

- Internet i inne sieci

- dostęp on-line do baz danych

- wypożyczanie wydawnictw multimedialnych

- środowiskowe, kulturalne systemy informacji, zdalne korzystanie z bibliotek

- możliwość wypożyczania wydawnictw bez względu na ich formę

- możliwość dostarczania dokumentów drogą elektroniczną

USŁUGI ŚWIADCZONE PRZEZ PERSONEL BIBLIOTECZNY:

- krótkie odpowiedzi dotyczące faktów, głównie na podstawie informatorów bezpośrednich

- informacje wymagające szczegółowych badań, w tym korelacji materiałów z różnych źródeł

- usługa rzeczowej informacji w określonych dziedzinach

- informacja o społeczności, o lokalnych klubach i stowarzyszeniach, możliwościach kształcenia dorosłych, organizacjach sportowych i miejscach rozrywki

- informacje dla zwiedzających teren, obejmujące szczegóły turystyczne

WYSZUKIWANIE INFORMACJI:

Teraz wszystko jest skomputeryzowane. Żeby coś wyszukać, niezbędny jest katalog zautomatyzowany (opisać, jak to będzie wyglądać w miejscach, w których będą uzupełniać studia).

Katalogować można: po nazwisku (alfabetycznie) albo przedmiotowo. Dostęp zapewniają indeksy: autorski, tytułów i przedmiotowy.

O rekordach nie muszą wiedzieć, wystarczy im pokazać, jak działa katalog BUŁ.

DOKUMENT I JEGO TYPOLOGIA. OPIS BIBLIOGRAFICZNY. STREFY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO. MORFOLOGIA KSIĄŻKI.

Dokument - utrwalony na nośniku materialnym wyraz myśli ludzkiej, przeznaczony do rozpowszechniania.

PODZIAŁ DOKUMENTÓW:

1. Dokumenty biblioteczne - wszelkie materiały gromadzone w bibliotekach. Dzielą się na graficzne, oglądowe (fotografie, przeźrocza, filmy, czasem materiały zaliczane do eksponatów muzealnych) i słuchowe (analogi, taśmy audio, płyty CD).

2. Dokumenty pierwotne (prymarne) - publikacje przedstawiające informacje o wynikach badań naukowych (lub o faktach z zakresu życia praktycznego) w formie oryginalnej, nie skróconej, zgodnej z ustaleniami autora. Dokumenty pierwotne stanowią podstawę opracowania dokumentów pochodnych.

3. Dokumenty pochodne - materiały informacyjne opracowane na podstawie dokumentów pierwotnych, jak bibliografie, tematyczne zestawienia dokumentacyjne, przeglądy piśmiennictwa, opracowania systematyczne omawiające postępy wiedzy w poszczególnych dziedzinach, karty dokumentacyjne itp.

4. Dokumenty wtórne - wszelkiego rodzaju reprodukcje sporządzane z dokumentu oryginalnego bądź pochodnego, wykonane najczęściej za pomocą technik reprodukcji.

5. Dokumenty życia społecznego - materiały biblioteczne o charakterze informacyjnym, normatywnym, propagandowym i reklamowym; są wynikiem działalności instytucji społecznej czy organizacji, zazwyczaj nie przeznaczone do handlu księgarskiego, ukazują się czasem w specjalnej formie, jak: afisze, druki ulotne lub w różnych formach zapisu dźwięku i obrazu. Te dokumenty powstają w zasadzie dla osiągnięcia doraźnych celów politycznych, propagandowych czy reklamowych, ale potrafią być ważnym źródłem informacji dla różnych dziedzin gospodarki jako literatura firmowa - mogą też mieć trwałą wartość historyczną.

Do dokumentów życia społecznego zaliczane są różnorodne materiały pod względem formy i treści. Mogą to być katalogi, programy, obwieszczenia, odezwy, książki adresowe i telefoniczne, ulotki reklamowe, cenniki.

Bieżące znaczenie informacyjne oraz wartość naukowa tych dokumentów powoduje, że są gromadzone i przechowywane w bibliotekach w specjalnych działach.

Z reguły gromadzone są materiały współczesne.

Materiały retrospektywne - Biblioteka Narodowa (druki polityczne z czasów powstań); Biblioteka Jagiellońska (Zbiór zgromadzeń i odezw z 1864 r.)

Współczesne dokumenty ogólnopolskie gromadzone są w BJ i BN, inne biblioteki ograniczają się do zbierania materiałów regionalnych albo o wybranej problematyce (np. zagadnienia życia naukowego, teatralia, muzykalia). Niektóre rodzaje tych dokumentów są w powołanych specjalnie do tego celu instytucjach.

PODZIAŁ WYDAWNICTW:

1. Wydawnictwa zwarte - książki, wydawnictwa ukazujące się jako całość lub o przewidzianym z góry zakończeniu.

2. Wydawnictwa ciągłe - czasopisma, serie wydawnicze, wydawnictwa ukazujące się w kolejnych zeszytach lub tomach opatrzone wspólnym tytułem w porządku numerycznym lub chronologicznym, z nieprzewidzianym z góry zakończeniem.

3. Czasopismo - wydawnictwo ciągłe ukazujące się na ogół regularnie o zamierzonej z góry częstotliwości. Każdy zeszyt zawiera prace różnych autorów. Książka nie ma częstotliwości.

4. Wydawnictwo zbiorowe - to wydawnictwo ciągłe ukazujące się najczęściej nieregularnie, składa się z tomów opatrzonych tym samym tytułem i kolejną numeracją. Kolejne tomy zawierają zazwyczaj kilka lub kilkanaście prac, ewentualnie wydawanych w osobnych zeszytach. Podobnie wydawany jest „Tygiel Kultury”. Niby kwartalnik, ale nie wiadomo kiedy i jak wyjdzie kolejny numer. W ogóle magazyny kulturalne.

5. Praca zbiorowa - wydawnictwo zwarte, zawierające odrębne prace ujęte w rozdziały (różnych autorów) objęte wspólnym tytułem. Coś takiego jak „Nowe media - nowe w mediach”.

(podział dokumentów wg Sylwestra Dzikiego)

ISBN (międzynarodowy numer książki) - symbol cyfrowy nadawany w skali międzynarodowej publikacji zwartej, służy do jej identyfikacji (zwłaszcza w ramach międzynarodowej wymiany książek).

Opis bibliograficzny - uporządkowany zespół danych o dokumencie służący do jego identyfikacji, z reguły przejmowanych z opisywanego dokumentu w niezmienionej postaci oraz informacje uzupełniające i interpretujące te dane (nazwy współpracowników, ilość stron, materiały ilustracyjne). Opis bibliograficzny jest opracowaniem dokumentacyjnym.

Strefa - grupa elementów opisu bibliograficznego powiązanych funkcjonalnie lub formalnie, stanowiąca wyodrębnioną część jego struktury.

Element - podstawowy składnik struktury opisu bibliograficznego zawierający jedną lub kilka danych.

Dana - najmniejsza jednostka informacji bibliograficznej reprezentująca określoną cechę dokumentu mającą postać słowną, cyfrową lub literowo-cyfrową.

Znak umowny - znak oddzielający lub oznaczający strefy i elementy opisu bibliograficznego.

Autor korporatywny - instytucja lub stowarzyszenie osób występujące pod określoną nazwą odpowiedzialności za wydanie dotyczące dokumentów o charakterze administracyjnym lub informacyjnym.

Tytulatura dokumentów - zespół informacji służących do identyfikacji dokumentów.

STREFY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO:

1. Strefa tytułu i odpowiedzialności

- tytuł właściwy

- typ dokumentu

- tytuł równoległy (tytuł w języku obcym)

- dodatek do tytułu

- pierwsze oznaczenie odpowiedzialności - autor

- następne oznaczenie odpowiedzialności.

2. Strefa wydania

- oznaczenie wydania

- równoległe oznaczenie wydania

- pierwsze oznaczenie odpowiedzialności dotyczące wydania

- następne oznaczenie odpowiedzialności dotyczące wydania

- dodatkowe oznaczenie wydania (pierwsze wydanie powojenne, wydanie jubileuszowe itp.)

- pierwsze oznaczenie odpowiedzialności dotyczące dodatkowego oznaczenia wydania

- następne oznaczenie odpowiedzialności dotyczące dodatkowego oznaczenia wydania

3. Strefa specjalna

- w opisach książek strefa ta nie ma zastosowania

4. Strefa publikacji, dystrybucji i produkcji

- pierwsze miejsce dystrybucji

- następne miejsce dystrybucji

- nazwa dystrybutora

- data dystrybucji

- miejsce produkcji

- data produkcji

- nazwa produkcji

5. Strefa opisu fizycznego

- określenie postaci fizycznej dokumentu i liczna jego jednostek: stron, kart, ilość nagrania (w minutach i sekundach)

- inne cechy fizyczne - ilustracje książkowe

- rozmiary dokumentu - format

- oznaczenie dokumentu towarzyszącego - płyta dołączona do książki.

6. Strefa serii

- tytuł serii

- tytuł równoległy serii

- dodatek do tytułu serii

- pierwsze oznaczenie dotyczące serii

- następne oznaczenie dotyczące serii

- międzynarodowy znormalizowany numer serii (ISSN)

- numeracja w obrębie serii

- oznaczenie i tytuł podserii

- tytuł równoległy podserii

- dodatek do tytułu podserii

- pierwsze oznaczenie odpowiedzialności dotyczące podserii

- następne (...)

- ISSN podserii

- numeracja w obrębie podserii.

7. Strefa uwag (braki, uszkodzenia)

8. Strefa znormalizowanego numeru i sposobu uzyskania książki

- ISBN

- tytuł kluczowy

- sposób uzyskiwania i cena dokumentu

- objaśnienia dodawane do elementów strefy (aukcje)

BIBLIOGRAFIA - JEJ RODZAJE I FUNKCJE.

Bibliografia - termin w piśmiennictwie polskim ma kilka znaczeń:

1. Dyscyplina księgoznawcza teoretyczna, historyczna oraz działalność praktyczna, których społecznym zadaniem jest informacja o dokumentach, realizowana poprzez ich opis i systematyzację.

2. Spis bibliograficzny - uporządkowany wykaz dokumentów, dobranych według pewnych kryteriów, spełniających określone zadania organizacyjne.

3. Metodyka bibliograficzna - metoda sporządzania spisów i przeglądów bibliograficznych, zawierająca przepisy dotyczące podstawowych działań bibliograficznych: planowania, wyszukiwania i doboru dokumentów, ich opisu oraz układu opisów.

4. Działalność bibliograficzna, jej organizacje i wytwory (spisy i przeglądy bibliograficzne) oraz monografie bibliograficzne i rozprawy teoretyczne, także w ujęciu historycznym na tle rozwoju kultury i jej uwarunkowań społecznych.

5. Znaczenie historyczne - nauka o książce, bibliologia, księgoznawstwo.

Bibliografia - jako dyscyplina naukowa zajmuje się książką w takim zakresie, w jakim stanowi ona przedmiot i istotę działań bibliograficznych, zajmuje się też efektem tych działań, czyli spisami bibliograficznymi, ich historią i stanem współczesnym, problemami organizacyjnymi i funkcją.

Bibliografia zajmuje się bardziej elementami księgoznawczymi, niż treściowymi. To jeden z samodzielnych przedmiotów nauki o książce. Początkowo chodziło o wszystko to, co dotyczyło książki W OGÓLE.

Zadania bibliografii:

- informowanie użytkownika

- charakter porządkujący i normatywny

- dokumentacja działalności pisarskiej

- udokumentowanie działalności naukowej

- dokumentowanie dorobku kulturalnego narodu

- zadania polityczne

- selekcja oparta na wartości książek

- uporządkowanie wiedzy

- zaspokajanie potrzeb czytelniczych

- działalność dydaktyczna - bibliografie zalecające

- ułatwia orientację w bieżącej produkcji wydawniczej

- ustala właściwą kolejność wydań

- kieruje do dokumentów

- środek zbliżenia międzynarodowego.

Rodzaje bibliografii:

1. Bibliografia adnotowana - spis bibliograficzny, w którym opisy bibliograficzne uzupełnione są adnotacją (dotyczy np. cech formalno-wydawniczych dokumentu).

2. Bibliografia analityczna - bibliografia adnotowana stosująca w opisach bibliograficznych adnotacje w postaci analiz dokumentacyjnych. Zawiera przede wszystkim opisy artykułów z czasopism.

3. Bibliografia bibliografii - wykazy opisów bibliograficznych. Ma charakter ogólny, o ile rejestruje bibliografie wszelkich typów w zasięgu krajowym lub międzynarodowym.

4. Bibliografia bieżąca - spis bibliograficzny rejestrujący w periodycznie wydawanych zeszytach publikacje ukazujące się w oznaczonych okresach, np. bieżącym tygodniu, roku.

5. Bibliografia czasopism i wydawnictw zbiorowych - uznana za jeden z członów bibliografii narodowej, rejestruje tytuły czasopism i wydawnictw zbiorowych.

6. Bibliografia inkunabułów - bibliografia druków wydanych w XV wieku.

7. Bibliografia kompletna - rejestruje wszystkie publikacje o oznaczonych cechach, np. bibliografie osobowe.

8. Bibliografia krajoznawcza - rejestruje publikacje dotyczące jednego lub kilku krajów, państw.

9. Bibliografia krytyczna - bibliografia adnotowana, której adnotacje zawierają ocenę opisywanych dokumentów.

10. Lokalna - rejestruje publikacje wydawane w danej miejscowości albo autorów z niej pochodzących niezależnie od miejsca wydania.

11. Międzynarodowa - specjalna o zasięgu terytorialnym obejmującym różne kraje.

12. Narodowa - rejestruje dokumenty opublikowane przez autorów danej narodowości bez względu na miejsce i język ich wydania bądź opublikowane w danym państwie bez względu na narodowość ich autorów, bądź ukazujące się w danym języku bez względu na miejsce ich wydania.

13. Ogólna - o zakresie pełnym i o zasięgu terytorialnym, obejmuje obszar co najmniej jednego państwa.

14. Osobowa - zawiera wykaz publikacji określonej postaci bądź dotyczących tej postaci.

15. Pochodna - rejestruje publikacje na podstawie opisów z innych bibliografii.

16. Podmiotowa - zawiera opisy dokumentów wytworzonych przez daną osobę bądź w danej miejscowości, regionie lub kraju, co stanowi kryterium ich zamieszczania.

17. Bibliografia prospektywna - spis publikacji przygotowanych do wydania.

18. Prymarna - zawiera opisy bibliograficzne sporządzone z autopsji - są to w zasadzie bibliografie narodowe.

19. Przedmiotowa - spis dokumentów, których treść dotyczy danej osoby, miejscowości, regionu lub kraju, niezależnie od tego, gdzie te dokumenty zostały opublikowane.

20. Regionalna - rejestruje publikacje wydawane w danym regionie bądź napisane przez autorów z tego regionu, nieważne gdzie wydane.

21. Rejestracyjna - stosuje opisy bibliograficzne rejestrujące czyli wymieniające tylko cechy wydawnicze, niezbędne dla identyfikacji dokumentu (np. nazwa autora, miejsce, rok wydania), bez sięgania do jego treści.

22. Retrospektywna - rejestruje publikacje wydane w oznaczonym zamkniętym okresie, dawniejszym niż rok bieżący.

23. Selekcyjna - każdy typ bibliografii, w którym w odróżnieniu od bibliografii kompletnej metodą tworzenia jest z góry założony wybór w obrębie kryteriów przyjętych dla danej bibliografii. O wyborze może decydować wartość czy przydatność dokumentu lub cechy formalno-wydawnicze.

24. Specjalna - bibliografia w zakresie pełnym lub ograniczonym i o zasięgu wydawniczo-formalnym ograniczonym, nie ograniczony może być zasięg terytorialny.

25. Treściowa - typ bibliografii specjalnej, która rejestruje publikacje, przyjmując za kryterium treść dokumentów, np. bibliografie wielkich działów wiedzy (jak medycyna).

26. Wyborowa - selekcyjna, wykazująca szczególnie wartościowe piśmiennictwo z określonej dziedziny.

27. Wydawniczo-formalna - rejestruje publikacje, przyjmując za kryterium ich określoną cechę wydawniczą (formę) lub piśmienniczą.

28. Zalecająca - typ bibliografii wyborowej służącej jako pomoc kształceniowa, przeznaczona dla określonego kręgu czytelników i zawierająca materiały odpowiednie dla jego poziomu.

29. Załącznikowa - zestawienie bibliograficzne dołączone do książki lub artykułu, zawierające skrócone opisy bibliograficzne dokumentów, na które powołuje się autor publikacji, bądź tylko związanych z tematem - I TO ONI BĘDĄ ROBIĆ.

30. Bibliografia zawartości czasopism - rejestruje materiały opublikowane w czasopismach, ewentualnie w wydawnictwach zbiorowych. Może mieć charakter bibliografii bieżącej lub retrospektywnej. Uwzględnia zawartość jednego czasopisma albo ich zespołu; może to być jedna dziedzina albo ogół czasopism w skali krajowej, a nawet międzynarodowej.

31. Bibliografie bibliotekarskie i dokumentacyjne - różnego rodzaju wykazy bibliograficzne prac z zakresu bibliotekarstwa i informacji naukowej.

RODZAJE OPISÓW:

Opis zasadniczy - bierze pod uwagę cechy wydawnicze dokumentu

Opis adnotowany - zasadniczy + informacje z dokumentu lub spoza dokumentu

Opis analityczny - analiza treści dzieła.

Kryteria doboru materiału (zakres i typ zasięgu):

1. Zasięg terytorialny - wyznaczony przez miejsce wydań dokumentów ujętych w bibliografii (1 miasto - bibliografie regionalne, wiele krajów - bibliografie międzynarodowe)

2. Zasięg językowy - wyznaczony przez język dokumentu, może być ograniczony do jednego języka, albo nie.

3. Zasięg autorski - publikacje jakich autorów wejdą w obręb bibliografii.

- w naukowych i popularyzatorskich nie jest ważny

- w osobowych i zespołów osobowych jest ważny.

4. Zasięg formalno-wydawniczy - wyznaczony przez typy jednostek bibliograficznych wchodzących w skład bibliografii (samoistne - wydawnictwa zwarte i ciągłe), samodzielne piśmienniczo, a nie wydawniczo - artykuły, samodzielne prace wydawnictw zbiorowych, utwory bibliograficzne - niesamoistne piśmienniczo - części artykułów, książek.

5. Zasięg formalno-piśmienniczy - wyznaczony przez rodzaje i gatunki literackie oraz formy pisarstwa naukowego lub publicystycznego, np. bibliografia pamiętników, nowele, felietony.

6. Zasięg wyznaczony przez typy dokumentów - podstawą tego zasięgu są dokumenty audiowizualne, wizualne, mapy, plany, kartografie, portrety.

BIBLIOGRAFIA JĘZYKOZNAWCZA I LITERATUROZNAWCZA

Bibliografia zawartości czasopism

- wydawana przez Instytut Bibliograficzny Biblioteki Narodowej

- jest pierwszą regularną bibliografią tego typu w Polsce

- od 1951 r. zaczęła się regularna publikacja w postaci miesięczników

- BZCZ jest bibliografią rejestracyjną o zakresie ogólnym

- układ systematyczny - działy główne odpowiadające działom „Przewodnika Bibliograficznego”

- w każdym zeszycie jest indeks przedmiotowy (ważniejsze osoby, miejscowości, instytucje), indeks alfabetyczny (autorów, recenzentów, tłumaczy).

Przewodnik bibliograficzny

- wykaz druków wydawanych w Polsce

- to polska bieżąca bibliografia narodowa opracowana przez IBBN

- wykazuje całość polskiej produkcji wydawniczej od książek, czasopism, po nuty, mapy, albumy.

Bibliografia Karola Estreichera

- stworzył on największą i najpełniejszą polską bibliografię ogólną piśmiennictwa polskiego i Polski dotyczącego, powszechnie uznawaną za indywidualną bibliografię narodową

- zawiera ona całokształt polskiej produkcji wydawniczej od początków drukarstwa do końca XIX wieku z uwzględnieniem poloników zagranicznych

- zajmuje miejsce naczelne i wyjątkowe

- jest dziełem rozmiarami największym, o zasięgu chronologicznym najszerszym, zakresem najrozleglejszym (poza drukami obejmuje mapy, nuty)

- jest retrospektywną bibliografią narodową

- ma charakter bibliografii adnotowanej, zarazem krytycznej

- opis dokumentów jest wszechstronny i wnikliwy

- nie ogranicza się do omawiania treści druków, lecz zwraca uwagę na dokumentowane znaczenie treści poszczególnych druków, odzwierciedlających charakterystyczne cechy epoki

- adnotacje mają walory analityczne i informacyjne

- bibliografia może służyć wielu naukom społecznym, a zwłaszcza szeroko pojętej informacji naukowej

- Karol Estreicher wprowadził odsyłacze - najliczniejsze dotyczące autorów i współautorów, ale także tytułowe

- ułatwiają one poszukiwania, wskazują pod różnymi hasłami miejsce opisu głównego

- jest autorem układu krzyżowego - to sposób szeregowania pozycji bibliograficznych w jednym abecadle haseł autorskich (lub tytułowych) i haseł przedmiotowych.

Polska bibliografia literacka

- układ działowy:

I. Teoria literatury

II. Historia literatury

Literatura polska:

- część ogólna

- część szczegółowa

Literatura obca.

Teatr, film, radio i telewizja.

Zawiera indeks rzeczowy i osobowy.

Obecnie PBL jest dostępna w Internecie:

- tysiące informacji o pisarzach, literaturze polskiej i obcej, teorii literatury, tematach i motywach literackich, teatrze, filmie, aktorach, reżyserach, książkach, wywiadach, audycjach radiowych i telewizyjnych

PBL ON-LINE:

- spis działów

- indeks nazwisk

- czasopisma

- szukaj tytułów

- transliteracja.

PBL ukazuje się od 1954 roku, od 2001 wersja elektroniczna. Uwzględnia książki wydawane w kraju i za granicą. Materiały opisywane są z autopsji.

Materiał bibliograficzny podzielono na:

I. Teoria literatury

II. Literatura polska

III. Literatura obca

IV. Teatr, film, radio i telewizja.

Przewodnik bibliograficzny - od 1976 roku

- bibliografie

- katalogi

- zbiory

- słowniki

- bazy adresowe

ZASADY PRZYGOTOWANIA PRAC PISEMNYCH

Zasady ogólne:

- wydruk komputerowy (kopie w prywatnym archiwum i dla dziekanatu)

- tytuł

- autor

- numeracja stron

- marginesy (wyrównane) - walory estetyczne i pragmatyczne

- akapity

- kartki powinny być wydrukowane jednostronnie

- czcionka - 12, 14 (opisać, co to jest czcionka szeryfowa, co bezszeryfowa, jakich używać, jakich nie)

- odstępy (na ogół 1,5)

- przypisy

- bibliografia

Przypisy:

Mirosław Korolko, Sztuka retoryki, Warszawa 1990.

G. W. F. Hegel, Wykłady o estetyce, tłum. J. Grabowski, A. Landman, t. 3, Warszawa 1967.

Psałterz Dawidów, Psalm 29, [w:] J. Kochanowski, Dzieła polskie, t. 1, Warszawa 1967, s. 360.

J. Kochanowski, Psałterz Dawidów, Psalm 29, [w:] Dzieła polskie, t. 1, Warszawa 1967, s. 360-361.

Z. Rynduch, Teoria stylu w traktatach retorycznych XVII w. w Polsce, „Pamiętnik Literacki” 1975, z. 2, s. 125-126.

Cyt. za: Z. Kloch, Spory o język, Warszawa 1995, s. 123-124.

- ibidem (- tamże, s. 4-8)

M. Korolko, op. cit., str. 57.

T. Kowalski, Stylistyka teoretyczna w Polsce, red. K. Budzyk, Warszawa 1946, s. 110-112.

J. Paszek, Polska stylistyka literacka w latach 80., „Stylistyka” 1992, t. 1, s. 139-148.

Nauka. Tożsamość i tradycja, pod red. J. Goćkowskiego i S. Marmuszewskiego, Kraków 1995.

S. Dutka, Książki belfra Staszka, „Gazeta Wyborcza” 2002, nr 277, s. 4.

Zob. T. Mielczarek, „Polityka” w okresie rządów Władysława Gomułki (1957-1970), „Roczniki Historii Prasy Polskiej” 2001, z. 218, t. IV, s. 129-170.

Na podstawie rozmowy autorki książki z red. nacz. „Gazety Wyborczej”, 28. 02. 2006.

Zob: Komentarze po śmierci, „Życie Warszawy” 2000, nr 114, s.12; Wspominają, „Rzeczpospolita” 2000, nr 114 (5584), s. 7; [nekrolog], [w:] http://www.gema.de/engl/press/news/n161/szczypiorski.shtml [dostęp: 01. 06. 2006]; Odszedł Andrzej Szczypiorski, [w:] http://ww6.tvp.pl/view?cat=119&id=10032 [dostęp: 1. 06. 2006].

„Życie. Bezpłatny Naukowo-Popularny Dodatek Niedzielny Do <<Głosu Narodu>>”, 28. 05. 1933, s. 1.

Tamże, s. 19.

Obowiązuje ujednolicenie przypisów dla całej pracy - jak już zdecydują się na jakiś styl, to muszą go konsekwentnie zachować.

Bibliografia może być: PRZEDMIOTOWA I PODMIOTOWA.

Mogą w niej się znajdować wywiady, scenariusze filmowe, słuchowiska.

ZASADY INTERPUNKCJI:

Kropka

- stawiamy kropkę po cyfrach arabskich, oznaczających liczebnik porządkowy: np. „Razem
z rodziną zajmujemy 2. piętro”, „Mieszkam w Nowym Jorku na 27. ulicy”, „Był taki jeden
w latach 70., Alosza chyba.”

- powyższa zasada nie dotyczy sytuacji, gdy podajemy rok, dzień miesiąca lub godzinę (wyraz „godzina” musi być użyty w zdaniu: spotykamy się o godzinie 14, albo spotykamy się o 14.)

- po cyfrze rzymskiej NIGDY nie stawiamy kropki.

Mieć 1 płytę - jedną

Mieć 1. płytę - pierwszą.

Kropki stawiamy przy zapisie inicjałów:

K. K. Baczyński.

Daty:

15. 01. 2003 r.

15 I 2003 r.

15 stycznia 2003 r.

Skróty:

- jeżeli skrót zamyka ostatnia litera wyrazu, nie stawiamy po niej kropki: mgr, dr, mjr, płk

- skrótowce przyswojone (obcego pochodzenia) piszemy wielką literą i nie stawiamy po nich kropek: USA, WHO, NYC.

Myślniki:

- dywiz (tylko połączenia wyrazowe)

- n-myślnik (wyliczenia liczbowe, np. daty)

— pauza; m-myślnik (używany w tekście w funkcji myślnika)

Aleksandra Grzegorzewska - wysłać te notatki na maila: [e-mail]

[e-mail]

Adiustacja tekstów naukowych

1. Adiustacja: pierwotnie chodziło o poprawianie tekstów dziennikarskich do publikacji, ale może chodzić też o teksty o charakterze informacyjno-naukowym.

2. Teksty poprawiamy pod względem:

a) interpunkcji (przypomnieć najważniejsze zasady)

b) pisowni (ortografii)

c) błędów językowych

- fleksyjnych

- frazeologicznych

- składniowych

- słowotwórczych (tworzenie form czy wyrazów, które nie istnieją w systemie, jak np. „wziąść”)

d) kwestii merytorycznych

- daty

- pisownia nazwisk

- zgodność faktów

- precyzyjnego cytowania (z książek albo z wypowiedzi np. osób publicznych)

*UWAGA: Wypowiedzi osób publicznych (albo i normalnych) trzeba często przekształcać na jakąś odmianę polszczyzny pisanej. Na ogół odbywa się to w następujący sposób:

- usuwamy elementy potoczne (większość przynajmniej)

- usuwamy wulgaryzmy (to czasami zależy od publikacji - nie usuwa ich się np. w publikacjach w tygodniku „NIE”)

- porządkujemy składnię zdania (ludzie często mówią chaotycznie, zestawiają wyrazy nie po kolei, czego nie da się czytać)

- poprawiamy WSZYSTKIE błędy językowe (chyba, że w rzadkich wypadkach ktoś ich używa specjalnie)

- w publikacjach dziennikarstwa informacyjnego wypowiedzi ludzi dotyczą konkretnych spraw, więc są bez wyjątku niemal adiustowane na styl dziennikarsko-informacyjny

- w publicystyce (wywiadach zur Person) z reguły oddaje się charakterystyczny dla rozmówcy styl wypowiadania się, bo to oddaje jego osobowość - a o to przecież chodzi.

3. Uwagi o STYLU adiustowanych tekstów.

Wyróżniłbym 3 stopnie:

a) teksty NAUKOWE - podlegają adiustacji wg bardzo surowych reguł i bez wyjątku stosuje się styl informacyjno-naukowy

b) teksty INFORMACYJNE w prasie/serwisie informacyjnym w TV, radiu, Internecie - podlegają adiustacji na styl dziennikarsko-informacyjny - trzeba pamiętać o zwięzłości, rzeczowości, unikać ozdobników, ale i nie komplikować; to ma być proste, przejrzyste, komunikatywne i zrozumiałe dla każdego

c) teksty publicystyczne - i tu się zaczyna problem, bo są różne

- artykuły publicystyczne, polemiki i komentarze - styl publicystyczny jest dość łopatologiczny i mimo wszystko komunikatywny; też nie zawiera ozdobników, więc jak ktoś z nimi przegina, to można sobie pozwolić na pewne uproszczenia. Może być ironia, szyderstwo, złośliwość - teksty są subiektywne, ale WALĄ PROSTO Z MOSTU i PROSTO DO CELU

- felietony, eseje i większość recenzji - praktycznie prawie wszystkie chwyty dozwolone. Felietony bywają także i wulgarne (jak to nieraz jest w przypadku Urbana). Autor może pozwolić sobie na stylizacje, ozdobniki, upiększenia, efektowne duperele; nawet na wulgaryzmy, jeśli chroni je ze względów komercyjnych (jak Urban). UWAGA dla adiustatorów: takie teksty są wbrew pozorom dość trudne do adiustowania, bo wszystko w nich da się wytłumaczyć zamierzeniem autora. Nawet błędy językowe mogą być celowo zastosowane, bo on się chce z kogoś ponabijać. Sprawa jest o tyle trudna, że autorzy tekstów często się obrażają na redaktorów i niekiedy nawet zrywają współpracę. Autor i recenzent to po prostu przeciwnicy.

---