PRZEDSIĘBIORSTWO- podstawowa komórka gospodarki narodowej, wyodrębniona pod względem prawnym, organizacyjnym i ekonomicznym; jest to spójny układ zorganizowany w sposób celowy, na który składają się:

• członkowie organizacji

• środki materialne i finansowe

• skoordynowany zespół czynności

• struktura organizacyjna

Reasumując, przedsiębiorstwo to organizacja składająca się z elementów o charakterze:

• przemysłowym i/ lub handlowym- czynności wytwarzania oraz wymiany

• finansowym- gromadzenie i wydatkowanie pieniądza

• społecznym- ludzie + organizacja

Ze względu na pieniężny wyraz wartości przedsiębiorstwa, można pod nim rozumieć system strumieni pieniężnych w postaci:

• przyrostu zasobów finansowych- wpływy

• zmniejszania zasobów finansowych- wypływy

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW- zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych na cele działalności gospodarczej przedsiębiorstwa

Cechy charakterystyczne finansów przedsiębiorstw:

1. zjawiska finansowe oceniane są z mikroekonomicznego punktu widzenia tj. z punktu widzenia właściciela lub menedżera

2. zakres badań i podejmowanych decyzji dotyczy tylko dziedziny działalności firmy

3. ocena zjawisk finansowych występujących w przedsiębiorstwie oraz jego otoczeniu

4. wpływ regulacji prawnych na zachowania przedsiębiorców

CELE PRZEDSIĘBIORSTWA

Każde przedsiębiorstwo posiada swój cel główny, wynikający z jego misji. Powinien to być cel wielopłaszczyznowy, wskazujący drogi tworzenia strategii przedsiębiorstwa.

Strategia- system działań ukierunkowanych na zapewnienie warunków trwałego rozwoju i maksymalizacji wyników finansowych w długim okresie czasu; określa możliwe/ alternatywne kierunki działania operatywnego w zależności od sytuacji tak, by misja przedsiębiorstwa mogła być zrealizowana.

MISJA PRZEDSIĘBIORSTWA

CELE

STRATEGIA PRZEDSIĘBIORSTWA

STRATEGIA BIZNESU

REALIZACJA STRATEGII W DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Czynniki budujące strategię to:

1. ocena silnych i słabych stron przedsiębiorstwa

2. ocena szans i zagrożeń płynących z otoczenia

3. skala wartości osób tworzących strategię

4. oczekiwania społeczne

Cele firmy można ująć w następujących kategoriach:

1. związane z kategorią zyskowności:

1. maksymalizacja/ zadowalający poziom zysku

2. maksymalizacja sprzedaży

3. osiąganie założonego poziomu rentowności działalności

4. minimalizacja kosztów

5. stabilny wzrost dochodów

6. zapewnienie płynności finansowej

7. zapewnienie wypłacalności

2. Osiągnięcie zakładanego udziału w rynku- pokonanie konkurencji

3. Związane z kategorią ryzyka (poziomem ryzyka akceptowanego przez przedsiębiorstwo):

1. przetrwanie firmy

2. niezależność, samodzielność osiągana dzięki wzrostowi stopnia samofinansowania

3. utrzymanie dotychczasowego poziomu zatrudnienia

Ogólnym, podstawowym i wielowymiarowym celem zarządzania finansami przedsiębiorstwa jest wzrost jego wartości.

Wartość firmy należy rozpatrywać w wymiarze:

1. finansowym- nadwyżka wartości rynkowej firmy ponad jej wartość księgową- goodwill; w sytuacji odwrotnej mamy do czynienia z badwill;

Wartość rynkowa- cena, jaką skłonni są zapłacić inwestorzy za przejęcie części lub całości firmy.

Wartość księgowa- wartość netto majątku (po odliczeniu amortyzacji)

Wartość dodatkową przedsiębiorstwa można rozpatrywać również w porównaniu z wartością godziwą- jest to wartość kreowana na giełdzie, wartość rynkowa majątku, wartość bieżąca (zdyskontowana) przyszłych wpływów ze sprzedaży pomniejszona o koszty produkcji i sprzedaży oraz wartość bieżąca (zdyskontowana) zobowiązań;

2. niefinansowym- infrastruktura około gospodarcza

Wzrost wartości firmy- goodwill- jest osiągany poprzez:

1. maksymalizację zysków i przepływ dodatnich strumieni pieniężnych- czyli maksymalizację przychodów / lub minimalizację kosztów

2. tworzenie wartości dodanej firmy- jest to swego rodzaju infrastruktura około gospodarcza, przyczyniająca się do wzrostu efektywności prowadzonych działań; infrastrukturę tę tworzą: sieć oddziałów, umowy i kontrakty handlowe długoterminowe i dające wyłączność, kanały dystrybucji i baza danych o klientach, udział w rynku, znana marka, know- how, wyspecjalizowana kadra, sprawna struktura organizacyjna i procedury działania, posiadane jednostki badawczo- rozwojowe, uzyskane koncesje i licencje, certyfikaty jakości, wysoka ocena ratingowa.

Cel wzrostu wartości firmy można osiągnąć ująć w 3 cele cząstkowe każdego przedsiębiorstwa. Są to:

1. wzrost- zwiększenie ilości lub wartości sprzedaży oraz dodatkowy udział w rynku co skutkuje wzrostem rentowności wzrostem sumy bilansowej umocnieniem pozycji jednostki na rynku

2. rozwój- związany jest ze zmianami jakościowymi w przedsiębiorstwie wzrost wartości wytwórczej jednostki; nowe technologie, produkty/ usługi, zmiany organizacyjne;

3. zysk

Cele przedsiębiorstwa można rozpatrywać nie tylko w wymiarze finansowym, ale także społecznym. Cele finansowe przyczyniają się do wypełniania celów społecznych takich jak:

• zakup akcji przez pracowników lub inne jednostki powiązane z firmą

• zwrot kapitału własnego zaangażowanego przez pracowników

• wzrost zarobków pracowników

• ochrona środowiska

• wytwarzanie użytecznych wyrobów tj. spełniających potrzeby klienta

Te z kolei są siłą wzmacniającą efekty finansowe firm.

FUNKCJE PRZEDSIĘBIORSTWA- determinują jego działalność; jest to zespół sposobów postępowania dostosowany do każdego fragmentu działalności.

Rodzaje funkcji przedsiębiorstwa:

1. ogólne- mają prowadzić do realizacji głównych celów firmy; zalicza się tu:

1. funkcje podstawowe- główna ścieżka do realizacji celu

2. funkcje pomocnicze- pomocne dla realizacji celu, są to działania w postaci modernizacji majątku, inwestycji

3. funkcje regulacyjne- umiejętność utrzymania dążeń we wcześniej założonym kierunku, pomimo zmian w otoczeniu

2. szczegółowe- dot. celów taktycznych sprzyjających realizacji celów strategicznych; są to funkcje: projektowanie nowych wyrobów, handlowa- kontakt z klientem, produkcyjna- organizowanie współpracy wszystkich działów dla rozwojowej, elastycznej produkcji, zaopatrzenia- wybór dostawcy, terminów dostawy, gospodarowanie zasobami ludzkimi- zachowanie prawidłowych relacji pomiędzy kadrą zarządzającą a wykonawczą, finansowa i księgowa- gromadzenie i przetwarzanie informacji o przepływach finansowych, kontroli i zarządzania- efektywny system controllingu na każdym stanowisku pracy, informacyjna- przepływ informacji z oraz do otoczenia, przepływ informacji w firmie.

Powyższe funkcje można ująć w zgodnie z przebiegiem procesu wytwórczego w przedsiębiorstwie:

1. funkcje produkcji- przygotowanie produkcji pod względem technicznym, surowcowym, ludzkim, organizacyjnym; organizowanie zbytu; planowanie kierunków rozwoju elementów mających wpływ na produkcję;

2. funkcje dystrybucji- produkcja zgodna z potrzebami rynku, o odpowiednim poziomie; oferowanie wyrobów- organizacja sprzedaży łącznie z reklamą i promocją;

3. funkcje logistyczne- wybór lokalizacji najdogodniejszej pod względem kontaktów z dostawcami i odbiorcami; ustalanie odpowiedniego terminarza i wielkości dostaw/ odbiorów; w ramach powyższych funkcji ujmowane są funkcje finansowe czyli organizacja wpływów i wypływów finansowych

4. funkcje zarządzania- są funkcjami scalającymi w/w, dot. planowania czynności, pozyskiwania i wykorzystywania zasobów, organizowania struktur czyli umożliwiają sprawne działanie po czym zajmują się kontrolą ich wyników;

Cele w połączeniu z funkcjami pozwalają efektywnie gospodarować wszelkimi zasobami.

ZARZĄDZANIE FINANSAMI PRZEDSIĘBIORSTW- pozyskiwanie źródeł finansowania działalności firmy oraz lokowanie ich w składnikach majątkowych w sposób pozwalający na realizację strategicznego celu, jakim jest maksymalizowanie korzyści przypadających udziałowcom.

Funkcje zarządzania finansami:

• określenie spodziewanych kosztów i korzyści wynikających z rozmaitych form zaangażowania kapitału w przedsięwzięcia

• alokacja zasobów wraz z określeniem jej kosztów

• wybór źródeł finansowania i sposobów wykorzystania dostępnych środków zgodnie z założeniami planów działania przedsiębiorstwa

• szacowanie i ocena przychodów oraz ryzyka ich osiągnięcia

ZASADY ZARZĄDZANIA FINANSAMI:

1. otwartość- wzajemne zaufanie ludzi współpracujących

2. kompleksowość- rozpatrywanie działalności jednostki w wymiarze otoczenia zewnętrznego oraz wewnętrznego

3. orientacja na przyszłość

4. kreatywność- głównie w zakresie zarządzania kapitałem ludzkim

5. orientacja na rynki

6. współdziałanie wewnętrzne oraz zewnętrzne grup związanych z działalnością jednostki

Kompleksowe zarządzanie finansami przedsiębiorstw uwydatnia współzależność pomiędzy źródłami pochodzenia środków finansowych a sposobami ich wykorzystania przez jednostkę gospodarującą.

ZARZĄDZANIE FINANSOWE W POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTWACH

Warunki gospodarowania w Polsce :

1. wewnętrzne- związane ze zmianami ustrojowymi i gospodarczymi: zdefiniowana własność kapitału, stabilny pieniądz i funkcje przez niego pełnione, wzrost ryzyka działania, konkurencja wymagająca inicjatywy, szeroko postępująca prywatyzacja, tworzenie rynku kapitałowego, nowa grupa uczestników rynku: akcjonariusze, zmiana charakteru stosunków z bankami( wzrost wymagań), dostęp do informacji o innych przedsiębiorstwach.

2. zewnętrzne- napływ obcego kapitału, integracja z zachodnioeuropejskim systemem gospodarczym.

GOSPODARKA FINANSOWA- działania polegające na uruchamianiu strumieni pieniężnych oraz tworzeniu oszczędności z uwzględnieniem kryterium racjonalności oraz opłacalności; to prowadzenie nieustannej działalności w sferze operacji pieniężnych, obejmujące swym zakresem czynności:

• przygotowanie operacji pieniężnych (planowanie) z uwzględnieniem czynnika czasu i ryzyka

• rzeczywistą realizację operacji pieniężnych

• zapis, analizę i wnioskowanie na podstawie otrzymanych wyników, niezbędne przy podejmowaniu decyzji w sferze zarządzania rzeczowego oraz finansowego

Kryteria oceny gospodarki finansowej:

1. zachowanie płynności finansowej

2. obniżka kosztów finansowych

3. rozwój przedsiębiorstwa przy możliwie najniższych kosztach

4. zapewnienie względnie trwałych warunków rozwoju

Gospodarka finansowa określa siłę przedsiębiorstwa na rynku poprzez:

1. dbanie o równowagę finansową czyli nie dopuszcza do nadmiernych różnic czasowych w przypływach i odpływach gotówki

2. synchronizację funkcjonowania działalności finansowej z operacyjną i inwestycyjną

3. określanie poziomu efektywności- kosztów i przychodów- każdej komórki w firmie

4. określanie inwestycji dopasowanych do możliwości firmy

5. budowanie relacji firmy z jej otoczeniem

DECYZJE W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Decyzje podejmowane przez kadrę zarządzającą w przedsiębiorstwie dotyczą różnych sfer prowadzonej działalności, których współgranie ma prowadzić do osiągnięcia zamierzonych celów. Ze względu na powyższe uwarunkowania decyzje przybierają postać:

1. decyzji operacyjnych- dot. poziomu kosztów oraz bieżącego zarządzania przepływami finansowymi w firmie czyli płynności finansowej; koncentrują się na: zakupach materiałów i towarów, produkcji a następnie sprzedaży- w tym planowaniu jej rentowności; sposobach płatności zobowiązań i należności; lokowaniu krótkoterminowych nadwyżek finansowych;

2. decyzji inwestycyjnych- dot. alokacji kapitału w rzeczowy i finansowy majątek trwały, także w zakresie krótkoterminowego obrotu walorami rynku giełdowego;

3. decyzji finansowych- koncentrują się na wyborze źródeł finansowania działalności w postaci zasobów własnych lub obcych;

4. dywidendowych- dot. sposobu podziału zysku czyli ustalenia proporcji między stopą wypłaty dywidend, stopą inwestycji oraz stopą kapitału zatrzymanego w postaci rezerwy;

Rodzaje decyzji według kryterium czasowego:

1. decyzje bieżące-obejmują okres do jednego roku, celem ich podejmowania jest osiągnięcie najlepszych efektów przy danym profilu działalności i zasobach kapitałowych; dotyczą spraw i problemów powtarzających się; procedury postępowania są dobrze znane, ograniczające skalę ryzyka np.: windykacja należności, kredytowanie krótkoterminowe; wśród decyzji bieżących można wyróżnić decyzje taktyczne dot. okresu od 6 do 8 miesięcy

2. decyzje strategiczne- głównie decyzje inwestycyjne, o długookresowych skutkach finansowych, kosztowne o dużej skali ryzyka

Kryterium określające decyzje	Decyzje strategiczne	Decyzje taktyczne
Przepływy materialne, finansowe i informacji	Globalne	Wycinkowe
Okres działania	Długookresowe	Krótkookresowe
Zagrożenia	Słabe	Silne
Rozmiary, płaszczyzna działania	Wielostronne	jednostronne
Otoczenie	Zmienne	Stałe
Rozłożenie w czasie	Fakultatywne	Obligatoryjne
Cele	Wiele celów	Jeden podstawowy, jasny
Informacja	Złożona, dotycząca wielu problemów, syntetyczna	Szczegółowa, szeroka, kończąca, ostateczna
Struktura	Słaba	Silna
Modele	Skojarzenie różnych faktów, charakter skokowy	Postać algorytmiczna, krok po kroku
Poziom	Na wysokim szczeblu dot. misji firmy, celów ogólnych	Zmienność szczebli np. wysoki- niski- wysoki
Natura	Przyszłość przedsiębiorstwa	Działania bieżące

Źródło: M. Krajewski, Efektywność gospodarowania...”, s. 48

Instrumenty pomocne w podejmowaniu decyzji: analiza sytuacji finansowej, planowanie finansowe jako narzędzie świadomego sterowania procesami.

Zasady podejmowania decyzji finansowych:

1. zasada egoizmu- porównywanie kosztów utraconych (potencjalnych) dla wyboru najkorzystniejszej inwestycji dla siebie

2. zasada awersji do ryzyka- ukształtowanie własnych możliwości w zakresie relacji: czy wyższe ryzyko i możliwy wyższy zysk czy inwestycja tzw. pewna

3. zasada dywersyfikacji

4. zasada dwustronności transakcji- uwzględnianie reakcji drugiej strony kontraktu przy oferowaniu warunków kontraktu

5. zasada oceny kosztów i korzyści tylko w zakresie ich przyrostu, ew. spadku

6. zasada sygnałów- możliwość szybkiego odbioru informacji z otoczenia i umiejętność właściwej ich oceny

7. zasada efektywności rynku- prawo równego dostępu do istotnych informacji wszystkich uczestników rynku

8. zasada wartości pomysłów- nadzwyczajne zyski są wynikiem realizacji nowych pomysłów, naśladowca nie uzyskuje już takich korzyści, jak jego poprzednik, aczkolwiek wynik ogólny jest także dodatni

9. zasada wyboru- zasada elastyczności w zakresie zmian działań w przyszłości

10. „czas to pieniądz”

Podejmowanie decyzji łączy się zawsze z ryzykiem:

1. osiągnięcia mniejszych korzyści od przewidywanych

2. nie osiągnięcia żadnych korzyści

3. poniesienia straty z przedsięwzięcia

RYZYKO- sytuacja, w której decydent nie może przewidzieć z całą pewnością przyszłych zdarzeń, jednakże zna możliwe efekty podejmowanych decyzji i prawdopodobieństwo wystąpienia każdego z czynników zakłócających zaplanowany sposób realizacji planów;

NIEPEWNOŚĆ- decydent zdaje sobie sprawę z faktu wystąpienia możliwych zakłóceń i ostatecznych wyników, lecz nie jest w stanie oszacować prawdopodobieństwa ich wystąpienia;

ŹRÓDŁA RYZYKA:

1. Czynniki makroekonomiczne- niezależne od przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa : niekorzystna koniunktura gospodarcza, zjawiska inflacyjne, zmiany sytuacji rynkowej, zmiany polityki fiskalnej i monetarnej, zmiana ogólnej sytuacji ekonomicznej i społecznej w kraju, ograniczenie skłonności do oszczędzania, zmiany relacji z zagranicą, polityka prowadzona przez banki, wzrost kosztów obcych źródeł finansowania, niestabilny/ nieskuteczny system prawny;

2. Czynniki mikroekonomiczne- związane z sektorem, w którym działa przedsiębiorstwo oraz z samą jednostką gospodarującą: zmiana struktur własnościowych i organizacyjnych, nieodpowiednie proporcje w źródłach finansowania majątku, dekapitalizacja majątku i zacofanie techniczne, wzrost konkurencji, niekorzystna struktura majątku, niewłaściwe decyzje zarządcze.

SPOSOBY OGRANICZANIA RYZYKA:

• rzetelna analiza koniunktury

• umiejętne wykorzystywanie informacji bieżących z zakresu polityki gospodarczej i społecznej

• obserwacja rozwoju stosunków z zagranicą

• uwzględnianie opinii ekspertów przy podejmowaniu decyzji

• tworzenie rezerw wewnętrznych na pokrycie skutków niekorzystnych decyzji

• ubezpieczanie działalności w towarzystwach ubezpieczeniowych

RODZAJE RYZYKA:

1. według kryterium przedmiotowego: inwestycyjne, transakcyjne, kredytowe, papieru wartościowego, kursu walutowego, stopy procentowej, płynności;

2. według kryterium rodzajowego: gospodarcze, polityczne, rynkowe (również na rynkach zagranicznych), bankowe;

3. według zakresu oddziaływania ryzyka: powszechne, sektora lub gałęzi, przedsiębiorstwa

4. związane z przedsięwzięciami gospodarczymi:

• operacyjne- uzależnione od struktury majątku przedsiębiorstwa tj. udziału majątku trwałego w majątku ogółem; im wyższy jego poziom, tym wyższe ryzyko operacyjne; na jego poziom można wpływać również poprzez aktywne oddziaływanie na sprzedaż, koszty i cenę;

• finansowe- zależy w znacznym stopniu od struktury źródeł finansowania jednostki gospodarczej tj. relacji wielkości źródeł obcych do własnych

Otoczenie przedsiębiorstwa

Otoczenie firmy to całokształt zjawisk, procesów i instytucji kształtujących jego stosunki wymienne, możliwości sprzedaży, zakresy działania i perspektywy rozwojowe.* Jest to środowisko zewnętrzne względem firmy, w którym ona działa, determinujące sposób działania.

*M. Krajewski,” Efektywność gospodarowania...”, s. 38

W otoczeniu można wyróżnić 3 strefy:

• strefa społeczna

• strefa ekonomiczna

• strefa technologiczna, w ramach których mieszczą się:

• rynek zasobów surowców

• rynek zasobów pracy

• rynek wyrobów gotowych

• rynek finansowy uwzględniający finanse: banków, funduszy inwestycyjnych, ubezpieczycieli, budżetu państwa i samorządowe, gospodarstw domowych.

Teoria zarządzania wyróżnia 4 rodzaje otoczenia:

1. spokojne luźno współzależne- stabilne, bez ścisłych powiązań, zmiany dokonują się statycznie

2. spokojne-zwarte- celowe i stałe powiązania między poszczególnymi elementami, czasami ograniczające swobodę działania

3. niespokojne- dynamicznie reaguje na zmiany, więzi często się zmieniają, co wpływa na wysoką aktywność przedsiębiorstwa

4. burzliwe- ścisłe powiązania, podlegające częstym zmianom, czasami trudno przewidywalnym

UWARUNKOWANIA DECYZJI FINANSOWYCH PRZEDSIĘBIORSTW

1. Kryteria stosowane przez inwestorów:

• skala podejmowanego ryzyka

• oczekiwana stopa dochodu

2. Czynniki zewnętrzne wpływające na działalność jednostki:

• cykl koniunkturalny-w fazie ożywienia i rozkwitu przedsiębiorcy uzyskują wzrost przychodów ze sprzedaży , wzrost zysków, stosują ekspansywną politykę finansowania tj. kredyty na cele obrotowe i inwestycyjne, powiększają własny kapitał poprzez emisje akcji, zwiększenie udziałów; w okresie spadku koniunktury stosują ostrożną politykę finansową, gdyż mogą zmaleć przychody i zyski, nowe inwestycje rozwojowe odkładane są na później; powinni zapobiegać zamrożeniu środków pieniężnych w nadmiernych zapasach wyrobów i towarów, powinni wnikliwie badać zdolność płatniczą odbiorców kupujących z odroczonym terminem płatności; ostrożne zaciąganie kredytów krótkoterminowych;

• inflacja- wzrost nominalnej stopy procentowej od pożyczek i kredytów, spadek wartości realnej kapitałów własnych firmy, należności, zasobów pieniężnych; w okresie inflacji może ujawnić się okresowy wzrost popytu na produkty firmy jako ucieczka od pieniądza tracącego na wartości, zwłaszcza gdy stopa procentowa od lokat w bankach nie pokrywa straty siły nabywczej pieniądza;

• polityka fiskalna państwa

• polityka budżetowa- skutki deficytu budżetowego

• wydatki budżetu państwa zwiększające popyt konsumpcyjny, szczególnie ważne dla przedsiębiorstw obsługujących sferę budżetową

• polityka monetarna- regulowanie podaży i ceny pieniądza kredytowego

• interwencjonizm państwowy- subwencjonowanie kredytów na ważne cele społeczne np.: pokrywanie części odsetek od kredytów dla ludności na cele mieszkaniowe oraz dla przedsiębiorstw na inwestycje ochrony środowiska, dotacje na tworzenie nowych miejsc pracy

• wahania kursów na giełdzie

• zmiany warunków społeczno-politycznych

Obciążenia podatkowe i quasi- podatkowe jako element warunkujący decyzje finansowe.

Podatki: jedne z nich stanowią bezpośredni element podziału akumulacji pieniądza (VAT, akcyza), inne dotyczą dochodów (od osób prawnych i fizycznych); obciążają też niektóre koszty działalności (od nieruchomości, od środków transportowych).

Obciążenia niepodatkowe: związane z kosztami wynagrodzeń, wypłaty z zysku, cło i należności celne, opłaty.

1.podatek od nieruchomości- majątkowy, lokalny, przedmiotem opodatkowania jest majątek, obowiązek podatkowy dotyczy właściciela, użytkownika wieczystego; stawki ustala Rada Gminy na poziomie niższym lub równym stawkom ustalonym przez organy państwowe;

2. podatek od środków transportowych- majątkowy, stanowi koszt uzyskania przychodu, od 1998 roku nie dotyczy posiadaczy samochodów osobowych;

3. wpłata z zysku- 15 % od wartości zysku netto po opodatkowaniu w zaliczkach kwartalnych lub miesięcznych, dotyczy przedsiębiorstw państwowych oraz spółek z jednoosobowym kapitałem skarbu państwa;

1. związane z wynagrodzeniami- składki na FUS, FP, FGŚP;

2. dochodowy od osób prawnych- nie dot. Spółek cywilnych jawnych, komandytowych; stawki: 2000- 30%, 2001-02- 28%, 2003-24%, od 2004-22%;

3. formy zryczałtowane- zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych- obowiązuje od 01.01.1994, dot. Osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą samodzielnie lub w formie spółki osobowej, których przychód w roku poprzednim nie przekroczył sumy granicznej; ryczałt obliczany jest od przychodów bez pomniejszania ich o koszty uzyskania; stawki ryczałtu:

• 8,5 %- z działalności usługowej

• 5,5 %- z działalności wytwórczej, usługowej w zakresie budownictwa i przewozu ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton

• 3 %- działalność usługowa w handlu i gastronomii, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 %

- karta podatkowa- dotyczy tych samych podmiotów wymienionych wyżej, obejmuje działalność: usługową i wytwórczo - usługową, handel detaliczny żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi, kwiatami, działalność gastronomiczną (z wyjątkiem sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%), usługi transportowe, rozrywkowe; wysokość kwotowych stawek zależy od miejsca wykonywania i rodzaju działalności oraz liczby pracowników;

4. VAT- stawki: podstawowa- 22%, obniżona- 7% (artykuły spożywcze związane z gospodarką rolną i leśną, ochrona zdrowia, materiały i roboty budowlane), 3%- nieprzetworzone towary rolne, 0%- wydawnictwa, druk książek,; stawki przejściowe: leki, środki farmaceutyczne; 1998- 2%, 1999- 4%, 2000-7% i jest to stawka docelowa;

5. Akcyza- pełni funkcje: fiskalna (doch. budżetu państwa z tego tyt. Wynoszą ok. 20%), pozafiskalna- chęć zmniejszenia spożycia określonych produktów; dotyczy takich produktów jak np.: produkty naftowe i syntetyczne paliwa płynne, samochody osobowe, sprzęt elektroniczny wysokiej klasy oraz kamery wideo, wyroby tytoniowe, sól, guma do żucia;

6. Cła-przywozowe, eksportowe, przewozowe; wysokość ustala się przez zastosowanie stawki celnej do wartości celnej towaru (transakcyjnej); inne zobowiązania celne- za wydanie pozwolenia i koncesji, przechowanie towarów w depozycie lub magazynie celnym.

7. Amortyzacja.

Amortyzacja- stopniowy ubytek wartości produkcyjnej środków trwałych, w formie pieniężnej, stanowiący instrument obciążenia kosztów produkcji oraz narzędzie gromadzenia zasobów finansowych niezbędnych do reprodukcji.

Funkcje amortyzacji:

1. umorzeniowa- korekta wartości środków trwałych w wyniku ich zużycia fizycznego i ekonomicznego

2. kosztowa- obciąża koszty działalności firmy

3. finansowa- za jej pomocą gromadzi się fundusze pieniężne przeznaczone na reprodukcję środków trwałych.

Metody amortyzacji:

8. liniowa- wartość odpisów jest taka sama przez cały okres użytkowania, wartość środka trwałego rozkłada się równomiernie na wszystkie lata użytkowania;

9. degresywna- odpisy amortyzacyjne maleją w miarę upływu lat ich użytkowania (ze względu na malejącą przydatność danego środka); dla przyspieszenia tempa amortyzacji stosuje się metodę zmodyfikowaną. Metoda degresywna jest stosowana do momentu, aż stawka amortyzacji degresywnej będzie niższa od stawki wyliczonej metodą liniową, następnie stosuje się stawkę metody liniowej;

10. odpisy jednorazowe - dotyczą środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa jest mniejsza lub równa pewnej wartości (3500 PLN)

SYSTEM FINANSOWY PRZEDSIĘBIORSTW

SPÓŁKA CYWILNA

Jest to umowa wspólników, którzy zobowiązują się do osiągnięcia założonego celu gospodarczego, prowadząc określone działania.

Majątkiem spółki jest majątek wspólników. Odpowiedzialność wspólników jest nieograniczona i solidarna. Każdy z nich ma równy udział w zyskach i stratach bez względu na wysokość wniesionego wkładu.

SPÓŁKI HANDLOWE

SPÓŁKI OSOBOWE

SPÓŁKA JAWNA

Jest to spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.

Majątek spółki tworzy wszelkie mienie wniesione jako wkłady przez wspólników oraz nabyte przez spółkę w trakcie jej istnienia.

Za zobowiązania spółki odpowiada każdy wspólnik bez ograniczenia, całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz spółką. Egzekucja z majątku któregokolwiek wspólnika jest możliwa, jeżeli nie jest możliwa egzekucja z majątku spółki.

SPÓŁKA PARTNERSKA

Spółka osobowa, utworzona przez wspólników- partnerów, w celu wykonywania wolnego zawodu pod wspólną firmą. Dla jej utworzenia i zachowania ciągłości działania konieczne jest min. 2 partnerów.

Majątek tworzą wkłady wnoszone przez partnerów. Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki wynikające z działalności pozostałych partnerów, ani też wynikające z działalności osób zatrudnionych przez spółkę. Partnerzy mogą się umówić, że niektórzy z ich ponoszą odpowiedzialność jak wspólnicy spółki jawnej.

SPÓŁKA KOMANDYTOWA

Jest to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej 1 wspólnik odpowiada bez ograniczenia ( komplementariusz ), a odpowiedzialność co najmniej 1 wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Kapitał spółki tworzą wkłady wnoszone przez każdego wspólnika, w tym SUMA KOMANDYTOWA określająca zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli.

SPÓŁKA KOMANDYTOWO-AKCYJNA

Jest to spółka mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej 1 wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz ), a co najmniej 1 wspólnik jest akcjonariuszem.

Kapitał zakładowy powinien wynosić co najmniej 50 000 PLN.

Sprawy związane z kapitałem zakładowym, akcjami, organami spółki są uregulowane identycznie jak w przypadku spółki akcyjnej.

W zakresie odpowiedzialności i praw komplementariuszy- tak jak w spółce komandytowej.

Komplementariusz może wnieść wkład do kapitału zakładowego lub innego jak w spółce akcyjnej, lecz nie zwalnia go to z pełnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

SPÓŁKI KAPITAŁOWE

SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

Spółka taka może być utworzona przez 1 lub więcej osób- z wyjątkiem innej jednoosobowej spółki z o.o. , w każdym celu prawnie dozwolonym.

Kapitał zakładowy: udziały wspólników w formie pieniężnej lub niepieniężnej, które muszą być wniesione w całości przed zarejestrowaniem spółki; kapitał może być podzielony na udziały o równej lub nierównej wartości; kapitał zakładowy musi wynosić co najmniej 50 000 PLN, a wartość jednego udziału- min. 500 PLN; udziały mogą być obejmowane po cenie równej lub wyższej od nominalnej- w drugim przypadku nadwyżka jest ujmowana w kapitale zapasowym spółki; podwyższenie następuje przez ustanowienie nowych udziałów lub podwyższenie już istniejących oraz przez przesunięcie rezerw ;

Kapitał zapasowy: nie istnieje obowiązek ustawowy jego tworzenia; źródłem jego powstania jest zysk oraz wpłaty w postaci nadwyżki udziałów ponad ich wartość nominalną; może być przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego;

Rezerwy: tworzone na podstawie umowy spółki, z zysku; jeżeli umowa spółki tak stanowi, kapitał rezerwowy-ale maksymalnie tylko z 3 lat obrotowych- może być podzielony i wypłacony wspólnikom w postaci dywidendy; może być przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego;

Jeżeli strata z działalności spółki przekroczy łączną wartość kapitału zapasowego i rezerwowego oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd ma obowiązek zwołać zebranie wspólników w celu podjęcia decyzji co do dalszego istnienia spółki;

Zysk nie podzielony, występuje przeważnie wtedy, gdy nie jest tworzony kapitał zapasowy;

Dopłaty: ustalane w relacji do udziałów, nakładane tylko umowa spółki ; głównie dla poprawy trudnej sytuacji finansowej; mogą być następnie zwracane;

SPÓŁKA AKCYJNA

Kapitał akcyjny: musi wynosić co najmniej 500 000 PLN i dzieli się na akcje o równej wartości- min. 1 PLN; musi być zgromadzony przed rejestracją w wysokości min. 25% w formie pieniężnej i 100% w formie aportu; odzwierciedla liczbę akcji oraz ich wartość nominalną; zwiększenie następuje w drodze nowej emisji akcji, wymaga zmiany statutu i może być przeprowadzone tylko w konkretnym celu; gdy emisja akcji ma na celu przekazanie ich pracownikom , wzrost kapitału akcyjnego dokonuje się z zysku; celem może być również zamiana długu na akcje;

Kapitał zapasowy: tworzony na pokrycie ewentualnych strat, w wysokości ustawowej co najmniej 8% zysku netto za dany rok obrotowy, do czasu osiągnięcia poziomu 1/3 kapitału akcyjnego; tworzony jest także przez nadwyżki ze sprzedaży akcji ponad ich wartość nominalną oraz wpłaty akcjonariuszy za przyznanie im szczególnych uprawnień;

Inne rezerwy: tworzone zgodnie z przewidywaniami statutu.

O przeznaczeniu kapitału zapasowego i rezerwowego decyduje walne zgromadzenie, lecz kapitał zapasowy w wysokości 1/3 kapitału akcyjnego może być przeznaczony wyłącznie na pokrycie strat;

Zysk nie podzielony, zależny od decyzji akcjonariuszy.

Dopłaty: wnoszone w przypadku poniesienia straty bilansowej.

PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE

Fundusz założycielski: wartość wydzielonej przedsiębiorstwu części mienia ogólnonarodowego; zwiększenie następuje w wyniku przekazania dotacji z budżetu na finansowanie rozwoju lub od organu założycielskiego lub skarbu państwa.

Fundusz przedsiębiorstwa: wartość majątku pomniejszona o fundusz założycielski; podwyższenie z zysku oraz z funduszu amortyzacji przy czym wpływy z amortyzacji są redukowane przez wartość umorzenia majątku. Zmniejsza się o pokrytą stratę oraz wartość przekazanych środków trwałych przekazanych nieodpłatnie w części nie uwzględnionej przy obniżaniu funduszu założycielskiego.

Fundusz z aktualizacji wyceny środków trwałych tj. przeszacowania.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1

---