• Co to jest przedsiębiorczość?

• Przedsiębiorczość to dynamiczny proces stopniowego tworzenia bogactwa. Bogactwo to tworzą jednostki, które podejmują zasadnicze ryzyko w wymiarze kapitału, czasu i(lub) kariery po to, by nadać wartość jakiemuś produktowi lub usłudze. Sam produkt lub usługa mogą być lub nie być nowe i unikalne, lecz ich wartość musi być dziełem przedsiębiorcy, który potrafi zapewnić i zastosować odpowiednie umiejętności i zasoby.

Co to jest przedsiębiorczość?

• Przedsiębiorczość jest postawą człowieka, która przejawia się w inicjatywie, rzutkości, zaradności i obrotności.

• Przedsiębiorczość to twórczy niepokój, który nie pozwala zadowolić się stanem istniejącym i prowadzi do zmiany.

Funkcje przedsiębiorczości:

• Intensywne wykorzystanie zasobów, zwłaszcza wiedzy i kapitału intelektualnego

• Szybkość i elastyczność reakcji na sygnały rynku

• Kreowanie i testowanie innowacji

• Zacieranie granic pomiędzy organizacjami, a otoczeniem

Wyrazem innowacyjności w biznesie są:

1. nowe produkty i usługi ( oraz ulepszenia w produktach i usługach ), niezbędne do osiągnięcia celów marketingowych,

2. Nowe procesy i ulepszenia w starych procesach potrzebne do realizacji celów rynkowych (np. umożliwiające osiągnięcie celów w sferze cen),

3. Innowacje i ulepszenia we wszystkich dziedzinach aktywności (księgowości, projektowaniu wyrobów, organizacji pracy biurowej, stosunkach z załogą), by nadążyć za postępem wiedzy i umiejętności.

Człowiek przedsiębiorczy:

• preferuje system autodecyzyjny,

• uznaje podejmowanie ryzyka,

• Zauważa rezultaty swojej pracy oraz oczekuje konstruktywnej krytyki i pochwał,

• preferuje raczej niewielkie przedsiębiorstwa z uwagi na pragnienie odgrywania aktywnej roli w organizacji,

• nie obawia się szybkiego rozwoju i innowacji,

• ma wysokie wymagania, nie tylko w stosunku do współpracowników, ale i do siebie.

Przedsiębiorca:

• posiada umiejętność oszczędzania i mobilizowania kapitału (A. Smith),

• umiejętnie łączy czynniki produkcji przenosząc zasoby ekonomiczne z obszaru niższej na obszar wyższej efektywności (J.B. Say),

• dynamizuje gospodarkę przez ciągłe wprowadzanie innowacji, które są siłą napędową poruszającą mechanizm gospodarczy (J. Schumpeter),

• jest kluczową postacią i głównym czynnikiem sprawczym w przedsiębiorstwie, jest on również motorem postępu ekonomicznego,

Przedsiębiorca:

• powinien wyczuwać, odkrywać i pobudzać potrzeby ludzkie, stawiać do dyspozycji nowe środki zaspokojenia starych potrzeb, a zatem powinien być pionierem i zdobywcą, łączącym ryzyko z ostrożnością we właściwym stosunku,

• powinien być dobrym organizatorem, który potrafi pozyskać właściwych ludzi oraz zapewnić sobie potrzebne i odpowiednie środki materialne; całością zaś tak pokierować, aby w osiągnąć zysk.

Czynniki przedsiębiorczości (zewnętrzne):

POLITYCZNE:

• USTRÓJ GOSPODARCZY

• ZAKRES INTERWENCJONIMU PAŃSTWOWEGO

• ZAKRES OGRANICZEŃ PRAWNYCH

Czynniki przedsiębiorczości (zewnętrzne):

EKONOMICZNE:

• SYSTEM PODATKOWY

• SYSTEM CELNY

• POLITYKA KREDYTOWA

• SYSTEM DOTACYJNY

Czynniki przedsiębiorczości (zewnętrzne):

KULTUROWE:

• SPŁECZNA AKCEPTACJA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

• SYSTEM WARTOŚCI I NORM ETYCZNYCH

Czynniki przedsiębiorczości (wewnętrzne):

POLITYCZNE:

• ZAKRES DECENTRALIZACJI DECYZJI

• KRYTERIA OCENY KADRY KIEROWNICZEJ

Czynniki przedsiębiorczości (wewnętrzne):

EKONOMICZNE:

• CELE PRZEDSIĘBIORSTWA

• KRYTERIA OCENY EFEKTYWNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

• SYSTEM MOTYWACJI EKONOMICZNEJ

Czynniki przedsiębiorczości (wewnętrzne):

KULTUROWE:

• KULTURA ORGANIZACJI

• STYL KIEROWANIA

• ŚCIEŻKI AWANSU ZAWODOWEGO

Istota przedsiębiorstwa

Według kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo to zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. Według KC na przedsiębiorstwo składa się:

• firma (nazwa przedsiębiorstwa)

• księgi handlowe

• nieruchomości i ruchomości

• patenty

• wzory użytkowe i zdobnicze

• Zobowiązania i prawa wynikające z umowy najmu i dzierżawy lokali przez nie użytkowanych

Istota przedsiębiorstwa c.d.

Ekonomiści postrzegają przedsiębiorstwo jako odpowiednio zorganizowane przedsięwzięcie gospodarcze mające na celu przynoszenie określonych korzyści jego właścicielowi (właścicielom), który ponosi ryzyko związane z jego funkcjonowaniem.

Organizatorzy definiują przedsiębiorstwo jako zorganizowaną całość posiadającą własną, zindywidualizowaną strukturę, składającą się z elementów, które współprzyczyniają się do osiągnięcia wspólnego celu.

Podział przedsiębiorstw ze względu na wielkość

Podział przedsiębiorstw ze względu na liczbę właścicieli

Ze względu na liczbą właścicieli przedsiębiorstwa podzielić można na:

1. Indywidualne

2. Zrzeszeniowe.

Przedsiębiorstwa indywidualne są własnością jednej osoby fizycznej, która nimi bezpośrednio kieruje. Nie występuje prawne rozgraniczenie własności majątku przedsiębiorstwa i prywatnego majątku przedsiębiorcy. Właściciel ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z prowadzonej działalności gospodarczej.

Rodzaje spółek

Przedsiębiorstwa zrzeszeniowe mają na ogół kilku lub więcej właścicieli. Zazwyczaj mają formę prawną spółki lub spółdzielni.

Według kodeksu spółek handlowych spółki dzieli się na:

1. osobowe (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna)

2. kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna).

Model klasyczny zarządzania przedsiębiorstwem

PRZEDSIĘBIORSTWO

Model menedżerski zarządzania przedsiębiorstwem

Uproszczony model funkcjonowania przedsiębiorstwa

Cele przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej

maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa w długim okresie czasu

• maksymalizacja sprzedaży

• osiągnięcie satysfakcjonującego poziomu rentowności

• terminowe i odpowiednio jakościowe reagowanie na potrzeby klientów

• osiągnięcie zadowalającego poziomu zysku

• przetrwanie przedsiębiorstwa

• osiągnięcie zakładanego udziału w rynku

Etapy zakładania działalności gospodarczej

1. Rejestracja działalności w UM lub UG

2. Uzyskanie niezbędnej koncesji

3. Uzyskanie numeru REGON

4. Założenie rachunku bankowego

5. Rejestracja w US

6. Wyrobienie pieczątki firmowej

7. Zgłoszenie w ZUS

8. Powiadomienie PIP

9. Złożenie wniosku w Sanepidzie

• Etapy zakładania działalności gospodarczej

1. Rejestracja działalności w UM lub UG

2. Uzyskanie niezbędnej koncesji

3. Uzyskanie numeru REGON

4. Założenie rachunku bankowego

5. Rejestracja w US

6. Wyrobienie pieczątki firmowej

7. Zgłoszenie w ZUS

8. Powiadomienie PIP

9. Złożenie wniosku w Sanepidzie

• Istota biznes planu

• „Biznes plan jest planem menedżerów, określającym ich zdolność do podejmowania skutecznych działań, zmierzających do trwałego usytuowania się na rynku, czyli finansowo efektywnego połączenia okazji rynkowych z możliwościami firmy”
  [E. Filar, J. Skrzypek]

• Struktura biznes planu

1. Określenie przedmiotu i ogólna charakterystyka przedsięwzięcia

2. Analiza rynku

3. Kalkulacja nakładów inwestycyjnych

4. Organizacja przedsięwzięcia

5. Kalkulacja kosztów eksploatacyjnych

6. Prognoza zapotrzebowania na kapitał obrotowy

7. Źródła finansowania nakładów inwestycyjnych

8. Prognoza rachunku zysków i strat

9. Prognoza rachunku przepływów pieniężnych

10. Prognoza bilansu

11. Rachunek efektywności inwestycji

12. Kalkulacja ryzyka inwestycyjnego

13. Analiza finansowa przedsięwzięcia

14. Wnioski

• W jakim celu sporządza się biznes plan?
  
  Funkcje biznes planu:

1. Wewnętrzna - wykorzystywany na potrzeby kadry zarządzającej przedsiębiorstwem

2. Zewnętrzna - sporządzany, by uatrakcyjnić firmę w oczach potencjalnych inwestorów oraz, by umożliwić skorzystanie z zewnętrznych źródeł finansowania

• Kiedy sporządza się biznes plan?

1. Zakładanie nowego przedsiębiorstwa

2. Łącznie przedsiębiorstw

3. Pozyskanie zewnętrznych źródeł finansowania

4. Zmiana formy własności przedsiębiorstwa

5. Planowanie przedsięwzięć inwestycyjnych, modernizacji itp.

• Struktura biznes planu

1. Określenie przedmiotu i ogólna charakterystyka przedsięwzięcia

2. Analiza rynku

3. Kalkulacja nakładów inwestycyjnych

4. Źródła finansowania nakładów inwestycyjnych

5. Organizacja przedsięwzięcia

6. Kalkulacja kosztów eksploatacyjnych

7. Prognoza zapotrzebowania na kapitał obrotowy

8. Prognoza rachunku zysków i strat

9. Prognoza rachunku przepływów pieniężnych

10. Prognoza bilansu

11. Rachunek efektywności inwestycji

12. Kalkulacja ryzyka inwestycyjnego

13. Analiza finansowa przedsięwzięcia

14. Wnioski

• Struktura biznes planu (poza RiF)

1. Określenie przedmiotu i ogólna charakterystyka przedsięwzięcia

2. Analiza rynku

3. Kalkulacja nakładów inwestycyjnych

4. Źródła finansowania nakładów inwestycyjnych

5. Organizacja przedsięwzięcia

6. Kalkulacja kosztów eksploatacyjnych

7. Prognoza rachunku zysków i strat

8. Prognoza rachunku przepływów pieniężnych za okres „0”

9. Prognoza bilansu za okres „0”

10. Rachunek efektywności inwestycji (metody proste)

11. Kalkulacja ryzyka inwestycyjnego (BEP)

12. Wnioski

• Techniki pozyskiwania informacji o rynku:

1. Ankieta

2. Wywiad bezpośredni

3. Wywiad telefoniczny

4. Dyskusje grupowe

5. Testy

6. Badania listowne, internetowe itp.

• Analiza konkurencji
  
  Instrumenty konkurowania:

1. Jakość (wartość użytkowa wyrobu/usługi, marka, zróżnicowanie produktu, szerokość asortymentu, atrakcyjność opakowania itp.)

2. Cena (poziom ceny, ceny promocyjne, warunki płatności, obniżki, upusty, gwarancja itp.)

3. Obsługa/usługa (zapewnienie łatwego dostępu do produktu na rynku, jakość usług posprzedażnych itp.)

4. Komunikacja i informacja (reklama, promocja sprzedaży, public relations itp.)

• Planowanie potencjału produkcyjnego (usługowego) przedsiębiorstwa

• Potencjał produkcyjny (usługowy) można oszacować na podstawie:

1. liczby oraz stanu technicznego i możliwości produkcyjnych maszyn i urządzeń - dla działalności produkcyjnej

2. powierzchni działu sprzedaży - dla działalności handlowej

3. liczby oraz wydajności i kwalifikacji personelu - szczególnie dla działalności usługowej

• ZARZĄDZANIE PERSONELEM FIRMY

Nowoczesne przedsiębiorstwa inwestują środki finansowe nie tylko w nowe budynki, maszyny i urządzenia techniczne, nowe technologie czy patenty, ale przede wszystkim w ludzi!

Istotne jest zatem umiejętne połączenie strategii ekonomicznej ze strategią ludzką. Tylko taka synergia pozwoli na osiągnięcie celów przedsiębiorstwa.

• Planowanie wielkości i formy zatrudnienia

• Planowanie personelu służy:

1. określeniu optymalnej wielkości i struktury zatrudnienia - redukcja kosztów robocizny

2. zachowaniu stabilności i ciągłości funkcjonowania organizacji - ograniczenie nadmiernej fluktuacji kadr

3. optymalnemu wykorzystaniu umiejętności i kompetencji pracowników

4. Planowaniu właściwej alokacji kadr między komórkami organizacyjnymi przedsiębirostwa.

• ZARZĄDZANIE PERSONELEM FIRMY

• Najważniejsze zadania polityki zatrudnienia sprowadzają się do:
  
  - prognozowania i planowania potrzeb w zakresie
  zatrudnienia, rekrutacji i doboru pracowników oraz
  wprowadzania do pracy nowo zatrudnionych
  - organizowania kształcenia i doskonalenia zawodowego
  - oceniania pracowników oraz ustalenia właściwej polityki
  awansowania
  - zapobiegania nadmiernej płynności załogi
  - troski o zaspokojenie biologicznych, psychicznych
  i społecznych potrzeb pracowników poprzez
  zapewnienie im odpowiednich warunków pracy
  

• System wynagradzania powinien (W. Janik, Podstawy contorllingu):
  1) wiązać cele pracowników z celami przedsiębiorstwa
  2) różnicować poziom wynagrodzeń poszczególnych
  pracowników proporcjonalnie do ich wysiłku
  i osobistego wkładu w wyniki danego ośrodka
  3) wiązać dobrych pracowników z przedsiębiorstwem
  na dobre i na złe
  4) pobudzać do znaczącego wzrostu produktywności
  pracy
  5) utrzymywać poziom kosztów robocizny na rozsądnym
  poziomie

• 
  Rodzaje umów:
  1. Umowa o dzieło - przedmiotem jest wykonanie
  oznaczonego dzieła. Warunkiem jest określenie
  w umowie dzieła, które ma być wykonane
  2. Umowa zlecenia - przedmiotem jest wykonanie
  określonej czynności prawnej
  3. Umowa o pracę - jest dwustronną czynnością prawną,
  w której pracownik zobowiązuje się do wykonywania
  określonej pracy na rzecz pracodawcy, który z kolei
  zobowiązuje się do zatrudnienia i wynagradzania
  pracownika

• Ekonomiczna charakterystyka kosztów

• Koszty bezwzględnie stałe

• Koszty względnie (skokowo) stałe

• Koszty zmienne proporcjonalnie

• Koszty zmienne progresywnie

• Koszty zmienne degresywnie

• PRÓG RENTOWNOŚCI

• Próg rentowności dla produkcji jednoasortymentowej

• Próg rentowności dla produkcji wieloasortmentowej

• Wskaźnik progu rentowności

• Wskaźnik bezpieczeństwa
  ze względu na wielkość sprzedaży

• Wskaźnik bezpieczeństwa
  ze względu na cenę dla produkcji jednoasortymentowej

• Wskaźnik bezpieczeństwa
  ze względu na cenę dla produkcji wieloasortymentowej

• Wskaźnik bezpieczeństwa
  ze względu na koszty zmienne dla produkcji jednoasortymentowej

• Wskaźnik bezpieczeństwa
  ze względu na koszty zmienne dla produkcji wieloasortymentowej

• BILANS

• BILANS c.d.

• AMORTYZACJA

Środki trwałe to składniki majątkowe, które zgodnie z ustawą o rachunkowości, spełniają równocześnie trzy kryteria:

1. są kompletne i zdatne do użytkowania w momencie przekazania do eksploatacji,

2. przewidywany okres ich użytkowania jest dłuższy od roku.

3. przeznaczone są na potrzeby jednostki.

Do środków trwałych zalicza się:

1. nieruchomości (grunty, budynki, lokale użytkowe, budowle, inwestycje w obcych obiektach),

2. maszyny i urządzenia techniczne,

3. środki transportu,

4. inne przedmioty (np. narzędzia, oprzyrządowanie),

5. inwentarz żywy.

Z punktu widzenia spełnianych funkcji środki trwałe podzielić można na:

1. Środki trwałe produkcyjne, które służą bezpośrednio lub pośrednio działalności produkcyjnej, handlowej, usługowej itp. (np. hale produkcyjne, maszyny)

2. Środki trwałe nieprodukcyjne, które są użytkowane przez przedsiębiorstwo, lecz nie służą wymienionym w punkcie 1 rodzajom działalności (np. pomieszczenia biurowe).

W zależności od sposobu wykorzystania środki trwałe dzieli się na:

1. Czynne, używane w ramach prowadzonej działalności, w tym także znajdujące się czasowo w rezerwie

2. Nieczynne, tzn. wycofane z użytkowania z powodu utraty przydatności gospodarczej w wyniku np. zmiany rodzaju działalności, przeznaczone do likwidacji z powodu zużycia, zniszczenia itp.

Uwzględniając kryterium własności środki trwałe dzieli się na:

1. własne, w stosunku do których firma dysponuje tytułem własności.

2. obce, które np. zostały wydzierżawione na określony czas od innych podmiotów, zostały przekazane przez inne jednostki na zasadach leasingu operacyjnego, itp.

Środki trwałe z czasem ulegają zużyciu:

1. fizycznemu, powstającemu w toku użytkowania środka trwałego. Na jego wysokość ma wpływ: rodzaj i jakość środka trwałego, intensywność użytkowania, staranność obsługi, częstotliwość remontów, konserwacji, itp.

2. ekonomicznemu, wynikającemu z postępu technicznego, co powoduje konieczność wymiany środków na nowsze i tańsze w eksploatacji.

Procesy zużycia środków trwałych znajdują odzwierciedlenie w systemie amortyzacyjnym. System amortyzacji jest zbiorem zasad i metod określających sposoby pomniejszania wartości środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych na skutek ich zużycia.

W systemie amortyzacyjnym wyróżnia się kategorie umorzenia i amortyzacji. Umorzenie jest procesem pomniejszania wartości środków trwałych na skutek ich zużycia. Dokonywane jest od wszystkich środków trwałych, z wyjątkiem ziemi i inwestycji rozpoczętych.

Amortyzacja stanowi wyrażoną w pieniądzu część wartości środka trwałego wliczoną w koszty działalności przedsiębiorstwa. Inaczej jest to umorzenie środków trwałych (ew. wartości niematerialnych i prawnych) zaliczone w koszty działalności firmy.

Amortyzacji podlegają wszystkie środki trwałe, za wyjątkiem:

• gruntów,

• budynków socjalnych,

• dzieł sztuki i eksponatów muzealnych,

• składników majątkowych, które nie są używane na skutek zaprzestania działalności.

Punktem wyjścia przy ustalaniu odpisów amortyzacyjnych jest określenie wartości początkowej środków trwałych, którą może być:

• cena nabycia zakupionych środków,

• koszt wytworzenia środków wytworzonych we własnym zakresie,

• cena sprzedaży środków otrzymanych w formie darowizny czy wniesionych w postaci aportu

• wartość brutto wynikająca z ksiąg przekazującego (w przypadku podziału, łączenia spółek).

Cena nabycia obejmuje cenę zakupu oraz dodatkowe koszty związane z zakupem, transportem, ubezpieczeniem, cłem oraz montażem i instalacją na stanowisku pracy.

W przypadku przedsiębiorstw, które nie są płatnikami VAT do wartości początkowej dolicza się zapłacony przy ich zakupie podatek od towarów i usług.

Wartość początkową środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia (rozbudowy, przebudowy, rekonstrukcji lub modernizacji) oraz aktualizacja wyceny (przeszacowanie) składnika majątkowego.

Wyróżnia się następujące metody amortyzacji:

1. równomierną (liniową)

2. nierównomierne

1. degresywną

2. progresywną

3. naturalną

W metodzie liniowej zakłada się, że środek trwały zużywa się w takim samym stopniu w każdej jednostce czasu przez cały przewidywany okres jego używania.

Podstawowe pojęcia

Stawka amortyzacyjna (w ujęciu pieniężnym), jest to wyrażona w pieniądzu część wartości środka trwałego, odpisana w koszty działalności przedsiębiorstwa w danym okresie czasu.

Stopa amortyzacji (inaczej stawka amortyzacyjna (w ujęciu procentowym), to procent wartości środka trwałego, odpisywany w koszty działalności przedsiębiorstwa w danym okresie czasu.

W metodzie liniowej stawkę amortyzacyjną wyznacza się następująco:

gdzie:

A - stawka amortyzacji

WP - wartość początkowa

a - stopa amortyzacji (gdzie: n - przewidywana liczba lat użytkowania danego środka trwałego)

Metody amortyzacji degresywnej charakteryzują się malejącą z upływem czasu kwotą odpisów amortyzacyjnych (im dłuższy okres użytkowania, tym niższa kwota odpisów).

Metody te opierają się na założeniu, że wydajność środków trwałych zmniejsza się w miarę wydłużania się okresu ich użytkowania, rosną natomiast koszty ich eksploatacji.

W celu zapewnienia w miarę równomiernego rozkładu kosztów wykorzystania środków trwałych w całym okresie użytkowania wzrost kosztów eksploatacyjnych neutralizowany jest przez niższe kwoty odpisów.

Metody te pozwalają na szybsze odzyskiwanie kapitału zaangażowanego w środkach trwałych.

W metodzie degresywnej stawkę amortyzacyjną można wyliczać w następujący sposób:

gdzie:

- stawka amortyzacyjna w i-tym roku

użytkowania środka trwałego

- wartość netto środka trwałego (wartość

początkowa pomniejszona o

dotychczasowe odpisy amortyzacyjne)

a - stała stopa amortyzacji

t - kolejny rok użytkowania danego środka

trwałego

Innym sposobem określania wysokości odpisów amortyzacyjnych w metodzie degresywnej jest metoda współczynnika deprecjacji skonstruowanego na podstawie liczby lat przewidywanego okresu eksploatacji obiektu. Polega ona na określeniu wartości współczynników amortyzacji dla poszczególnych lat użytkowania środka trwałego.

Wielkość tego współczynnika w kolejnym latach wyznacza się następująco:

gdzie:

- wartość współczynnika amortyzacji w i-tym

roku użytkowania środka trwałego

- numer ostatniego roku planowanej eksploatacji

środka trwałego

Stawkę amortyzacyjną w metodzie liczby lat wyznacza się następująco:

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów o sposobie naliczania amortyzacji metodą degresywną roczną stawkę amortyzacyjną dla danego roku użytkowania określa się następująco:

gdzie:

a - roczna stopa amortyzacji wynikająca

z normatywnego okresu użytkowania

obiektu

k - współczynnik podwyższenia stopy amortyzacji

określony w rozporządzeniu (zazwyczaj 2 albo

niższy)

Ten sposób określania stawki amortyzacyjnej stosuje się do roku poprzedzającego rok, w którym następuje zrównanie stawki degresywnej ze stawką wynikającą z metody liniowej.

Metoda degresywna może być stosowana do maszyn i urządzeń:

- zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych

- środków transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych

Klasyfikacja Środków Trwałych

0 -grunty

1 - budynki i lokale, spółdzielcze

własnościowe prawo do lokalu

niemieszkalnego

2 - obiekty inżynierii lądowej i wodnej

3 - kotły i maszyny energetyczne

4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego

zastosowania

5 - specjalistyczne maszyny, urządzenia

i aparaty

Klasyfikacja Środków Trwałych cd.

6 - urządzenia techniczne

7 - środki transportu

8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie

9 - inwentarz żywy

Naturalna metoda amortyzacji polega na uzależnieniu wysokości rocznej stawki amortyzacyjnej od wykorzystania potencjału produkcyjnego (usługowego, handlowego) danych środków trwałych. Wielkość tego potencjału może być określana przez przewidywany czas ich pracy lub możliwą do wytworzenia przy ich zastosowaniu w przewidywanym okresie użytkowania produkcję.

Jednostkową stawkę amortyzacyjną określa się jako iloraz wartości początkowej środka trwałego oraz jego potencjału produkcyjnego (Pp):

Roczna kwota amortyzacji jest natomiast iloczynem wielkości wytworzonej produkcji (Pr) lub przepracowanego czasu pracy i stawki jednostkowej (Aj):

---