1. Podstawowe terminy.

Strefa pożarowa - stanowi budynek albo jego część oddzielona od innych budynków lub innych części budynków elementami oddzielenia pożarowego, bądź też pasami wolnego terenu o szerokości > niż dopuszczalne odległości od innych budynków (określone).

Elementy oddzielenia pożarowego - ściany i stropy. Elementy te powinny być wykonane z materiałów niepalnych, a występujące w nich otwory - muszą być obudowane przedsionkami przeciwpożarowymi lub zamykane za pomocą drzwi przeciwpożarowych bądź innego zamknięcia przeciwpożarowego. W ścianie oddzielenia przeciwpożarowego łączna powierzchnia otworów, nie powinna przekraczać 15% powierzchni ściany, a w stropie oddzielenia przeciwpożarowego 0,5% powierzchni stropu.

Odporność pożarowa budynku (cały budynek) - zdolność konstrukcji lub elementu budynku do spełnienia w określonym czasie w warunkach odpowiadających działaniu pożaru wymagań dotyczących:

• Nośności pożarowej (i/lub),

• Izolacyjności pożarowej (i/lub),

• Szczelności pożarowej oraz innych wymaganych właściwości.

Odporność ogniowa budynku (część budynku) - zdolność obiektu do spełnienia w ustalonym okresie czasu wymagań, co do:

• Stateczności

• i/lub szczelności ogniowej

• i/lub izolacyjności ogniowej

• i/lub innych oczekiwań warunków określonych w normowym badaniu odporności ogniowej.

Kryteria nośności ogniowej „R” - kryterium według którego jest oceniana zdolność elementu lub konstrukcji do przenoszenia określonych oddziaływań podczas odpowiedniego badania odporności ogniowej.

Szczelność ogniowa „E” - zdolność elementu oddzielającego, wystawionego na działanie ognia z jednej strony, do przeciwstawienia się przechodzeniu płomieni i gorących gazów lub wystąpienia płomieni na nie nagrzewanej stronie przez wyznaczony czas w normowym badaniu odporności ogniowej.

Izolacyjności ogniowej „I” - to kryterium określone na podstawie wyników badania odporności ogniowej, według oddziałującego na

Klasa odporności ogniowej konstrukcji lub elementu - to symbol któremu przyporządkowano konstrukcję lub element konstrukcyjny ze względu na odporność ogniową.

Strefy pożarowe i oddzielenia przeciwpożarowego - strefę pożarową jako powierzchnia jest obliczona jako powierzchnia wewnętrzna budynku lub jego części, przy czym wlicza się do niej powierzchnię antresoli.

Drogi ewakuacyjne - z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna być zapewniona możliwość ewakuacji w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej, bezpośrednio albo drogami komunikacji ogólnej.

2. Stan formalno - prawny (główne dokumenty regulujące).

3. Warunki techniczne, jakie powinny spełniać budynki.

Obiekt budowlany należy projektować, budować, użytkować zgodnie z przepisami w sposób zapewniający spełnienie wymagań podstawowych. Zgodnie z działem 6 budynek i urządzenia z nim związane powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniający w razie pożaru:

• Nośność konstrukcji przez czas wynikający z rozporządzenia,

• Ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu w budynku,

• Ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie budynki,

• Możliwości ewakuacji ludzi a także uwzględnienia bezpieczeństwa ekip ratowniczych.

Przepisy tego działu określają wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków lub ich części wynikające:

• Z ich przeznaczenia i sposobu użytkowania,

• Wysokości lub liczby kondygnacji,

• Położenia w stosunku do poziomu terenu oraz do innych obiektów budowlanych.

Układ zawarty z 1994 roku między Polską a Unią Europejską początkowo w sprawie zbliżenia przepisów a w dalszej kolejności dotyczy zobowiązań naszego kraju co do zgodności ze standardami Unii.

Podstawowe dyrektywy:

• Nośność i stateczność

• Bezpieczeństwo pożarowe

• Higiena, zdrowie i środowisko

• Bezpieczeństwo użytkowania

• Ochrona przed hałasem

• Oszczędność energii i ochrona cieplna.

4. Klasyfikacja materiałów.

Stopień rozprzestrzeniania ognia;

1. Stopień NRO nierozprzestrzeniający się ogień

2. Stopień SRO słabo rozprzestrzeniający się ogień

3. Stopień SRO silnie rozprzestrzeniający się ogień.

Klasyfikacja ogniowa. Parametry:

• Ilość wydzielanego ciepła i szybkość,

• Czas do zapalenia,

• Rozprzestrzenianie płomieni,

• Wytwarzanie dymu,

• Występowanie płonących kropli i odpadów.

Reakcja wyrobu na ogień. Euroklasa (od najlepszego do najgorszego):

A1 - brak rozgorzenia

A2 - brak rozgorzenia

B - brak rozgorzenia

C - brak rozgorzenia przy strumieniu cieplnym 100kW; nie wcześniej niż 10 min przy 300kW

D - rozgorzenie nie wcześniej niż po 2 min przy strumieniu cieplnym 100kW

E - rozgorzenie <2min przy 100kW

F - brak wymagań (nie odbyte badanie np. RGT - badanie); wyroby łatwopalnych, dla których nie określa się żadnych wymagań

Wyroby:

A1 - beton, wata mineralna, kamienna,

A2 - płyty gipsowo - kartonowe,

B - twarde PCV

C - pianka fenolowa

D - sklejka

E - tworzywa sztuczne spienione samogasnące,

F - tworzywa sztuczne spienione samogasnące.

Klasy oznaczające wytwarzanie dymu:

S1 - prawie bez dymu,

S2 - średnia ilość dymu,

S3 - duża ilość dymu,

d0 - brak płonących kropli

d1 - niewiele płonących kropli

d2 - bardzo wiele płonących kropli

Wskaźnik zapalności - jest to wielkość bezwymiarowa charakteryzująca badany materiał pod względem zdolności do zapalenia pod wpływem promieniowania cieplnego w określonych warunkach próby.

Wskaźnik spalania - jest to wielkość bezwymiarowa charakteryzująca badany materiał pod względem ilości wydzielonego ciepła podczas rozkładu termicznego spalania próbki w określonych warunkach próby.

Rozróżniamy III stopnie palności:

1. Stopień materiał niezapalny,

2. Stopień materiał trudno zapalny,

3. Stopień materiał łatwo zapalny.

5. Podwyższenie odporności ogniowej.

Techniczne środki zabezpieczeń obejmują:

• Zespół technicznych urządzeń, sprzętu instalacji,

• Rozwiązań budowlanych służących zapobieganiu powstawaniu pożaru i rozprzestrzenienia pożaru.

Systemy bierne (środki ochrony przeciwpożarowej są to działania bezpośrednio budowlane):

• Oddzielenia przeciw pożarowe (ściany i stropy),

• Zwiększenie odporności na działanie ognia np. przez impregnację ogniochronną materiałów palnych, obudowanie przez obmurowanie, obetonowanie, obłożenie płytami ogniochronnymi lub nanoszenie powłok podnoszących odporność ogniową materiałów budowlanych,

• Zamknięcia otworów spełniających odpowiednie kryteria ogniochronne, jak drzwi p.p., przedsionki p.p., lampy dymowe.

• Zabezpieczenia p.p. przepustów wentylacyjnych i instalacyjnych oraz innych przejść przez oddzielenia p.pożarowe.

Systemy czynne:

• Urządzenia i instalacje do wykrywania pożaru,

• Sygnalizację alarmową stanu zagrożenia pożarowego zwaną również sygnalizacją pożarową,

• Stałe urządzenia gaśnicze (tryskacze, mgłowe)

• Urządzenia do odprowadzania dymu,

• Urządzenia do odprowadzania ciepła.

ZACHOWANIE SIĘ MATERIALÓW I WYROBÓW BUDOWLANYCH

W ZAKRESIE REAKCJI NA OGIEŃ

1. Klasyfikacja materiałów i wyrobów budowlanych w zakresie reakcji na ogień. W polskiej terminologii normowej wyroby budowlane dzieli się na:

-PALNE,

-NIEPALNE,

Ponadto dzieli się na:

- NIEZAPALNE,

- TRUDNO ZAPALNE,

- LATWO ZAPALNE

Dodatkowo klasyfikuje się z uwagi na

- DYMOTWÓRCZOŚĆ,

- TOKSYCZNOŚĆ (produktów spalania),

- KAPANIE i ODPADANIE.

Systematyka wyrobów budowlanych przedstawiona jest na poniższych rysunkach.

Rys. Systematyka wyrobów budowlanych w zakresie reakcji na ogień

ODPORNOŚĆ POŻAROWA BUDYNKÓW

WedLug warunków technicznych jest pięć klas odporności pożarowej budynków lub ich części (stref pożarowych) podanych w kolejności od najwyższej do najniższej i oznaczonych literami: A, B, C, D i E. Wymaganą klasę odporności pożarowej dla budynku, zaliczonego do jednej kategorii ZL podane są w poniższej tablicy:

BUDYNEK	ZLI	ZL II	ZL III	ZL IV	ZL V
1	2	3	4	5	6
NISKI (N)	B	B	C	D	C
SREDNIOWYSOKI (SW)	B	B	B	C	B
WYSOKI (W)	B	B	B	B	B
WYSOKOŚCIOWY (WW)	A	A	A	B	A

SzczegóLowe wymagania i odstępstwa podane są w warunkach technicznych.

Odpowiednio do klasy odporności pożarowej budynku jego elementy muszą speLniać wymagania w zakresie klasy odporności ogniowej - co najmniej wymagania podane w poniższej tablicy.

Klasa Odporności Pożarowej Budynku	Klasa odporności ogniowej elementów budynku
		GLówna konstrukcja nośna	Konstrukcja dachu	Strop"	Ściana ni zewnętrzna '>	ściana wewnętrzna	przekrycie dachu
1	2	3	4	5	6	1
A	R 240	R 30	REI 120	El 120	E 160	E 30
B	R 120	R 30	REI 60	E 160	E I 304'	E 30
C	R 60	R15	REI 60	E 130	EI154	E 15
D	R 30	(-)	REI 30	E 130	(-)	(-)
E	(-)	(-)	(-)	(-)	(-)	(-)

Oznaczenia w tabeli:

R - nośność ogniowa (w minutach), określona zgodnie z Polską Normą dotyczącą zasad ustalania klas odporności ogniowej elementów budynku,

E - szczelność ogniowa (w minutach), określona j w.,

I - izolacyjność ogniowa (w minutach), określona j w.,

Dopuszczalne powierzchnie stref pożarowych ZL podane są poniżej tablicy:

	Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej w m"
	W budynku o jednej	w budynku wielokondygnacyjnym
Kategoria	kondygnacji	Niskim	Srednio	wysokim i
zagrożenia ludzi	nadziemnej (bez	(N)	wysokim	wysokoś-
	ograniczenia		(SW)	ciowym
	wysokości)			(W) i (WW)
1	2	3	4	5
ZL I, ZL III,	10000	8000	5000	2500
ZL IV, ZL V
ZL 11	8000	5000	3500	2000

Szczegółowe warunki oraz odstępstwa podane są w rozdziale 3 Warunki techniczne.

Rodzaj budynku oraz dla budynku PM maksymalna gęstość obciążenia ogniowego strefy pożarowej PM Q w Ml/m2	Rodzaj budynku oraz dla budynku PM maksymalna gęstość obciążenia ogniowego strefy pożarowej PM Q w MJ/m2
		ZL	IN	PM
						Q< 1000	1000<Q<4000	Q > 4000
1	2	3	4	5	6
ZL	8	8	8	15	20
IN	8	8	8	15	20
PMQ< 1000	8	8	8	15	20
PM 1000<Q<4000	15	15	15	15	20
. PMQ>4000	20	20	20	20	20

Dopuszczalne długości dojść ewakuacyjnych w strefach pożarowych określone są w poniższej tablicy:

⁽¹⁾ dla dojścia najkrótszego, przy czym dopuszcza się dla drugiego dojścia długość większą o 100% od najkrótszego. Dojścia te nie mogą się pokrywać ani krzyżować.

⁽²⁾ W tym nie więcej niż 20 m na poziomej drodze ewakuacyjnej.

Tablica 4

Proponowane wartości graniczne w Euroklasach

FIGRA (RC) [kW/s]	Zachowanie się w warunkach pożaru	Euroklasa
	-	Al
0,16	Nie ma rozgorzenia	A2
0,50	Nie ma rozgorzenia	B
1,50	Nie ma rozgorzenia przy 100 kW	C
7,50	Nie ma rozgorzenia do 2 minut przy 100 kW	D
7,5	Rozgorzenie do 2 minut	E
-	-	F

Tablica 5

Euro klasa	Charakterystyka zachowania się wyrobu w warunkach pożaru	PrzykLady wyrobów budowlanych
Al	Niepalne	beton, stal, weLna kamienna
A2	Niepalne	pLyta gipsowo-kartonowa
B	bardzo ograniczony udziaL w ; pożarze	PCW twarde
C	Ograniczony, lecz zauważalny udziaL w pożarze	pLyta gipsowo-kartonowa z tapetą papierową
D	istotny udziaL w pożarze	Drewno
E	bardzo duży udziaL w pożarze-zagrożenie pożarowe	Spienione tworzywa sztuczne o zmniejszonej palności, tzw. samogasnące
F	Nie badane lub negatywne wyniki wszystkich badań ogniowych	Spienione tworzywa sztuczne

UWAGA - TEN FRAGMENT ZNALAZŁ SIĘ TU ZE WZGLĘDU NA NUMERACJE STRON, KTÓRE DAŁ JAŚNIE WIELMOŻNY P. ABRAMOWICZ, ALE CO ON TU ROBI, TO NIE MAM ZIELONEGO POJĘCIA!!!!

(-) - nie stawia się wymagań,

1) jeśli przegroda jest częścią głównej konstrukcji nośnej, powinna spełniać także kryteria nośności ogniowej (R) odpowiednio do wymagań zawartych w koi. 2 i 3 dla danej klasy odporności pożarowej budynku.

2) klasa odporności ogniowej dotyczy pasa międzykondygnacyjnego wraz z poLączeniem ze stropem.

j) Wymagania nie dotyczą naświetli dachowych, świetlików, lukarn i okien poLaciowych (z zastrzeżeniem § 218), jeśli otwory w poLaci dachowej, nie zajmują więcej niż 20% jej powierzchni.

4) Dla ścian komór zsypu wymaga się E I 60, a dla drzwi komór zsypu - E I 30.

SzczegóLowe wymagania i odstępstwa podane są w Warunkach Technicznych

Rys. Przestrzenny układ warstwowego pożaru wewnętrznego

I - strefa spalania,

II - kolumna konwekcyjna,

III - warstwa gorąca (strefa podsufltowa),

IV - warstwa chłodna.

W Unii Europejskiej, do oddziaływań związanych z pożarem rozwiniętym wprowadzono pięć różnych zależności jak na poniższym rysunku.

H - zależność węglowodorowa;

N - zależność standardowa;

S - zależność tlącego się pożaru,

E— pożar (rozwinięty)

l. Zależność standardowa (N):

T = 345-log(8t+ l) + 20

2. zależność węglowodorowa (H):

T = 1 080 [ l - 0,325 • exp (-0, 1 67t) - 0,675 exp (-2,5 • t)] + 20 3.

3. zależność tlącego się pożaru (S):

T= l59-t°'25 + 20dlaO<t<2l T = 345 Iog[8(t-20)+ l] + 20 dla t>2l

gdzie:

T - temperatura [°C]

t - czas [min].

---