Regiony turystyczne

28.09.2008

1. Pojęcie regionu i rejonu turystycznego

1. Region - obiektywnie istniejące zjawisko czy narzędzie analizy?

Mniej lub bardziej rozproszone Obszar posiadający umowne lub rzeczywiste granice

linie i punkty

2. Cechy regionu

• Pewna jednolitość wewnętrzna (zjawiska przyrodnicze)

• Odróżnienie od otoczenia. Różnice między częściami regionu są mniejsze między regionem a jego otoczeniem (sąsiedztwem)

• Powiązania wewnętrzne. Powiązania wewnętrzne są silniejsze niż zewnętrzne.

• Nasilenie zjawisk turystycznych jest wyraźnie większe niż w regionach nieturystycznych oraz istotne dla gospodarki regionu.

• Region jest obszarowo znaczny.

3. REJON turystyczny

Podstawowa cecha: jest on mniejszy niż region. Przeważnie jest częścią regionu, nie musi mieć wszystkich atrybutów regionu.

4. Definicje REGIONU

• Milewska: „obszar o wysokich walorach turystycznych z koncentracją ruchu turystycznego”.

• Bar i Doliński: „Region to obszar, który ma walory recepcyjne i turystyczne”.

• Lijewski, Wyrzykowski: „Obszar o jednakowym typie środowiska i z rejonami”.

• Liszewski: „Stosunkowo jednorodny obszar, wyróżniający się cechami naturalnymi oraz nabytymi”.

DEFINICJA - PODSUMOWANIE

REGION - jest to obszar o znacznej powierzchni, wyróżniający się z otoczenia, posiadający wysokie walory przyrodnicze i antropogeniczne oraz odpowiednim zagospodarowaniem turystycznym co skutkuje znacznym ruchem turystycznym.

2. DELIMITACJA REGIONU

1. Wydzielanie granic na podstawie określonych kryteriów:

1. Walory turystyczne (przyr. i antropog.) zwłaszcza klimat, zabytki

2. Zainwestowanie turystyczne (baza noclegowa, gastronomiczna itd.), powszechna dostępność.

3. Ruch turystyczny

4. Zwartość przestrzenna

5. Powiązania wewnętrzne

6. Ewentualnie: jednolitość lub różnorodność

2. Efekty delimitacji

• Racjonalizacja decyzji inwestycyjnych (prognozujemy popyt)

• Typowanie nowych regionów w celu decentralizacji ruchu turystycznego

• Unikanie zagospodarowania regionów nieperspektywicznych.

3. TYPY REGIONÓW TURYSTYCZNYCH

1. Z punktu widzenia położenia geograficznego

- regiony miejskie z zapleczem

- regiony położone peryferyjnie

- wyspy

2. Z punktu widzenia formy przestrzennej

- regiony węzłowe

- regiony pasmowe (wybrzeża)

- regiony powierzchniowe (elementy turystyczne rozmieszczone są w miarę równolegle (pojezierza)).

3. Rodzaje turystyki

- wyspecjalizowane i wielofunkcyjne

4. Makroregiony - regiony świata wg WTO

• Europa

• Ameryka Północna, Południowa i Środkowa

• Afryka

• Azja z Pacyfikiem

• Azja Południowa

…. Tu jakiś jeden wykład brakuje ….

26.10.2008

Turystyka w Austrii

• 2 tyś dolarów na 1 mieszkańca

• Przyjeżdża 20 mln turystów - 100 tyś obiektów

Austria i Szwajcaria - silnie rozwinięte gospodarczo, należą do jednych z najbogatszych państw świata. Wszechstronnie rozwinięte działy gospodarki, ok. 60 % PKB to usługi.

Regiony turystyczne w Austrii:

- Tyrol i Saltzburg

Szwajcaria:

- Mniej turystów niż w Austrii, ok. 11 mln turystów, 7.8 mld rocznie dochodu z turystyki.

LISTA ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA ONZ - obejmująca najcenniejsze punkty, rejony, miejscowości przyrodnicze i kulturowe.

• Jest to nieformalna lista obiektów, które zostaną zachowane w przypadku konfliktów zbrojnych

• Obejmuje 800 obiektów na świecie

• Włochy i Hiszpania po 38 obiektów, rejonów, miejscowości

• Niemcy i Francja po 28…

• Wlk. Brytania 26

• Meksyk 24

• Rosja 20

• ST. Zjednoczone 17

• Polska 12

LISTA:

1. Dolina Al-Mizab w Algerii, 5 zabytkowych miast na Sacharze.

2. Wielka rafa koralowa na wybrzeżu Australii - 500 km długa

3. Gratz w Austrii (miasto). Zespół budynków dawnej stolicy Habsburgów.

4. Semmerling linia kolei żelaznej |Wiedeń- Triest w Alpach

5. Pałac Schӧnbrun

6. Belgia - miasto Brugia z historycznym centrum miasta, ośrodek rozwoju malarstwa średniowiecznego.

7. Boliwia - Park Narodowy Mercado

8. Brasilia - stolica Brazylii- nowoczesna stolica zbudowana po wojnie

9. Antanula w Brazylii- słodkowodne bagna

10. Riła - w Bułgarii - zespół Klasztorny

11. Pałac cesarski dynastii MING w Chinach

12. Wielki mur chiński

13. Miasto Split w Chorwacji

14. Krajobraz Kulturowy rejonu posiadłości w Lednicach w Czechach

15. Abu Sinpei - świątynia w dolinie Nilu

16. Klasztor św. Katarzyny na półwyspie Synaj

17. Teby w Egipcie i Memphis

18. Carcasonne we Francji. Jedyne na świecie, które ma pełny obwód murów obronnych i baszt.

19. Fontain-e-bleau. Zespół pałacowo-ogrodowy

20. Katedra Notredame w Paryżu, Chatres

21. Wersal we Francji

22. Akropol w Atenach

23. Meteory - Klasztory bizantyjskie w Grecji

24. Hiszpania - w miejscowości Altanira jest jaskinia z prehistorycznymi malowidłami

25. Pałac na wzgórzu - Escorial w Hiszpanii

26. Cordowa - miasto historyczne, średniowieczne z meczetem i katedrą - Hiszpania

27. Santiago de Compostela - Grób Św. Jakuba apostoła - pierwszy ośrodek ruchu turystycznego

28. Polder w Holandii - Fragment ziemi otoczony ze wszystkich stron groblami

29. Taj Machal w Indiach

30. Wzgórze Masada w Izraelu

31. Petra - miejscowość na pustyni w Jordanii. Świątynia wyryta w skale

32. W Kambodży świątynia Ang Wad

33. Park Narodowy Hubolta na Kubie

34. Stare miasto w Wilnie na Litwie

35. W Berlinie wyspa muzeów

36. Kompleks przemysłowy w Essen w Zagłębiu Ruhry

37. Dolina Renu na dł. 65 km

38. Wurzburg w Niemczech

39. Peru - Machu Picchu

40. Warszawa

41. Kraków

42. Toruń

43. Malbork

44. Wieliczka

45. Oświęcim

46. Puszcza Białowieska

47. Kościoły Jawor i Świdnica - całe z drewna

48. Kalwaria Zebrzydowska

49. 6 drewnianych kościołów w Beskidach

50. Park nad Nysą Łużycką

51. W Petersburgu - cały zespół Urbanistyczno- architektoniczny

52. Kotor - w Czarnogórze

53. Park Yellowstone - USA

54. Grand Canion

55. Tanzania - Park Narodowy Kilimandżaro

56. Serengei Park Narodowy

57. Lwów - Ukraina

58. Watykan

59. Twierdza Tower - Wlk. Brytania

60. Florencja

16.11.2008

MAKROREGIONY

Pozaeuropejskie regiony turystyczne

• W latach 50 tych XX wieku rozpoczął się wzmożony ruch turystyczny od Ameryki Północnej, później Karaiby, Meksyk i Ameryka Południowa.

• W turystyce pozaeuropejskiej coraz większe zainteresowanie budzi Azja mniejsza oraz Ziemia Święta

• Kraje Maghrebi oraz Afryki środkowej i północnej

• Półwysep Indyjski. Turystyka pielgrzymkowa czyli wewnętrzna

• Malezja , Tajlandia

• Od kilku lat rozwija się turystyka w Chinach

• Archipelagi na oceanie Spokojnym określane są rajem turystycznym

• Gruzja, Armenia, Kazachstan, Azerbejdżan - tereny pustynne i półpustynne (bez Gruzji - tam góry Kaukaz)

1. Ameryka północna

Kanada:

ruch turystyczny koncentruje się na południu oraz wzdłuż rzeki św. Wawrzyńca

- główną rolę odgrywają turyści z ameryki. Przeważa ruch weekendowy.

Jest tam strefa ciepła, klimat kontynentalny.

Największa atrakcja to wodospad Niagara

W centralnej części obszaru rozciąga się obszar prerii (roślinność niska), Park Narodowy Wood Buffalo - na obszarze 45 tyś km2 (żyją tam stada bizonów, jeleni, łosi, wilków)

- najbardziej turystyczny region to Koldyriery (ok. 400 lodowców), Vancuver

USA:

- rocznie 44 mln turystów. 700 tyś zatrudnionych w turystyce, 60 mld dolarów dochodu.

8 REGIONÓW:

1. Nowa Anglia - stan Maine

Na tym obszarze znajduje się część Megapolis (mega miasta): Boston, Nowy Jork, Filadelfia, Waszyngton - liczy łącznie 45 mln mieszkańców.

Główne atrakcje: dobry klimat, wypoczynek nadmorski (New Port - największy na świecie ośrodek żeglarski), pozostałe to Yarmouth i Sandwich .

2. Nizina Nadbrzeżna

Przeważają walory kulturowe

- pozostała część Megapolis.

W Nowym Jorku atrakcje: Metropolitan Opera, Metropolitan Museum of Art., Museum Tutenheim

- Baltimore, Waszyngton atrakcje: Kapitol, Zespół Muzeów, promenada, która prowadzi od Kapitolu do cmentarza Erlington.

3. Appalachy

Ter region jest oazą turystyki kwalifikowanej. Są tam szlaki turystyczne o długości prawie 1 tyś km. Park Narodowy Smokymountains.

Bardzo bogate zagospodarowanie turystyczne oprócz szlaków - baza noclegowa.

4. Wielkie jeziora

- turystyka wodna

- część Niagary, Chicago

5. Koldyriery

Góry skaliste

Najważniejszy, największy ruch turystyczny dla USA. Park Narodowy Yellowstone, Yosemite, Grand Kanion - są tam prawie wszystkie formy geologiczne oraz strefy klimatyczne:

- Dolina Śmierci

- Osiedla Indiańskie

- Las Vegas

USA są krajem, który jest bardzo dobrze zorganizowany turystycznie. Campingi, pola namiotowe, pola piknikowe, miejsca wypoczynkowe

6. Wybrzeże Kalifornijskie

Megapolis - San Francisco, San Diego,

Atrakcje: Hollywood, ośrodki turystyczne są nad wodą, Santa Monica

Monterey - kąpielisko oraz port rybacki i jachtowy

7. Hawaje - jeden z najważniejszych regionów turystycznych świata.

8. Bahamy

Zagospodarowanie turystyczne przygotowane dla elitarnych turystów.

Zespół wysp, których 80% PKB pochodzi z turystyki, 700 wysepek, 2300 raf

2. MEKSYK

1. Region środkowy, wyżynny. Zawiera przede wszystkim zabytki grekotryzjańskie

Stolica - Mexico City - największa aglomeracja świata

- Acapulco

2. Region na półwyspie Jukatan w Zatoce Meksykańskiej

- zabytki z czasów Majów

3. Ameryka Środkowa

1. Karaiby - największa wyspa to Kuba

Długość łuku wysp tworzy 3300 km, powierzchnia wszystkich wysp wynosi 240 tyś km.

2. Jamajka

4. Ameryka Południowa

1. Kolumbia - leży najbliżej gór Andy. Zabudowa kolonialna

- muzeum złota

- Popayan, zabytki

2. Wenezuela

- Caracas - stolica

- wyspa Margarita

3. Peru

- zabytki - styl kolonialny

- stolica Inków: Machu Picchu

- jezioro Titicaca

4. Koldyriery

5. Brazylia

- Rio de Janeiro

- San Paulo

2,2 mln turystów

- plaża copacabana

- Bello Horizon - uzdrowisko

- Nizina Amazonii

6. Afryka

1. Maroko

- Casablanca

Zachowane obiekty kultury arabskiej: meczety, miejscowości ludności tubylczej, które dla turystów są atrakcją.

- liczne kąpieliska

2. Tunezja

- rozwój zagospodarowanie turystycznego jest kontrolowane przez państwo. Posiada specjalny krajowy plan zagospodarowania turystycznego.

- jeden z przodujących krajów Afryki pod względem turystyki

- 95% turystów przybywa do pasa nadmorskiego, rzadziej w góry.

3. Egipt

- Nil, Delta Nilu

- dominują zabytki staroegipskie

- „Suki” bazary

- muzeum egipskie

- Piramidy w Gizie, Teby, grobowce Memphis, Luxor

4. Etiopia

- bardzo atrakcyjny przyrodniczo

- potencjalny region turystyczny, obecnie brak bazy noclegowej

5. Uganda, Kenia, Tanzania

Przez te państwa przebiega rów tektoniczny, w którym jest jezioro Wiktorii

Kenia - rocznie 800 tyś turystów, 450 mln dolarów zostawiają

- zagospodarowanie turystyczne to tylko 2 tyś łóżek hotelowych

- 48 rezerwatów - łącznie 5 mln hektarów.

- rezerwat wielkich ssaków

Uganda:

- góry Ruwenzori

- w okolicy jeziora Wiktorii jest zagospodarowanie turystyczne

- stolica Bombasa

Tanzania - park narodowy, Kilimandżaro

7. Azja mniejsza

Turcja:

3 ważne regiony turystyczne:

1. Stambulski (atrakcje: meczet Hagia, Sofia) 600 meczetów, pałac sułtański, mury obronne z czasów rzymskich, wielki bazar, miejscowość Troja (wykopalisko i znane kąpielisko)

2. Region egejski - w ostatnich latach gigantyczny rozwój turystyki, 8 mln turystów rocznie, 5 mld dolarów zysku z turystyki. Znajdują się tam zabytki rzymskie, greckie i tureckie. Główne kąpieliska: Antaylia, Alanya, Antalya

3. Kapadocja - stolica Ankara. Niezwykłe bogactwo kościołów wykutych w skale, formy rzeźby.

Cypr

- 2,5 mln turystów rocznie

Liban

Atrakcyjny turystycznie obszar. Miasto Bejrut (stolica), zabytki perskie, arabskie

Izrael

Ziemia Święta - obszar turystyczny, Nazaret, Betlejem, Kana Galilejska, Tel Aviv

Jordania

Znana z Petry (miasto historyczne z pierwszych wieków po Chrystusie, świątynia wykuta w skale).

Syria

Region Damaszek, jedno z najstarszych miast świata, są tam meczety, sztuka arabska, 30 tyś miejsc noclegowych.

Irak (dawna Babilonia i Mezopotamia)- wojna Pustynna Burza. Są tam mimo zniszczeń ogromnie ważne zabytki ruchome np. rzeźby, posągi, piśmiennictwa, ruiny miast sumeryjskich: Niniwy i Babilonii od 20 wieku przed Chrystusem. Pur i Urug (miasta)

Iran

Obecnie trwa tam wojna. Jest to jedno z państw o najstarszej historii i tradycji na świecie. 2,5 tyś lat monarchii perskiej.

Pałac Dariusza w Perspolis, sala o tysiącu kolumn, mozaiki odkryte. Nieprzebrane skarby sztuki tej ruchomej i odkrytej. 3 miasta Islamu: Kum, Sziraz, Meszhed.

Uzbekistan

Są tam miasta położone na tzw „jedwabnym szlaku”. Tym szlakiem przewożono jedwab, Są tam wspaniałe meczety, elementy pochodzące ze średniowiecza.

8. Azja - Bliski Wschód

Indie

Ponad 1mld ludności. Powierzchnia 3 mln km2.

Większość terenu to płaskowyż o ciężkich warunkach klimatycznych (susze), pozostała to tropiki.

- słonie, tygrysy, niedźwiedzie, małpy można oglądać je na żywo.

Zainteresowanie turystów: miasta Delhi (80% turystów tam przyjeżdża, 2,8 mld zarobku w turystyce, 111 tyś miejsc noclegowych).

Bombaj, Kalkuta (Forty, świątynie Buddyjskie, budynki rządowe w stylu kolonialnym, znajduje się tam dworzec Wiktorii.

Agra leży u podnuża Himalajów z grobowcem Tadżmachal

Nepal

Największe szczyty himalajskie. Turystyka jest głównym źródłem dochodu. 300 tyś turystów rocznie.

9. Azja Południowa

Tajlandia - 7 mln turystów rocznie. 8 mld dolarów dochodu z turystyki, I miejsce wśród produktów eksportowych, turystyka seksualna.

- zwierzęta: leopardy - żyjące w dżungli

- Bangkok - stolica - Głównie tam jest ruch turystyczny- 70% turystów.

Pałac Królewski, 400 świątyń buddyjskich, metropolia rozrywki, Muzeum najsłynniejszych miniaturowych kopii budowli tajskich,

-Świątynia szmaragdowego Buddy, Świątynia leżącego Buddy (największy budynek sakralny)

- farma krokodyli

- Najwyższy na świecie posąg buddy (115 m wysokości)

- Pattaya - największe kąpielisko w Azji.

Malezja

Razem z Singapurem kolejne centrum rozrywki i handlu.

Indonezja

Wyspy: Borneo, Celebes, Nowa Gwinea.

Większość ludności zamieszkuje wyspę Bali (słynna z muzyki ludowej, przyroda), Sumatre i Jawę

Łącznie 4,3 mln turystów, 5,2 mld dolarów dochody z turystyki.

10. Daleki Wschód

Filipiny - niegdyś kolonia amerykańska, dominuje chrześcijaństwo

- festyny religii chrześcijańskiej, droga krzyżowa, 20% turystów to Amerykanie.

- walki kogutów

- Manila - stolica, znakomita kuchnia

- atrakcja - Twierdza Intramuros

Japonia

• Jedna z 3 najważniejszych ośrodków ekspedycyjnych turystów

• Leży na 3900 wyspach

• ¾ terytorium to góry, najwyższy szczyt FUJI

• Jeden z najgęściej zaludnionych krajów

• Ponad 30 parków narodowych, sto kilkadziesiąt terenów chronnych

• Regiony turystyczne:

1. Wyspa Honsiu, bezpośrednio do niej przylega 5 parków narodowych

2. Wyspa Hokkaido, jest tam szereg miast, wśród nich Osaka i Tokyo i Hioto (1500 świątyń buddyjskich) Park Narodowy ASO obejmujący 6 wulkanów.

Korea Południowa

Region turystyczny - region miejski to Seul, należy do najszybciej rozwijających się miast świata - 15 mln ludzi.

Posiada relikty kultury, na wzgórzu wokół miasta jest wiele grobowców buddyjskich

W Parku Narodowym Son grisun jest posąg Buddy 127 m wysoki.

- Morski Park Narodowy

Chiny

• Pekin wyrasta na metropolię europejską

• Chiny przystąpiły do WTO. Jest tam ponad 2 tyś biur podróży.

• Zagospodarowany turystycznie prawie cały mur chiński

• Rejsy po Jangcy (żółta rzeka)

• Chiny tworzą oryginalne produkty turystyczne: rejsy, turystyka zdrowotna, podróże poślubne, programy myśliwskie, wędrówki konne po pustyni i Mongolii

• Armia terakotowa

• Ołtarz Nieba

• W prowincji Szanghaj mieszka 14 mln ludzi - Szanghaj to główna metropolia gospodarcza.

• Hongkong - brak zabytków, miasto nowoczesne. Bogata baza noclegowa, miasto rozrywkowe. Zaplecze to biedne Chiny.

21.12.2008

1. Makroregion Morza Śródziemnego

1. Hiszpański region północno - zachodni z wybrzeżem atlantyckim

1. San Sebastian nad Atlantykiem

2. Kąpieliska Laredo, Salinas, Bayona

Główną atrakcją jest miejscowość Santiago de Compostela, miejsce pielgrzymkowe.

2. Region wschodni hiszpański

Z Aragonią i Castillą

- ośrodkiem turystycznym jest Barcelona. Najważniejsze są wybrzeża M. Śródziemnego (Costa Brava, Costa Dorada 27 km, Costa del Azahar, Costa Blanca, Costa del Sol)

Zagospodarowanie turystyczne jest niezwykle intensywne. Składa się z budynków wysokościowych, gdzie oprócz funkcji noclegowych mają inne funkcje usługowe. Mariny.

3. Region centralny z Madrytem

Charakteryzuje się tym, że jest to sucha wyżyna, środowisko przyrodnicze nieatrakcyjne. Są walory kulturowe, zespół zabytkowy w Toledo

4. Baleary - wyspy położone na wchód od Hiszpanii. Główna wyspa to Palma de Malorca.

W 1990 (?) r w Hiszpanii 3 mln turystów, w 1995 r 50 mln.

5. Langwedocja Roussillon jest na zachód od Marsylii

Jest to obszar, który został utworzony przez człowieka, wcześniej był zabagniony, nienadający się do użytku.

Lazurowe wybrzeże

- miejscowości: Cannes

Dużo marin i portów (może przebywać 2-3 tyś jednostek pływających)

Saint Tropez

Nicea - 2 tyś hoteli, 1,5 mln turystów rocznie. Ma port żeglugi pasażerskiej i mariny oraz lotnisko.

Carcassonne

Charakteryzuje się tym, że jest to średniowieczne miasteczko, które zachowało w całości mur obronny.

6. Riviera Włoska i riviera Devante

- San Remo

- zatoka neapolitańska z wyspami Capri, Sorento i miejscowościami Ostia, Antzio <?>

7. Chorwacja

• Wyspa Istra

• Wybrzeże Dalmatyńskie

• Miejscowość Dubrovnik (na południu), perła Adriatyku, dawniejsza twierdza otoczona murami.

• Zagrzeb - stolica (na północy)

Walory: miejscowości ze śladami średniowiecznymi: Pula (amfiteatr rzymski), Porycz, Rovinj.

W całej Chorwacji 220 tyś miejsc noclegowych, ok. 2 mln turystów rocznie

8. Półwysep Peloponeski

- tereny górzyste

- Cyklady, Sporady, Kreta - wciąż żyją i pracują tam rybacy

Są tam winnice

2. Region Alpejski

1. Alpy francuskie

- Mont Blanc 4800 m npm

- Na terenie Alp francuskich znajduje się ¾ stacji i wyciągów francuskich.

W bezpośredniej bliskości Mont Blanc, ale po stronie włoskiej jest miejscowość Chamonix (wczasowisko zimowe)

Grenoble - tam jest muzeum sztuk pięknych.

2. Szwajcaria

Życie koncentruje się w dolinach wielkich rzek

Na południu są Alpy, na północy ok. 10% to jura, w środkowej części mamy ram wyżyny ?

Znajdują się tam wielkie jeziora (Genewskie, Badeńskie, Neuchtel).

Lagodicomo - jezioro południkowe. Jest mikrorejonem turystycznym.

Bogactwo walorów kulturowych skupia się w miastach:

Berno - głównie ma funkcje administracyjne

Zurich - ośrodek naukowy

Lucerna - miejscowość o funkcjach turystycznych, największe skupisko hoteli. Zabytek to drewniany most kryty na jeziorze.

Genewa - niegdyś siedziba Ligi Narodów

Saint Galeen - skupisko obiektów barokowych

Największym ośrodkiem narciarskim jest Grindelwald

Saint Moritz - uzdrowisko i ośrodek narciarski

Davos - uzdrowisko i ośrodek narciarski

Baden Baden - posiada źródła termalne ok. 50st C

Są też uzdrowiska w dolinie Renu. Montana, Leukerbad.

W całej Szwajcarii jest ok. 1 mln miejsc noclegowych.

3. Austria

• Kraj wysoko rozwinięty z licznymi usługami

• Turystyka jest jednym z głównych działów gospodarczych

• Są tam 3 główne regiony turystyczne

1. Zachód - Tyrol

2. Wschód - Salzburg

3. Koryntia

¾ powierzchni kraju to góry i obszary wyżynne

1,5 miejsc noclegowych

Tyrol - czyste Alpy

4. Niemcy

Regiony: Bawaria i Badenia (winterbergia)

???????????????????????

3. Centrum Europy Zachodniej

Francja, Niemcy, Włochy, Wielka Brytania, Grecja

1. Niemcy

1,5 tyś lat historii

Bogactwo zabytków, wszystkie style.

Najpierw Niemcy były cesarstwem rzymskim

¾ Niemiec to tereny wyżyny i górskie

Bogactwo sztuki, literatury, rzeźby

Doliny rzek: Ren, Dunaj,

• Zagłębie Ruhry: miejscowości - Koln, największy zabytek to 13to wieczna Katedra chrześcijańska (największa w Euorpie). Wieża ma 156 m.

Odbywają się tam liczne imprezy. Są tam targi, muzea, galerie.

---