20.02.2013
Co to jest socjologia?
rzeczywistość intelektualna;
Socjologia powstała jako usiłowanie zrozumienia dalekosiężnych zmian, jakie zachodzą w ludzkich społeczeństwach od dwóch - trzech stuleci. Są to zmiany niekonieczne na wielką skalę.
Niektóre z najważniejszych dokonują się w odniesieniu do najbardziej intymnych i osobistych właściwości ludzkiego życia.
Jednym z przykładów takich zmian jest upowszechnienie się miłości romantycznej jako podstawy małżeństwa.
Socjologię można określić jako systematyczne badanie grup i społeczeństw ludzkich, w szczególności analizę nowoczesnych, uprzemysłowionych systemów społecznych.
Socjologia należy do rodzin nauk społecznych, obejmującej także historię, psychologię społeczną, antropologię, ekonomię, nauki polityczne, geografię społeczną.
Podziały między różnymi naukami społecznymi nie są klarowne ani precyzyjne, wszystkie posiadają pewien zakres wspólnych zainteresowań, pojęć i metod badawczych.
Socjologia poszukuje wyjaśnień dotyczących natury porządku społecznego i zakłóceń tego porządku.
Poszukiwania te ukierunkowane są zawsze na jakiś system społeczny.
System społeczny jest całokształtem związków (w tym zależności) między ludźmi, którzy wzajemnie na siebie oddziaływają. Związki te - interakcje - zachodzą zawsze według pewnych względnie stałych wzorów.
Co to jest społeczeństwo?
Zbiorowość wzajemnie na siebie oddziaływujących osobników zajmująca określone terytorium na ogół liczna, dzieląca się na różne grupy stała, ,,wieczna”, samowystarczalna, samoodnawiająca się, posiadająca kulturę.
Różne punkty widzenia na społeczeństwo (aspekty):
aspekt demograficzny:
populacja, na ogół wielki zbiór jednostek ludzkich o określonej charakterystyce
aspekt grupowy:
składa się z jednostek, jest zintegrowane w pewną całość, nie jest zbiorowością luźną, choć składa się z różnych elementów
aspekt systemowy:
powiązany układ pozycji (statusów) i typowych dla nich ról
aspekt strukturalny:
sieć relacji międzyludzkich - nie obiektów, lecz form, schematów odnoszenia się ludzi do siebie
w społeczeństwie zmodernizowanych - coraz silniejsze są elementy łączące nas z innymi członkami grupy
Rola społeczna to: oczekiwane zachowanie, jednostki zajmującej określoną pozycje społeczną.
Idea roli społecznej odwołuje się do teatru i ról odgrywanych przez aktorów na scenie. W każdym społeczeństwie jednostki odgrywają wiele różnych ról społecznych, odpowiednio do zróżnicowanych kontekstów ich aktywności.
Pozycja społeczna to:
społeczna tożsamość danej jednostki w określonej grupie lub w społeczeństwie.
Może mieć charakter bardzo ogólny (tak jak pozycje społeczne związane z rolami poszczególnych płci) lub bardzo specyficzny (jak to jest w przypadku pozycji zawodowych).
aspekt aktywistyczny (interakcjonalistyczny):
konglomerat wzajemnie zorientowanych działań jednostek
aspekt kulturalistyczny
matryca podzielonych przez zbiorowość znaczeń, symboli i reguł oddziałującej na ludzkie działania
aspekt zdarzeniowy (polowy)
nieustająco zmiennie, płynne pole, pełne zdarzeń społecznych; w polu tym zbiorowości jednostki podejmują wobec siebie nawzajem kulturowo wyznaczone i strukturalne ukierunkowane działania i w toku tego procesu wytwarzają grupy systemy społeczne, strukturę społeczną i kulturę stanowiące z kolei kontekst dla przyszłych działań.
!!!!!! Społeczeństwo w tym ujęciu nie istnieje, lecz ciągle na nowo ,,staje się”.
społeczeństwo jako przestrzeń, w której różne rzeczy ciągle dzieją się (czasami przez ludzi nie są dostrzegane, obserwowalne);
abstrakcyjna przestrzeń, nieskończona liczba wymiarów;
społeczeństwo nie rozwija się linearnie, jest w ciągłym ruchu;
teorie konstruktywizmu społecznego;
tworzenie kolejnych wersji życia społecznego;
27.02.2013
Badania socjologiczne zwracają uwagę na ścisłe związki między chorobą a nierównością.
relacje statystyczne - położenie klasowe wpływające na stan zdrowia ludności
rodzina w socjologii - grupa pierwotna (drugą jest grupa koleżeńska)
rodzina zawsze pewni te same funkcje.
Pole zdarzeń:
społeczeństwo jest nieustająco zmiennym, płynnym polem wypełnionym przez zdarzenia społeczne;
w polu tym jednostki i zbiorowości podejmują wobec siebie kulturowo wyznaczone i ukierunkowane strukturalne działania;
w toku tego procesu tworzą się i ulegają modyfikacjom grupy, systemy społeczne, struktury społeczne i kultury;
wszystkie wytworzone i modyfikowane elementy życia społecznego stanowią kontekst dla przyszłych pokoleń
nurt pozytywistyczny - społeczeństwo na wzór życia przyrodniczego;
nurt interakcjonalistyczny - społeczeństwo jako interakcje między ludźmi (socjologia interpretatywna);
Socjologia jest dziedziną refleksji o ważnych implikacjach praktycznych. Może przyczyniać się do wzrostu społecznego krytycyzmu i praktycznych reform społecznych poprzez:
lepsze zrozumienie określonego zestawu okoliczności społecznych, co daje większą szansę na kontrolowanie tych okoliczności;
powiększenie wrażliwości kulturowej, co umożliwia oparcie działań o charakterze politycznym na uświadomieniu sobie istnienia różnych (często rozbieżnych) wartości kulturowych;
badanie zamiennych i niezamiennych konsekwencji przyjęcia określonych programów politycznych;
funkcję ,,oświatową” (czy ,,oświeceniową”) oferując grupie i jednostkom coraz więcej możliwości zmiany warunków życia.
Auguste Comte, nazywany "ojcem socjologii" oraz Herbert Spencer byli najwybitniejszymi wśród pierwszych socjologów, którzy rozwinęli w tej nauce perspektywę ewolucjonistyczną.
Inne wielkie nazwiska socjologii XIX i początków XX wieku w Europie, to
Emil Durkheim
Karol Marks
Max Weber
nie istnieją trwałe prawa społeczne, lecz jedynie tendencje
Max Weber:
rozumienie znaczeń symboli, sensów lidzkich działań (i znalezienie w tym prawa);
verstehen - procedura umożliwiająca poznanie subiektywnych znaczeń i sensów nadawanych różnym zjawiskom oraz procesom społecznym poprzez działające jednostki.
Florian Znaniecki:
treść tego, co obserwujemy zawsze jest ustanawiane w odniesieniu do społecznie uwarunkowanych doświadczeń
Połowa XX wieku:
nauki społeczne posiadają szereg specyficznych cech w porównaniu z naukami przyrodniczymi.
S. Ossowski:
,,Wydaje mi się, że należy wziąć pod uwagę następujące zagadnienia:
z dawna zaobserwowany wpływ rezultatów badań na rzeczywistość, do której wnioski z badań mają się odnosić;
bezpośredni wpływ samych czynności badawczych na badaną rzeczywistość;
konflikt pomiędzy postulatem systematyczności badań i postulatem ubiegania się o wnioski ogólne, nie ograniczone wyznacznikami historycznymi;
konflikt pomiędzy ogranicza się do metod standaryzowanych a miarodajnością wskaźników i subtelnością problematyki;
udział dośw. Wewnętrznego w praktyce badawczej”.
Cztery główne modele intelektualne
w socjologii:
ewolucjonizm;
model konfliktowy;
strukturalny funkcjonalizm;
interakcjonizm symboliczny.
Ewolucjonizm w socjologii przyjmuje oparte na przekonaniu o istnieniu praw rozwoju (postępu) historycznego podstawowe założenie: wszystkie społeczeństwa przechodzą przez fazy czy stadia wzrastającej złożoności.
Jednym z wariantów ewolucjonizmu był darwinizm społeczny Herberta Spencera.
Marks i Durkheim także byli ewolucjonistami, przynajmniej częściowo.
Model konfliktowy:
przekonanie, że społeczeństwo znajduje się zwykle w stanie konfliktu oraz że podstawowym warunkiem życia jest współzawodnictwo (konkurencja, walka) w dążeniu do władzy i wyższej pozycji społecznej
06.03.2013
Strukturalny funkcjonalizm
Do lat 70-tych XX wieku dominującą perspektywą w socjologii światowej pozostawał strukturalny funkcjonalizm, opierający się na wizji społeczeństwa jako organizmu składającego się z wzajemnie od siebie uzależnionych elementów, który wyparł był z tej dominującej pozycji perspektywę ewolucjonistyczną.
Główna teoria funkcjonalna w socjologii, określana niekiedy jako teoria równowagi społecznej, związana jest z nazwiskiem amerykańskiego socjologa Talcotta Parsonsa.
model pozytywistycznego widzenia społeczeństwa;
poszukiwanie przyczyn sakralności, kształtowanie się tych zjawisk;
społeczeństwo nie jest redukowalne do jednostki; istnieje określona struktura;
f. s. nadaj pozostaje postawą rożnych badań empirycznych;
Listy rekwizytów funkcjonalnych (obecnych w każdym społeczeństwie);
dla realizacji celów niezbędnych do bytowania (aby społeczeństwo mogło trwać)
Rekwizyty funkcjonalne - warunki, jakie musi spełniać grupa dla podtrzymania życia społecznego.
Wyróżnia się rekwizyty funkcjonalne związane:
ze środowiskiem zewnętrznym;
z biospołeczną naturą człowieka;
z życiem zbiorowym.
Rekwizyty funkcjonalne związane ze środowiskiem zewnętrznym
Pożywienie, dach nad głową, ubranie
Opieka nad najmłodszymi członkami grupy
Ochrona przed wrogami
Rekwizyty funkcjonalne związane z biospołeczną naturą człowieka (zaspokajanie potrzeb emocjonalnych, duchowych, kulturalnych)
Przestrzeń aktywności ekspresyjnej
Reguły dotyczące zróżnicowania płci i wieku oraz ważnych wydarzeń (m.in. narodziny, osiągnięcie dojrzałości, śmierć)
Struktury / wzory odnoszące się do religii, sztuki, rekreacji
Rekwizyty funkcjonalne związane z życiem zbiorowym (uwzględnianie potrzeb grupy na równi z potrzebami własnymi)
► Reguły i uporządkowane procedury decydowania o miejscu w strukturze społecznej
► Kontrolowanie użycia siły
► Zarządzanie wymianą dóbr
itp.
„Wynalazek społecznej organizacji był dla rozwoju ludzkości ważniejszy nawet od wynalezienia narzędzi”
Symboliczny interakcjonalizm:
stosunki społeczne kształtowane są przez społeczne interakcje na poziomie symbolicznym;
społeczeństwo jest tym, co jest ,,między” ludźmi (w funkcjonaliźmie: społeczeństwo jest ,,nad” ludźmi);
społeczeństwo ,,staje się” w nieustanym procesie interakcji międzyludzkich;
zwraca uwagę na ludzką codzienność (socjologię codzienności) (wcześniejsze teorie rozpatrywały społeczeństwo z perspektywy makro - funkcjonalizm, ewolucjonizm);
poziom symboliczny interakcji - przebiegają w oparciu o symbole i ich interpretacje
język - jeden z systemów symbolicznych;
w kontaktach z innymi nieustanie interpretujemy rozmaite symbole
krytyczny model.
Praktykowanie socjologii wymaga
neutralności - odseparowania się od potocznych (przyjmowanych z "dobrodziejstwem inwentarza",
często stereotypowych) idei dotyczących życia społecznego
umiejętności "myślenia imaginacyjnego",
posługiwania się wyobraźnią socjologiczną
wyznaczone przez pewne reguły standardy
C. Wright Mills
Elementy wyobraźni socjologicznej (wg C. Wrighta Millsa i Piotra Sztompki):
1. Wszelkie zjawiska społeczne są skutkiem (zamierzonym lub nie, natychmiastowym lub skumulowanym, bezpośrednim lub pośrednim) jakichś działań, decyzji, wyborów podjętych przez jednostki bądź zbiorowości, czyli podmioty społeczne
[Wyobraźnia socjologiczna przeciwstawia się fatalizmowi, determinizmowi, prowidencjalizmowi]
2. Świadomość czynników (np. ukrytych zasobów, barier strukturalnych i kulturowych), które wyznaczają szansę i możliwości działania jednostek i grup ludzkich
[Wyobraźnia socjologiczna zwalcza mit absolutnej wolności człowieka, przeciwstawia się woluntaryzmowi]
nigdy nie jest tak, że wszystko można, ani tak, że nic nie można;
gdy internalizacje pewnych norm jest niepełne można funkcjonować w społeczeństwie, ale napotka się więcej barier;
z różnych, wszechobecnych barier nie zdajemy sobie sprawy;
to, czego chcemy jest regulowane przez wzory kulturowe (socjalizacja!)
3. Rozpoznawanie we wszelkich zjawiskach społecznych skumulowanego dziedzictwa przeszłości (tradycji społecznej i kulturowej), która wpływa na teraźniejsze działania
[Podstawą wyobraźni socjologicznej jest historyzm; sprzeciwia się ona prezentyzmowi]
socjologia przeszłości
4. Postrzeganie życia społecznego (w tym wszystkich pozornie trwałych instytucji, organizacji, reżimów politycznych czy gospodarczych) w ich ciągłej zmienności, w procesie stawania się, zanikania, przekształcania się
[Wyobraźnia socjologiczna akcentuje dynamikę życia społecznego i odrzuca statyczny punkt widzenia]
zmieniają się wzory kulturowe; role społeczne
5. Akceptacja ogromnej różnorodności form, w jakich przejawiać się może życie społeczne
[Wyobraźnia socjologiczna sprzyja tolerancji i sprzeciwia się dogmatyzmowi czy etnocentryzmowi]
poszanowanie innych kultur, odmienności, dostrzeganie innych kultur
Socjologia:
Nauka o ludziach działających w polu wzajemnych relacji (w „przestrzeni międzyludzkiej"), którzy nadają temu polu nieustanną dynamikę funkcjonowania i stawania się (podtrzymują „życie społeczne"), a utrwalone, często niezamierzone efekty swoich działań pozostawiają jako ramy strukturalne i kulturowe kolejnych działań następnym pokoleniom
Socjologiczna wyobraźnia:
Zdolność wiązania wszystkiego, co dzieje się w społeczeństwie, z warunkami strukturalnymi, kulturalnymi i historycznymi oraz z działaniami podejmowanymi w tych warunkach przez podmioty indywidualne i zbiorowe, które w efekcie kształtują świat społeczny w całej jego złożoności i różnorodności.
Kulturę można rozumieć jako (aspekty kultury rozumianej socjologicznie):
system normatywny:
zależny, należy, dozwolenie;
człowiek kulturalny wie jakich norm przestrzegać i kiedy;
kultura - zbiór różnych norm społecznych.
system ekspresyjny:
działalności artystyczne (twórcy; odbiorcy);
,,zanurzenie” w kulturze jako systemie ekspresyjnym.
system idei
KULTURA - system idei, wartości, przekonań, wiedzy, który przechodzi z pokolenia na pokolenie w ramach pewnej grupy społecznej (transgresywność kultury - przekserowanie barier pokoleniowych; do kultury należy coś, co trwa).
Edward Taylor:
kultura jest złożoną całością obejmującą wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawo, obyczaje i inne zdolności i przyzwyczajenia nabywane przez człowieka jako członka społeczeństwa.
Stefan Czarnowski:
kultura to całokształt zobiektywizowanych (materialnych i niematerialnych) wytworów życia społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swego zobiektywizowania zdolnych do rozprzestrzeniania się.
Elementy:
świat materialny i niematerialny;
zobiektyzowanie (!);
wspólność pewnych idei (!);
transgresja (przekraczanie granic, rozprzestrzenianie się).
13.03.2013
Stefan Czarnowski
Kultura jest to całokształt zobiektywizowanych (materialnych i niematerialnych) wytworów życia społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swego zobiektywizowania zdolnych do rozprzestrzeniania się.
materialne - np. zabytki (są elementami kultury, bo nastąpiła ich OBIEKTYWIZACJA);
nie ma elementów kultury samych w sobie;
kultura staje się ; elementy zdolne do rozprzestrzeniania się;
(i zobiektywizowane);
SYMBOL: cokolwiek zastępuje, poznana, wyobraża sobą coś innego (posiada znaczenie wytwarzające poza własną definicję)
warstwa symboliczna w kulturze (najistotniejsze) - umiejętność odczytywania znaczeń
WARTOŚĆ:
coś co samo w sobie jest powszechnie uważane za godne pożądania i zachodu;
standard (wzorzec) używany przez członków danego społeczeństwa (danej społeczności) do oceny zachowań i do wyboru spośród różnych możliwych celów;
te dwa rozumienia wartości współwystępuje, krzyżuje się (niekiedy trudno je rozdzielić)
NORMA:
jest regułą nakazującą (zalecającą) określone postępowanie w konkretnych sytuacjach.
Społeczeństwa prymitywne narzucają swoje normy sposobami nieformalnymi. Społeczeństwa nowoczesne wykorzystują do tego pisane prawo.
KONTROLA SPOŁECZNA:
proces, poprzez który członkowie danej grupy podtrzymują (popierają) pożądane formy zachowania oraz zniechęcające do (odwodzą od) form niepożądanych
System zakazów, nakazów, sankcji i innych środków i metod, które służą grupie lub społeczeństwu do utrzymania konformizmu ich członków wobec wartości norm i wzorów zachowania przyjętych w danej zbiorowości.
SANKCJA:
Nie ma jednej kontroli społecznej!!! Są dwie typologie.
FORMALNA KONTROLA SPOŁECZNA:
jest sprawowana przez użycie oficjalnych, zinstytucjonalizowanych sankcji społecznych: negatywnych (represywnych) - takich, jak: areszt, kara śmierci, zwolnienie z pracy czy mandat, pozostających w gestii uprawnień instytucji (policji, sądów); bądź pozytywnych (afirmatywnych) - różnorodne formy społecznego nagradzania (awans, medal, dyplom, przywileje itp.)
NIEFORMALNE:
stosowane nieoficjalnych, niezinstytucjonalizowanych sankcji społecznych będących reakcjami grup koleżeńskich, opinii społecznej itp., takich jak: lincz, ostracyzm, drwina, wyśmianie czy lekceważenie, ale także pochwała, uznanie, itp.
ZEWNĘTRZNA KONTROLA SPOŁECZNA:
polega na przymusie stosowanym przez grupy społeczne, które za prawdę systemu sankcji społecznych - czasem również manipulacji - podtrzymują konformizm jednostek, odczuwających swoje posłuszeństwo jako wymuszone i często niechciane (stąd kontrola społeczna zewnętrzna jest często mniej skuteczna niż wewnętrzna)
WEWNĘTRZNA KONTROLA SPOŁECZNA:
polega na internalizacji przez jednostkę norm, wartości i wzorów zachowania, tak iż odczuwa owe wewnętrzne nakazy postępowania zgodnego z nimi i nie na poczucia bezpośredniego zewnętrznego przymusu
Przy spełnieniu określonych warunków jest to najskuteczniejsze (odmiana) kontroli społecznej.
FOLKLOR:
mówiona tradycja danego społeczeństwa (danej społeczności) - zbiór mitów, przesądów, dowcipów, piosenek, kołysanek, baśni i bajek, słów i zwrotów gwarowych, opowieści o duchach itp.
elementy folkloru rozprzestrzeniają się i podlegają obiektywizacji;
warstwa niepisana.
IDEOLOGIA:
ogół poglądów, twierdzeń, założeń (idei) uzasadniających działanie podejmowanie przez grupę na rzecz jej interesów;
powszechne rozumienie ideologii od II połowy XIX wieku;
uporządkowany system idei (w podręczniku E. Bakera ,,Socjologia edukacji”).
ZWYCZAJE:
środowiskowe sposoby zachowania i bytowania; normy lub konwencje wspólne członkom danej społeczności.
OBYCZAJE:
ważne zasady (reguły) etyczne danego społeczeństwa
wytworzenie przeciwko obyczajom naraża na poważniejsze sankcje
ETNOCENTRYZM:
tendencje do osądzania (oceniania) innych sposobów życia
wg standardów własnej grupy
RELATYWIZM KULTUROWY:
założenie, iż wszystkie kultury są równie wartościowe i zasługują na szacunek.
moralność - zawsze związane z jakimś światopoglądem;
trzeba potrafić rozumieć elementy kultury od dewiacji (np. rytualne zabójstwa w kulturze Majów; składanie ofiary całopalnej w plemieniu Israelitas).
KOD:
zestaw reguł i zasad (np. gramatyka), który może być przekazywany z pokolenia na pokolenie.
PUBLICZNOŚĆ:
grupa ludzi posługujących się określonym wspólnym kodem oraz posiadających wspólne zainteresowanie (-a), jakaś sprawę.
Kultura elitarna (kultura wyższa <nie oznacza wartościowania>, high - brow culture)
Jest tworzone w obrębie określonej tradycji i świadomie przyjętego kanonu estetycznego poprzez przedstawicieli elity intelektualnej.
Jej wytwory (zarówno materialne jak i duchowe) mają utrwalać wartości i idee np. wolność, prawda, piękno.
Oceną wytworów kultury elitarnej mają się zajmować nią jedynie inni twórcy i wykwalifikowani krytycy, gdyż kryteria jej oceny są niezależne od gustu odbiorcy.
Mimo, że kultura elitarna zawiera treści odczuwane przez ogół jako ,,trudne”, to pewnie jej elementy przenikają się do kultury popularnej i w różnym stopniu inspirują jej rozwój.
treść jest trudna, gdy nie dysponujemy odpowiednim kodem.
Kultura masowa
Homogeniczna kultura tworzona w nowoczesnych społeczeństwach - przemysłowych i postprzemysłowych.
Jest upowszechniana i/lub popularyzowana przez środki masowego przekazu.
Obejmuje standardowe wartości, normy, opinie, style życia, poglądy, sztukę, modę i dobra materialne.
Dominujące jej częścią jest kultura popularna - ciesząca się największą aprobatą wśród szerokiego kręgu odbiorców z różnych grup społecznych, głównie ze względu na przestępność finansową i łatwość obioru jej przekazów.
20.03.2013
System społeczny:
odgrywane role i faktyczne sposoby realizacji wzajemnych stosunków funkcjonujące wśród członków danej grupy społecznej.
Instytucjonalizacja proces poprzez który kultura oddziałuje na system społeczny rozwój struktur służących utrzymywaniu (utrwalaniu) wzorów interakcji, a tym samym realizacji wartości wspólnych dla danego społeczeństwa.
rodzina jest instytucją społeczną;
powstają specjalne formy organizacji np. małżeństwo
nieznaczna część procesów instytucjonalizacji ma charakter świadomy;
Technologia - stosowanie wiedzy w sposób zinstytucjonalizowany dla kontrolowania przyrody w celach praktycznych.
Opóźnienie kulturowe - termin używany przy wyjaśnianiu problemów społecznych, które pojawiają się, gdy zmiany społeczne i kulturowe nie nadążają za zmianami technologicznymi.
rodzi kontrowersje, rodzi konflikty, które można zaobserwować
Funkcjonalna integracja elementy danego systemu kulturowego (cechy kulturowe) mają skłonność do wzajemnego dopasowywania się, tworzenia pewnej całości.
Cecha kulturowa najmniejsza część składowa (jednostka, element) kultury.
Różne znaczenie, waga cech kulturowych w procesach prowadzących do funkcjonalnej integracji.
Subkultura - grupa, której członków łączą wartości i idee odmiennej od wartości i idei właściwych szerszemu społeczeństwu.
Kontrkultura - szczególny rodzaj subkultury pozostającej w opozycji do kultury konwencjonalnej szerszego społeczeństwa.
Teoria rasowa oparta jest na błędnym wyobrażeniu, iż pewne kultury są bardzie zaawansowane niż inne, ponieważ ich członkowie dziedziczą wysokie uzdolnienia (przekazują je z pokolenia na pokolenie w drodze genetycznej).
Inna teoria utrzymuje, że różnice kulturowe pojawiają się wskutek zróżnicowania czynników geograficznych, z klimatem włącznie.
Czynniki technologiczne lezą u podstaw niektórych innych teorii.
27.03.2013
Jak wytłumaczyć beatlemanię, czyli Teoria
Obserwacja zachowania beatlemanckie występuje tylko wówczas, gdy ktoś może je dostrzec.
Beatlemania jest przedstawieniem odgrywanym dla innych.
Dlaczego?
Popularność zespołu wśród nastolatków na całym świecie osiąga niespotkanej dotąd skale, jest utrwalana (wzmacniana) przez media.
Określenie zachowania wchodzą w skład kulturowego wzoru młodego człowieka, stają się symbolami bycia nastolatkiem odpowiadając wzorów.
Być może dziewczęta, które mają wątpliwość czy są ,,odpowiednim” nastolatkami wykorzystuje symbole, aby ogłosić światu, że są prawdziwym, pełnowartościowymi nastolatkami.
Te które nie mają takich wątpliwości nie przejmują się zbytnio swoimi publicznym wizerunkiem i nie przywiązują większej wagi do tych symboli.
Beatlemania jest sposobem głoszenia, że jest się normalną, fajną nastolatką. Powodowana jest przez wątpliwość co do tego faktu.
Sprawdzenie teorii
Składnikiem teorii przyczynowej jest stwierdzenie, że pewne elementy (dwa lub więcej) są ze sobą w istotny sposób powiązane.
W omawianym przypadku teoria stwierdza, że w zbiorowości nastoletnich dziewcząt zwątpienie w swoje właściwości jako wzorcowej nastolatki (przyczyna) jest istotnie związane z beatlemanią (skutkiem).
Hipoteza
Im większe wątpliwości, tym większa beatlemania.
Aby zweryfikować hipotezę potrzeba dodatkowych danych o nastolatkach - dla oceny siły czy natężenia zarówno ,,samozwątpienia”, jak beatlemania.
Jak zmierzyć takie cechy - będące nie przedmiotami fizycznymi lecz postawami czy nastawieniami?
W tym celu zazwyczaj pytamy ludzi o różne rzeczy, które ich dotyczą i odpowiednio oceniamy ich odpowiedzi.
Skala:
0 - brak
8 - najwyższy stopień beatlemanii
Skala wątpienia w siebie (0 - 6):
0 - brak
6 - najwyższy stopień
NAUKA
Jeśli mówimy o nauce fizyki, biologii czy chemii, mamy na myśli systematyczne badanie świata fizycznego, biologicznego bądź chemicznego.
Jest to systematyczne gromadzenie i porządkowanie danych empirycznych połączone z konstruowaniem teorii, które objaśniają dane.
Działalność naukowa łączy kreowanie nowych sposobów myślenia ze starannym testowaniem hipotez i pomysłów.
Najważniejszą cechą pomagającą odróżnić naukę od innych systemów idei (takich jak np. zawarte w religiach) jest założenie, iż wszystkie idee naukowe są otwarte na wzajemną krytykę i rewizję, ze strony członków społeczności naukowej.
Według swoich twórców - założyciel socjologia jest nauka w tym sensie, że stosuje systematyczne metody badawcze oraz zakłada ewaluacje teorii w konfrontacji z dowodami (świadectwami) i logiczną argumentacją.
Nie może jednak wzorować się bezpośrednio na naukach przyrodniczych, ponieważ badanie ludzkiego zachowania jest zasadniczo różne od badania przyrody.
Badacze społeczni są (starają się być) naukowcami (uczonymi):
próbują dojść do pewnych względnie trwałych uogólnień na podstawie studiów literaturowych, analiz istniejących materiałów (danych zastanych), wyników badań terenowych.
Ostatecznym celem każdego badacza jest sformułowanie bądź uzupełnienie, zmodyfikowanie teorii.
TEORIA
Zbiór zdań odnoszących się do obserwowanych faktów, zjawisk i procesów stwierdzających, że obserwowane elementy są ze sobą w określony sposób powiązane oraz objaśniających te związki.
Teoria przyczynowa (wyjaśnianie przyczynowe)
Zbiór zdań odnoszących się do obserwowanych faktów, zjawisk i procesów stwierdzających, że między obserwowanymi elementami istnieją związki przyczynowe oraz objaśniających te związki.
Teorie są uogólnieniami (generalizacjami) nadającymi sens poznanym faktom.
Na ich podstawie powstają nowe hipotezy, które z kolei rodzą potrzebę nowych zabiegów weryfikacyjnych (sprawdzających) - poprzez gromadzenie danych o faktach (weryfikacja empiryczna, na podstawie doświadczenia).
Istnieje stałe wzajemne oddziaływanie między teorią i badaniami empirycznymi.
Uogólnienie (generalizacja)
Stwierdzenie stosujące się do całej klasy podobnych przypadków.
Hipoteza
Specyficzne przewidywanie, przypuszczenie formułowane w odniesieniu do jakiegoś fragmentu rzeczywistości, które powinno być zweryfikowane - pozytywnie bądź negatywnie - przez dane empiryczne.
Zmienna
Cechą (właściwość), która zmienia się w różnych sytuacjach, u różnych ludzi, czy różnych grupach, i którą można mierzyć.
Zmienna niezależna
Zmienna, co do której zakłada się, że jest przyczyną występowania jakiejś zmiennej zależnej.
Zmienna zależna
Zmienna, co do której zakłada się, że jest skutkiem (efektem) występowania jakiejś zmiennej niezależnej.
Zmienna kontrolna
Zmienna wprowadzona do analizy dla sprawdzenia czy związek przyczynowo -skutkowy dwóch innych zmiennych nie jest pozorny.
03.04.2013
Egzamin:
,,Socjologia” Anthony Giddens
Badacze społeczni zazwyczaj nie analizują zjawisk w sensie fizycznym, natomiast badają zmienne abstrakcyjne, takie jak postawy: urbanizacja, zmiany populacji czy przyczyny zabójstw.
Dlatego muszą używać wskaźników odnoszących się do zmiennych, Powinni być przy tym świadomi, że stosowane przez nich wskaźniki mogą, nie być trafne, tzn. mogą nie w pełni bądź niedokładnie odnosić się do tego, co miało być zamierzone, a w skrajnych przypadkach - w ogóle nie być wskaźnikami badanych zjawisk czy procesów.
Wskaźnik - konieczny przejaw jakiejś abstrakcyjnej zmiennej.
Trafność - cecha wskaźnika autentycznie i ściśle odpowiadającego tej zmienne, która jest przedmiotem badania,
Porównanie badań ilościowych i jakościowych
Aspekty |
Badania Ilościowe |
Badania jakościowe |
Wizja świata społecznego |
Rzeczywistość społeczne istnieje w postaci obiektywnych, mierzalnych zjawisk zewnętrznych wobec jednostki (pozytywizm |
Rzeczywistość społeczna jest doświadczana i interpretowana wyłącznie subiektywne. |
Logika badania |
Rozumowanie dedukcyjne na podstawie istniejących teorii formułowanie hipotez, a następnie weryfikacja dla ustalenia związków przyczynowych, do łapania przestępczości, konkretnych zdarzeń |
Rozumowanie indukcyjne, teoretycznie ujmowanie procesów i zjawisk społecznych na podstawie gromadzonych danych empirycznych. |
Kształt badania |
Losowy dobór próby, gromadzenie danych i analiza oparte są na procedurach naukowych i zapewniających powtarzalne i dające się mierzyć rezultaty (gdzie pytania to odpowiedzi) |
Szczegółowa analiza przekonań zachowań np. grup interesów w celu ujawnienia ich reakcji oraz ich interpretacji zjawisk, w których uczestniczą.
|
Adekwatność |
Odpowiada rzeczywistości obiektywnej |
Odpowiada rzeczywistości subiektywnej. |
Źródła danych w badaniach socjologicznych
Dane wtórne |
Dane pierwotne |
|
|
Niekiedy jako metodę gromadzenia danych w badaniach ilościowych stosuje się obserwację.
Jej poważnym ograniczeniem jest niewielka na ogół liczba obserwowanych osób bądź sytuacji, co osłabia możliwość dokonywania uogólnień na podstawie uzyskanych w ten sposób wyników.
Jeśli już stosuje się obserwację w badaniach ilościowych, ma ona zazwyczaj charakter zuniformizowany i zestandaryzowany. Obserwatorowi zleca się rejestrowanie tylko pewnych rodzajów ściśle zdefiniowanych zachowań czy wypowiedzi.
Głównym sposobem gromadzenia danych pierwotnych w badaniach ilościowych jest stosowanie ustrukturyzowanego kwestionariusza.
Może on być wypełniany samodzielnie przez respondenta, bądź używany przez ankietera. W obu przypadkach umożliwia szybkie gromadzenie informacji pochodzących od dużej liczby osób.
W przypadku wywiadu ankieterom nie pozostawia się swobody co do sposoby kolejności zadawania pytań. Wymaga się od nich przeprowadzenia każdego wywiadu w dokładanie taki sam sposób.
Ustrukturyzowany kwestionariusz jest specjalnie przygotowany do stosowania w dokładnie taki sam sposób w odniesieniu do wszystkich respondentów.
Pytania są najczęściej prekodowane (zamknięte) i dopuszczają tylko ograniczonym zakres odpowiedzi.
W ten sposób subiektywne interpretacje i skutki różnic personalnych między ankieterami (tzw. ,,efekt ankieterski”) zredukowane zostają do minimum, zaś wyniki uzyskane za pomocą takiego zestandaryzowanego narzędzia traktowane są jako powtarzalne (rzetelne).
Rodzina jest podstawową mikrostrukturą społeczną. Występowała i występuje we wszystkich społecznościach ludzkich, w różnych kulturach, od najdawniejszych czasów.
Chociaż przybierała różne formy, zawsze realizowała funkcje prokreacji i socjalizacji.
We wszelkich definicjach rodziny podkreśla się jej dwie podstawowe funkcje - zapewnienie ciągłości biologicznej społeczeństwa (prokreacja) oraz przekazywanie dziedzictwa kulturowego (socjalizacja).
Właściwości rodziny jako mikrostruktury społecznej:
1) umożliwia trwałe obcowanie płciowe w oparciu o społecznie uznane wzory
2) tworzy instytucjonalną formę małżeństwa
3) określa - w oparciu o pewien system nomenklatury - stosunki pokrewieństwa i dziedziczenia
4) pełni funkcje jednostki gospodarującej, zapewniającej swym członkom utrzymanie i opiekę
5) zaspokaja potrzeby materialne i przygotowuje swych członków do samodzielnego życia
6) jest grupą mieszkającą wspólnie, tworzącą jedno gospodarstwo domowe, które może obejmować dwa-trzy pokolenia.
Rodzina bywa traktowana jako podstawowa grupa społeczna.
Charles H. Cooley określił ją jako grupę pierwotną, mającą fundamentalne znaczenie w procesie socjalizacji.
Stosunki w rodzinie mają charakter bezpośredni, face to face, z przewagą współpracy nad współzawodnictwem, są zabarwione emocjonalnie.
W każdym społeczeństwie istnieją formalnie ustanowione i społecznie kontrolowane wzory zawierania małżeństw i funkcjonowania rodziny, Społeczeństwo tworzy tez normy regulujące stosunki między osobami różnego wieku - rodzicami, dziećmi, dziadkami oraz między krewnymi w linii bocznej - wujami, stryjami, ciotkami.
Rodzina pełni wiele funkcji niezbędnych dla istnienia, funkcjonowania i rozwoju społeczeństwa.
Funkcje - to cele, do których zmierza życie i działalność rodziny oraz zadania, jakie realizuje rodzina zaspokajając potrzeby swych członków.
Zakres tych funkcji (intensywność ich realizacji) zmienia się zależnie od poziomu rozwoju społecznego, poziomu industrializacji i urbanizacji oraz przemian kulturowych.
Historycznie rzecz ujmując - ewolucja rodziny polega na ograniczaniu jej instytucjonalnego charakteru. Zmianom tym towarzyszy proces emancypacji rodziny od społeczeństwa.
Ograniczanie niektórych funkcji rodziny przyczyniło się do zmian w jej strukturze wewnętrznej, do odformalizowania, do nadania stosunkom rodzinnym charakteru osobowego związku emocjonalnego. Ten kierunek przemian wyraża teza o ewolucji rodziny od instytucji do związku towarzyskiego.
Instytucjonalne i osobowe funkcje rodziny jako grupy społecznej
Funkcje instytucjonalne:
1) prokreacyjna lub biologiczna, podtrzymująca ciągłość społeczeństwa
2) ekonomiczna, polegająca na dostarczaniu dóbr materialnych rodzinie
3) opiekuńcza, zabezpieczanie członków rodziny w określonych sytuacjach życiowych, gdy sami nie są w stanie zaspokoić swoich potrzeb - opieka nad małymi dziećmi, ludźmi starymi, chorymi, inwalidami
4) socjalizacyjna - wprowadzanie członków rodziny w życie społeczne i przekazywanie im wartości kulturowych
5) stratyfikacyjna - sytuowanie członków rodziny w strukturze społecznej, w określonych klasach i warstwach społecznych
6) integracyjna - społeczna kontrola zachowań poszczególnych członków rodziny
Poprzez funkcje instytucjonalne rodzina powiązana jest z innymi grupami i instytucjami społecznymi.
Realizując te funkcje na różne sposoby rodzina wpływa na oblicze społeczeństwa.
Społeczeństwo - likwidując lub ograniczając poszczególne funkcje - oddziałuje na model rodziny.
10.04.2013
Funkcje osobowe:
1) małżeńska - zaspokajanie potrzeb życia intymnego małżonków,
2) rodzicielska - zaspokajanie potrzeb uczuciowych rodziców i dzieci,
3) braterska - zaspokajanie potrzeb uczuciowych rodzeństwa.
W ujęciu filogenetycznym (odnoszącym się do szeregu kolejnych form rodziny obrazujących przebieg procesu jej ewolucji) jest ona traktowana jako gatunkowa forma życia społecznego na pewnym etapie dziejów ludzkich, np. rodzina szlachecka, rodzina mieszczańska, chłopska czy wielkomiejska.
W ujęciu ontogenetycznym (dotyczącym rozwoju rodziny jako takiej, od stadium początkowego do osiągnięcia stabilizacji, ewentualnie do rozpadu) analizuje się kolejne fazy życia rodzinnego - narzeczeństwo, małżeństwo, okres wychowywania małych dzieci, okres tzw. „pustego gniazda" (usamodzielnienia się dzieci).
Podstawę rodziny pełnej stanowi na ogół małżeństwo. Wzory zawierania i rozwiązywania małżeństwa są zróżnicowane - zależnie od kultury, epoki historycznej, religii, środowiska społecznego, itp.
Są różne kryteria klasyfikacji małżeństw (i rodzin).
1. Liczba partnerów w małżeństwie
• małżeństwo monogamiczne - dwoje partnerów
• małżeństwo poligamiczne - więcej niż dwoje partnerów; występuje w dwóch wersjach: poligynia - związek jednego mężczyzny z wieloma kobietami, poliandria - związek jednej kobiety z wieloma mężczyznami (występująca w społeczeństwach pierwotnych)
2. Zakres wyboru małżonka
• endogamia - wybór współmałżonka w ramach własnej zbiorowości etnicznej, religijnej, klasowej, terytorialnej
• egzogamia - wybór małżonka poza własną zbiorowością
3. Typ władzy wewnątrzrodzinnej
• rodzina matriarchalna - władza należy głównie do matki i żony
• rodzina patriarchalna - władza i prestiż należą głównie do ojca i męża
• rodzina partnerska - model, który ukształtował się współcześnie: kobieta i mężczyzna dzielą prawa i obowiązki wynikające z uczestnictwa w życiu rodzinnym
4. Wzory dziedziczenia nazwiska, prestiżu i majątku
• małżeństwo matrylinearne - dziedziczenie w linii matki,
• małżeństwo patrylinearne - dziedziczenie w linii ojca
5. Miejsce zamieszkania po ślubie
• małżeństwo matrylokalne - młodzi zamieszkują w domu rodzinnym żony
• małżeństwo patrylokalne - młodzi zamieszkują w domu rodzinnym męża
• małżeństwo neolokalne - młodzi zamieszkują osobno, we własnym domu (występuje najczęściej w nowoczesnych społeczeństwach)
Współczesne socjologiczne typologie rodziny uwzględniają liczbę członków i formę organizacyjną rodziny podział na rodzinę małą i dużą.
Rodzina mała (Talcott Parsons nazwał ją rodziną nuklearną), składa się z rodziców (jednego lub dwojga) i ich potomstwa. Jest najczęściej występującą formą rodziny w społeczeństwach nowoczesnych.
Rodzina duża obejmuje również innych krewnych - rodziców męża lub żony i/lub rodzeństwo któregoś ze współmałżonków (może mieć też charakter poligamiczny).
Tradycyjna rodzina duża, wielopokoleniowa składa się z dwóch lub więcej rodzin nuklearnych, mieszkających w jednym domu, podporządkowanych władzy „ojca rodziny". Taki typ rodziny występował powszechnie w społeczeństwach przednowoczesnych.
Przemiany rodziny pod wpływem zmian społecznych
Na cechy i sposób funkcjonowania rodziny wpływ wywierają m. in. zmiany zachodzące w jej otoczeniu społecznym, w makrostrukturze - przede wszystkim dwa główne procesy: uprzemysłowienie i urbanizacja.
Są one źródłem wielu zmian w środowisku pracy i zamieszkania, które prowadzą do rozluźnienia więzi pokrewieństwa między pokoleniami i rozproszonymi członkami rodziny szerszej.
Zmieniają się podstawy więzi małżeńskiej: coraz większego znaczenia nabierają cechy osobowe partnerów i uczucia oraz relacje rodzice - dzieci.
Zamiast wielkiej rodziny tradycyjnej, wielopokoleniowej, z właściwym jej układem pozycji i ról poszczególnych członków - pracujących we wspólnym gospodarstwie domowym - pojawia się mała rodzina epoki industrialnej.
miejsce pracy jej członków jest oddzielone od miejsca zamieszkania
dawny układ pozycji i ról, także zależności (z uprzywilejowaną pozycją ojca) traci znaczenie
Konsekwencją tych przemian jest kurczenie się życia rodzinnego. W tym kontekście mówi się o kryzysie rodziny w społeczeństwach nowoczesnych.
?
Znamionami sytuacji kryzysowej mają być
rozwody,
niechęć młodych ludzi do wstępowania w związki małżeńskie i posiadania potomstwa (obserwowana głównie w zamożnych społeczeństwach Zachodu)
rosnąca popularność różnych związków nieformalnych, kohabitacji, małżeństw „na próbę”, także związków homoseksualnych
Mimo stosunkowo niskiego i stabilnego współczynnika rozwodów, stosunek małżeństw zawartych do rozwiązanych (przez rozwód lub przez śmierć) również ulega odwróceniu - w miastach więcej rodzin się rozpada niż tworzy.
W skali całej populacji, od roku 1995 bilans małżeństw zawartych nad rozwiązanymi jest ujemny.
Pojawiają się tezy o kryzysie polskiej rodziny.
Jednakże ludzkie zachowania nie są podyktowane bliżej nieokreślonym „upadkiem wartości”, ale są wynikiem presji nowych warunków ekonomicznych i społecznych.
Wielu młodych ludzi nie dysponuje materialnymi zasobami umożliwiającymi założenie rodziny; dla wielu innych rośnie koszt (zbyt) wczesnego małżeństwa, którego zawarcie ogranicza możliwości inwestowania w siebie (głównie przez zdobycie wykształcenia) oraz mobilność i dyspozycyjność na rynku pracy.
Dlatego jednocześnie ze spadkiem stopy zawierania małżeństwa obserwuje się zmiany przeciętnego wieku jego zawierania, zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn.
Od 1989 r. następuje wyraźne podwyższanie się średniego wieku zawierania pierwszego małżeństwa.
W 1990 r. dla mężczyzn wynosił on około 25 lat, a dla kobiet 22,5. W 2000 r. średni wiek zawierania pierwszego małżeństwa wynosił odpowiednio 26 i 24 lata.
Naturalną konsekwencją późniejszego małżeństwa jest przesuwanie się wieku urodzenia przez kobietę pierwszego dziecka. Więcej dzieci rodzą teraz kobiety mające 25-29 lat, a nie jak przez całe dziesięciolecia, kobiety w wieku 20-24.
Liczba rodzących się w Polsce dzieci wyraźnie spada: w 2000 r. urodziło się ich 378,3 tys., w 2004 r. - 356,1 tys.
Podstawową przyczyną tego trendu jest obniżenie poziomu płodności kobiet: jest to główny czynnik obniżenia stopy urodzeń, wyjaśniający około 76% zaobserwowanego spadku.
Na tak silny spadek liczby urodzeń miały wpływ przede wszystkim postawy prokreacyjne kobiet w wieku największej płodności. W okresie transformacji właśnie ta grupa w największym stopniu ograniczyła poziom płodności.
17.04.2013
Zmiany w płodności kobiet miały zasadniczy wpływ na model zastępowalności pokoleń mierzony między innymi wielkością współczynnika reprodukcji netto.
Obserwowane obecnie w Polsce trendy demograficzne związane z funkcjonowaniem rodziny nie są prostym efektem ogólnego kryzysu wartości, przejmowania wzorów zachodnich czy narastającego egoizmu.
Należy je raczej rozpatrywać w kategoriach przystosowania indywidualnych działań oraz decyzji do zmienionych warunków ekonomicznych, społecznych i politycznych.
ZDROWIE
Socjologia ciała (socjologia kondycji psychofizycznej, zdrowia i choroby, medycyny) zajmuje się wpływem czynników społecznych na ciało (kondycję psychofizyczną) człowieka
Oddziaływania społeczne i środowiskowe mają wpływ na zachowanie zdrowia bądź pojawienie się choroby, co przejawia się w tym, że pewne grupy ludzi cieszą się lepszym zdrowiem, niż inne.
Szerzenie się anoreksji i innych zaburzeń odżywiania, to szczególne przykłady oddziaływań społecznych i środowiskowych na zdrowie.
Anoreksja i problemy z odżywianiem się, stwierdzane głównie u młodych kobiet, kojarzone są ze zmianami zachodzącymi w nowoczesnych społeczeństwach - zwłaszcza zmianami we wzorach konsumpcji żywności oraz w pozycji kobiet w społeczeństwie.
Zaburzenia odżywiania się związane są również z szerszym procesem socjalizacji natury
Stwierdzenie to oznacza, że wiele zjawisk, które zawsze były "naturalne" - były częścią natury - jest obecnie determinowanych przez czynniki społeczne i przez zmiany technologiczne
Przykładem jest sfera reprodukcji. Życie kobiety nie musi już być zdominowane przez cykl rodzenia i wychowywania dzieci, jak było jeszcze stosunkowo niedawno. Nowoczesna antykoncepcja i inne nowinki techniczne oznaczają, że w istotnej mierze w y b ó r zastępuje n a t u r ę.
Wszystkie społeczeństwa mają wzorce „dobrze funkcjonującego ciała” - inaczej mówiąc, wzorce zdrowia i choroby Analiza zdrowia i choroby jest jednym z głównych obszarów problemowych socjologii ciała.
Badania socjologiczne wykazują ścisłe związki między chorobą i nierównością
W społeczeństwach przemysłowych grupy uboższe charakteryzują się krótszym średnim trwaniem życia oraz są bardziej narażone na choroby niż warstwy zamożniejsze. W bogatszych krajach wskaźniki średniej oczekiwanej długości życia obywateli są wyższe niż w krajach uboższych.
Niektórzy socjologowie w całości przypisują klasowe zróżnicowanie stanu zdrowia działaniu czynników kulturowych i behawioralnych, takich jak sposób odżywiania czy - szerzej - styl życia. Inni kładą nacisk na czynniki strukturalne, jak bezrobocie, złe warunki mieszkaniowe i złe warunki pracy.
Zdrowie i choroba są skorelowane z płcią i rasą
Prawie w każdym kraju na świecie kobiety żyją przeciętnie dłużej niż mężczyźni, ale częściej chorują.
Pewne choroby występują częściej w populacjach mniejszościowych niż wśród białej większości.
Różnice zdrowotne związane z płcią i rasą próbowano wyjaśniać odwołując się do genetyki, ale sama genetyka nie tłumaczy tych nierówności. Pewne schorzenia mogą mieć podłoże biologiczne, lecz ogólne zróżnicowanie społeczeństwa pod względem zdrowia ma związek z czynnikami społecznymi i zróżnicowaniem warunków materialnych poszczególnych grup.
Medycyna zachodnia jest oparta na biomedycznym modelu zdrowia:
chorobę można zdefiniować w kategoriach obiektywnych i że chore ciało (także umysł) można przywrócić do zdrowia, stosując naukowe metody diagnozowania i leczenia
Biomedyczny model zdrowia powstawał wraz ze społeczeństwami nowoczesnymi. Miało to związek z:
rozwojem nauk przyrodniczych;
powstaniem demografii - badań wielkości, składu i dynamiki populacji ludzkich;
wzrostem zainteresowania państwa zdrowiem publicznym.
Krytyka modelu wykazuje, że jest niewystarczalny!!!!
Mówi się, że
medycyna naukowa nie jest wcale tak skuteczna, jak to się przedstawia;
specjaliści w jej zakresie nie biorą pod uwagę opinii pacjentów
i podopiecznych;
profesja medyczna wynosi się ponad wszelkie alternatywne formy terapii, które nie mieszczą się w jej ortodoksyjnym schemacie;
Socjologiczne zainteresowania zdrowiem i chorobą obejmują:
* analizę tych cech systemu społecznego i ekonomicznego, które nie sprzyjają zdrowiu, bądź powodują choroby i dolegliwości;
* analizę grup zawodowych zajmujących się leczeniem i opieką zdrowotną;
* analizę ludzkich przekonań dotyczących przyczyn chorób oraz reakcji związanych z doświadczaniem i wewnętrznym przeżywaniem dolegliwości, chorób czy kalectwa.
Socjologiczne zainteresowania zdrowiem i chorobą: badania poznawcze i aplikacyjne
Zazwyczaj dokonuje się rozróżnienia pomiędzy:
* badaniami socjologicznymi, których głównym celem jest bezpośrednie przyczynianie się do poprawy zdrowia populacji oraz do organizacji i zabezpieczenia opieki zdrowotnej;
* ... i takimi badaniami socjologicznymi, których pierwszopla-nowym celem jest poszerzanie wiedzy socjologicznej poprzez analizę zagadnień zdrowotnych i medycznych;
R. Strauss (1957) nazwał te dwie orientacje badawcze "socjologią w medycynie" (sociology in medicine) i "socjologią o medycynie" (sociology of medicine).
Socjologia zdrowia, choroby, medycyny itp.
w perspektywie funkcjonalistycznej
Zaproponowana przez Talcotta Parsonsa koncepcja roli chorego zakłada, że osoba chora podejmuje pewne zachowania w celu zminimalizowania skutków choroby zaburzających ład wspólnotowy.
Osoba chora otrzymuje pewne przywileje, zostaje zwolniona z pewnych obowiązków, ale za to musi pracować nad powrotem do zdrowia, podporządkowując się przy tym zaleceniom lekarza.
Socjologia zdrowia, choroby, medycyny itp.
w perspektywie interakcjonistycznej
Socjologowie funkcjonujący w ramach paradygmatu interakcjonistycznego badają,
jak ludzie postrzegają swoje zdrowie,
jak radzą sobie z chorobą i chronicznymi przypadłościami w swoim codziennym życiu,
jakie są subiektywne, zindywidualizowane procesy postrzegania, konstruowania i odczuwania zdrowia i choroby
20