TEORETYCZNE PODSTAWY KSZTAŁCENIA

Wykład I

Przedmiot i zadania dydaktyki ogólnej

- uczenie się

- nauczanie

- kształcenie

- samokształcenie

- dydaktyka ogólna i szczegółowa

Dydaktyka ogólna - jest podstawową nauką pedagogiki, ze względu na metodologię pedagogika jest nauką empiryczną, teoretyczną (wyjaśnia teorie)

Dydaktyka jest nauką praktyczno - teoretyczną, i teoretyczno - praktyczną.

Przedmiotem badań jest proces nauczania i uczenia się.

Jest nauką o uniwersalnych metodach, zadaniach nauczania

Dydaktyka szczegółowa - dzieli się ze względu na:

• Przedmiot np. dydaktyka szczegółowa historii

• Etapy kształcenia np. wczesnoszkolna, kształcenia wyższego, szkolna

Uczenie się - przedmiotem uczenia się jest wiedza o kulturze, środowisku, otaczającej nas rzeczywistości. W szkole zdobywamy wiedzę potoczną czyli intuicyjną. Natomiast wiedza intuicyjna jest wiedzą systematyczną i uporządkowaną.

W uczeniu się ucznia docenia się jego doświadczenia, wiedzę intuicyjną, jako mement wyjścia do zdobywania wiedzy naukowej.

Cechy procesu uczenia się: (uczenie jako proces)

- planowe, systematyczne, ciągłe

- aktywność osoby uczącej się

Skutki uczenia się:

- nabycie nowych umiejętności, wiedzy

- modyfikowanie umiejętności posiadanych, wiedzy

Efekty uczenia się - warunki

- ważne jest odpowiednie miejsce

- kondycja fizyczna i psychiczna

Indywidualne uwarunkowania

- wiek

- płeć

- inteligencja

Systemy dydaktyczne:

System dydaktyczny według Edwarda Fleminga

Jest złożoną, kompleksową i dynamiczną całością, obejmującą w powiązaniu funkcjonalnym, strukturalnym, hierarchicznym :

- osoby

- procesy (nauczania i uczenia się)

- współczynniki (cele treści, metody, środki)

Schemat systemu dydaktycznego

1. System tradycyjny

1. Etyka i psychologia

- etyka miała wyznaczać cel wychowywania

- psychologia wyznaczała drogi i środki wiodące do tego celu i niezbędne do jego skutecznej realizacji

- nauczyciel uczył uczniów poddających się kierowaniu, podporządkowujących się

- idealizm oświeceniowy

Jan Amon Komeński:

• Sensualistyczna teoria poznania - (zasada)

- poznanie świata zależy od zmysłów

• Uzasadniał klasowo - lekcyjny system

• Zwracała uwagę na trzy podstawowe zdolności ludzkie: umysł, ręka, i język

Umysł - myślenie

Ręka - praca

Język - mowa

Jan Henryk Pestalozzi:

• Opierał nauczanie na psychologii dziecka

• Za główny cel nauczania przyjmował moralności i umysł dziecka, pobudzanie i rozwijanie własnej działalności umysłowej dziecka, kierowaniem obserwowania przez dzieci otaczających ich zjawisk

- za podstawę procesu nauczania przyjmowała postrzeganie

- (opierał się) znajdował się pod wpływem filozofii Kanta

• Zwrócił uwagę na rolę działania w procesie nauki szkolnej

• Twórca nauki o rzeczach, opartej na poznawaniu rzeczy z otoczenia poprzez liczenie, mierzenie, i nazywanie

• Wprowadził do metodyki nauczania początkowego wiele form aktywności praktycznej dzieci, jako obserwowanie, rysowanie, dokonywanie pomiarów, które weszły do nauczania początkowego jako jego stały skład

- praca planowa

- samodzielność

2. System Progrewistyczny

(James Daway)

Pragmatyści:

- podejmują problem wolności człowieka

- (rzeczywistość jest wszystkim co się zdarza, nie należy jej oceniać)

- pluralizm, realizm

- punktem wyjścia i dojścia każdej wiedzy jest doświadczenie

- potępiano rygoryzm i autorytaryzm szkoły Herbarta postulując stworzenie „szkoły dla życia i przez życie”

- domagano się szkoły, która by:

• Uwzględniała zainteresowania uczniów

• Rozwijała umysły jak i ucznia wolę

• Uczyła myśleć i działać

• Nie przekładała przekazywania wiedzy nad rozwój samodzielnego myślenia

- demokratyzm

Szkoła progrewistyczna:

- podział treści nauczania na interdyscyplinarne bloki

- dominuje uczenie się oparte na rozwiązywaniu problemów

- współpraca

- silny nacisk na samorzutną twórczość uczniów

- nacisk na samokontrolę

Rozwój systemów dydaktycznych

założenia programowe i organizacyjne

System szkolny w Polsce:

Polska w XX wieku musiała trzykrotnie tworzyć swój system edukacyjny:

1. W 1918 po odzyskaniu niepodległości w II Rzeczypospolitej

2. Po II wojnie światowej w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

3. Po transformacji ustrojowej w 19989r. w III Rzeczypospolitej

Po odzyskaniu niepodległości w Polsce funkcjonowały różne systemy szkolne, (odziedziczone po zaborcach), charakteryzujące się różnym poziomem oświaty i tradycjami edukacyjnymi. Należało dążyć do ujednolicenia systemu oświatowego.

Polska w okresie między wojnami (1918 - 1939) scaliła edukację co pozwoliło przetrwać Polakom i ocalić oświatę narodową w czasie II wojny światowej.

Aktem ustawodawczym zmierzającym do ujednolicenia oświaty był:

- Dekret o obowiązku szkolnym

- Ustawa o zakładaniu u utrzymywaniu publicznych szkół powszechnych

- Ustawa o ustroju szkolnictwa - wprowadziła jednolity system oświaty według schematu:

• Przedszkole od 3 roku życia

• Siedmioletnia szkoła powszechna

• Czteroletnie gimnazjum

• Dwuletnie liceum ogólnokształcące

Ta jednolitość załamywała się jednak na pierwszym szczeblu edukacji.

Cele dydaktyczne - są to komunikaty wyrażające zamiary nauczyciela, jak powinni zmienić się uczniowie. Pomagają one nauczycielowi i jego uczniom zorientować się dokąd zmierzają, i w którym momencie znaleźli się w danym miejscu.

Rodzaje systemów dydaktycznych

1. System tradycyjny - J. Dewey wyodrębnił jej 3 cechy:

1. Jej przedmiot tworzony był przez układ informacji i kwalifikacji wypracowany w przeszłości - głównym zadaniem szkół było przekazanie ich młodemu pokoleniu

2. Kształcenie moralne polegało na kształtowaniu sposobów postępowania, konformistycznych wobec rozwiniętych w przeszłości standardów

3. „ogólny wzór ” organizacji szkolnictwa tworzył ze szkół „placówki” ostro odgraniczone od innych instytucji społecznych.

Istotą tradycyjnej edukacji było narzucanie z góry i z zewnątrz zarówno treści jak i metod. Uznawano przy tym, że uczniowie jedynie powoli dorastają w kierunku dojrzałości. Edukacja była oderwana od praktycznych, codziennych doświadczeń dzieci. U podstaw edukacji leżało założenie, że przyszłości będzie w dużym stopniu taka sama jak przeszłość.

2. System Progrewistyczny - punktem wyjścia dla tej koncepcji dla Deweya była krytyka edukacji tradycyjnej . Ujmuje różne szczegóły procesu nauczania i wychowania w jedną całość. Jest to system praw i norm pedagogicznych dążących do wiązania je w jedną strukturę . Charakterystyczne dla tego systemu jest także wprowadzenie nowych pojęć, tez, treści - do badań pedagogicznych. Według Deweya edukacja powinna być rzeczywistością, a nie nazwą lub sloganem, dlatego tez powinna ona stać się wspólnotą społeczną, która współdziała z innymi pozaszkolnymi doświadczeniami. Nauka szkolna powinna więc zapewnić ciągłość, jednorodność z tym, co uczeń przyswaja sobie poza szkołą, powinna dotyczyć pytań, które dziecko stawia sobie odnosi do swojego własnego życia. Poglądy te prowadzą w procesie edukacji uczenia się przez doświadczenie i działania. Dlatego też szkoła powinna być miejscem odbywa się wzajemna wymiana doświadczeń w „procesie budowy doświadczenia wspólnego”

Szkoła progrewistyczna - samodzielne zdobywanie wiedzy przez uczniów, uczniowie są aktywni, mają pewien wpływ na dobór treści nauczania, niezbyt częsta kontrola wyników, nauczyciel pełni rolę obserwatora pracy dzieci, działania praktyczne

3. System tradycyjny - Herbart, system Herbartowski - Herbartyści szukają oparcia swego systemu pedagogicznego w filozofii znajdują je w idealistycznej teorii, filozoficznej psychologii, i etyki. Teoria ta jest wyraźnie wywiedziona z tych gałęzi filozoficznych.

- został opracowany na przełomie XVIII i XIX wieku

- zakładał, że proces nauczania dominuje nad procesem uczenia się

- według Herbarta najwyższym celem nauczania jest kształcenie u ludzi silnych, moralnych charakterów, idee moralne określają ideał osobowości i zasadniczy cel życia człowieka. Idee te: doskonałość, słuszność, wewnętrzna wolność

- podkreślał, że wychowania nie należy, a nawet nie można oddzielać od nauczania, że wola i charakter rozwijają się równocześnie z rozumem.

- dokonał analizy procesu przyswajania wiedzy przez ucznia i wyróżnił stopnie które miały wyznaczać tok nauczania wszystkich przedmiotów na wszystkich szczeblach nauki szkolne. Nazywano je stopniami formalnymi:

• Jasność - rozkładanie przedmiotu na najdrobniejsze części

• Kojarzenie - czynność wiązania nowego materiału z przyswojonym wcześniej

• System - uwydatnianie głównych myśli

• Metoda - wykonywanie zadać i prac, mających na celu wykazanie, że uczeń pojął główną myśl

Szkoła tradycyjna - podział treści nauczania na przedmiotowy przekaz wiedzy przez nauczyciela, uczniowie nie decydują o doborze treści nauczania, dominuje uczenie się pamięciowe, częsta kontrola wyników nauczania, współzawodnictwo, słaby nacisk na samorzutną twórczość uczniów. Cechy charakterystyczna: autorytaryzm, i rygoryzm NAUCZANIE DOMINUJE NAD UCZENIEM SIĘ

Praca wychowawcza obejmuje 3 czynności: (Herbart)

1. Rząd wychowawczy - przełamać oporność dziecka, trzymać je w porządku

2. Nauczanie - przez naukę uczeń zdobywa wiadomości i zręczności, oddziaływuje na ucznia budująco, uszlachetniająco

3. Hodowanie - usuwa złe zarodki w dziecku, nakłania do spokoju, pielęgnuje indywidualność

Pedagogika Marii Montessori: System Progrewistyczny

- zbudowała system wychowania dzieci w wieku przedszkolnym który określono jako pedagogikę naukową

- uważana jest za jednego z najważniejszych przedstawicieli szkoły pracy

- akceptowała ścisły związek człowieka z kultura oraz cywilizacją

- pracowała nad rozbudową psychologicznej koncepcji człowieka, tworzyła takie pojęcia jak: absorbująca psychika, psychiczny zarodek, normalizacja

- pracowała nad koncepcją „wychowania kosmicznego”, która łączy się z wychowanie ekologicznym

- cała jej twórczość należy do pedagogiki humanistycznej

Metoda systemu wychowania przedszkolnego:

• Oparta jest na założeniach naturalizmu pedagogicznego

• Pozostawiam dzieciom pełni swobody w rozwijaniu spontanicznej aktywności

• Duże znaczenie przypisuje rozwijaniu zmysłów dziecka

• Wychowanie ma dwa cele:

• Biologiczny

• Społeczny

• Punktem centralny teorii jest dziecko i jego rozwój

• Maria traktowała dziecko jako pełnoprawną istotę ludzką, w dzieciństwie upatrywała źródło kreatywnego rozwoju

• Podkreśla, że dziecko w trakcie swojego rozwoju w pierwszych latach nabywa ludzkich zachowań

• Częścią wychowania powinny stać się: uważna indywidualna obserwacja dziecka, szacunek dla jego indywidualności, poszanowanie i kształcenie jego woli.

System dydaktyczny - to całokształt działań organizacyjnych oraz treści, metody i środki nauczania, uczenia się tworzące spójną wewnętrzną strukturę i podporządkowane realizacji społecznie akceptowanych celów kształcenia (Kupisiewicz)

4. System współczesny - to złożona kompleksowa, dynamiczna całość obejmująca w powiązaniu strukturalnym, funkcjonalnym, hierarchicznym osoby (nauczycieli, uczniów) procesy nauczania i uczenia się i współczynniki procesu (cele, treści, środki oddziaływania)

Dydaktyka współczesna

- zdołała przezwyciężyć jednostronność w analizie i sposobach interpretacji genezy, źródeł, celów poznania

- miejsce intelektualistycznej i mechanistycznej psychologii Herbarta oraz deweyoskiego behawioryzmu zajęła w dydaktyce psychologia rozumiana jako nauka o wyższych czynnościach istot żywych

- uczniowie powinni sobie przyswajać podstawy usystematyzowanej wiedzy i zdobywać określone umiejętności samodzielnie

- podkreślała celowość całościowego nauczania w klasach początkowych, a przedmiotowego - powyżej tego szczebla

- podkreśla potrzebę stosowania różnych form organizacyjnych nauczania, a więc nauczania indywidualnego, grupowego i masowego

- zakłada że o wynikach nie przesądzają czynniki dziedziczne ani środowiskowe

- myślenie abstrakcyjne

- łączy teorię z praktyką

- głównym rodzajem czynności jest działanie praktyczne, w wyniku którego człowiek zmienia otaczającą go rzeczywistość

- praca jest najwyższą formą działania

Cele kształcenia

W wychowaniu, w celach kształcenia istotne jest wychowanie jednostki:

• Moralne

• Intelektualne

• Psychiczne

• Fizyczne

Społeczne kompetencje jednostki, potrzebne do funkcjonowania:

• Umiejętność komunikowania się

Dziedziny wchodzące w wychowanie, w cele edukacji:

• Psychologia - zajmująca się jednostką

• Socjologia - procesy socjologiczne

• Historia - zapewniająca ciągłość w kulturze

• Pedagogika - procesy wychowania, jego istota

• Ekologia

• Biologia, medycyna

• Etyka, religia - poglądy

• Polityka - poglądy

• Aksjologia - teoria poznania

Cele kształcenia ogólnego według W. Okonia

• Rzeczowe

- poznanie świata

• (osobowościowe) podmiotowe:

- poznanie samego siebie

Cele ogólne:

• Adresatem jest nauczyciel

• Nauczyciel ma za zadanie:

- przygotowanie ucznia

- kształtowanie uczniów

- wdrażanie uczniów do samokształcenia

Cele szczegółowe (operacyjne):

• Stanowią opis wyników, które mają być uzyskane przecz uczniów

• - są nastawione na konkretne osiągnięcia uczniów, co ma rozumieć, czym się wykazać

Taksonomia Nimierki

1. Poziom wiadomości

1. Zapamiętywanie wiadomości

2. Zrozumienie wiadomości

2. Poziom umiejętności

3. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

4. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych

Kategoria	Określenie wieloznaczne	Określenie konkretne Czasowniki operacyjne
A	Wiedzieć	Nazwać, Zdefiniować Wymienić elementy Zidentyfikować Wyliczyć
B	Rozumieć	Opisać ... (pod tym kątem że on rozumie) Wyjaśnić Zilustrować Streścić Rozróżnić
C	Kształtować	Kształtować (typowe sytuacje) (poziom umiejętności) Rozwiązać Zastosować Porównać Sklasyfikować Narysować Zmierzyć Wybrać sposób rozwiązanie Wykreślić (dobrać wykres do danych) Zaprojektować Scharakteryzować
D	Kształtować (sytuacje problemowe)	Dowieść Przewidzieć Zanalizować Wykryć ... Ocenić Wnioskować Zaplanować Zaproponować

Trzy cele kształcenia z pkt. widzenia nauczyciela:

(cele ogólne)

1. Cel poznawczy

2. Cel kształcący

3. Cel wychowawczy

Ćwiczenie:

Przedmiot: Matematyka

Temat: Podstawowe wiadomości o ułamku

Cel poznawczy: Zapoznanie ucznia z definicją o ułamku

Cel kształcący: umiejętności posługiwania się ułamkiem

Cel wychowawczy: umiejętność rozwiązywania zadań na ułamkach i aktywności umysłowa

Cele operacyjne:

1. - Uczeń potrafi wymienić ułamki zwykłe i dziesiętne

- Uczeń potrafi zdefiniować ułamek

- Uczeń potrafi rozpoznać ułamki

2. - Uczeń potrafi uporządkować ułamki od najmniejszego do największego

3. - Umie rozwiązać działania na ułamkach

- Umie zastosować w zadaniu

- Umie Wybrać sposób rozwiązania

4. - Umiejętność zanalizowania zadania

Cele kształcenia:

- zaznajamianie dzieci z podstawami usystematyzowanej wiedzy o przyrodzie, społeczeństwie, technice, kulturze

- rozwinięcie zdolności i zainteresowań

- wdrażanie dzieci i młodzieży do systematycznego samokształcenia

Sformułowane są one na trzech poziomach:

1. Najwyższy (kształtowanie uczniów wszechstronnie rozwiniętych)

2. Średni (np. uczeń powinien umieć wymienić 3 metody rozwiązywania układu równań)

3. Najniższy (np. uczeń powinien umieć wyrecytować wiersz z pamięci)

Naukowe źródła i struktura celów edukacyjnych:

Czynności nauczyciela, wg Cyphera i Willowera: (1 dzień)

1. Związane z nauczaniem

- nauczanie bezpośrednie 95 40 minut

- organizowanie 18 85 minut

- powtarzanie 21 00 minut

- kontrola i ocena 22 96 minut

- nadzorowanie 23 60 minut

2. Posiedzenia planowe 02 26 minut

3. Posiedzenia nieplanowe 46 52 minut

4. Rozmowy poza klasą 67 52 minut

5. Pilnowanie w Sali cichej nauki 17 40 minut

6. Nadzorowanie społecznej aktywności uczniów 05 88 minut

7. Pilnowanie porządku 12 68 minut

8. Praca przy biurku 57 24 minut

9. Zajęcia rutynowe 34 60 minut

10. Przemieszczanie 24 60 minut

11. Sprawy osobiste 16 16 minut

Badania te pokazały, że praca zabiera nauczycielowi 38h tygodniowo w szkole

oraz 10,5h dodatkowo poza szkołą

Badacze stwierdzili że:

- nauczanie zajęło 34,4% czasu pracy

- dodatkowe czynności wspomagające nauczanie - 27,8%

- nadzorowanie uczniów 19,3%

- sprawy osobiste - 11,6%

- przemieszczanie się z Sali do Sali 5,3%

- zajęcia poza programowe = 1,8%

Taksonomia celów kształcenia:

Taksonomia - jest narzędziem pomagającym klasyfikować rzeczy, ukazywać relacje między nimi

Taksonomia Blooma - jest powszechnie stosowana jako pomoc w planowaniu nauczania jak i przy różnych innych okazjach. Taksonomia Blooma dzieli się na trzy dziedziny:

1. Dziedzina poznawcza - podzielił ją na sześć szczebli określających proces poznawczy (myślenie)

1. Wiadomości - uczeń potrafi przypomnieć zdefiniować, rozpoznać, lub wskazać szczegółowe wiadomości prezentowane podczas nauczania

2. Rozumienie - potrafi zademonstrować zrozumiane wiadomości, np. wypowiedzenie definicji własnymi słowami

3. Zastosowanie - potrafi posłużyć się wiadomościami w celu wykonania określonych czynności, np. przeczytania, obsługiwania sprzętu

4. Analiza - uczeń rozpoznaje zasadę zorganizowania danego materiału informacyjnego i jego strukturę

5. Synteza - potrafi zebrać w całość wiadomości z różnych źródeł i wytworzyć produkt własnego myślenia

6. Ocena - potrafi zastosować kryteria do oceny wartości czegoś, na przykład artykułu, działania.

2. Dziedzina emocjonalna - dzieli ją na pięć kategorii, określających stopie zaangażowania lub napięcia emocjonalnego wymaganego od uczniów

1. Odbieranie bodźców - uczeń uczestniczy w czymś, co zachodzi w jego otoczeniu, lub jest świadomy tego co zachodzi

2. Reagowanie - przejawia nawet sposoby zachowania jako rezultat otrzymywania bodźców (informacji) i reaguje na bodźce

3. Wartościowanie - przejawia wyraźne zaangażowanie w jakieś zdarzenie lub skłonności do uczestniczenia w nim

4. Systematyzacja wartości - włącza nową wartość do swego ogólnego systemu wartości i jest w stanie nadać jej właściwą ważność

5. Uwewnętrznienie systemu wartości - postępuje zgodnie z wartością i jest trwale przywiązany do niej

3. Dziedzina psychosomatyczna - podział na sześć kategorii które, są szeregowane od prostego odruchu do złożonej czynności komunikowania

1. Odruchy - czynności ucznia które mogą pojawić się mimowolnie jako reakcja na pewne bodźce

2. Ruchy podstawowe - zestawiając czynności odruchowe, uczeń formuje wzorce ruchów

3. Zdolności percepcyjne - potrafi przełożyć bodźce zmysłowe na ruchy dostosowane do otoczenia

4. Zdolności fizyczne - uczeń wyćwiczył podstawowe ruchy niezbędne dla wyćwiczenia ruchów złożonych

5. Ruchy wyćwiczone - wyćwiczył ruchy złożone wymagającej pewnej biegłości

6. Ruchowe środki wyrazu - posiadł umiejętności komunikowania z pomocą ruchów ciała

Cele kształcenia ogólnego: szkoły podstawowe, średnie,

- głównym celem jest zapewnienie wszystkim uczniom optymalnego rozwoju intelektualnego

- formowanie pewnej osobowości uczni, a nie tylko rozwijanie jego umysłu

- zaznajamianie uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzy o przyrodzie, społeczeństwie, technice i kulturze w zakresie umożliwiającym rozumienie najważniejszych rzeczy, zjawisk

- rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów, ich krytycznego myślenia, uwagi, wyobraźni, pamięci. Realizacja tego celu sprzyja wdrażaniu dzieci do samodzielnego dostrzegania, formułowania, i rozwiązywania określonych problemów

- kształcenie u dzieci i młodzieży akceptowanego społecznie systemu wartości, poglądów i przekonań

Wdrażanie uczniów do samokształcenia, wyodrębnienie u nich potrzeby stałego i systematycznego uzupełniania posiadanej wiedzy i umiejętności w drodze świadomego uczenia się pozaszkolnego

- zaznajamianie uczniów z ogólnymi podstawami produkcji i organizacji pracy w zakresie najważniejszych dziedzin wytwórczości oraz wyposażenie ich w umiejętność posługiwania się najprostszymi narzędziami i maszynami

Cele kształcenia zawodowego:

- głównym celem jest wyposażenie młodzieży w wiedzę, umiejętności podstawowe, zawodowe, dotyczące całej grupy zawodów pokrewnych, oraz specjalistyczne niezbędne w przyszłości do wykonywania konkretnego zawodu

- rozwiniecie u uczniów zainteresowań związanych z danym zawodem oraz wdrożenie ich do stałego podnoszenia kwalifikacji

Cele wychowania: obejmują one wzrost:

- produkcji i spożycia różnorakich dóbr materialnych

- zasobu czasu wolnego od czynności zarobkowych

- zakresu intensywności oddziaływania środków masowego przekazu na dzieci, młodzież i dorosłych

- długość życia ludzi, będące skutkiem postępu nauk medycznych

- kontaktów międzynarodowych dzięki rozwojowi komunikacji, turystyki

- stopniowa likwidacja dotychczasowych barier w dostępie do oświaty, oraz do różnorakich dóbr kultury

• Przygotowanie dzieli i młodzieży do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, do bezinteresownej służby własnemu narodowi, do respektowania praw człowieka

• Przysposobienie młodego człowieka do pracy zawodowej

• Przygotowanie uczniów do czynnego uczestnictwa w życiu kulturalnym

• Zapewnienie każdemu dziecku możliwie pełnego wszechstronnego rozwoju intelektualnego, moralnego, fizycznego, i estetycznego

Treści kształcenia:

Struktura wiedzy naukowej:

1. Opis

2. Wyjaśnienie

3. Normy i zasady

1. Jakie coś jest ?

Jak wygląda ?

Opis doświadczenia w fizyce

2. Podajemy powody, w jakim celu, po co ?

Rodzaje wyjaśnień:

- przyczynowo - skutkowe (musi być przyczyna i skutek)

- funkcjonalne

- genetyczne (geneza jakiś procesów)

- strukturalne (budowa czegoś, struktura)

3. Czy coś jest prawdziwe, czy fałszywe, skuteczne, nieskuteczne.

Ocenianie moralne człowieka (bohatera literackiego)

Ocenianie - inaczej - wartościowanie

- moralne

- społeczne

- utylitarne

- polityczne

4. Normy:

- rzeczowe

- techniczne

- nakazujące i zakazujące

Zasady:

- moralne

- nauczania, pisowni

- ruchu drogowego

- instrukcja obsługi

Mówią jak należy postępować i działać, organizują życie społeczne zwracając uwagę na bezpieczeństwo.

Treści nauczania - uwzględnione są w programie nauczania

- to całokształt podstawowych wiadomości i umiejętności z dziedziny nauk techniki, kultury, sztuki oraz praktyki społecznej, przewidziany do opanowania przez uczniów podczas ich pobytu w szkole.

- treści są reprezentowane w postaci aktów, pojęć, praw (twierdzenia), teorii, nory i zasady, oceny.

- treści są głownie czynnikiem dydaktycznego i wychowawczego oddziaływania na dzieci, młodzież i dorosłych, powinna odzwierciedlać zarówno aktualne jak i przyszłe przewidywane potrzeby społecznego, zawodowego i kulturalnego życia kraju.

Teorie doboru treści kształcenia:

1. Formalizm dydaktyczny - środek służący do rozwijania zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów. Celem pracy szkoły jest pogłębianie, rozszerzanie i uszlachetnianie tych zdolności i zainteresowań

2. Materializm (encyklopedyzm) - celem pracy szkoły powinno być przekazanie uczniom jak największego zasobu wiadomości z różnych dziedzin

3. Utylitaryzm - istotnym czynnikiem w zakresie korelacji określonych przedmiotów szkolnych jest indywidualna i społeczna aktywność ucznia.

4. Teoria problemowo - kompleksowa - wykształcenie ogólne stanowi konieczny składnik wykształcenia zawodowego

5. Strukturalizm - przesłanką było to, ze programy nauczana przeładowane są materiałem, co powoduje negatywne następstwa

6. Egzemplaryzm - konieczna jest redukcja materiału nauczania przewidzianego w dotychczasowych programach dla różnych szkół

7. Materializm funkcjonalny:

• Względy światopoglądowe

• Role przewodnie poszczególnych przedmiotów

• Wszechstronna działalność uczniów o charakterze przyrodniczym, społecznym, kulturalnym i technicznym

Program nauczania:

- kompetencja

- przewidywane osiągnięcia uczniów:

• Nabywane umiejętności

• Niezbędna wiedza

• Kreowane cechy osobowości

Program autorski zawiera:

- jakiego przedmiotu bądź bloków przedmiotów dotyczy

- do jakiego etapu edukacji i dla jakiej liczby godzin został przygotowany

- kto ma być użytkownikiem tego programu

- jakie niezbędne przygotowanie nauczycieli jest potrzebne, wyposażenie szkoły w potrzebne pomoce

Podstawa programowa - obowiązuje od 1999r.

Wymagania podstawowe, programowe:

• 55-69% w. podstawowe (dostateczny)

• 44-54% w. konieczne (dopuszczający)

• 70-84% w. rozszerzające (dobry)

• Dopełniające do 100% - dopełniające (bardzo dobry)

• Powyżej 100% - w. wykraczające (celujące)

Podręczniki szkolne:

- funkcja informacyjna - w książkach powinny być ilustracje, obrazki język dostępny dla uczniów, prosty

Rodzaje podręczników:

- ćwiczenia

- książka podstawowa (podręcznik)

- podręczniki uzupełniające

Teorie zasady i kryteria doboru treści kształcenia

1. Budowa (struktura) programu nauczania

Program nauczania - odpowiedni uporządkowany przez specjalistów zbiór tematów z wybranych dziedzin wiedzy i życia, przydatny dla nauczania

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej wymaga, by program zawierał:

1. Szczegółowe cele edukacyjne

2. Materiał nauczania związany z celami edukacyjnymi

3. Procedury osiągania celów

4. Opis założonych osiągnięć ucznia i propozycji metod ich oceny

Program nauczania zawiera następujące części:

- uwagi wstępne w których określane są cele kształcenia danego przedmiotu

- materiał nauczania

- uwagi realizacji programu

W przeciwieństwie do planu każdy program nauczania ustala jakie wiadomości, umiejętności i nawyki uczniowie mają opanować oraz w jakiej kolejności

2. Funkcje podręczników szkolnych

- stanowią jeden z najważniejszych środków nauczania

- funkcja informacyjna - dostarczanie uczniom podstawowych wiadomości z danej dziedziny wiedzy

- funkcja transformacyjna- ułatwienie uczniowi nie tylko zapamiętania określonych wiadomości, lecz również korzystania z nich

- funkcja badawcza - uczeń nie poprzestaje na pamięciowym opanowaniu wiadomości lecz poszukuje ich

- funkcja samokształceniowa - sprzyja wdrażaniu ucznia do samokształceni

- funkcja kontrolno - oceniająca - sprowadza się do systematycznego wdrażania uczniów do samokontroli i samooceny przebiegów i wyników własnej pracy z podręcznikiem

- funkcja korektywna - poprzez nią staje się możliwe usuwanie błędów popełnionych podczas uczenia się

3. Pojęcie planu nauczania

Plan nauczania (np. LO lub szkoły zawodowej) obejmuje rejestr realizowanych przedmiotów, rozkład na poszczególne lata nauki oraz liczbę godzin nauczania przeznaczoną dla każdego przedmiotu w pełnym cyklu pracy szkoły jak i w pojedynczych klasach

W klasach I-III - pierwszy etap edukacyjny szkoły podstawowej

(20 h Jest to nauczanie zintegrowane)

- zajęcia powadzi nauczyciel według ustalonego planu

- religia

- zajęcia wyrównawcze

- godzina do dyspozycji dyrektora

- gimnastyka korekcyjna

W klasach IV-VI (24h)

- kultura i język polski

- sztuka i technika

- religia

- matematyka

- przyroda i inne

- W-f

Gimnazjum (28h)

Licea (32h)

Ramowy plan nauczania opracowuje MEN

Proces kształcenia:

Proces dydaktyczny - proces kształcenia

Proces kształcenia wyjaśniany jest z punktu widzenia nauk politycznych i humanistycznych. Okoń powołuje się na stanowisko psychologii poznawczej.

Wyróżnia się tu aktywność:

- umysłową, intelektualną

- receptywną, werbalną, emocjonalną, sensomotoryczną

- myślenie odtwórcze

Nauczyciel:

• Motywuje ucznia

• Rozwija jego zainteresowania

• Koryguje postawę ucznia

• Chwali

• Edukuje

• Jest kierownikiem procesu nauczania

• Organizuje proces nauczania

Momenty ogniwa procesu kształcenia (Struktura)

Czynności nauczyciela

1. Uświadomienie uczniom celów i zadań kształcenia

2. Zaznajamianie uczniów z nowym materiałem

3. Kierowanie procesem nabywania pojęć

4. Kierowanie procesem poznawania prawidłowości oraz usystematyzowania wiedzy

5. Kierowanie procesem przechodzenia od teorii do praktyki i kształtowanie umiejętności i nawyków

6. Organizowanie zajęć praktyczno wytwórczych

7. Sprawdzanie i ocena osiągnięć uczniów

Czynności uczniów

1. Działania służące wytwarzaniu pozytywnej motywacji do nauki

2. Poznawanie nowych faktów, rzeczy i zdarzeń

3. Procesy uogólniania służące wytwarzaniu pojęć

4. Poznawanie prawidłowości i praw naukowych, oraz systematyzowanie wiedzy

5. Nabywanie umiejętności i nawyków

6. Wykonywanie zadań praktyczno wytwórczych

7. Samokontrola i samoocena osiągnięć uczenia się
   

Podający tok kształcenia:

1. Przygotowanie uczniów do pracy poprzez zapoznanie ich z celami i zadaniami lekcji

2. Podanie uczniom nowego materiału

3. Synteza przekazanych uczniom wiadomości, pomoc w ich zebraniu i utrwaleniu

4. Kontrola stopnia opanowania

5. Zastosowanie wiadomości

1. Powstanie u uczniów pozytywnej emocji

2. Zaznajamianie i przyswajanie nowych wiadomości

3. Kojarzenie

4. Samokontrola

5. posługiwanie

Zasady nauczania według Krzysztofa Kruszewskiego

To reguły organizowania i procentowania wiadomości nieco dokładniej, i ogólne normy postępowania nauczyciela w czasie przygotowania i prowadzenia lekcji umożliwiające uwzględnienie jednocześnie informacji z wielu źródeł i utrzymanie kierunku czynności uczenia się uczniów

• Zasada poglądowość - jej przestrzeganie przez nauczyciela ma się przyczynić do usunięcia z procesu nauczenia - uczeni się wszelkiego werbalizmu (zastępowanie przedmiotów przez oznaczające je, ale często nie znane uczniom wyrazy) Formy jej realizacji powinny być uzależnione od takich czynników jak: właściwości psychofizycznego rozwoju uczniów, zasób doświadczenia, stopień sprawności w zakresie samodzielnego prowadzenia obserwacji, umiejętność opisywania wyników obserwacji, pomiarów i eksperymentów oraz formułowania poprawnych wniosków.

• Zasada przystępności w nauczaniu - wymaga uwzględnieni właściwości rozwojowych uczniów.

Przy doborze materiału nauczania nauczyciel musi brać pod uwagę, jego przystępność dla uczniów a także dostosowywać metody nauczania do ich poziomu

• W nauczaniu należy przechodzi od tego co jest dla ucznia bliskie, do tego co dalsze

• W nauczaniu należy przechodzi od tego co jest dla uczniów łatwiejsze, do tego co trudniejsze

• W nauczaniu należy przechodzi od tego co jest uczniom znane, do tego co nowe i nieznane

• W procesie nauczania - uczenia się należy uwzględniać rożce w tempie pracy i stopniu zaangażowania w nauce poszczególnych uczniów.

• Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów w procesie nauczania - uczenia się

• Nauczyciel nie może zastępować pracy uczniów własną pracą.

• Nauczyciel powinien starać się poznać indywidualne zainteresowania uczniów i rozwijać je w taki sposób aby coraz bardziej uwzględniać obiektywne potrzeby społeczeństwa




• Nauczyciel powinien stawiać uczniów w sytuacjach wymagających dostrzegania i wyjaśniania niezgodności między obserwowanymi faktami a posiadaną wiedzą

• Nauczyciel powinien stwarzać warunki sprzyjające wdrażaniu uczniów do zespołowych form pracy

• Zasada systematyczności:

• Istotnym warunkiem skutecznego zaznajamiania uczniów z nowym materiałem jest uprzednie określenie stanu ich wiedzy wyjściowej oraz systematyczne nawiązywanie do niej

• Ustalenie tzw. merytorycznego środka ciężkości lekcji oraz eksponowania na jego tle i w powiązaniu z nim pochodnych wobec niego wiadomości i umiejętności odgrywa w procesie nauczenia - uczenia się bardzo istotną rolę

• Zaznajamianie uczniów z nowym materiałem wymaga na ogół podzielenia danego tematu na punkty i podpunkty które nauczyciel powinien kolejno omawiać na lekcji

• Streszczenie i powtórzenia powinny być stosowane nie tylko na początku lekcji, ale również na końcu

• Zasada trwałości wiedzy uczniów:

• Przygotowując uczniów do zaznajamiania się nowym materiałem nauczania, musimy odpowiednio ukierunkować ich zainteresowania i wytworzyć pozytywne motywy uczenia się

• Ćwiczenia mające na celu utrwalenie przerobionego uprzednio materiału można stosować dopiero po sprawdzeniu, czy wszyscy uczniowie dobrze zrozumieli ów materiał

• Systematyzowanie wiadomości połączone z samodzielnym ich odtwarzaniem przez uczniów

• Zasada operatywności wiedzy uczniów

• Zasada wiązania teorii z praktyką:

Służy przygotowaniu dzieci i młodzieży do racjonalnego posługiwania się wiedzą teoretyczną o różnych sytuacjach praktycznych, do przekształcania otaczającej rzeczywistości

Metody nauczania, formy organizacji

kształcenia i środki dydaktyczne

Metoda nauczania- sposób pracy nauczyciela z uczniem umożliwiające osiąganie celów kształcenia, inaczej mówiąc wypróbowany układ czynności nauczyciela i uczniów realizowanych świadomi w celu spowodowania założonych zmian w osobowości uczniów (OKOŃ)

Sposób swej pracy z dziećmi i młodzieżą nauczyciel powinien dobierać w zależności od:

• wieku uczniów

• charakterystycznych właściwości poszczególnych przedmiotów nauczania

• celów i zadań dydaktycznych, które ma zrealizować w ciągu danej lekcji

• stopnia trudności i treści nauczanego przedmiotu

Rodzaje metod:

1. Oparte na obserwacji (poglądowe)

• pokaz - zespół czynności dydaktycznych nauczyciela polegający na demonstrowaniu uczniom naturalnych przedmiotów lub ich modeli, a także określonych zjawisk, wydarzeń, procesów

• pomiar- pozwala okr. Ilościową stronę badanej rzeczywistości

• modele- pozwalają uczniom zapoznać się, np. z budową i zasadami pracy silników spalinowych

• obrazy

2. Oparte na posługiwaniu się słowem (podając, asymilując)

• opowiadanie - zaznajamianie uczniów z określonymi rzeczami i wydarzeniami w formie ich słownego opisu

• opis - dotyczy na ogół char. Cech, budowy itp.

• Wykład- służy przekazywaniu uczniom określonych informacji z zakresu nauk o przyrodzie, społeczeństwie, technice i kulturze

• Pogadanka- rozmowa nauczyciela z uczniami

• Dyskusja- wymiana poglądów na określony temat

• Praca z książką - skuteczny sposób kontroli i danych wyników samokształcenia

3. oparte na działalności praktycznej uczniów

• metoda laboratoryjna - samodzielne przeprowadzenie eksperymentów przez uczniów

• problemowa m. laboratoryjna - wdrażanie uczniów, do dostrzegania, formułowania i rozwiązywania określonych problemów

• metody zajęć praktycznych - szeroki zakres czynności uczniów, np. obsługa aparatów i maszyn, prace na działce

4. Metoda gier dydaktycznych:

• Metody symulacyjne - wdraża uczniów do wszechstronnej analizy problemów

5. Metody programowane - związane z użyciem komputera, maszyny

Formy organizujące pracę ucznia wyróżniamy ze względu na:

1. liczbę uczestników - współcześnie stosowana jest forma indywidualna, grupowa (zespołowa) i zbiorowa (frontalna)

• indywidualna - np. rozwiązywanie zadania przy tablicy

• zbiorowa - np. opowiadanie, dyktowanie na języku polskim, powtarzaniu słów całą klasą na język obcy (klasowo - lekcyjny). Uczniowie tworzą osobne klasy.

GRUPOWA FORMA PRACY :

• aktywność wszystkich

• przełamanie nieśmiałości

• uczy współpracy

• zmiana relacji między nauczycielem a uczniami

• zwiększa odpowiedzialność za wyniki

• zwiększa poczucie bezpieczeństwa

• integracja

• łatwiejsze rozwiązywanie problemów

• dostrzeganie siebie na tle grupy

2. miejsce: zajęcia szkolne i pozaszkolne

3. czas

Nauczanie indywidualne - uczeń realizuje określone zadanie indywidualnie korzystając przy tym z pomocy nauczyciela. Umożliwia indywidualizację treści i tempa uczenia się co pozwala na dokładną kontrolę.

Nauczanie grupowe - uczniowie danej klasy dzielą się na grupy, pracą grupową kieruje przewodniczący, pod kontrolą nauczyciela.

Struktura lekcji:

I faza - wstępna

- sprawdzenie listy i obecności

- kontrola pracy domowej

- informacja o celach zadania

II faza - główna

- realizowany jest temat

- bogactwo treściowe i metodyczne

III faza - końcowa

- utrwalenie przerobionego na lekcji materiału

- zadanie uczniom pracy domowej

Typy lekcji:

- poświęcone kontroli i ocenie wyników nauczania

- służące zaznajamianiu uczniów z nowym materiałem

- powtórzeniowo- systematyzujące

2. wg Okonia

- podające

- problemowe

- waloryzujące

Planowanie pracy dydaktycznej

Planowanie - polega ono na przemyślanym przewidywaniu przebiegu rezultatów określonych procesów zgodnie z projektem czynności, który obejmuje z jednej strony listę zadań jakie mają być wykonane w ustalonych terminach z drugiej zaś wskazuje realizatorów, metody oraz środki urzeczywistnienia tych zadań, a ponadto sposoby kontroli i oceny uzyskanych wyników

Rodzaje planów:

1. Roczny plan nauczania (rozkład materiału)

- podstawową jednostkę czasu stanowi rok szkolny

- Opracowanie dobrego planu wymaga znajomości celów kształcenia ogólnego, podstawowych zagadnień dydaktyki ogólnej i szczegółowej, metodyki nauczania danego przedmiotu, dobra znajomość programu nauczania danego przedmiotu, pod uwagę bierze się również podręczniki, lektury

- Roczny plan nauczania na ogół wpisuje na początku roku do dziennika zajęć danej klasy od razu na wszystkie okresy nauki lub ustalonych przez władze szkolne terminach

2. Okresowy plan pracy

- Rozkład materiału nauczania opracowuje nauczyciel przed każdym okresem

- Podstawę opracowania stanowią te same elementy co w rocznym planie nauczania

- W rozkładzie wyszczególnia się wszystkie kolejne lekcje w ciągu całego okresu oraz inne zajęcia

- Są one bardziej konkretnym rozwinięciem planów rocznych i stanowią podstawę racjonalnego planowania pojedynczych lekcji

3. Codzienny plan pracy

- Polega on na przygotowani się do prowadzenia wszystkich przypadających na dany dzień lekcji oraz innych zajęć. Jest to przygotowanie rzeczowe i metodyczne

- Nauczyciel sporządza własne notatki.

Struktura Lekcji

Plan lekcji obejmuje zazwyczaj następujące punkty:

- temat

- założone do zrealizowania cele dydaktyczne i wychowawcze

- porządek (tok) lekcji, na który składają się przeważnie:

• Czynności przygotowawcze - (sprawdzenie listy obecności, kontrola pracy domowej), informacje o celach i zadaniach

• Czynności podstawowe - ich rodzaj zależy od typu lekcji

• Czynności końcowe - utrwalenie przerobionego na lekcji materiału oraz zadanie uczniom pracy domowej

Konspekt - szczegółowe rozwinięcie planu lekcji, obejmuje on zwykle taki punkty jak:

- temat, cele i zadania lekcji, jej porządek, temat pracy domowej, przewidywane pytania nauczyciela i uczniów, rejestr metod i środków dydaktycznych, które mogą być zastosowane w poszczególnych etapach jej realizacji

Cechy dobrego planowania (planu):

- reguluje pracę nauczyciela w ciągu roku szkolnego, okresu, dnia pracy, każdej lekcji

- wpływa na efektywność pracy

- sprzyja dokonaniu przeglądu zrealizowanych prac, dokonaniu analizy ich ilości i jakości

- pozwala dostrzec braki w wykonaniu pracy, usprawnić pracę, podnieść jej tempo, jakość i ogólną wydajność

Podstawowe pojęcia dydaktyczne

Dydaktyka ogólna - zajmuje się celami, treścią, procesem, zadaniami, metodami, formami organizacyjnymi, środkami, i systemami nauczania, uczenia się, stanowią one przedmiot badań dydaktyki ogólnej

Uczenie się - proces zamierzonego nabywania przez uczących się określonych wiadomości, umiejętności, i nawyków.

Nauczanie - organizowanie uczenia i kierowanie uczeniem się uczniów. Jest to proces złożony, który ujawnia się w postaci wielu czynników.

Kształcenie - ma na celu głownie rozwijanie uczniów pod względem intelektu, a nauczanie i uczenie się wyposażenie ich w określone wiadomości, umiejętności i nawyki.

• Kształcenie ogólne - zaznajomienie uczniów z wiedza o przyrodzie, społeczeństwie, z prawami rządzącymi rozwojem przyrody i życia społecznego

• Kształcenie zawodowe - przekazuje uczniowi określony zasób wiedzy z dziedziny danej specjalności

System dydaktyczny - całokształt zasad organizacyjnych oraz treści, metod i środków nauczania - uczenia się, tworzących wewnętrzną strukturę i podporządkowanie realizacji społecznie akceptowanych celów kształcenia.

Dydaktyka Herbartowska (tradycyjna)

- głównym zadaniem jest zatrudnianie dzieci, organizowanie dla nich zajęć

- karność jest koniecznym warunkiem by wydobyć u każdego wychowanka moralność

- nauczanie to podstawowy środek kształtowania charakteru

- skutecznemu kształceniu charakteru służy także rozwijanie u uczniów zainteresowań

Taksonomia - narzędzie pomagające klasyfikować rzeczy i ukazywać relacje między nimi

Program liniowy: (B.F Skinder)

- uczenie się z obawy przed karą fizyczną, ośmieszeniem, złymi ocenami, nie zapewnia dobrych wyników

- materiał do przyswojenia należy dzielić na niewielkie dawki

- poczucie sukcesu, likwidacja napotkanych oporów sprzyja powstawaniu u ucznia korzyści motywów uczenia się

Program rozgałęziony:

- materiał nauczania należy dzielić na dawki o określonych rozmiarach

- po dawce informacji niezbędne jest pytanie, na które jednostka udziela odpowiedzi

- stopień trudności objętości programu materiału nauczania powinien wzrastać

Program mieszany:

• Metoda Schelffieldzka:

- uczeń dokonuje odpowiedzi zarówno w drodze wyboru jak i przez wypełnianie w tekście luk

- zasada stopniowości trudności oraz trwałości zdobywania przez uczniów wiedzy

- treść jest zróżnicowana

• Metoda Blokowa

Środki dydaktyczne - przedmioty, które dostarczają uczniom określonych bodźców

- służą bezpośrednio poznawaniu przez uczniów określonych fragmentów rzeczywistości - Faza poznawcza

- Faza kształcąca - są narzędziem rozwijania zdolności poznawczych oraz uczuć

- Faza dydaktyczna - stanowią źródło zdobywanych przez uczniów wiadomości u umiejętności, ułatwiają utrwalenie przerobionego materiału

Poza tym służą pomocy przy:

- zaznajamianiu uczniów z nowym materiałem

- utrwaleniu materiału orz kontroli i ocenie stopnia jego opanowania

- rozwijanie zdolności poznawczych oraz uczuć i woli dzieci

- stosowanie zdobytych wiadomości i umiejętności

Pomoce naukowe, podręczniki szkolne, zeszyty ćwiczeń, przybory do pisania

Środki dydaktyczne dzieli się na:

- wzrokowe (przedmioty, maszyny, narzędzia, modele, obrazy, schematy)

- słuchowe (płyty i taśmy, aparaty radiowe, instrumenty muzyczne)

- wzrokowo-słuchowe (aparaty TV)

- częściowo automatyzujące proces nauczania - uczenia się (podręczniki)

Cechy procesu uczenia się:

- składa się z mniej lub bardziej obszernych zbiorów czynności nauczycieli

- uczenie się nie jest inspirowane; kierowane i oceniani przez nauczyciela

- uczenie się jest systematyczne, zamierzone i długotrwałe

- zmierza do osiągnięcia wcześniej zaplanowanych rezultatów, postulowanych przez programy nauczania

Dydaktyka ogólna

-formułuje zasady i reguły nauczycieli

- jest ściśle powiązana z metodykami nauczania

Dydaktyka szczegółowa

- formułuje zasady i reguły nauczycieli, ale zakres jest znacznie węższy

- jest to metodyka nauczania poszczególnych przedmiotów; bo teorie nauczania i uczenie na określonych szczeblach

Samokształcenie - samodzielne zdobywanie wiedzy, umiejętności, kształtowanie własnej osobowości i ideału. Optymalny poziom osiąga wtedy, gdy przekształca się w stałą potrzebę życiową człowieka.

Kształcenie - proces nauczania i uczenia się, to całość poczynań umożliwiających uzyskanie wiedzy. W procesie kształcenia u człowieka wyrabiają się pewne postawy i przekonania. Kształtowanie może odbywać się w instytucjach jak i przybrać formę samokształcenia. Wynikiem kształcenia jest wykształcenia.

Wyróżnia się 3 poziomy:

- podstawowy

- średni

- wyższy

Na system dydaktyczny składa się :

- na 2 osoby (nauczyciel- realizuje proces nauczania i uczeń - uczenia się)

- 4 współczynniki:

Baza materialna

Środki dydaktyczne

Treści kształcenia - wyznaczają bazę dydaktyczną

Cele kształcenia - czynnik dobierający

- (zasady, metody, organizujące pracę uczniów)

1

23

PROCES KSZTAŁCENIA

Proces uczenia się (uczeń) Proces nauczania (nauczyciel)

Prawa, prawidłowości procesu zasady nauczania, normy, metody, środki

uczenia się

pedagogika, psychologia,

różne czynności uczenia się prakseologia, socjologia

psychologia rozwojowa,

ogólna, społeczna, uczenia się,

pragmatyczna, strukturalna

---