3 rodzaje to: - technologiczne - dobra funkcjonowanie w firmie znanie się w swojej pracy,- komunikacyjne,- koncepcyjne - twórcze myślenie, rozwiązywanie problemów w sposób nieszablonowy. KOMUNIKACJA - powinna istnieć dobra płaszczyzna porozumiewania ponieważ dzięki niej można rozwiązać wiele problemów. W komunikacji powinny istnieć takie płaszczyzny porozumienia jak: - kierunek góra-dół - płaszczyzna między szefem a pracownikami,- k. dół-góra gdy pracownicy zwracają się do szefa, - k. poziomy czyli płaszczyzna porozum. jaka istnieje między pracownikami. Wzajemna komunikacja w firmie umożliwia max czerpanie z zasobów ludzkich. Umożliwia też motywowanie pracowników do pracy. W komunikacji przede wszystkim staramy się przekazać inform.: - treść wymieniona między 2 osobami musi być identyczna lub podobna dla obu osób, - komunikat emitowany przez nas jest emitowany aby został odebrany i wywołał określoną reakcję u odbiorcy. - sposób komunikacji śwaidczy o nadawcy. INTERAKCJA - równoczesna aktywność 2 lub więcej ilości osób. Działania są współzależne lub wspólnie uwarunkowane. KONTAKT - musi istnieć większa bliskość między osobami które weszły w interakcję. Wspólne pole uwagi, współuczestniczenie przy jakimś planie. (np. komunikacji - udzielenie pochwały , np. kontaktu - gdy istniej problem pracownicy pracują nad nim razem to sprawa powst. więzi między nimi. Struktura interakcji komunikacyjnej służącej kontaktowi - nawiązanie kontaktu ( pojawienie się, nawiązanie wstępnego kontaktu wzrokowego, odczekanie, ponowny kontakt wzrokowy) pozwolenie przejścia do bliższego kontaktu. - przechodzenie do bliższego kontaktu i bycie w bliższym kontakcie (przejście od d. indywidualnego , dostosowanie, nawiązanie pośredniego bliskiego kontaktu) przyzwolenie na przejście do bliskiego kontaktu. - przech. Do bliskiego kontaktu i bycie w b. kontakcie (przejście do b. kontaktu, nawiązanie bliskiego kontaktu pośredniego, wspólne pole uwagi i aktywności. Spostrzeganie - odbieranie pewnych informacji - (wew. obraz który przetwarzamy, stały proces kontrolowania danych sensorycznych z danymi pamięciowymi, proces decyzyjny, kategoryzacji, (wartownik musi zdecydowananie stwierdzić czy osoba zbliżająca się to swój czy wróg, dostarcza ważnych informacji o przebiegu i wynikach własnegoo działania) - obraz może być postrzegany raz, od dołu, raz od góry ,- prawo figury i tła - prawo spostrzegania trzeba wyłapywać rzeczy istotne. UWAŻNE SŁUCHANIE to znaczy - skupienie uwagi na rozmówcy (skoncentorwany) i potwierdzania werbalnego (potakiwanie) i niewerbalnego (uważność, kontakt wzrokowy, pochyl. ciala) - zrozumienie treści wypowiedzi w tym zidentyfikowanie głównej myśli i myśli pomocniczych , jeżeli czegoś nie rozumiesz mów o tym, pytaj o wszystko co jest dla ciebie niejasne, - określanie intencji mówcy , przewidywanie tego co mówca chce powiedzieć za chwilę - odniesienie tego co mówca mówi do własnego doświadczenia (podobieństwa i różnice) - odróżnianie faktów od opinii, - umiejętność parafrazowania (ujęcie najważniejszej informacji własnymi słowami, istoty tego co powiedział), - oddaj głos rozmówcy wczuj się w uczucia rozmówcy nie osądzaj i nie pouczaj i dbaj o własną stabilność emocjonalną. Nieuważny słuchacz wierci się kręci i nieanalizuje przekazywanych informacji. INF. ZWROTNA - są to inf. udzielane ludziom na temat ich zachowań (np. co zrobili co powiedzieli i jak ja te informację odbieram i jakie uczucia we mnie wzbudzają i jak ludzie spostrzegają moje zachowanie). Jeśli udzielam inf zwrotnych prawdziwych to zwiększa się porozumienie z partnerem komunikującym oraz wywieram na niego wpływ. Dla odbiorcy inf zwrotne są podst żródłem wiedzy o wynikach jesgo działań oraz o wpływie jaki wywiera na innych ludzi. Reguły - mów o konkretnych zach. drugiej osoby, - wyraź własne uczucia spowodowane praz te zachownia w sposób zdecydowany, - uwzględnij pozytywne i negatywne aspekty czyjegoś zachowani, - inf zwrotne przekazywać bezpośrednio a nie osobom trzecim,- ogranicz się do inf zwrotnych które dana osoba ma szanse zmodyfikować, - nie można udzielać zbyt wielu inf zwrrotnych, - udzielaj inf zwrotnych jak najszybciej po wystąpieniu danego zachowania, - inf zwrotne powinny być przekazywane w klimacie życzliwości. Postawa wyraża stosunek do drugiej osoby - p. dominująca - szef nad pracownikami, - p. podporządkowana, - p. równorzędna. Istotne informacje dotyczące komunikacji NIEWERBALNEJ i jej funkcje. - komunikowanie postaw i emocji, - otwartość-zamkniętość, - komunikaty niwerbalne uzupełniaja komunikaty werbalne (komplemantarność), - komunikaty niewerbalne-nieświadome, werbalne-świadome, - występownie między komunikacją werbalną a niewerbalną. Parametry komuniakcji niewerbalnej. - mimika (spojrzenie, brwi, uśmiech), - gesty, - wygląd zewnętrzny, - sposób poruszania się siedzenia, - organizacja miejsca, - dystans.Rodzaje DYSTANSU - intymny, - indywidualny, - społeczny, - publiczny. Dystans to obrona własnego terytorium. Funkcje GESTÓW: - wyrażanie postaw i emocji, - określanie struktury wypowiedzi poprzez akcentowanie elementów lub pokazywanie. STRES I ASERTYWNOŚĆ - sytuacje wywołujące stres: - przeciążenie, obowiązki, zażywanie narkotyków i leków, egzamin. Reakcje na stres: - napięcie wewn., wydzielanie potu, drżenie rąk, przyspieszone bicie serca, zaburzenie funkcji myślowych. STRES jest to odp. twojego org. na żądania jakie mu stawiasz, może mieć skutki negatywne jak i pozytywne, zbyt duży poziom stresu powoduje dezorganizację, efektywność uczenia się zależy od stopnia pobudzenia organizmu. Jak dział stres - reakcja alarmowa (bóle brzucha, głowy), stadium odporności (zanik), stadium wyczerpania (ustanie ochrony i wyczerpanie org.). Stresory - czynniki wywołujace stres (nadmierne napięcie nerwowe, zatrucie pokarmowe, zagrożenia, straty, nałogi, przeszkody). Organizm dązy do równowagi wewnętrznej (homeostazy). Stres to suma wszystkich zmian niewidocznych zachodzących w org wywołanych przez stresoty. Reguły walki ze stresem: - utrzymuj dobre relacje z innymi ludźmi, pamietaj o relaksie fizycznym i psychicznym, unikaj napięcia nerwowego wieczorem, unikaj rutyny i monotonii, nie wyładowywuj złości na innych ale nie trzymaj jej w sobie, najlepsza metoda rozładowania napięcia jest praca fizyczna i intensywny ruch, naucz się opanowania nawet w sprawach drobnych, zachowaj dystans i obiektywizm, nie odkładaj spraw na potem, poustaleniu listy spraw do załatwienia rozpocznij od najtrudniejszej. Publiczne przemawianie - charakter wystąpienia: - informacyjny, - persfazyjny, -inf-persfazyjny. Postaraj się o dobra znajomośc tematu, zbierz i opracuj niezbędne informacje potrzebne do przygotowania wystąpienia. Sformułuj temat twojego wystąpienia, temat wyznacza zawartość wystąpienia, warto pamiętać o tym że treść powinna być zgodna z tematem.Zastanów się i podejmij dezyzję jaka jest najważniejsza myśł twojego wystąpienia a następnie jakie są myśli pomocnicze i jak przygotowujesz materiał ilustracyjny. Zwróć uwagę na to aby materiał ilustracyjny nie zabrał toku wystąpienia. Ogólnie przyjęta struktura wystąpienia składa się z następujacych części : - wprowadzenie, rozwinięcie i zakończenie.Wprowadzenie zawiera - powitanie zebranych wg hierarhi ważności, przedstawia plan wystąpienia, temat wystąpienia i ewentualne zasygnalizowanie problemu który chciałbyć rozwinąć bądż w celu który chciałbyć osiągnąć, główne myśli - można opowiedzieć stosowny dowcip, warto od początku pozyskać sympatię słuchaczy. Rozwinięcie - tutaj przedstawia się treść wystąpienia uzasadniająć gł. myśl odwołując się do myśli pomocniczych i ilustracji. Pamiętaj aby w twoim wystapieniu nie było więcej niż 4-5 myśli pomocniczych, jeśli będzie ich więcej nikt nie rzozumie o co chodzi. Klarowność rozwinięcia osiąga się dzięki temu że - zadbano o jasne sformułowanie myśli i wyraża się je pełnymi ale nie za długimi zdaniami.- zastosowano tzw. strukturę równoległą w przedst argumentów. Zakończenie powinno zawierać - konkluzję do których doszedłeś, propozycję rozwiązania problemu który cię skłonił do zabrania głosu, prowadzenie gł mśli, całość wystąpienia można zamknąć trafną sekwencją. NEGOCJACJE - zwrotny proces komunikowania się w sytuacjach zbieżnych interesów. Współ......... z druga osobą tzn. spróbuj zrozumieć jak to jet być na jej miejscu, jeśli ta osoba wyraża jakieś uczucia potwierdź że jasteś ich świadomy (np.: rozumiem że jesteś zdenerwowany), - domagaj się wyjaśnień, dołóż starań by w pełni zrozumieć jej pozycję tok rozumowania, - zachowaj spokój jeśli to możliwe zastosuj techniki relaksacyjne by przygotować się do sytuacji o której wiesz że będzie zawiła, - przygotuj się do negocjacji zbierz konieczne informacje do ich właściwego przeprowadzenia, - uważąj aby nie odchodzić od sedna sprawy, dopilnuj aby druga strona trzymała się tematu, - nie bądż uparty i nie czekaj aż druga strona pierwsza ustąpi. Postępowanie w kategoriach wygrana-wygrana. - zaplanuj najlepszy sposób działania, skoncentruj się na ogólnych interesach, wyjaśnij swoje propozycje i wynikające z nich korzyści, sprawdź co sądzi na temat twoich propozycji rozmówca, powiedz rozmówcy jakiej pomocy potrzebujesz, przedstaw działania które sam podejmiesz, uzgodnij plan działania.Reguły negocjacji - oddziel ludzi od problemu, skoncentruj się na interesach a nie na stanowiskach, opracuj możliwości korzystne dla obu stron, przedstaw własny punkt widzenia, rezultat oparty tylko na obiektywnych ofertach. Etapy procesu negocjacji oraz ich ważne elementy: - I posunięcie - żądaj więcej niż sam masz zamiar uzyskać, nigdy nie akceptuj I oferty drugiej strony, żądaj wczesnych ustępstw, - Zbliżenie stanowisk - nadaj bieg negocjacjom, w razie trudności zadawaj pytania, wymieniaj ustępstwa, przezwyciężaj impuls w negocjacjach, - Zakończenie negocjacji, - testowanie limitów, ostatnie „minutowe” ustępstwo, pozwól zachować twarz drugiej stronie. Techniki postępowe - Niepełne pełnomocnictwo, - zabawa w dobrego i złego policjanta, - polityka czynów dokonanych, - technika zdechłej ryby. GRUPY - pewna liczba osób współdziałających w nieokreślonym czasie na podstawie wspólnych celów i wartości oraz bezpośrednio oddziałujących. Grupa niespołeczna - w grupie tej ludzie są wokół ale nie współdziałają ze sobą. G. społeczna - ludzie wspołdziałają ze sobą, są wzajemnie od siebie uzależnieni w tym sensie że zaspokajają swoje potrzeby i realizują cele które skłaniaja ich do wzajemnego zajmowania i wpływania na postępowanie wobec siebie. Kryterium klasyfikacji grup: wielkość , typ więzi, charakter. Cechy wspólne : przywódca i normy grupowe. Teoria grupy: istnieją 2 powody do łączenia się osób z grupą - zadowolenie a interakcja społ, podobne postawy, zainteresowania, brak osobowości agresywnych schizoidalnych, zad wymagajace współpracy i zachowań komplemantarnych. Normy grupowe: - wspólne wzorce spostrzegania i myślenia, identyczne rodzaje komunikowania się interakcji i wyglądu, wspólne postawy i przekonania, wspólne sposoby robienia tego co robi grupa. Rodzaje norm: - odnoszące się do zadania, regulujace interakcję w grupie, odnoszące się do postaw i przekonań, odnoszące się do ubioru i uczesania. Hierarchia w grupie: - Przywódca grupy, lider, przywódca nieformalny, członkowie grupy, kozioł ofiarny. Zarządzanie grupą - dwa cele kierownika grupy - wykonywanie pracy przez grupę, utrzymywanie w zespole zadowolenia .Sposoby kierowania grupą - planowanie i określanie porządku wykonywania pracy oraz upewnienie się ze zostały dostarczone odpowiednie materiały, - ilustrowanie i nauczanie podwładnych co do wykonywanej pracy, - sprawdzić i korygować wykonywaną pracę, - informowanie podwładnych o tym jaka jest jakość ich pracy, - motywowanie podwładnych do bardziej efektywnej pracy. Styl kierowania grupą. (autokratyczny)- lider grupy decyduje o tym co będziemy robić, - kierownik grupy decyduje o tym kto ma zabierać głos, - wszystko zaczyna się od lidera grupy i do niego powraca, - członkowie grupy mają nikła szansę na interakcję z nim.- podejmuje on decyzje bez konsultacji z członkami grupy , - brak tolerancji dla innych opinni co prowadzi do braku dyskusji. (Styl demokratyczny) - wysłychanie różnych punktów widzenia , - lider nie mówi grupie co ma ona robić może podawać sugestje, -obieg informacji odbywa się we wszystkie strony, - są zapewnione warunki dla oryginalności, kreatywności, - czlonkowie dzielą się odpowiedzialnością za podejmowane decyzje (stąd większ motywacja), - ponieważ bardziej identyfikują się z grupą większe nastawienie na realizacją celów. (Styl obojętny) - lider nie sugeruje żadnego kierunku postępowania ani nie narzuca żadnych reguł postępowania w grupie, - nie wierzy w możliwość efektywnego kierowania grupą, - grupa nie jest ustruktyrylizowana, - nie osiaga celu, badź osiąga rzadko . ZESPÓŁ to grupa osób która ma wspólne cele zdaje sobie sprawe z tego że do ich realizacji potrzebne są wysiłki każdego z jego członków . Zespół ma właściwe zespołowe formy działania. Korzyści z utworzenia zespołu: - lepsze zrozumienie wzajemnej odpowiedzialności za ustalenie i realizację wspólnych celów, - przełamanie niektórych barier wzajemnych rywalizacja czy zawiść wynikajacy z poprzedniej struktury, - lepszy klimat do wspólnego przedyskutowania o ważnych zagadnieniach, - większa skłonność do uczestniczenia w dyskusji wzajemnego wspierania się , - mniejszy niepokój o to żeby nie ośmieszyć się wobec kolegów, - większa świadomość problemów i nacisków z jakimi mają do czynienia czlonkowie zespołu. Fazy wywiadu selekcyjnego - przywitanie w trakcie którego wyjaśnia się procedurę oraz relaksuje się K, zacgęcając go do swobodnych wypowiedzi, - Zbieranie informacji , gdy Pw zapoznaje się z danymi na temat K odwołując się do jego dossier oraz stara się go ocenić pod wzgl wieku, cech. Pw zapoznaje się rownież z CV - K jest to etap zasadniczej rozmowy z K. Stosuje się tutaj różnorodne metody sprawdzenia kompetencji K np. profile cech, sprawdzanie umiejetności, - dostarczenie informacji gdy prosi się K o zadawanie pytań na które chce on znać odpowiedź, - Konkluzje w ramach których wyjaśnia się co się bedzie działo dalej. Wywiad jest bardziej efektywny jeśli jest ustrukturalizowany np. pytania dotyczące rodziny K i jego spraw domowych, pytania o nauke szkolną i inne formy kształcenia, pytania dotyczące poprzednich prac K oraz aktualnie wykonywanej pracy i pracy którą K chciałby podjąć. Pytania dotyczące zainteresowań i sposoby spędzania czasu, pytania dotyczące zdrowia i przystosowania. Pw podczas rozmowy kwalifikacyjnej stara się znaleźć odpowiedź na dwa nurtujące go pytania: - czy K nadaje się do pracy i jest najlepszym K spośród możliwych, - czy jest sympatyczny i posiada umiejętności społeczne. Pytania wprowadzające: - Dlaczego pragnie Pan pracować dla naszej firmy, - czy uważa pan że Pana kwalifikacje odpowiadają wymaganiom stanowiska o które pan się stara, - jak wyobraża pan sobie pracę w naszej firmie, - czy ma pan uregulowany stosunek do służby wojskowej, - jak wyobraża pan sobie swoja pracę zam 5 lat., - czy nasz firma jest jedyną do której wysłał pan swoje dane, - co jest dla pana najważniejsze w pracy i dlaczego , - ile godzin dzienni tygodniowo zwykł pan pracować, - czy jest pan przygotowany do odbywania częstych podróży służbowych, - czy jest pan gotów zmienić swoje miejsce zamieszkania. WYKSZTAŁCENIE - co sądzi pan o swojej szkole, - jakie przedmioty pana najbardziej interesowały, - jaką miał pan przecietną ocen w szkole. Doświadczenie zawodowe - czy mógłby pan powiedzieć o swojej dotychczasowej pracy, - dlaczego chce pan zmienić zatrudnienie, - czym jest dla pana idealna praca, - czy posiadał pan jakiś podwładnych, - proszę opow o swojej porażce. Inne pytania. - czy posiada pan jakieś preferencje, - jakie sa pana zainteresowania, -czy posiada pan rodzinę. Pytania psychologiczne - kiedy i w jaki sposób osiagnołeś ważny cel pracując z innymi ludźmi , -opisz sytuację w której przejąłeś incjatywę motywując do działania innych . Jak powinien zachować się K aby otrzymać pracę: - powinien mówić Pw przez większą część czasu, - wywiad powinien przebiegać gładko i rzadko jest wyrażana niezgoda, - K powinien uważnie słuchać i zadawać merytoryczne pytania dotyczące firmy oraz stanowiska które ma ewentualnie objac, - K usmiecha się , często spoglada na Pw potakuje głową, - Pw preferuje tych K którzy są zadbani i dobrze ubranii, - K obowiazuje reguła „5 dni, 5 godz, 5 min,”. Problem pojawia się wtedy gdy jednostka dąży do jakiegoś celu ale nie wie jak go osiągnąc. Problem powstaje wtedy gdy czlowiek zmierza do jakiegoś celu lepiej lub gorzej sformułowanego ale nie wie w jaki sposób przekształcić stan wyjściuowy w pożądany stan końcowy. Inaczej mówiąc w sytuacji problemowej czlowiek musi wytworzyć środki - intelektualne a często też materialne pozwalajace przejść od celu obecnego do zamierzonego. Dewery wyróżnia 5 etapów w procesie rozwiazywania problemów - odczuwanie trudności, -jej wykrycie i okreslenie, - nasuwanie się rozwiązania, - wyprowadzenie przez rozumowanie wniosków z przyspieszonego rozwiązania, - dalsze obserwacje i eksperymenty prowadzące do przyjęcia lub odrzucenia rozwiazania.Twórcze rozw problemów wg Wallasa: - przygot polegajace na studiowaniu i krytycznym ocenianiu dotychczasowej wiedzy zwiazanej z problemem, - inkubacja określana jako stadium dojrzewania rozwiazania problemu, - iluminacja jest etapem w którym nagle rzeczy staja się jasne i pojawia się rozwiazanie problemu, - weryfikacja polega na sprawdzeniu rozwiązania i eliminowaniu rozwiazań alternatywnych. Wg Nęcki: - dostrzerzenie problemu, - zrozumienie istoty problemu, - poprawne sformułowanie problemu, -budowanie problemu, - rozwiązanie zadania modelowego , - przekształcenie rozwiazań zastępczych.