OUN cz.2 - sterowanie ruchem

Droga nerwowa

Kora ruchowa - Śródmózgowie - Szlaki nerwowe krzyżują się w rdzeniu przedłużonym - Rdzeń kręgowy - Korzeń nerwowy

Uszkodzenie górnego neuronu ruchowego

• Niedowład mięśni

• Spastyczne wzmożenie napięcia mięśniowego

• Wygórowanie odruchów ścięgnistych

• Zniesienie odruchów powierzchownych

• Obecność odruchów patologicznych

Uszkodzenie na poziomie:

• Kory mózgowej - przeciwstronny niedowład ograniczony do jednej kończyny

• Torebki wewnętrznej - przeciwstronny niedowład połowiczy z zajęciem nerwu twarzowego i podjęzykowego oraz często zaburzenia czucia

• Drogi piramidowej w pniu - zespoły naprzemienne

• Drogi piramidowej w rdzeniu kręgowym - objawy są obustronne( tetrapareza lub parapareza kkdd)

Uszkodzenie dolnego neuronu ruchowego

• Niedowład lub porażenie mięśni

• Obniżenie napięcia mięśniowego

• Osłabienie lub zniesienie odruchów ścięgnistych

• Zanik mięśni

• Drżenia mięśniowe

Drogi wstępujące czuciowe

• Rdzeniowo- wzgórzowa przednia ( dotyk)

• Rdzeniowo- wzgórzowa boczna ( ból i temp)

• Rdzeniowo- móżdżkowa i sznura tylnego (czucie głębokie)

Wzorzec ruchu = stereotyp dynamiczny = „pamięć ruchu”

W procesie ewolucji wyższe piętra ośrodkowego

układu nerwowego przejęły na siebie rolę

„kontrolera” i koordynatora większości czynności

ruchowych i czuciowych niższych poziomów.

• Szczególne znaczenie funkcjonalne mają trzy główne piętra OUN :

1. najstarszy filogenetycznie, najniższy poziom rdzeniowy;

2. tzw. średni lub niższy, poziom mózgowy;

3. tzw. najwyższy, najmłodszy filogenetycznie, poziom korowy.

Poziom korowy

Poziom najwyższy, korowy jest odpowiedzialny za planowane zadania ruchowe (strategia).

Idea zadania ruchowego powstaje w obszarach układu limbicznego.

Po powstaniu zadania ruchowego pojawia się antycypacyjny bioelektryczny potencjał gotowości ok. 750 - 900 ms przed pojawieniem się czynności bioelektrycznej w mięśniach powodujący ruch.

Poziom najwyższy obejmuje struktury kory mózgowej takie jak: somatomotoryczna, wzrokowa, słuchowa, węchowa i smakowa oraz kora obszarów kojarzeniowych.

Poziom mózgowy

• Tu strategia zostaje zmieniona w taktykę.

• Poziom ten obejmuje ośrodki leżące w obrębie rdzenia przedłużonego, mostu, śródmózgowia, podwzgórza, wzgórza i jąder kresomózgowia.

• Ośrodki te jak: twór siatkowaty, jądra przedsionkowe, nakrywka i oliwka dolna, modyfikują fazowo i tonicznie aktywność rejonów odruchowych rdzenia kręgowego.

• Funkcje te są kontrolowane automatycznie i działają poniżej poziomu świadomości.

Poziom rdzeniowy

Jest to najniższy poziom, automatycznie realizujący programy ruchowe, które wpływają bezpośrednio na czynność mięśni; kontrolowane poprzez system odruchów rozciągowych (miotatycznych).

Móżdżek

Móżdżek jest częścią tyłomózgowia wtórnego.
Pełni funkcję ośrodka regulującego koordynacje ruchów i napięcie mięsni.

BUDOWA MÓŻDŻKU

• Kora móżdżku

• Jądra móżdżku

• Istota biała

Budowa trójwarstwowa

• warstwa drobinowa (komórki Purkinjego)

• warstwa zwojowa

• warstwa ziarnista

Jądra móżdżku

• Jądro wierzchu

• Jądro kulkowate

• Jądro czopowate

• Jądro zębate

[Wnęka jądra zębatego]

Są to ośrodki, które otrzymują i wysyłają impulsy będąc w stanie pewnego ciągłego napięcia. Czynność ich jest kontrolowana przez korę móżdżku

Istota biała

Tworzy trzy pary konarów móżdżku

Górne

Środkowe

Dolne

Zbudowane z dróg nerwowych zarówno domóżdżkowych i odmóżdżkowych

Drogi móżdżku

Drogi dzięki którym otrzymuje on impulsy informacyjne, dotyczące położenia ciała i kończyn oraz wykonywanych aktualnie ruchów

Drogi doprowadzające - aferentne:

Drogi rdzeniowo - móżdżkowe
Drogi przedsionkowo - móżdżkowe
Drogi korowo - mostowo - móżdżkowe

Impulsacja odśrodkowa móżdżku:

Do jąder przedsionkowych
Wzgórza
Gałki bladej
Jądra Czerwiennego

W ten sposób w archicerebellum tworzy się krąg regulacyjny dla układu przedsionkowego (sprzężenie zwrotne
na drodze przedsionkowo - móżdżkowej
i móżdżkowo - przedsionkowej).
Paleocerebellum wpływa regulująco
na rdzeń (drogi rdzeniowo - móżdżkowe, móżdżkowo - przedsionkowe, przedsionkowo - - rdzeniowe.
Trzeci krąg regulacyjny to połączenia dośrodkowe i odśrodkowe móżdżku z korą mózgu.

• Móżdżek otrzymuje stale sygnały z kory, jąder podkorowych oraz informacje czuciowe z mięśni, stawów i skóry, o tym jak przebiega akt ruchowy.

• Przez pień mózgu i rdzeń kręgowy przekazuje impulsy zwrotne do mięśni, regulując ich napięcie i czynność.

• Ponadto przekazuje do wszystkich ośrodków ruchowych informacje nt. realizacji zaplanowanego aktu (manewru).

• Dzięki móżdżkowi czynności ruchowe są skoordynowane i zsynchronizowane.

Funkcje móżdżku

1. Koordynacja czynności mięśni - zapewnia współdziałanie zaangażowanych w każdym ruchu mięśni agonistycznych, antagonistycznych, synergistycznych (wspomagających) i fiksacyjnych

2. Pozwala na płynne wykonywanie ruchów, zgodnie z celem, precyzyjnie i ekonomicznie

3. Wpływa na utrzymanie równowagi

Płaty boczne móżdżku związane są z ruchami kończyn po tej samej stronie ciała oraz ruchem w tę samą stronę gałek ocznych
Robak móżdżku odpowiedzialny jest za czynności zwane osiowymi -
- utrzymanie pionowej postawy ciała, stanie i chodzenie oraz mowa.

Uszkodzenia móżdżku

W przypadku uszkodzenia móżdżku występuje „ataksja” móżdżkowa (bezład, niezborność)

Chory nie może stać prosto, chwieje się i nie może utrzymać równowagi. W pozycji siedzącej nie można utrzymać tułowia prosto („ataksja” tułowia). W czasie chodu chory zatacza się (chód pijanego). Ruchy kończyn są niezborne i nieskoordynowane.Występuje drżenie zamiarowe chory nie może wykonać szybko

i płynnie ruchów naprzemiennych (pronacji i supinacji) oraz przebierania palcami. Występują zaburzenia koordynacji; dyssynergia / asynergia - różne odcinki ciała nie współdziałają ze sobą prawidłowo.

Do innych objawów uszkodzenia móżdżku należą:
Oczopląs
Mowa skandowana
Hipotonia mięśni

Uszkodzenie archicerebellum:

zaburzenia równowagi
„ataksja” tułowia
oczopląs

Uszkodzenie płata przedniego:

,,niezborność” chodu
(zespół paleocerebralny)

Uszkodzenie półkul móżdżku
zaburzenia koordynacji ruchów w obrębie kończyn

Ruchy naprzemienne (diadochokineza)

Badanie objawu z odbicia (Holmes) w uszkodzeniu móżdżku.

• a) technika badania;

• b) wynik prawidłowy z szybkim zahamowaniem ruchu;

• c) wynik patologiczny, z niedostatecznie szybkim zahamowaniem ruchu przy uszkodzeniu móżdżku po tej samej stronie.

Przyczyny uszkodzeń móżdżku
- guzy okolicy móżdżku
- stwardnienie rozsiane
- zaniki móżdżku na tle naczyniowym
- zatrucia (alkohol, fenytoina, rtęć)
- urazy czaszkowo mózgowe
- infekcje układu nerwowego

Sieci neuronalne

• Wyspecjalizowane sieci neuronalne w kresomózgowiu wybierają „programy ruchowe”, pobudzające odpowiednie części pnia mózgu.

• Pień mózgu inicjuje ruchy i kontroluje ich szybkość, aktywując sieci neuronalne znajdujące się w rdzeniu kręgowym.




---