Zarządzanie antykryzysowe.

06.03.2009r.

Istota i pojęcie kryzysu

- Istota kryzysu polega na tym, że jakieś zdarzenie może okazać się zdarzeniem, które niesie zagrożenia dla organizacji , które może negatywnie wpłynąć na firmę

- Możliwość wystąpienia kryzysu

Zmienność i nie produktywność otoczenia powodują, że współczesne organizacje funkcjonują w warunkach permanentnego zagrożenia kryzysem. Kryzys, który dotychczas w organizacjach był postrzegany jako zjawisko zewnętrzne , znajdujące się poza zasięgiem kontroli organizacji, staje się nieodłącznym składnikiem procesu rozwoju, którym organizacja może i powinna zarządzać. Konsekwencją powyższych zjawisk jest znane podejście do natury kryzysu w przedsiębiorstwie. Kryzys przestaje być postrzegany wyłącznie jako zjawisko skutkujące negatywnymi konsekwencjami, lecz zaczęto dostrzegać w nim również konstruktywne elementy . Punkt ciężkości w teoretycznych i praktycznych rozważaniach dotyczących kryzysu zostaje zatem posunięty z pytania o to, czy organizacja musi funkcjonować w warunkach kryzysu, na zagadnienie jak należy zarządzać organizacją w warunkach kryzysu i w jaki sposób organizacja powinna wykorzystać zjawisko kryzysowe do umocnienia swojej pozycji strategicznej.

Sytuację kryzysową charakteryzują elementy:

- utrata kontroli nad nadchodzącymi zdarzeniami

- silny deficyt zasobów - szczególny

- niedostateczna ilość czasu podejmowanych działań

- brak reformy informacji

Ostrość i skalę kryzysu można ograniczyć, jeżeli przewidzi się jego nadejście oraz uwzględni się jego specyfikę i dostatecznie wcześnie rozpozna. W efekcie każdy proces zarządzania powinien posiadać antykryzysowy charakter tzn. powinien być kształtowany przy uwzględnieniu możliwości i niebezpieczeństw kryzysu.

Praktycznie każdą sytuację kryzysową można traktować jako unikalną i niepowtarzalną, jednakże wszystkie one posiadają pewne wspólne cechy niezwykle istotne dla sprawności procesu zarządzania.

Można do nich zaliczyć:

1. wysoki stopień niepewności sytuacji, dużą liczbę potencjalnych przyczyn kryzysu i w efekcie brak jasności co do przyczyn i skutków kryzysu w organizacji

2. zagrożenie dla bieżącego funkcjonowania, a niekiedy dla przetrwania organizacji

3. deficyt czasu, niezbędnego dla wnikliwej analizy powstałej sytuacji i przygotowania odpowiednich decyzji

4. nagły charakter powstającej sytuacji kryzysowej, która może w istotny sposób skomplikować lub nawet sparaliżować działanie menadżerów

5. działania podejmowane przez kierownictwo organizacji w okresie kryzysu posiadają szczególne konsekwencje dla dalszego jej funkcjonowania

Kryzys to sytuacja mogąca zagrażać bieżącemu funkcjonowaniu, a niekiedy także przetrwaniu organizacji, charakteryzuje się niepewnością w sferze przyczyn i trudnymi dla przewidzenia konsekwencjami, wymagająca podjęcia szybkich decyzji.

Głównym zadaniem zarządzania antykryzysowego jest więc podjęcie odpowiednich działań, skierowanych na uniknięcie kryzysowych sytuacji.

Kryzys i okres jego trwania jest uwarunkowany naturalnymi czynnikami:

1. relacji między liczbą i intensywnością oddziaływania poszczególnych zdarzeń

2. liczba i siła czynników zewnętrznych i wewnętrznych oddziaływujących na organizację

3. intensywność oddziaływania pośrednich czynników na łańcuch zdarzeń

4. znaczenie każdego czynnika dla funkcjonowania organizacji

Z punktu widzenia zarządzania w wyniku powstania sytuacji kryzysowej

1. Następuje nagłe ograniczenie czasu niezbędnego dla reagowania na powstałe zagrożenie

2. Konieczne jest szybkie podejmowanie decyzji ograniczających potencjalne i rzeczywiste straty

3. Posiadana przez organizacje informacja okazuję się niedostateczna lub nieaktualna

4. Skuteczne reakcje wymagają znacznych zasobów, często większych niż posiadane przez organizację.

Podstawowe typy zdarzeń, które rodzą sytuacje kryzysowe

- finansowe rezultaty SA niższe od oczekiwanych

- niskie morale członków organizacji

- negatywne przedstawienie w środkach masowych informacji

- pogłoski kształtujące złą opinię

- wady produkcyjne i problemy z zapewnieniem jakości

- utrata czołowego menedżera firmy

- utrata głównego odbiorcy

- niepokoje społeczne i strajki

- groźba wrogiego przyjęcia

- straty wywołane zdarzeniami losowymi

Kształtowanie niebezpieczeństwa kryzysu w organizacji

Strategia organizacyjna

Zarządzanie procesem zarządzanie procesem rozwoju

funkcjonowania

czynniki kryzysu

stabilizacja procesów naruszenie równowagi dynamicznej

kształtowanie nowej wartości

zdolność do przetrwania i rozwoju

Negatywne konsekwencje kryzysu

1. istotne obniżenie reputacji

2. istotne obniżenie poziomu zaufania do firmy

3. utrata lojalności współpracowników

4. obniżenie poziomu sprzedaży

5. spadek wyniku finansowego

6. nakłady niezbędne dla min. Negatywnych skutków kryzysu

7. obniżenie produktywności zasobów ludzkich

8. koncentracja uwagi kierownictwa na poszukiwaniu ścieżek wychodzenia z kryzysu

9. gwałtowne zmiany kierownictwa

10. zmiana nazwy firmy

11. zmiana asortymentu towarów i usług przedsiębiorstwa

03.04.2009r

W szerokim znaczeniu zarządzanie antykryzysowe obejmuje wszystkie aspekty zarządzania przed pojawieniem się w okresie trwania i po ustąpieniu kryzysowej sytuacji.

W tradycyjnej formie zarządzanie antykryzysowe kładzie silny akcent na proces reagowania na zmiany w otoczeniu i mało uwagi na przedkryzysowe i pokryzysowe akcenty. Większą część planowania i rozważań o zarządzaniu antykryzysowym, można by kreślić jako nadzwyczajne zarządzanie w nadzwyczajnych lub katastrofalnych warunkach, zapewniające ciągłość produkcji - to w istocie reaktywne a nie proaktywne podejście.

Takie wąskie podejście zmniejsza potencjalną efektywność zarządzania. Tymczasem dla zapewnienia skuteczności procesu zarządzania niezbędne jest poszukiwanie zasobów ograniczenia rozmiarów i skali strat przed powstaniem kryzysu i wdrażanie systemów.

Efektywne zarządzanie antykryzysowe polega na określeniu sposobów działania, które pozwalają :

1. zmniejszyć liczbę źródeł i rozmiary kryzysu oraz ograniczyć jego konsekwencje

2. udoskonalić przedsięwzięcie podejmowane w poszczególnym etapie kryzysu

3. usprawnić przedsięwzięcia, których celem jest przełamanie kryzysu, zapewnić skuteczność przedsięwzięć neutralizacyjnych.

Zarządzanie organizacją w określonym stopniu powinno zawsze być antykryzysowe. Zarządzanie antykryzysowe to proces w którym dokonuje się przewidywania niebezpieczeństwa kryzysu, analizy jego symptomów, przedsięwzięć ograniczających negatywne konsekwencje kryzysu, wykorzystuje się jego czynniki w celu kontynuacji procesu rozwoju.

Istota zarządzania antykryzysowego wyraża się w następujących tezach:

1. kryzys można przewidzieć

2. kryzys można przyspieszać, uprzedzać, oddalać jego występowanie

3. do kryzysów można i należy się przygotować

4. zakres kryzysu można ograniczać

5. zarządzanie w warunkach kryzysu wymaga specjalnego podejścia, wiedzy i doświadczenia i umiejętności

6. kryzysowe procesy mogą być w pewnym stopniu kierowalne

7. zarządzanie procesem wychodzenia z kryzysu sprzyja minimalizacji negatywnych skutków kryzysu

Sprawny system zarządzania przedsiębiorstwem powinien nie tylko zapewnić możliwość przezwyciężania i wyjścia z kryzysu, lecz także pozwolić na uniknięcie konsekwencji wystąpienia negatywnych zjawisk kryzysowych. A zatem zarządzanie antykryzysowe to proces zapobiegania lub przezwyciężania kryzysu odpowiadający celom organizacji i zgodny z obiektywnymi tendencjami jej rozwoju. Zarządzanie antykryzysowe to proces w którym dokonuje się przewidywania niebezpieczeństwa kryzysu, analizy jego symptomów, przedsięwzięć ograniczających negatywne konsekwencje kryzysu i wykorzystuje się jego czynniki w celu kontynuacji procesu rozwoju.

Podstawowe problemy analizowane i rozwiązywane w procesie zarządzania antykryzysowego odzwierciedlające jego przedmiot i określające jego rezultat ukazują równocześnie sfery zarządzania antykryzysowego. Odpowiadają one na proste pytanie: co należy robić, aby skutecznie zarządzać w sytuacji przedkryzysowej, w warunkach kryzysu i wobec konsekwencji kryzysu. Można tutaj wyróżnić 6 sfer:

- zarządzanie przedkryzysowe

- zarządzanie w warunkach kryzysu

- stabilizacja turbulentnych sytuacji

- minimalizacja strat i niewykorzystanych możliwości

- podejmowanie racjonalnych decyzji

System organizacyjny zarządzania antykryzysowego powinien charakteryzować się szczególnymi cechami.

Do podstawowych można zaliczyć:

1. elastyczność i adaptacyjność, które są charakterystyczne dla struktur organizacyjnych

2. istotna rola nieformalnych więzi organizacyjnych, sprzyjanie aktywności indywidualnej, wytrwałości i zaufaniu do własnych możliwości

3. zróżnicowanie form organizacyjnych, poszukiwanie najbardziej efektywnych rozwiązań w złożonych sytuacjach

4. ograniczenie stopnia centralizacji w celu zapewnienia szybkiego reagowania na zmiany sytuacji i powstające problemy

5. nasilenie procesów integracyjnych, pozwalających koncentrować wysiłki na rozwiązywanie problemów i wykorzystanie potencjału wiedzy organizacji

Zarządzanie antykryzysowe posiada także szczególne cechy w sferze realizowanych procesów zarządczych. Należą do nich m.in.:

- mobilność i elastyczność w wykorzystaniu zasobów, przeprowadzeniu procesów zmian oraz realizacji innowacyjnych programów

- wykorzystywanie procesowego podejścia w zakresie opracowania i realizacji decyzji kierowniczych

- wzrost wrażliwości na czynniki czasu w procesach zarządzania

- zwracanie szczególnej uwagi na realizację działań w odpowiednim czasie ze względu na dynamikę sytuacji

- wykorzystywanie kryteriów oceny decyzji

Styl zarządzania posiada swój oryginalny charakter. Kształtując styl zarządzania antykryzysowego trzeba zwrócić uwagę na:

1. motywację zorientowana na charakter sytuacji kryzysowej, właściwe wykorzystanie zasobów, unikanie błędów w działaniu , rzetelną ocenę sytuacji, profesjonalizm zachowań

2. ukształtowanie u członków organizacji postaw optymizmu i zaufania, zapewnienie społeczno - psychologicznych postaw stabilizacji działań

3. integrację oparta na profesjonalizacji zachowań

4. ukształtowanie aktywnych postaw w zakresie rozwiązywania problemów

5. kształtowanie więzi grupowych

Zarządzanie antykryzysowe z punktu widzenia efektywności.

Aspekty kryzysu	Efektywne zarządzanie
Otrzymane sygnały o możliwym kryzysie	Sygnały wcześnie przechwytywane i podejmowane są odpowiednie działania antykryzysowe
Granice kryzysu i jego wpływ na interesariuszy	Kryzys jest zlokalizowany wewnątrz organizacji i nie przynosi strat interesariuszy
Realizacja działalności	Wszystkie funkcje i zobowiązania są realizowane

5

---