Skały osadowe:

Luźne	Zwięzłe
Gruzy	Brekcje
Żwiry	Zlepieńce
Piaski	Piaskowce
Muły	Mułowce
Lessy	---
iły	iłołupki

Skały osadowe - powstają na wskutek nagromadzenia materiałów pochodzących z wietrzenia innych skał.

Wietrzenie - proces niszczenia skał wcześniej powstałych. Czynniki wietrzenia to: woda z rozpuszczonymi czynnikami aktywnymi (chemiczne) nasłonecznienie zamróz (fizyczne)

Sedymentacja - proces nagromadzenia materiału transportowanego. Transport wodny, lodowcowy, eoliczny.

Zbiornik(basen) sedymentacyjny- miejsce powstawania skało osadowych

Minerały alogeniczne-tworzą się poza skałą osadową i dostają się do niej jako gotowe twory krystaliczne, kwarc, skaleń, łyszczyk jasny, nie rozkruszone fragmenty skalne. Charakteryzują się duża odpornością chemiczną i fizyczną.

Minerały autogeniczne - to minerały które tworzą się razem z powstająca skałą osadową. Głównym czynnikiem powstawania jest krystalizacja

Diageneza - proces powstawania skał zwięzłych z luźnych.

Skały okruchowe - powstały z nagromadzenia materiału powstałego na wskutek wietrzenia fizycznego. Zbudowane głównie z minerałów alogenicznych

Skały ilaste - przeważają minerały ilaste i tlenki glinu - produkty wietrzenia chemicznego.

Skały pochodzenia chemicznego - poswatają przez wytrącenie składników mineralnych z roztworu wodnego. Czynnikiem warunkującym powstawanie tych skał jest rozpuszczające i wypłukujące działanie wody i gazów w niej zawartych.

Skały pochodzenia organicznego - powstają w wyniku nagromadzenia szczątków pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

Struktury skał okruchowych i ilastych:

-psefitowa (grubookruchowa) średnica ziaren ponad 2 mm. Frakcja żwir , kamienista

-psamitowa (średniookruchowa) średnica ziaren od 2-0.05 mm. Frakcja pisakowa

-aleurytowa (drobnookruchowa) średnica ziaren od 0.05-0,002 mm. Frakcja pyłowa

-pelitowa średnica ziaren poniżej 0,002 mm. Frakcja iłowa (niewyczuwalna prz rozcieraniu w palcach)

-równoziarnista prawie wszystkie kryształy o zbliżonym kształcie i wymiarach

-różnoziarnista znaczne różnice w wielkości składników

Struktura skał pochodzenia chemicznego:

-gruboziarnistą przeważają ziarna o średnicy powyżej 0,5mm

-średnioziarnistą przeważają ziarna o średnicy od 0,5-0,1mm

-drobnoziarnistą przeważają ziarna o średnicy mniejszej od 0,1mm

-afanitowa - gołym okiem nie da się wyróżnić ziaren

Struktura skał pochodzenia organicznego:

-biomorficzna można zidentyfikować szczątki organiczne

-detrytoniczna skały zbudowane ze silnie zniszczonych szczątków organicznych

Grupa węglanów: mogą one tworzyć składniki podstawowe skał lub ich spoiwo. Są to kalcyt, dolomit, syderyt.

	wzór	barwa	przeźroczystość	Twardość	skupiska	łupliwość	Połysk	skały
Kalcyt	węglan wapnia CaCO3	Kremowy Białawe	Nieprzeźroczyste przeźroczyste przeświecające	3	Słupkowy zakończony piramidkami Ziarniste zbite	Doskonała trój-kierunkowa	szklisty	Marmury, wapienie, kredę pisząca
Dolomit	Węglan wapnia i magnezu CaMg(CO3)2	Szarawe brunatne (rzadko ciemniejsze)	przeźroczyste przeświecające	3,5-4	Ziemiste zbite	Doskonała trój-kierunkowa	szklisty	dolomit
Syderyt	Węglan żelaza FeCO3	Brunatne żółtawe		3	zbite	Doskonała trój-kierunkowa	szklisty

Grupa siarczanowa: gips, anhydryt.

	wzór	barwa	przeźroczystość	Twardość	skupiska	łupliwość	Połysk	skały
gips	Uwodniony siarczan wapnia CaSO4*2H2O	Jasny pastelowy	przeźroczyste przeświecające	2	Słupkowe grubopłytkowe włókniste pilśniowe	Doskonałą jedno-kierunkowa	szklisty	gipsy
Anhydryt	Bezwodniony siarczan wapnia CaSO4	Biaława szarawa niebieskawa		3	Drobnoziarniste zbity	Tak	szklisty	anhydryt

Minerały ilaste: uwodnione krzemiany kliny i żelaza skupiska zbite porowate, tłuste w dotyku o właściwościach plastycznych i chłonnych

	właściwości	barwa	przeźroczystość	Twardość	skupiska	łupliwość	Połysk	skały
Kaolinit	Wysoka ogniotrwałość niewielka plastyczność	Jasna	nieprzeźroczysty	1	Sześciobocznych blaszek lub łuseczek robaczkowy	Doskonałą jedno-kierunkowa	brak	Ilaste pochodzenia lądowego
Illit	Plastyczny nie ogniotrwały	Biaława szarozielona brunatna	nieprzeźroczysty	1-2	łuseczki	Doskonałą jedno-kierunkowa	brak	Ilaste pochodzenia lądowego
Montmorylonit	Duża plastyczność nie ogniotrwały	Białawej zielonkawej czerwonawej	nieprzeźroczysty	1-2	Robaczkowa lameloke sferyczne		brak

Grupa krzemionki: Opal, chalcedon. Sio₂ Opal -minerał bezpostaciowy chalcedon - budowa skrytokrystaliczna. Oba twardość 6.5

	wzór	barwa	przeźroczystość	Twardość	skupiska	łupliwość	Połysk	skały
Opal	Sio2	Szarawe czarne brunatne	Lekko przeświecające nieprzeźroczyste	6,5	bezpostaciowy
Chalcedon	Sio2	Szarawe czarne brunatne	Lekko przeświecające nieprzeźroczyste	6,5	skrytokrystaliczna

Tekstura skał osadowych:

-zbita- podobna do tekstury masywnej skał magmowych. Charakterystyczna dla skał silnie zdiagenezowanych, niewarstwowanych.

-porowata- obecność dużych wolnych przestrzeni między ziarnami grobnych próżni.

Skały:

-gruzy i brekcje- zawierają materiał skalny o ostrych krawędziach. Skład mineralogiczny gruzu zależy od rodzaju wietrzenia skał. Selekcja odpornościowa nie następuje z powodu zbyt krótkiego transportu

-Żwiry i zlepieńce- zbudowane są z mniej lub bardziej obtoczonych fragmentów skalnych, które nazywamy otoczakami. Wyróżniamy wielo lub jedno składnikowe żwiry i zlepieńce. Tworzą się najczęściej w środowisku wodnym.

-Piaski i piaskowce-skała psamitowa o różnym składzie mineralnym i zabarwieniu. Składać mogą się wyłącznie z kwarcu lub z domieszkami skalenia. piaskowce powstają przez cementacje luźnych osadów piaszczystych spoiwem najczęściej pochodzenia chemicznego lub mieszanego.

-muły i mułowce- zbudowana z drobnych, ostrokrawędzistych ziaren kwarcu z domieszkami minerałów ilastych. Drobnych blaszek łyszczyków i substancji organicznej. Tworzą ekrany izolujące warstwy wodonośnej.

-lessy- aleurytami pochodzenia eolicznego, zbudowane głównie z drobnych ostrokrawędzistego kwarcu i minerałów ilastych, zawierają również szczątki organiczne i konkrecje węglanu wapnia. Charakteryzują się wybitną porowatością i podatnością na wymywanie.

Wapienie- skały pochodzenia chemicznego i organicznego. Zbudowane z węglanu wapnia oraz ziaren kalcytu z dodatkiem dolomitu oraz niekiedy substancji organicznej. Są wielobarwne i łatwo rozpuszczalne (zjawisko krasowe).

Margle- zbudowana z kalcytu i znacznych ilości minerałów ilastych oraz pelitu kwarcowego.

Dolomity- skały pochodzenia chemicznego lub powstały wtórnie przez wzbogaceniu wapieni w węglan magnezu (dolomityzacja wapieni) , zawierają minerały dolomitu i kalcytu. Są nieco twardsze i trudniej rozpuszczalne od wapieni.

Gipsy, anhydryty i skały solne- osady chemicznego pochodzenia morskiego

Węgle kamienne i brunatne oraz torfy - powstają z nagromadzenia substancji roślinnej. Węgle brunatne i torfy należą do skała porowatych i często silnie nawodnionych.

Skały okruchowe sypkie są gruntami niekulistymi mineralnymi, wyróżniamy grunty kamieniste, gruboziarniste oraz drobnoziarniste.

Można podzielić spoiste lub niespoiste.

Grunty drobnoziarniste spoiste są to aleuryty i pelity z domieszkami frakcji piaszczystej

---