Ekonomia klasyczna -A. Smith

Założenia:

-Liberalizm ekonomiczny - wolnokonkurencyjna gospodarka samoczynnie dąży do równowagi, bez zewnętrznej ingerencji.

-Rząd nie powinien ingerować w procesy gospodarcze, ponieważ „niewidzialna ręka rynku” dokonuje optymalnej alokacji zasobów do poszczególnych dziedzin wytwarzania.

-interesy społeczne są wypadkową interesów indywidualnych. Klasycy traktują społeczeństwo jako sumę jednostek.

Prawo J.B. Saya: produkcja stwarza możliwość zbytu produktów, to znaczy tworzy efektywny popyt wystarczający na zakup całej podaży towarów. Z prawa Saya można wywnioskować, że ogólna nadprodukcja jest niemożliwa. W procesie produkcji powstają z jednej strony produkty, z drugiej dochody, będące odzwierciedleniem ich wartości. Powstaje więc siła nabywcza potrzebna do ich realizacji.

Prawo Saya może być spełnione jeżeli pieniądz jest neutralny (zmiana jego ilości powoduje zmiany wielkości nominalnych (cen), nie wpływa na kształtowanie się wartości realnych (poziom i struktura produkcji, poziom zatrudnienia). Pieniądz odgrywa w procesie wymiany jedynie rolę technicznego pośrednika jest „wozem przekazywania wartości produktów”.

Krytykiem Prawa Saya był R. Malthus

Prawo Malthusa

„Ludność - w razie braku przeszkód - wzrasta w postępie geometrycznym. Środki utrzymania wzrastają jedynie w postępie arytmetycznym.”

Drugim krytykiem był S. de Simondi twierdził że to popyt umożliwia podaż.

ek. neoklasyczna- C. Menger, L. Walras, W.S. Jevons

Założenia:

-wszystkie podmioty gospodarcze zachowują się w sposób racjonalny. Mówi się przy tym o homo economicus (dąży do maksym.zysku;egoista). Ponadto modele neoklasyczne zakładają istnienie konkurencji doskonałej.

-pomiędzy poszczególnymi czynnikami działalności gospodarczej istnieje ścisła współzależność.

-w procesie gospodarczym dochodzi do harmonijnego dopasowania się poszczególnych wielkości, co prowadzi do zapewnienie równowagi przy założeniu pełnego wykorzystania czynników produkcji. Tym samym cena na rynku jest wielkością wyznaczaną przez popyt i podaż.

Keynesizm- J.M. Keynes

Założenia:

-ekonomia dobrobytu - wolność gospodarcza nie zapewnia dobrobytu społecznego

-działalność interwencyjna państwa jest wskazana

-o stopniu wykorzystania potencjału produkcyjnego decyduje efektywny popyt

-sztywność cen i płac

-rola państwa jako stymulatora popytu:

~działania na rzecz obniżania stopy procentowej

~zwiększenie opodatkowania wysokich dochodów na rzecz grup najniżej uposażonych

~inwestycje finansowane z długu publicznego

Monetaryzm -M. Friedman

Założenia:

-neutralność pieniądza

-ceny i płace są względnie giętkie

-główną przyczyną wahań ekonomicznych jest niewłaściwa stopa wzrostu podaży pieniądza

-keynesowska polityka interwencyjnego zwiększania inwestycji prowadzi do inflacji

- silne poparcie i wiara w skuteczność mechanizmów rynkowych i niechęć do nadmiernej interwencji państwa w gospodarkę

-polityka państwa powinna się sprowadzać do zwalczania inflacji

-stosowanie innych narzędzi polityki gospodarczej zakłóca naturalną grę sił rynkowych, co ujemnie wpływa na przebieg procesów gospodarczych.

Nowa ekonomia klasyczna-R.E. Lucas, T. Sargenta,

Założenia:

-równoważenia się rynków

-pełna elastyczność rynków - wszelkie stany nierównowagi są niemal natychmiast likwidowane, a transakcje są zawierane w cenach równowagi rynkowej

-teoria racjonalnych oczekiwań zakłada, że ludzie analizując dane zjawisko ekonomiczne, oprócz przebiegu tego zjawiska w przeszłości, wykorzystują wszelkie dostępne informacje, które mogą im ułatwić prognozowanie

- państwo powinno utrzymać inflację na niskim poziomie i prowadzić politykę pro-podażową, gdyż w jej następstwie zwiększy się poziom łącznej produkcji w gospodarce.

Ekonomia podaży A. Laffer, J. Wannisky

Założenia:

-wszelkie trudności w funkcjonowaniu gospodarki wynikają stąd, że zewnętrzne czynniki zakłócają działanie mechanizmów rynkowych (ingerencja państwa)

-zalecana jest polityka podażowa, czyli zorientowana na podnoszenie poziomu potencjalnej produkcji:

~redukcja podatków zmierzająca do pobudzenia inwestycji

~redukcja podatków od dochodów osobistych

~subsydiowanie kosztów szkolenia zawodowego w celu zwiększenia podaży pracy

~ograniczenie sektora publicznego

Ekonomia polityczna- K. Arrow

Założenia:

-koncepcja politycznego cyklu koniunkturalnego. Rząd wpływając na przebieg procesów gospodarczych, jest czynnikiem generującym, a nie wygaszającym cykliczny rozwój gospodarczy. Głównym celem rządu jest zwycięstwo w następnych wyborach.(narzędzia są ekonomiczne,a cele polityczne)

W polit.ekonomicznej- cele są ekonomiczne,a narzędzia polityczne

PKB - Jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju nie zależnie od tego, kto jest ich właścicielem. (PKB nie obejmuje dochodów netto z za granicy,jest to róznica między PKB i PNB)

PNB- Jest miernikiem całkowitych dochodów osiągniętych przez obywateli danego kraju nie zależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez czynniki produkcji.

PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności zagranicą.

DEFLATOR PKB

Jest to stosunek nominalnego PKB do realnego PKB wyrażony w postaci wskaźnika.

Deflator PKB =

Nominalny - wyrażony w cenach bieżących (ceny z danego roku).

Realny - w cenach stałych.

PKB real = PKB nomin *100

Deflator PKB

S - oszczędności

C - konsumpcja

I - inwestycje

Y - PKB tożsame z wartością dochodów gospodarstw domowych

S = Y - C S + C = Y

Y = C + I C + I = S + C

I = S

PAŃSTWO

Dochody:

1.Podatki T

a)Bezpośrednie T_d ( PIT, CIT) od dochodów.(płace, czynsze, odsetki i zyski)

b)Pośrednie T_e ( VAT, akcyza) wliczone w cenę dóbr i usług.

Wydatki:

1.Płatności transferowe B ( zasiłki, zapomogi, renty, stypendia)

2.Dobra i usługi G ( szkolnictwo publiczne, budowa dróg urzędników szpitali, płace urzędników państwowych i żołnierzy, zakupy maszyn do pisania, czołgów i samolotów bojowych)

PKB - w cenach rynkowych

PKB w c.rynk = C + I + G + Ex - Im

PKB - w cenach czynników produkcji

PKB w cen czyn prod = C + I + G - Te +Ex _netto (czyli Ex-Im)

Oszczędności prywatne

S _pryw = DR - C

DR - Rozporządzalne dochody osobiste

DR = Y + B + Td + N= C+I+G-Te-Td+B+N= C+I+G-(Te+Td)+B+N

N- odsetki od długu państwa

Te+Td=T

Oszczędności państwowe

S_państw=T-G-B-N

S_całkowite =S_pryw+S_państw

Per capita - w przeliczeniu na jednego mieszkańca.

Pozwala na porównywanie wielkości ekonomicznych pomiędzy krajami i oblicza się je poprzez podzielenie danej wielkości (np. PNB) przez liczbę mieszkańców.

Agregatowy popyt- łączna ilość towarów,jaką nabywcy decydują się zakupić w danych warunkach i czasie (zalezy od ogólnego poziomu cen towarów i od wysokości dochodów ludności)

AP= C+I+G

C-wydatki konsumpcyjne

I-wyd. inwestycyjne

G-wyd. rządowe

Krańcowa skłonność do konsumpcji-stosunek przyrostu wydatków konsumpcyjnych do przyrostu dochodu narodowego

Ksk = ΔC

ΔY

Krańcowa skłonność do oszczędzania -mówi jaką część przyrostu dochodu przeznacza się na oszczędności

Kso = ΔS

ΔY

Makroekonomia - bada kształtowanie się makrowielkości gospodarczych oraz występujące między nimi zależności

FUNKCJE MAKROEKONOMII

1.Poznawcza (teoria poznawcza)

Makroekonomia stara się wyjaśnić, określić procesy gospodarcze.

2.Aplikacyjna

Sformułowanie wskazówek, rozważań pod adresem polityki ekonomicznej państwa.

3.Dydaktyczno - Wychowawcza

Podnoszenie wiedzy ludzi na temat problemów gospodarczych i metod ich rozwiązywania.

4.Prognostyczna

Próbuje znaleźć rozwiązanie pewnych zjawisk w przyszłości.

POLITYKA FISKALNA

Polityka dochodów i wydatków państwa. Polityka fiskalna obejmuje wszystkie posunięcia rządu w sferze wpływów i wydatków budżetowych w celu uzyskania kontroli i oddziaływania na podział dochodów oraz na ogólny poziom aktywności gospodarczej kraju.

a) pasywna - bierna

Państwo wprowadza samoczynnie działające instrumenty zwane - automatyczne stabilizatory koniunktury. SA to instrumenty, które raz wprowadzone działają samoczynnie bez konieczności podejmowania przez państwo żadnej dodatkowej ingerencji.

b) aktywna

Polityka, która wymaga ciągłych zmian, ciągłych regulacji instrumentów polityki fiskalnej. W realizacji polityki fiskalnej występuje ogromna ilość ograniczeń.

BUDŻET- zestaw wszystkich dochodów i wydatków nie zależnie od szczebla struktury polityczno-administracyjnej państwa.

Budżet państwa- zestaw dochodów i wydatków na różne cele publiczne. Jest bezpośrednio związany z bankiem centralnym, który prowadzi rachunek bieżący dla budżetu państwa. Przyjmuje wszystkie jego wpływy, realizuje jego wydatki oraz przechowuje czasowo wolne środki pieniężne.

Sposoby finansowania deficytu budżetowego:

-Emisja obligacji (zaciąganie długu publicznego)

-Prywatyzacja

-Polityka podatkowa

-Wprowadzanie nowych podatków i opłat

-Cła, kary grzywny

-Zyski-dywidendy z przedsiębiorstw państwowych

-Opłaty skarbowe

DŁUG PUBLICZNY- finansowe zobowiązanie państwa z tytułu zaciągniętych pożyczek oraz innych form działalności,w wyniku których państwo płaci odszkodowanie

Bank - osoba prawna wykonująca działalność gospodarczą, polegającą na przyjmowaniu depozytów, udzielaniu kredytów, wydawaniu instrumentów pieniądza elektronicznego oraz innych czynności, określonych w statucie banku.

Instrumenty oddziaływania banku centralnego na podaż pieniądza:

-zmiana stopy rezerw obowiązkowych

-zmiana stopy redyskontowej

-operacje otwartego rynku

PKB w ujęciu nominalnym *100

PKB w ujęciu realnym

BANKI

G

C

Te

Y

I

S

B-Td

Y + B - Td

C + I + G - Te

C + I + G

Państwo

P

GD

---