WYKAZ TEZ NA EGZAMIN Z FILOZOFII.

1. Zagadniena filozofii. Pochodzenie pojęcia; - początek filozofii (myśl refleksyjna a mit); - nurty filozofii (antropocentryczny, kosmocentryczny);

2. Presokratycy. Problem natury w filozofii: Talesa z Miletu, Anaksymandra, Parmenidesa, Heraklita;

3. Sofiści. Protagoras- człowiek jako homo-mensura, Gorgiasz: problem prawdy, retoryka;

4. Sokrates, metoda, istota człowieka, problem duszy, czym jest cnota? wolność i szczęście człowieka, dajmonion i problem Boga,

5. Platon, język a mit, teoria idei - metafizyczne cechy idei oraz hierarchiczna struktura rzeczywistości, poznanie rozumowe a doxa, relacje między poznaniem zmysłowym a umysłowym, Demiurg i kosmologia, anamneza, antropologia Platona - nieśmiertelność duszy i metanpsychoza,

6. Arystoteles: podział nauk, metafizyka i jej definicje, pierwsze przyczyny i zasady, znaczenia pojęcia bytu, substancja, akt i możność, poznanie i teoria duszy, cnoty etyczne;

7. Stanowiska w sprawie relacji religii i filozofii, eliminacja religii na rzecz filozofii: Plotyn, eliminacja filozofii na rzecz religii: Luter, komplementaryzm, sprzeczność religii i filozofii, teoria dwóch prawd - Awerroes;

8. św. Augustyn, koncepcja Boga, świata i człowieka, etyka- problem wolnej woli i spór z manicheizmem;

9. św. Tomasz, teologia a metafizyka, istnienie a byt, hierarchia bytów, antropologia Tomasza: problem duszy i ciała, cechy sprawności moralnej;

10. Cechy czasów przełomu, nominalizm, humanizm, reformacja,

11. Machiavelli, koncepcja dziejów, problem zła a skuteczność polityczna i jej zasady;

12. Kartezjusz.:sceptycyzm metodyczny, koncepcja nauki, metoda, kryteria pewności, pojęcie idei (res extensa, res cogitans), dualizm i sposób jego przezwyciężenia, Bóg i dowody na jego istnienie,

13. Pascal: jensenizm i problem łaski, koncepcja człowieka, porządek serca a porządek rozumu, moralność - wiara - Bóg; zakład,

14. Spinoza: metoda i stopnie poznania, metafizyka: substancja i atrybuty, modi myślenia i modi rozciągłości.

15. Leibniz: zasady filozofii, poznanie: prawdy rozumowe a prawdy faktyczne, metafizyka: dwa porządki świata, monady i harmonia przedustawna,

16. Różnice empiryzm-racjonalizm;

17. Empiryzm: Locke: rodzaje doświadczenia, krytyka natywizmu, Hume: klasy percepcji, problem rzeczy, ja i status pojęć metafizycznych, idealizm subiektywny i immaterializm Berkeleya;

18. Filozofia społeczna XVII i XVIII wieku: Hobbes, Locke, Rousseau: stanu natury i natury ludzkiej, warunki umowy społecznej, władza i najlepszy ustrój, ocena natury i cywilizacji, pojęcie wolności;

19. Kant: teoria poznania - na czym polega przewrót kopernikański, formalność poznania, transcendentalne warunki poznania, rzecz sama w sobie, idee regulatywne rozumu; etyka - racjonalizm i uniwersalizm prawa moralnego, obowiązek, imperatyw kategoryczny, prawo moralne a prawo stanowione, problem Boga i nieśmiertelności duszy,

20. Pozytywizm: A. Comte: prawo trzech stadiów, J. S. Mill - etyka utylitaryzmu, H. Spencer: pozytywizm ewolucjonistyczny.

21. Transcendentalizm Hegla: Absolut, dialektyka a dialektyka dziejów, etapy rozwoju idei absolutnej, pojęcie wolności.

22. Schopenhauer: charakterystyka woli życia, problem cierpienia i wolności, pesymizm, etyka,

23. Teoria światopoglądów Diltheya, pojęcie filozofii,

24. Kierkegaard: stadia ludzkiego życia, pojęcie egzystencji, rozpaczy, wolności i prawdy,

25. Filozofia bytu a filozofia życia, cechy, Bergson: intelekt a intuicja, pamięć i psychika,

26. Nietzsche. krytyka moralności, moralność pana i niewolnika, żywioł apolliński i dionizyjski.

27. Filozofia Karola Marksa

28. Fenomenologia: Edmund Husserl: analityka eidetyczna i transcendentalna

29. Filozofia Martina Heideggera: Dasein I bycie, problem zapomnienia bycia, egzystencja

30. Egzystencjalizm Karl Jaspers i J.P. Sartre

31. Filozofia E. Levinasa i personalizm; E. Mounier.

LITERATURA:

- Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, T.I., II, III,

- Zbigniew Kuderowicz, Filozofia nowożytnej Europy, Warszawa 1986;

- E.Gilson, Filozofia współczesna,

- Filozofia współczesna, red.zb. Kuderowicz, T.I.

- Filozofia egzystencjalna, red. L.Kołakowski, K.Pomian, PWN 1966,

BIBLIOGRAFIA teksty wybór:

Arystoteles, Metafizyka, PWN, 1983,

Buczyńska-Garewicz H., James, wybór pism, rozdz. Istota humanizmu, Pojęcie filozofii a praktyczne wyniki,

Cassirer E., Esej o człowieku, rozdz. Klucz do natury człowieka - symbol, Sztuka, Język;

Fromm E. Ucieczka od wolności, Czytelnik 1978, rozdz. Narodziny jednostki i dwuznaczność wolności, s.40-53, Mechanizmy ucieczki, s.137 -179;

Ingarden R., Książeczka o człowieku, WL,1987, rozdz. O naturze ludzkiej, Człowiek i przyroda, Człowiek i jego rzeczywistość, s.11-39;

Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, PWN 1984, rozdz. I i II, s.3-86;

Krońska I., Sokrates, M. i L 1985, Sokrates: wybór pism, rozdz. Wiedza o niewiedzy s.158-171, Racjonalizm i intelektualizm etyczny, 189-200, Zadania filozofii, troska o duszę, indywidualizm, s.131-158,

Kuderowicz Zb., Nietzsche, MiL 1979, Nietzsche: wybór pism, rozdz. Krytyka moralności, s.205-226;

Kuderowicz, Zb., Dilthey, M. i L 1987, Dilthey: wybór pism, rozdz. Rozumowanie, s.214-234;

Leśniak K, Lukrecjusz, WP 1985, Lukrecjusz: wybór pism, rozdz.O naturze wszechrzeczy, s.125-167;

Marcel G. Być i mieć, rozdz. II, Zarys fenomenologii posiadania, s.133-149,

Platon, Fedon,

Platon, Uczta,

Scheler M., Istota i formy sympatii, PWN, 1980, rozdz. Podstawowe wartości miłości i miłość do dobra, Miłość i osoba, Formy, modi oraz rodzaje miłości i nienawiści, s.250-268,

Toeplitz K., Kierkegaard, WP 1975, Kierkegaard: wybór pism, rozdz. O powszechnym znaczeniu ironii. Ironia Sokratesa, s.198-206, O różnicy między religijnością A i B, s.277-283,

---