Stargard 30.10.2008
Patrycja Nowak
Studium Medyczne „Medica”
Ul. Mieszka I 4
73-110 Stargard Szczeciński
Wydział medyczny
Kier. Technik masażysta
Semestr III 2008/2009
Rwa Barkowa
Rwa Barkowa
- Charakterystyka choroby
- Objawy
- Postępowanie
- Stosowane zabiegi:
* Fizykoterapia
* Kinezyterapia
* Masaż
Rwa barkowa (ramienna) to choroba spowodowana różnymi zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa w odcinku szyjnym. Zaliczana jest (podobnie jak rwa kulszowa) do korzeniowych zespołów bólowych, gdzie charakterystyczny jest ból karku i ramienia. Jak dochodzi do powstania tej choroby? A więc zwyrodnienie krążka międzykręgowego powoduje wypadnięcie lub uwypuklenie jądra miażdżystego, (jest to składnik krążka międzykręgowego), co powoduje ucisk korzeni unerwiających mięśnie ramienia i kończyny górnej. Taki ucisk często prowadzi do zmian zapalnych dodatkowo nasilających proces chorobowy.
Do głównych przyczyn należą:
- zapalenia kości i stawów
- zwyrodnienia zniekształcające w obrębie szyjnej części kręgosłupa
- dyskopatia
- stany kurczowe i zwłóknienia mięśni
- gościec mięśniowy
Widoczne objawy są następujące:
- silny ból karku i ramienia nasilający się podczas ruchów głowy, kaszlu i kichania oraz promieniujący do kończyny górnej
- zależnie od miejsca uszkodzenia kręgosłupa ból promieniuje do bocznej, tylnej lub przyśrodkowej powierzchni ramienia
- dolegliwości bólowe powodują, że mięśnie są napięte i przykurczone (zwłaszcza mięśnie karku)
- ból może obejmować także plecy (najczęściej okolice łopadki) i przednią powierzchnię klatki piersiowej
- ból pojawia się zazwyczaj rano po przebudzeniu, często nagle, niekiedy towarzyszą mu niedowłady (zmniejszona zdolność poruszania) mięśni
- wystepowac mogą zaburzenia czucia w postaci mrowienia i pieczenia (tzw. Parestezje)
Postępowanie w rwie barkowej (ramiennej):
- należy unikać ciężkich prac fizycznych, długotrwałej jazdy samochodem
- nie należy wykonywać gwałtownych ruchów głową
Nie odbędzie się bez pomocy lekarza!!!
- w łagodnych przypadkach stosuje się leczenie salicylami
- dodatkowo stosuje się leki zmniejszające ból i obniżające napięcie mięśni
- zalecane jest stosowanie kołnierza ortopedycznego
- w bardziej skaplikowanych przypadkach stosuje się kurację sterydową
- poza leczeniem farmakologicznym dobre efekty przynosza takie zabiegi jak: diatermia, leczenie prądami dynamicznymi, terapia ultradźwiękowa, kinezyterapia, stosowanie kołnierza ortopedycznego, masaż
- w ostateczności stosuje się leczenie operacyjne polegające na usunięciu wypadniętego jądra miażdżystego
- po ustąpieniu okresu silnego bólu wskazane są specjalistyczne masaże oraz ćwiczenia korygujące postawę ciała i jednocześnie wzmacniające mięśnie kręgosłupa
Stosowane zabiegi w okresie ostrym
W zakresie fizykoterapii stosujemy tutaj krioterapię, posługując się zimnem poniżej 0*C, który ma działanie przeciwbólowe. W zakresie kinezyterapii, jeżeli przyczyną rwy są zmiany dyskopatyczne i nie ma żadnych przeciwskazań to możemy zastosować wyciągi, które stosowane są w celu odciążenia powierzchni stawowych w kręgosłupie. Mogą być stosowane z obciążeniem lub bez. Stosujemy wyciągi dla odcinka szyjnego (tzw. Pętla Glissona). Przy pierwszych wyciagach czas jest krótszy, który trwa od 10 do 30 minut. Zabiegi są wyznaczone w seriach, których ilość wynosi od 10 do 25 zabiegów. Jeśli zastosujemy wyciągi z obciążeniem to wykorzystujemy obciążenie od 12 do 15 kg., w tym że kość stopniuje się zaczynając najpierw od obciążenia 2,5 kg., a nastepnego dnia zwiększając od 1 do 1,5 kg. Niezbędne przyrządy do wykonania tego zabiegu to orczyk, pętla Glissona i system bloczkowo ciężarkowy. Pacjent musi ułożyć głowę pod kątem 24*. Jeśli zastosusujemy wyciąg tylko grawitacyjny to w pozycji siedzącej przyczepia się na sztywno na lince, pacjent sam się ochyla i sam dozuje. Jeśli zastosujemy wyciąg tylko odbarczający to w pozycji półleżącej. Jeśli na szyji znajdują się osteofity to głowę układamy w przeciwną stronę. Jeśli wystepuje dyskopatia w celu przybliżenia kręgów do siebie stosujemy rotację w stronę odsuniętych wyrostków, możemy stosowac dodatkowo pochylenie głowy, masy karku i obręczy barkowej, zaś powińniśmy przerwać wyciąg, jeżeli występują u pacjenta nudności, wzmożony ból, zawroty głowy. W sprawie masażu w okresie ostrym nie wykonuje się masażu w obrębie chorej kończyny. Masujemy kończynę symetryczna uzyskując wpływ konsensualny. W tym przypadku stosujemy masaż klasyczny zaczynając od palców a kończąc na stawie ramiennym wykorzystując wszystkie techniki jeśli nie ma innych przeciwskazań.
Stosowane zabiegi w okresie podostrym
Zaczynając od fizykoterapii możemy zastosować promieniowanie podczerwone , galwanizację, prądy diadynamiczne, prądy interferencyjne, diatermie krótkofalową zarówno jak i mikrofalową, ultradźwięki, magnetoterapie, jonoforezę, kapiele lecznicze (solankowe, jodo-bromowe, siarczkowo-siarczkowodorowe), paloidoterapię ( zawijania papką borowinową). Z zakresu kinezyterapii na początku okresu podostrego wprowadzamy delikatne wykonywanie ćwiczeń biernych, które mają na celu rozluźnić mięśnie i zapobiec powstawaniu przykurczów i zesztywnień w obrębie tkanek miękkich i stawów.
Przykładowe ćwiczenia bierne dla stawu barkowego:
1 Ćwiczenie ( ruchy bierne w stawie).
Jedną reką łapiemy przedramię pacjenta zaś drugą łapiemy za staw barkowy, aby móc go stabilizować. Obracamy dłoń wewnetrzną stroną do góry (dłoń w supinacji), a łokieć utrzymujemy w miarę możliwości prosty. Następnie powoli przenosimy rękę chorego nad głowę.
2 Ćwiczenie (odwiedzenie i przywiedzenie).
Kładziemy jedną rękę pacjenta na stawie barkowym, drugą rękę łapiemy za łokieć, podtrzymując jednocześnie dłoń zwróconą zewnętrzną stroną do góry ( dłoń w pronacji). Następnie delikatnie odciągamy rękę na zewnątrz od ciała tak daleko jak jest to możliwe, jednoczesnie pamiętając, żeby nie naciągnąć zbyt mocno.
3 Ćwiczenie ( rotacje w stawie barkowym).
Jedną rekę pacjenta kładziemy na ramieniu, zaś drugą rękę trzymamy za przedramię. Rękę chorego przesuwamy do poziomu ramienia a następnie delikatnie przekręcamy rękę tak, aby dłoń skierowana była raz srtoną wewnętrzną do podłogi, a nastepnie przekręcamy całą rękę w stawie barkowym tak, żeby dłoń była skierowana stroną wewnętrzną do sufitu.
W miarę poprawy stanu zdrowia wykonujemy delikatne ćwiczenia czynne. Na początku stosujemy ćwiczenia w odciążeniu wykonywane w zakresie nie wywołującym bólu, następnie stopniowo przechodzimy do ćwiczeń wolnych oraz ćwiczeń polegających na wykonaniu ruchów wahadłowych.
Przykładowe ćwiczenie czynne w odciążeniu :
1 Ćwiczenie czynne stawu barkowego (UGUL)
Pacjent leży na boku kończyny górnej, która nie ćwiczy zaś kończyna ćwicząca jest ułożona wzdłuż ciała, nogi chorego są zgięte zarówno w kolanach jak i w biodrach. Stosowany opór to mankiet obejmujący 1/3 dalszą ramienia łaczy się z ciężarem na lince przez bloczek kierunkowy. Pacjent wykonuje ruchy odwiedzenia ręki od ciała i przywiedzenia do ciała.
Masaż w okresie podostrym podczas kilku zabiegów jest ograniczony do ucisków w obrębie mięśni karku i obręczy barkowej po stronie chorej. Jeżeli stan zdrowia pacjenta ulegnie poprawie to zwiększamy obszar objęty masażem, wykonując uciski również na ramieniu, dołączając do tego uciski punktowe dla rozluźnienia napięcia w obrębie kończyny górnej. Podczas masażu niezmiernie ważna jest odpowiednia pozycja pacjenta, a więc chory powinien siedzieć lub leżeć z kończynami opartymi na miękkich podpórkach. Jeśli podczas wykonywania masażu ból się potęgujenalezy natychmiast przerwać zabieg. W dalszym ciagu próbujemy uzupełnić postepowanie stosując delikatną wibrację i głaskania. Jeżeli okaże się że głaskania potęgują dolegliwości, bo też to jest możliwe wtedy automatycznie przerywamy dalsze ich wykonywanie i czekamy aż będzie można je kontynuować. Po kolejnych kilku zabiegach w obrębie mięśni karku i obręczy barkowej możemy zastosować delikatne ugniatania podłużne. W obrębie przedramienia dodajemy uciski, wibrację i ewentualnie głaskania. Masaż wykonujemy w kierunku od stawu madgarstkowego do stawu łokciowego. W dalszej kolejności dołączamy głaskania, uciski i wibrację w obrębie dłoni. Stopniowo zaczynamy wykonywać ugniatania podłużne na ramieniu, a nieco później na przedramieniu i w obrębie dłoni.
Stosowane zabiegi w okresie przewlekłym
Z zakresu fizykoterapii stosujemy zabiegi podobne jak w okresie podostrym, a więc wykonujemy zabiegi takie jak: promieniowanie podczerwone, galwanizację, prądy diadynamiczne, prądy interferencyjne, diatermię krótkofalową jak i zarówno mikrofalową, ultradźwięki, magnetoterapie, jonoforezę, kapiele lecznicze (solankowe, jodo-bromowe, siarczkowo-siarczkowodorowe), paloidoterapię ( zawijania papką borowinową). Zaś z zakresu kinezyterapii kontynujemy dalsze ćwiczenia z poprzedniego okresu, dodatkowo wprowadzamy ogólne ćwiczenia kończyny, które mają na celu wzmocnić mięśnie i zmniejszyć sztywność szczególnie w obrębie obręczy barkowej w zakresie mięśni odwodzących ramię. Jednak prucz ćwiczeń wolnych stopniowo wprowadzamy ćwiczenia oporowe i rozciągające.
Przykładowe ćwiczenia rozciągające:
1 Ćwiczenie
Chwytamy mocno ściskając jedną ręką mięśnie barku, powoli odwracamy głowę, żeby popatrzeć za siebie przez ramię, wyprostowujemy się i głęboko oddychamy. Nastepnie oglądamy się w tył przez drugie ramię, jednocześnie swobodnie opuszczając ramiona. Głowę opuszczamy luźno do przodu dotykając brodą klatki piersiowej i robimy głęboki wdech rozluźniając mięśnie. Ćwiczenie powtarzamy zaczynając od ściskania drugiego barku.
2 Ćwiczenie
Podnosimy w górę rękę wyprostowaną i przytulamy ją do ucha. Następnie robimy łagodny wdech przez usta stulone w „ryjek”. Równocześnie pobudzając mięśnie wyprostowanej reki, odpychamy ją druga ręką w czterech kierunkach (przód, tył, do siebie, od siebie).
3 Ćwiczenie
Siedząc wygodnie na krześle opieramy głowę na stole, ręce także układamy na stole na szerokośc ramion. Palce skierowane lekko do środka. Przepona i klatka piersiowa są wypełnione powietrzem, ramiona pozostają rozluźnione. Głowa zwrócona w kierunku klatki piersiowej powoli odchyla się do tyłu i powraca odpocząć na stole.
Jeżeli chodzi o masaż w okresie przewlekłym to w dalszym ciągu masażem obejmujemy odcinek szyjny kręgosłupa, mięśnie karku i obręczy barkowej oraz całą kończynę górną. Wykorzystujemy tutaj już wszystkie techniki masażu klasycznego, które działają rozluźniająco, a są to głaskania, rozcierania, ugniatanie podłużne, uciski jednoczesne, wibracje i delikatne roztrząsanie. Szczególną uwagę zwracamy na dokładne opracowanie stawów, ścięgien i pochewek ścięgnistych wykorzystując rozcierania podłużne jak i poprzeczne. Również dużą uwagę zwracamy na opracowanie napięć w obrębie łopadki. W tym celu poza ogólnym masażem grzbietu stosujemy chwyt okołołopadkowy i na mięsień nadgrzebieniowy, zaś na mięsień podgrzebieniowy i dolny kąt łopadki wykonyjemy techniki segmentarne. W późniejszym okresie po wykonaniu masażu grzbietu w pozycji leżącej, opracowujemy łopadkę w pozycji siedzącej stosując chwyt okołołopadkowy, chwyt na mięsień nadgrzebieniowy, mięsień podgrzebieniowy i dolny kąt łopadki oraz chwyt podłopadkowy.
Wykorzystane źródła pomocnicze:
Literatura:
Prof. K. Milanowska „KINEZYTERAPIA”
A. Zborowski „ MASAŻ W WYBRANYCH JEDNOSTKACH CHOROBOWYCH”
Wiadomości z internetu