Antybiotykoterapia praktyczna
W określonych warunkach wszystkie mikroby mogą być patogenne. Najlepszy efekt leczniczy daje leczenie przyczynowe, czyli w wypadku bakterii - antybiotyki. Zanim je jednak zastosujemy musimy być pewni, że są wskazania.
Wskazania do zastosowania antybiotyków |
|
Przeciwskazania |
|
Brak wskazań do antybiotykoterapii jest jednocześnie przeciwskazaniem.
Miarą aktywności bakteriobójczej antybiotyków jest MBC (minimalne stężenie bakteriobójcze), a zdolości do hamowania wzrostu bakterii MIC (najniższe stężenie hamujące) wyrażone w mg/l. Bardzo dobre antybiotyki to te, których MBC jest bliskie MIC.
Nieuzasadnione jest stosowanie antybiotyków w chorobach o etiologii wirusowej, tylko dlatego, że działają „zapobiegawczo”, tak samo błędne jest stosowanie antybiotyków „na wszelki wypadek”. Ryzyko zastosowania antybiotyku nie może być większe od ryzyka samej choroby, szczególnie podczas stosowania antybiotyków o znacznej toksyczności. Ustalając dawkę antybiotyku należy brać pod uwagę biologiczny okres półtrwania, stopień wiązania z białkami, przenikanie do tkanek, dystrybucję, metabolizm, kumulację i drogi wydalania.
Od okresu półtrwania zależy odstęp czasu między dawkami, od stopnia wiązania z albuminami zależy aktywność przeciwbakteryjna. Im więcej antybiotyku wiąże się z białkami, tym mniejsza jest jego aktywność przeciwbakteryjna. Od stopnia przenikania antybiotyku zależy jego efektywność działania. Antybiotyki ulegające metabolizmowi są z reguły mniej aktywne biologicznie. O wyborze często decydują drogi eliminacji.
Leczenie antybiotykami należy zaczynać od leków tzw. pierwszego rzutu, a w razie niepowodzenia zastosować leczenie skojarzone. Stosując takie leczenie należy pamiętać o interakcjach. W czasie leczenia u 5% występują objawy niepożądane, które dzielą się na alergie, dysbakteriozy i objawy toksyczne). Objawy niepożądane występują częściej u ludzi w starszym wieku. Uważa się, że wiąże się to z upośledzoną czynnością wielu narządów lub przyjmowaniem przez nich większych ilości leków. Najgroźniejszy jest wstrząs anafilaktyczny, który występuje u 0,05% leczonych, ale w 10% kończy się zgonem. Długotrwałe stosowanie antybiotyków, szczególnie o szerokim spektrum działania u 3-10% chorych prowadzi do nadmiernego rozwoju drożdżaków Candida i toksynotwórczych laseczek C. difficile wywołujących dość często zapalenie jelita grubego, rzadziej rzekomobłoniaste jego zapalenie i sporadycznie piorunującą postać tego zapalenia. Oznaczenie toksyny A w kale jest najprostszą metodą wykrywania C. difficile.
Oporność może być determinowana, informacje genetyczną można przechowywać w chromosomach, plazmidach i transpozonach. Opornosć chromosomalna występuje w wyniku mutacji, plazmidy to ruchome fragmenty pozachromosomalnego DNA. Plazmidy mogą być przenoszone z komórki do komórki gatunków nawet odległych taksonomicznie. Transpozony są fragmentami DNA zdolnymi do przenoszenia się z jednej cząstki DNA do innej.
Zwalczanie antybiotykoporności |
Kierunki walki z bakteriami |
|
|
Nowe mechanizmy działania |
Nowe antybiotyki |
|
|