ACTIONES

1. Actio directa ( skarga bezpośrednia) - przysługuje wierzycielowi w zobowiązaniu dwustronnym nierównoczesnym

2. Actio contraria- przysługuje dłużnikowi, który nabył uprawnienia w trakcie spełniania zobowiązania dwustronnego nierównoczesnego

3. Actiones bonae fidei- używane przy zobowiązaniach dobrej wiary np. konsensualne, realne ( oprócz pożyczki)

4. Actiones rei pesecutoriae- skarga o odszkodowanie za poniesioną szkodę

5. Legis actio per manus iniectionem-

1. skarga dla wierzyciela w przypadku nexum, dłużnik zostaje wydany wierzycielowi do zabicia lub oddania w niewolę, zostawał w zależności u wierzyciela jako nexus

2. skarga przeciwko dziedzicowi niespełniającemu świadczenia na rzecz legatariusza damnacyjnego lub sinendi modo

3. skarga dla poszkodowanego ( damnum iniuria datum)

6. Conditio certae creditae pecuniae- skarga dla pożyczkodawcy o pieniądze, skarga o należności z tytułu kontraktów werbalnych ( proces formułkowy)

7. Condictio certae rei- skarga dla pożyczkodawcy innych przedmiotów oznaczonych gatunkowo, nie pieniędzy; o należności z tytułu kontraktów werbalnych ( proces formułkowy)

8. Actio commodati directa- przysługuje użyczającemu dla zwrotu rzeczy

9. Actio commodati contraria- żądanie zwrotu nadzwyczajnych kosztów lub nakładów dla komodatariusza ( odpowiedzialność tylko za dolus i culpa lata)

10. Actio despositi directa- skarga dla deponenta z tytułu szkód lub niezwrócenia rzeczy

11. Actio despositi contraria- skarga dla depozytariusza o zwrot kosztów lub nakładów, ew. strat

12. Actio pigneraticia directa- przysługuje zastawcy ( ten co ma dług)

13. Actio pigneratcia contraria- przysługuje zastawnikowi ( ten co ma rzecz u siebie)

14. Legis actio per iudicis postulacionem- skarga o należności z tytułu sponsio w procesie legisakcyjnym

15. Actio ex stipulatu- skarga o należności z tytułu kontraktów werbalnych ( proces formułkowy)

16. Actio auctoritas- ochrona kupującego przeciwko sprzedawcy na podwójną wartość, po wygranej kupującego w rei vindicatio

17. Actio venditi- przysługuje sprzedawcy

18. Actio empi- przysługuje kupującemu

19. Actio redhibitoria- skarga o odstąpienie od umowy, gdy rzecz ma wady fizyczne, 6 miesięcy

20. Actio quanta minoris- skarga o obniżenie ceny, 12 miesięcy, gdy rzecz ma wady fizyczne

21. Actio conducti- skarga przeciwko konduktorowi, za poniesione szkody z wady rzeczy lub o utrzymanie rzeczy w należytym stanie

22. Actio locati- skarga przeciwko lokatorowi

23. Actio familiae erciscundae- podział majątku spadkowego consortium, dochodzenie legatu per praeceptionem

24. Actio pro socio- skarga przeciwko wspólnikowi, który chce się wycofać ze spółki zabierając dla siebie jakiś zysk ( np. spadek w s. omni bonorum), powoduje rozwiązanie spółki+ infamia zasądzonego

25. Actio comuni dividundo- podział majątku spółki, gdy spółka się rozwiązuje za zgodą stron, nie infamująca

26. Actio mandati directa- skarga przeciwko mandatariuszowi w przypadku niewykonania bądź nienależytego wykonania zlecenia, tylko dolus!

27. Actio mandati contraria- skarga przeciwko mandansowi o zwrot kosztów oraz zwolnienie ze zobowiązania ( jeśli przekroczył zlecenie to: S- nie może wystąpić, P- może tylko o zwrot kosztów do wysokości zlecenia)

28. Condictio causa data causa non secuta- skarga o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia, np. w początkach kontraktów nienazwanych

29. Actio doli- skarga o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia, np. w początkach kontraktów nienazwanych

30. Actio in factum- skarga np. o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia, np. w początkach kontraktów nienazwanych na, odpowiedzialność akwiliańska dla nie-właściela, na podstawie prawa pretorskiego

31. actio praescritpis verbis- skarga o wypełnienie świadczenia wzajemnego

32. actio de pecunia constitutum- skarga dodatkowa z tytułu pactum constitutum debiti proprii

33. actio recepticia- skarga przeciwko bankierowi na podstawie receptum argentarii

34. actio de recepto- skarga przeciwko właścielowi zajazdu itp. z tytułu receptum cauponum itd.

35. actio de iureiurando- z tytułu pactum de iureiurando

36. actio negotiorum gestorum directa- przeciwko gestorowi, np. kwestowanie użyteczności działania

37. actio negotiurum gestorum contraria- przeciwko dominus negotii

38. actio tutelae directa- skarga infamująca, wytaczana przez pupila po zakończeniu opieki przeciwko tutorowi o odszkodowanie

39. actio tutelae contraria- skarga wytaczana przez tutora przeciwko pupilowi o zwrot nakładów lub szkód

40. actio ex testamento- skarga cywilna przeciwko dziedzicowi o legat damnacyjny lub sinendi modo

41. actio furti manifesti/ nec manifesti- skarga przeciwko złodziejowi, przeciwko osobie świadomie przyjmującej nienależyte świadczenie, za paserstwo, oszustwo, używanie cudzej rzeczy itd.

42. conditio indebiti- skarga przeciwko osobie, będącej w błędzie, która przyjęła nienależne świadczenie

43. Condictio ob rem dati- skarga o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia, np. w początkach kontraktów nienazwanych

44. Condictio ob. turpem causa- w przypadku przyjęcia bezpodstawnego wzbogacenia w celu powstrzymania się od działania haniebnego lub wykonywania obowiązku prawnego, można było chcieć zwrotu nie działając haniebnie

45. Condictio furtiva- przeciwko złodziejowi, który wzbogacił się na skutek sprzedania kradzionej rzeczy

46. Condictio sine causa/ condictio ob iniustam causam- przeciwko osobie wypełniającej zobowiązanie pozbawione podstawy prawnej lub potępianej przez prawo pretorskie

47. Actio poenalis- skarga o karę prywatną na rzecz poszkodowanego

48. Actiones populares- skarga o karę prywatną na każdego, kto wystąpił ze skargą

49. Actiones mixtae- skarga mieszana, o karę i odszkodowanie

50. Actio furti concepti et oblati-skarga przeciwko osobie przechowującej skradzioną rzecz

51. Actio furti prohibita- przeciwko osobie utrudniającej poszukiwania skradzionej rzeczy ( na quadruplum)

52. Actio vi bonorum raptorum- przeciwko osobie dokonującej rabunku, na quadruplum + infamię, w ciągu roku

53. Actio de arboribus succissis- skarga o zniszczone drzewo, na karę pieniężną 25 asów, przez właściciela gruntu, do 286, Lex Aquilia

54. Actio de os fractum?- skarga o uszkodzenia ciała cudzego niewolnika, na karę pieniężną 150 asów , do 286, Lex Aquilia

55. Actio damni iniuriae ex lege Aquilia ( actio legis Aquiliae)

1. Odpowiedzialność za zabicie cudzego niewolnika lub zwierzęcia res Mancini ( do najwyższej wartości rzeczy podczas poprzedniego roku)

2. Odpowiedzialność adstypulatora (wierzyciela dodatkowego) nieuczciwie umarzającego zobowiązanie dłużnika wobec wierzyciela głównego

3. Odpowiedzialność za zranienie zwierzęcia należącego do res manicipi, niewolnika lub innych rzeczy ( do najwyższej wartości z ostatnich 30 dni) ]

56. Actio utilis ex lege Aquilia- skarga o zabicie lub uszkodzenia czyjegoś niewolnika/ zwierzęcia w sposób pośredni, utratę faktycznego władztwa nad rzeczą, uszkodzenie ciała wolnej osobie itp.

57. Actio iniuriarum aestimatoria- skarga z tytułu iniurii, sąd in bonum et aequum, z uwzględnieniem winy, na podstawie prawa pretorskiego, przysługująca osobie pokrzywdzonej lub/i jej p.f.

58. Actio iniuriarum iudicium- skarga przeciwna, przysługująca osobie uniewinnionej w procesie o iniurię o 1/10 wartości pierwotnego pozwu

59. Actiones vindictam spirantes- skargi „dyszące zemstą”, gasną w chwili śmierci sprawy lub poszkodowanego

60. Restitutio in integrum- prośba o przywrócenie do stanu poprzedniego

61. Actio quod metus causa- skarga penalna, dla poszkodowanego lub dziedziców przeciwko sprawcy szkody, którą spowodował metus lub czynność zawarta pod jego wpływem, na quadruplum, do 12 m-cy

62. Actio arbitraria vel restitutoria- skarga dla pozwanego z actio quo metus causa, dla uniknięcia quadruplum, może wyrównać szkodę przed wyrokiem

63. Actio doli- skarga specjalna ( gdy nie ma innej obrony), penalna, przeciwko sprawcy szkody wyrządzonej na skutek dolus, in simplum + infamia, 12 m-cy, potem actio in factum

64. Actio servi corrupti- skarga dla właściciela niewolnika przeciwko osobie gorszącej niewolnika, na podwójną wysokość obniżenia wartości tego niewolnika

65. Actio Pauliana ( prawo justyniańskie)- skarga przeciwko osobie odnoszących korzyści z nieuczciwych rozporządzeń majątkiem przez dłużnika ( jeśli płacił za to- musiał być świadomy, że należności ma wierzyciel)

66. Actio de effusis vel deiectis- odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez wyrzucenie lub wylanie czegoś na ulicę:

67. Actio popularis- skarga np. z positum aut suspensum, przysługująca każdemu obywatelowi, nawet bez powstania szkody

68. Actio utilis suo nomie- dochodzenie wierzytelności przez nowego wierzyciela

ECEPTIONES:

• ex fide bona- może go użyć sędzia przy zobowiązaniach dobrej wiary

• exceptio pacti- zarzut procesowy ze względu na uznanie pact przez pretora

• exceptio iurisiurandi- z tytułu pactum de iureiurando

• exceptio quo metus causa- zarzut procesowy dla dłużnika pozwanego z czynności dokonanej pod wpływem metus

• exceptio doli- zarzut procesowy z tytułu dolus ,

• plus petitio- zarzut żądania więcej niż się należy- przeciwko bankierowi i nabywcy majątku ( musieli najpierw zrobić saldo należności)

PACTA:

• pactum fiduciae- np. przy użyczeniu, zastawie ręcznym, umowa gwarancyjna zwrotu rzeczy itp.

• pacta legittima- na podstawie konstytucji cesarskich

• pactum detale- nieformalna umowa o ustanowienie posagu

• nieformalna umowa darowizny ( donatio)

• nieformalna umowa i ustanowienie arbitra

• pactum nudum- nie rodzi samoistnej skargi

• pacta adiecta- umowy dodawane do umów dobrej wiary w chwili ich zawierania

• pacta pretoria

• constitutio debiti- nieformalna umowa o wypełnienie zobowiązania już istniejącego

• constitutio debiti proprii

• constitutio debiti Alinie

• receptum argentarii- nieformalne oświadczenie bankiera gwarantujące pokrycie długu klienta wobec osób trzecich ( podobne do constitutum debiti alieni)

• receptum nautarum, cauponum, stabulariorum- nieformalne oświadczenie złożone przez właściciela statku, zajazdu itp., gwarantujące zwiększoną odpowiedzialność

• pactum de iureiurando- nieformalna umowa o złożenie przysięgi w postępowaniu in iure

• pactum de non petendo- nieformalne zwolnienie z długu

---