Wskazania do pradow: czynnosciowe zaburzenia ukrwienia, choroba Raynauda, mialgie,neuralgie,polineuropatie, zespoly korzeniowe, bole wielostawowe, zapalenie sciegien, zapalenie pochewek sciegnistych, owrzodzenie zylakowate i neurotroficzne, odlezyny, przedluzone gojenie ran, osteoporoza przedluzone zrastanie kosci,oslabienie miesni,potliwosc rak i stop. Przeciwwskazania: ostre i ropne stany zapalne,infekcje,goraczka,nowotwoery lagodne i zlosliwe, miazdzyca zarostowa tetnic obwodowych do okresu Iib, zakrzepowe zapalenie zyl, zakrzepy, zagrozenia zatorami i krwawieniem, rozrusznik serca, psychozy. Wskazanie do pradow Traeberta:
Mialgie, artrozy. Miogelozy, zapalenie tkanki okolostawowej barku, bole w chorobie Bechterewa, stany po urazach, styluczenie, skrecenie, bolesna sztywnosc stawow po urazach i operacjach, bole po nastawionych zwichnieciach i subluksacjach.
Parametry: czas trwania imp t(w ms), czas narastania imp tn(w ms), czas opadania imp top(w ms), amplituda imp is (w mA,uA,V), czestotliwosc imp f, czas powtarzania T(w ms)
Podzial pradow: 1)Prad jednokierunkowy ,jednobiegunowy,jednofazowy- o niezmiennym kierunku przeplywu i zmiennym natezeniu, powoduje przesuniecia jonow i wywoluje uszkodzenia elektrolityczne. Ma tylko jedna faze co oznacza odchylenie amplitudy w jednym tylko kierunku od linii zerowej i nastepnie powrot do niej. Czas trwania fazy jest identyczny z czasem trwania impulsu.
2)Prad dwukierunkowy,...- o zmiennym kierunku przeplywu i zmiennym natezeniu. Cechuje się zmiennoscia biegunow zalezna od czestotliwosci co oznacza ze np.przy f 100Hz kazda elektroda w ciagu sekundy jest 100 razy ujemna i 100 razy dodatnia. Czas trwania imp obejmuje czas trwania obu faz. Dzieli się na symetryczne i niesymetryczne. Jeśli po obydwu stronach lini zerowej wyst imp o identycznych parametrach mowi się o symetrycznych pradach malej czest. W tym przypadku jony oscyluja tam i z powrotem bez przesuniec ladunkow elektrycznych. Prad nie powoduje elektrolizy w tkanach. Niesymetryczne prady- jeśli po obydwu stronach lini zerowej wystimp. O roznych parametrach. Oscylacje jonow po jednej stronie linii sa wieksze niż po drugiej. Wywoluje elektrolize w tkankach.
Ksztalt impulsow: impulsy prostokatne- charakteryzuja się pionowym, gwaltownym wzrostem natezenia, po którym nastepuje faza plateau czyli przeplyw pradu o stalej sile, a nastepnie zachodzi nagly szybki spadek natezenia. Stosuje się je do pobudzania zdrowych lub nieznacznie uszkodzonych miesni. Prad o czasie trwania impulsu 2ms i przerwie 5ms wywoluj skurcze tezcowe miesni, a w ich nastepstwie zmniejszenie napiecia miesni.stosowane sa one zgodnie z prawem Du Bois-Reymonda. Impulsy trojkatne i eksponencjalne-impulsy o przedluzonym czasie narastania i opadania natezenia pradu. Stosuje się do stymulacji miesni odnerwionych w celu zapobiegania ich zanikowi. Impulsy trapezowe- powstaja gdy natezenie pradu po wzrosciee i osiagnieciu swego maksimum utrzymuje się przez krotki czas a nastepnie opada.
Przyczyny niepozadanych objawow: zmiany w skorze, zbyt duze natezenie pradu, ucisk umocowania elektrod, zbyt cienki podklad, zbyt suchy podklad, nierownomiernie wilgotny podklad, nierownomierne przyleganie elektrod do skory, zla odleglosc miedzy elektrodami, stosowanie na wystajace czesci kosci, zla izolacja polaczenia elektrody z przewodnikiem, kontakt ze skora przewodnika z uszkodzona izolacja. Dzialanie na ukl.krazenia- komponent galwaniczny zwieksza ukrwienie tkanek. Prady impulsowe powodujac skurcze miesni, wywoluja ich przekrwienie wysilkowe. Stwierdzono zmniejszenie wyladowan w nerwach wspolczulnych pod wplywem imp o f ok.100Hz. Imp eksponencjalne o f mniejszej od 10Hz pobudzaja miesnie gladkie naczyn krwionosnych. Dawkowanie: należy ustalic indywidualnie dla kazdego pacjenta na podstawie kryteriow czuciowych i ruchowych.
Na podst, kryteriow subiektywnych: 1)czuciowa dawka podprogowa- stanowi najwieksze natezenie pradu nie wywolujac zadnych wrazen czuciowych. Aby ja ustalic zwieksza się natezenie pradu imp. Do momentu wystapienia slabych wrazen i nastepnie zmniejsza się natezenie do chwili w ktorej pacjent poinformuje ze już nic nie odczuwa.
2)d.cz. progowa-stanowi najmniejsze natezenie wywolujace u pacjenta slabe wrazenie przeplywu pradu,o charakterze delikatnego mrowienia. 3) d.cz.ponadprogowa- stanowi natezenie prady wywolujace silne wrazenie przeplywu pradu w postaci wibracji, pieczenia lub bólu. Tego rodzaju dawek się raczej nie stosuje. Na podst kryteriow obiektywnych:
1)ruchowa dawka podprogowa- stamowi najwieksze nat. Nie wywoluje jeszcze widocznego skurczu miesnia. Nat, zwieksza się powoli do momentu wystapienia najmniejszego skurczu miesnia po czym zmniejsza się do momentu w którym skurcz już nie wystepuje. 2) Ruchowa daw.progowa- stanowi najmniejsze nat. Wywolujace już minimalny skurcz miesnia. 3)ruch.daw. ponadprogowa- stanowi natezenie pradu wywolujace wyrazneskurcze miesni. Dawkowanie zalezne od okresu choroby: w ostrych stanach chorobowych
rodzaje pradow imp malej czestotliwosci: 1) przerywane prady impulsowe 2) prady imp z modulowana amplituda. 3) prady stochastyczne ze zmienna czestotliwoscia- powoduja zmniejszenie akomodacji miesnia i podwyzszaja prog bolowy dzialajac przeciwbolowo. 4) prad wysokonapieciowy- sklada się z dwuimpulsowych serii ekstremalnie krotkich impulsow(t ponizej 100us) iksztalcie zblizonym do prostokatnego. F może być zmienna w granicach od 2-100Hz. Prady o malej f do ok. 10Hz rozluzniaja napiete miesnie, prady o f=do ok.80Hz dzialaja tonizujaco a powyzej f=100Hz wywieraja dzialanie detonizujace i przeciwbolowe. 5) pr. Mikrobodzcowe MENS- male natezenie- Jest to nat podprogowe czuciowo i ruchowo. Dzialanie przeciwbolowe wykazuje prad o nat do ok. 300 do 700uA. Najczesciej się stosuje f ponizej 10Hz Mechanizm dzialania MENS: zwiekszenie tempa gojenia ran i zrostu kosci, przyspieszenie regeneracji tkanek, leczenie bolu ostrego i przewleklego. Zabieg sklada się z 2 faz: -efekt przeciwbolowy(15min), przyspieszenie gojenia tkanek( 5-10min). Prad faradyczny- asymetryczny prad zmienny o f=50-100Hz,w którym impulsy dodatnie i ujemne roznia się ksztaltem i wielkoscia. Bodzcem dla miesnia sa tylko imp. Dodatnie. Wywoluje tezcowy skurcz miesnia, trwajacy przez caly czas jego przeplywu. Prad neofaradyczny- nowoczesna odmiana pr faradycznego z ktorgo zostaly tylko dodatnie impulsy o ksztalcie ostrych trojkatow o czasie trwania 1ms i czasie przerwy 19ms.f-50Hz. Prad impulsowy traeberta: jednobiegunowy prad prostokatny o czasie trwania 2ms i t przerwy 5ms co oznacza f=142Hz. Wykazuje dobre dzialanie przeciwbolowe. Wedlug Jenricha jest ono nastepstwem wywolania przez wieksze natezenie pradu, dzialajacego na wolne zakonczenia nerwow w skorze i tkance podskornej oraz proprioreceptory miesni, procesow hamowania w pniu mozgu i wydzialania endorfin. Jednak szybko powoduje przyzwyczajenie. Wywoluje drzenie miesniowe powodujace rozluznienie miesni. Wykonanie zabiegu: wykonuje się 2 roznej wielkosci elektrodami, oddalonymi od siebie nie mniej niż 3cm. Stsouje się grube podklady pod elektrody. Przy zabiegach na miesnie lezace przykregoslupowo stpsuje się pionowy lub poziomy przeplyw pradu, a na konczynach przeplyw poprzeczny, katode umieszcza się nad miejscem o najwiekszej bolesnosci. Stosuje się bodzce ruchowo podprogowe. Bodzcze powinny wywolac uczucie slabej wibracji. W miare adaptacji zanika to uczucie i należy wtedy zwiekszyc dawke do poprzedniego poziomu. Zabieg trwa 8-15min. Pod koniec nalzy zmniejszac natezenie. Zabiegii wykonuje się codziennie lub co 2 dzien. Jeśli brak poprawy po 3 zabiegu to nalzy przrwac. Przy poprawie zabiego stosuje się 6-10 w serii.