Wyklad 1 rok 3

FARMAKOLOGIA - definicje.

Zw. Czynne - substancje wywołujące w organizmie żywym działanie biologiczne

Działanie biologiczne - całokształt zmian wywołanych przez zw czynne w wł biol.

Związki lecznicze - to związki czynne mogące służyć do zapobiegania, łagodzenia, leczenia i rozpoznawania chorób

(pojęcie związki lecznicze ma więc dające się oszacować działanie - w przeciwieństwie do związków czynnych)

Lek - przeznaczone do stosowania u ludzi i zwierząt określone postacie śr.lecz

Trucizna - związek szkodliwy - jest związkiem czynnym wywołującym działanie szkodliwe

Siła działania - jest mierzona dawką lub stężeniem niezbędnym do uzyskania określonego działania (im większa siła tym mniejsza dawka i stężenie)

Skuteczność - jest pojęciem dającym się ocenić klinicznie, oznacza uzyskane za pomocą leku wyleczenie, poprawę, złagodzenie i zapobieganie określonej chorobie

FARMAKOLOGIA

- działanie leku na zdrowe i chore organizmy

- wzajemne oddziaływanie między związkami chemicznymi a układami biol.

Zadania farmakologii

- rozwój i badanie nowych środków lecz.

- udoskonalenie już znanych leków

- ustalenie farmakokinetyki

- poszukiwanie możliwości zapobiegania zatruciom i ich zwalczaniu

DZIEDZINY FARMAKOLOGII

1. Farmakokinetyka- zajmuje się zmianami stężeń leku w organizmie zależnym od czasu

2. Farmakodynamika - działanie leku w miejscu docelowym

3. Farmakologia molekularna - wyjaśnienie zagadnień farmakokinetyki, farmakodynamiki na poziomie molekularnym

4. Farmakologia kliniczna - badanie nowych leków i niedawno wprowadzonych do handlu

5. Toksykologia - szkodliwe właściwości związków działających na ludzi i zwierzęta

Procesy tworzenia nowych leków

Od 1962 roku na zwierzętach

Talidomid- lek nasenny dla kobiet w ciąży (dzieci rodziły się bez kończyn)

Przed dopuszczeniem leku musi przejść 3 etapy

W 3 fazie - 2-3tys,pacjentów przez 6 msc

1. Badania przedkliniczne 2,5 roku (2-5lat)

- zwierzęta

- linie kom.

2. badania kliniczne (2-10 lat)

Faza I - pacjenci szczególni szkodzi- nie szkodzi

Faza II - skuteczność, zakres dawek

Faza III - 2-3tys pacjentów, bezpieczeństwo

3.Ocena FDA 12 msc

4. obserwacja po wprowadzeniu na rynek

SUPLEMENT DIETY

- białka

- sole mineralne

- zioła

- Wit

Nie podlegają kontroli FDA, chyba że mają szczególne wskazania związane z diagnozą, leczeniem i zapobieganiem chorób

ZGŁASZANIE NIEPOŻĄDANYCH DZIAŁAŃ LEKÓW (NDL)

-lekarze, stomatolodzy, weterynarze, farmaceuci, pielęgniarki, położne - zbierają dane o ndl

Cel- bezpieczeństwo pacjentów

Formularz „żółta karta” aby zgłosić ndl

- nazwa produktu lecz.

- opis reakcji niepożądanej

- dane chorego <wiek, płeć, masa ciała>

- dane lekarza

- pieczęć i podpis lekarza

TERAPIA LEKOWA

W terapii preferuje się leki o max skuteczności i minimalnych działaniach niepożądanych

Skuteczność - badania kliniczne

- badania obserwacyjne

Badania kliniczne

Randomizacja : „złoty standard”

losowe włączanie pacjentów lub ochotników do grupy kontrolnej i tej która otrzyma terapie eksperymentalną

nie zawsze możliwa

- dzieci

- chorzy ze złym rokowaniem

Utajenie przed uczestnikami badania i badaczami

Próba ślepa/ maskowana - uczestnicy badania nie wiedzą czy są włączeni do próby kontrolnej i badanej

Placebo - nieaktywna imitacja leku

Pojedyncza próba ślepa - j.w

Podwójna próba ślepa - i uczestnicy i badacze nie wiedzą

Odp na placebo często wynosi 60-70 % na aktywne leki p/depresyjne

Badanie porównawcze - czy nowy lek jest tak samo skuteczny jak lek porównawczy

I rz punkt końcowy - powinien być ustalony przed rozpoczęciem badania

-powinien być miarą wyniku klinicznego czyli wyniku powiązanego z (?)

II rz punkt końcowy -

Badanie retrospektywne - najmniej rygorystyczne

- pomiar ciśnienia

- pomiar glukozy

- stęż wirusowego Rna

Zależność pomiędzy dawką a działaniem

1. Dawka przepisana a dawka przyjęta

- współpraca lekarza z pacjentem

- błędy w leczeniu

2. dawka przyjęta a stężenie w miejscu działania

Przyczyny indywidualnych różnic w odp na lek

1. Zmiany w farmakokinetyce

2. Choroby nerek

3. Choroby wątroby --> nieprawidłowy metabolizm leku

ZAPISYWANIE LEKÓW

Po doustnie

Im domięśniowo

Iv dożylnie

Sc podskórnie

Lista niezbędnych leków wg WHO

(odnosi się do tych leków które zabezpieczają potrzeby zdrowotne populacji w sposób satysfakcjonujący i priorytetowy)

Powinny być dostępne:

- dla wszystkich

- w każdym czasie

- cena powinna być dostosowana do możliwości ekonomicznych ludzi w danym państwie

Gr I - leki podstawowe

Gr II - pozostałe leki skuteczne, bezpieczne i efektowne w sensie ekonomicznym

---