II Tendencje w rozwoju międzynarodowego handlu towarami i usługami
1. Zdefiniuj tzw. wymianę barterową?
Barter to wymiana bezgotówkowa, czyli towar (bądź usługa) za towar. Strony uzgadniają wartość towarów, lub usług i dążą do tego, żeby bilans był zerowy. Barter dawniej stosowany był w społeczeństwach o prymitywnym systemie ekonomicznym, nie posiadających lub nie znających pojęcia pieniądza; w starożytnym Rzymie powodem jego stosowania była utrata wartości pieniądza. W dzisiejszych czasach barter używany jest w wymianie handlowej w celu obejścia restrykcji walutowych lub z krajami cierpiącymi na brak zasobów walut wymienialnych.
2. Zdefiniuj towary standaryzowane?
Towary standaryzowane-jednolite gatunkowo o jednoznacznie określonej wielkości, maja ceny światowe takie same na różnych rynkach Do tej grupy zaliczamy surowce mineralne (pewne gatunki stali ,stopy metali) i niektóre rodzaje produktów rolnych.
3. Tendencje do liberalizacji międzynarodowego handlu usługami. Jakie organizacje
międzynarodowe przyczyniły się do liberalizacji handlu?
W latach 80 handel usługami cechuje się bardzo wysoką dynamiką wzrostu wyprzedzającą dynamikę usług handlu dobrami materialnymi. Usługi zaczynają również wpływać na odwrócenie tradycyjnego modelu, handlu międzynarodowego od schematu: surowce - praca - kapitał rzeczowy ; kapitał ludzki - technologie w kierunku rozwoju usług finansowych i telekomunikacyjnych, które warunkują następnie rozwój handlu międzynarodowego drogą włączenia firm do globalnej sieci komputerowej (poprzez Internet). Do organizacji które przyczyniły się do liberalizacji handlu należą WTO,GATTS,NAFTA
4. Zdefiniuj cła, ograniczenia para- i pozataryfowe.
Cło - opłata pobierana przez państwo w związku z przemieszczaniem towarów przez granicę celną (powszechnie stosuje się cła importowe, niemniej w niektórych państwach ocleniu podlega również eksport i tranzyt). Rodzaje ceł
Cło importowe - jego zadaniem jest ochrona produkcji krajowej oraz zwiększenie dochodów państwa.
Cło eksportowe - jest nakładane głównie na surowce, w celu zachęcania do ich przetwarzania w kraju. Powoduje ono wzrost cen produktów krajowych za granicą. Mogą powodować pogorszenie bilansu handlowego poprzez zmniejszenie eksportu. Stosuje się je jedynie w krajach rozwijających się o monokulturowym charakterze gospodarki
Cło tranzytowe - była to opłata nakładana na obcych kupców przejeżdżających przez dany kraj. Jest ono stosowane bardzo rzadko, ponieważ brak ceł przewozowych może stać się czynnikiem skłaniającym do wyboru tranzytu przez dany kraj, co może przynieść duże wpływy z udostępnienia sieci transportowej oraz środków transportu.
Do ograniczeń parataryfowych zalicza się najczęściej te środki nie będące cłami, które powodują ograniczenia w handlu zagranicznym i mają skutki identyczne, jak cła. Ich stosowanie prowadzi do wzrostu ceny importowanego towaru. Nie mają one charakteru globalnego i nie dotyczą wszystkich uczestników wymiany zagranicznej. Obejmują najczęściej niektóre podmioty i wybrane towary. Do środków tych zaliczamy: opłaty wyrównawcze, podatki importowe, subwencje, dumping i inne opłaty.
Przez środki pozataryfowe rozumie się inne niż cła i środki parataryfowe bariery ograniczania obrotów towarowych z zagranicą. Środki pozataryfowe są stosowane selektywnie. Decyzje o ich stosowaniu podejmuje władza wykonawcza, nie zaś ustawodawcza. Do środków z tej grupy zaliczamy: ograniczenia ilościowe, koncesje i licencje, ograniczenia dewizowe, bariery techniczne.
Ograniczenia ilościowe polegają na administracyjnym regulowaniu wielkości importu. Do najszerzej znanych ograniczeń ilościowych należą kontyngenty. Mogą one być określone ilościowo lub wartościowo. Najsilniejszą formą kontyngentowania jest embargo, tj. całkowity zakaz importu. Koncesje i licencje należą do administracyjnych środków wpływających na wielkość obrotów. Licencjonowanie obrotów to wymaganie dokumentów koniecznych do prowadzenia handlu, mających na celu ułatwienie kontroli obrotów i zawężenie kręgu podmiotów handlujących. Ograniczenia dewizowe polegają na zredukowaniu przez państwo swobody wypłat za granice.
5. Zdefiniuj integrację regionalną. Na czym polega tzw. efekt przesunięcia handlu i efekt kreacji handlu?
Integracja regionalna, procesy integracji i odpowiadające im struktury ograniczone do określonego regionu lub subregionu, np. integracja europejska, Beneluks czy w latach 90. ugrupowania państw w ramach Inicjatywy Środkowoeuropejskiej, Grupy Wyszehradzkiej CEFTA, Rady Państw Bałtyckich.
Z procesami integracji regionalnej mamy także do czynienia w innych regionach świata: NAFTA, ASEAN, APEC, wiele form współpracy w Ameryce Łacińskiej (FTTA, LAFTA, LAIA, MERCOSUR, CAEU, Wspólnota Państw Karaibskich)
Efekt kreacji handlu - może pojawić się w trzech przypadkach: gdy kraje udzielaja sobie preferencji celnych, tworzą strefę wolnego handlu lub tworzą unie clną - wyraża się we wzroście wolumenu wzajemnych obrotów handlowych. Pewne towary , które uprzednio w warunkach prowadzenia przez poszczególne kraje autonomicznej polityki celnej nie mogły być importowane, gdyż ich ceny importowe po doliczeniu ceł były wyższe od cen krajowych, stają się przedmiotem handlu bądź unii celnej. Bez obciążeń celnych są one tańsze od produkowanych w kraju. W efekcie tworzy się nowy strumień , tym silniejszy, im poziom zniesionych stawek był wyższy, a różnice w kosztach produkcji większe.
Efekt przesunięcia handlu - wyraża się w zwiększeniu udziału krajów należących do unii celnej w handlu krajów-członków unii oraz w zmniejszeniu udziału krajów trzecich, w wyniku przesunięcia źródeł zakupu określonych towarów z krajów nawet o niższych kosztach produkcji, lecz pozostających na zewnątrz unii, do krajów wchodzących w skład unii celnej.
6. Zdefiniuj produkt narodowy brutto i netto
Produkt narodowy brutto - miara wartości wszystkich dóbr i usług finalnych wytworzonych przez obywateli danego państwa oraz przez osoby prawne z siedzibą na jego terenie niezależnie od tego, czy podmioty te działają w kraju, czy za granicą. Pomijane są dochody obcokrajowców w danym państwie.
Produkt Krajowy Netto -jest to Produkt Krajowy Brutto (PKB) pomniejszony o amortyzację środków trwałych. PKN = PKB - amortyzacja
7. Zdefiniuj nadwyżkę handlową, deficyt handlowy
Nadwyżka handlowa-gdy eksport jest wyższy od importu
Deficyt handlowy-gdy eksport jest niższy od importu
8. Zdefiniuj metodę ilościową, dochód z importu i eksportu, dochód sensu largo i sensu stricto, metodę wartościową.
Metoda ilosciowa - tego typu metody mogą dotyczyć wielkości handluzagranicznego, poziomu salda wymiany handlowej, rozmiarów bezpośrednich inwestycji zagranicznych czy zapewnienia dostaw surowców lub energii
Metoda wartościowa- odnosi się do celów określanych jako poprawa terms of trade w wymianie międzynarodowej, stymulowanie eksportu w celu zwiększenia zatrudnienia i wydajności pracy, import nowoczesnych technologii, restrukturyzacja gospodarki
9. Zdefiniuj postęp techniczny, zasoby produkcji, twierdzenie Rybczyńskiego,Postęp techniczny,
Postęp techniczny proces zmian rozwojowych techniki wyrażający się przez wprowadzenie do procesu produkcji nowych, udoskonalonych maszyn, urządzeń, narzędzi i nowych technologii oraz przez wykorzystanie w sposób doskonalszy istniejących zasobów.
Mieści się w nim również podejmowanie produkcji nowych wyrobów oraz doskonalenie wyrobów dotychczas wytwarzanych. Postęp techniczny może występować w dziedzinie środków pracy (tzw. technika ścisła) lub może dotyczyć metod produkcji (postęp technologiczny), przy zachowaniu wzajemnie ścisłych uwarunkowań.
Zasoby produkcji- Głównym kreatorem potrzeb jest produkcja i związany z nią postęp naukowo-techniczny. Dzięki niej potrzeby mogą być zaspokajane w coraz większym stopniu. Jednak wraz z zaspokojeniem jednych potrzeb pojawiają się następne. Celem produkcji jest zaspokajanie rosnących i zmieniających się potrzeb społeczeństwa. Zasoby czynników produkcji są jednak ograniczone (np. czas, materiały, kapitał).
Twierdzenie Rybczyńskiego - w warunkach niezmienionych relacji cen na rynku światowym, wzrost zasobów tylko jednego czynnika produkcji, przy niezmienionym poziomie drugiego czynnika, prowadzi do wzrostu produkcji dobra zużywającego przede wszystkim czynnik, którego zasoby wzrastają, a także do zmniejszenia produkcji dobra, w wytwarzaniu którego potrzebny jest przede wszystkim czynnik, którego zasoby nie ulegają zmianie.
10. Zdefiniuj konsumpcję, recesję, przegrzanie gospodarki.
Konsumpcja- w to zużywanie posiadanych dóbr w celu bezpośredniego zaspokojenia ludzkich potrzeb, które wpływa na poziom odnoszonej przez konsumenta użyteczności.
Przegrzanie gospodarki-sytuacja w której gospodarka ulega załamaniu w chwili dobrej koniunktury
Recesja - zjawisko polegające na znacznym zahamowaniu tempa wzrostu gospodarczego, skutkujące nawet spadkiem produktu krajowego brutto.
11. Jaka jest przyczyna wzrostu udziału wyrobów przemysłowych w handlu międzynarodowym?
12. Jaka jest przyczyna spadku udziału surowców i żywności w handlu międzynarodowym w przeciwieństwie do wyrobów przemysłowych?
13. Co jest następstwem wzrostu udziału krajów uprzemysłowionych w handlu międzynarodowym?
Wzrost udziału towarów przemysłowych w handlu miedzynarodowym
14. Zdefiniuj pojęcie mnożnika
Mnożnik - jest to stosunek zmiany dochodu do zmiany planowanych wydatków autonomicznych. Mnożnik określa o jaką wielkość wprowadzonego do gospodarki wydatku autonomicznego wzrośnie produkcja i dochód. Mnożnik jest zawsze większy od 1, gdyż każda zmiana w wydatkach inwestycyjnych uruchamia łańcuch zmian w wydatkach konsumpcyjnych. Wysokość mnożnika inwestycyjnego zależy od krańcowej skłonności do konsumpcji(KSK). Gdy krańcowa skłonność do konsumpcji rośnie to mnożnik również, a im krańcowa skłonność do oszczędzania wyższa, tym mnożnik jest niższy.
15. Na czym polega mechanizm mnożnika inwestycyjnego i eksportowego?
Najpopularniejszym mnożnikiem jest mnożnik inwestycyjny (ΔY/ΔI), który informuje, o ile wzrośnie (spadnie) dochód narodowy, jeśli wydatki inwestycyjne wzrosną (zmniejszą się) o jedną jednostkę pieniężną (przy założeniu, że jedyną przyczyną zmiany dochodu narodowego są inwestycje). Ponieważ w gospodarce zmiany dochodu narodowego są wypadkową równoczesnego działania wielu czynników, jedne z nich powodują podwyższenie poziomu mnożnika (np. wzrost inwestycji, wzrost rządowych wydatków na zakup dóbr i usług, wzrost eksportu), inne go obniżają (m.in. zmniejszenie wydatków na inwestycje, wzrost podatków, wzrost importu). współczynnik określający, o ile zwiększy się dochód narodowy, jeśli eksport wzrośnie o jednostkę.
Wzrost eksportu pobudza wzrost efektywnego popytu na rynku wewnętrznym danego kraju i w warunkach niepełnego zatrudnienia i niepełnego wykorzystania zdolności wytwórczych, powoduje kumulatywny proces wzrostu produkcji, zatrudnienia i dochodu narodowego. W rezultacie ostateczny wzrost dochodu narodowego jest większy od pierwotnego wzrostu eksportu o mnożnik eksportowy.
16. Zdefiniuj pojęcie supermnożnika
Wartość Supermnożnika jest odwrotnie proporcjonalna do krańcowej stopy oszczędzania i krańcowej stopy inwestycji pobudzonych. Ujemny wpływ oszczędzania na poziom dochodu narod. dotyczy tylko krótkiego okresu przy niepełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych gospodarki
17. Definicje usług. Jakie wyróżniamy cechy usług i klasyfikacja? Charakterystyka.
W referacie
18. Zdefiniuj usługi back-office
Są to usługi wykonywane dla danego przedsiebiostwa przez firmę zewnętrzną sa to np.: wprowadzenie danych ,zbieranie informacji, kontrola przez firme niezależną , zarzadzanie jakością
19. Zdefiniuj klauzulę największego uprzywilejowania (KNU)
Klauzula największego uprzywilejowania - pojęcie dotyczące międzypaństwowej wymiany towarowej. Jest to określenie traktatowego zobowiązania stosowanego w międzynarodowych stosunkach handlowych. Państwo przyznające tę klauzulę innemu państwu zapewnia mu uprawnienia i udogodnienia nie mniejsze niż jakiemukolwiek innemu państwu, z którym handluje. Zazwyczaj klauzula największego uprzywilejowania obejmuje wszystkie kwestie dotyczące handlu, żeglugi morskiej, komunikacji, tranzytu i traktowania cudzoziemców. Często do określania klauzuli największego uprzywilejowania stosuje się skrót "KNU".
20. Kiedy i w jakim traktacie została podjęta kwestia liberalizacji usług we Wspólnocie Europejskej
Na mocy traktatu Rzymskiego w 1958r podjęto decyzje o liberalizacji handlu w UE