Przybyłem, zobaczyłem... zapytałem!
czyli Ankieta zapoznawcza.
Znajomość uczniów jest jednym z podstawowych warunków owocnej pracy w szkole. Katecheta znający tych, z którymi pracuje, może wykorzystać ich zdolności, zainteresowania, a przede wszystkim zareagować w odpowiednim momencie, gdy pojawiają się trudności w życiu wychowanków. Wiemy, jak jest to trudne choćby przy trzystu uczniach, a co dopiero przy pięciuset czy ośmiuset. W takich sytuacjach nawet zwrócenie się do ucznia po imieniu może stanowić problem. Nie mówiąc już o jego nazwisku, adresie, liczbie rodzeństwa czy zainteresowaniach. Bardzo często jedynym źródłem informacji o naszych wychowankach jest dziennik lekcyjny. Przez pryzmat ocen i uwag poczynionych na jego marginesie postrzegamy tych „lepszych i gorszych”. Najczęściej właśnie tych zapamiętujemy. Pozostaje cały środek stanowiący tło dla małej grupy uczniów, którzy z różnych powodów utkwili nam w pamięci. Czy jest jakiś sposób na wyeliminowanie ich anonimowości?
Chciałbym zaproponować Ankietę zapoznawczą, która wypełniona przez uczniów na początku roku szkolnego, może stanowić doskonałe źródło informacji. Pomysł stworzenia takiej ankiety zrodził się w chwili, gdy zaczynając pracę w liceum ogólnokształcącym stanąłem przed swoimi uczniami nie wiedząc o nich praktycznie nic. Umieściłem w niej pięćdziesiąt różnych pytań (często bardzo dziwnych) dotyczących różnych obszarów życia ucznia. Odpowiedzi pozwoliły mi zobaczyć sylwetkę każdego ucznia, a przede wszystkim poznać klimat, w jakim on funkcjonuje.
Ankieta ta stała się wielką pomocą, szczególnie w sytuacjach konfliktowych. Informacje w niej zawarte pomagały mi w nawiązaniu relacji z uczniami, do których trudno było dotrzeć. Ulubiony zespół czy film stawał się kluczem otwierającym drzwi do danej osoby. Nieraz bardzo drobna i, wydawałoby się, nic nieznacząca informacja, jak np. to, że ktoś lubi kurczaka z rożna, była bardzo pomocna - pozwalała złapać kontakt i stawała się płaszczyzną nawiązania relacji z uczniem.
Chciałbym zaznaczyć, że przeprowadzenie takiej ankiety wśród uczniów wymaga od katechety pewnego stopnia otwarcia przed nimi, a nawet pokazania im swoich słabości. Uczniowie nie odpowiedzą szczerze na postawione w ankiecie pytania, gdy zauważą, że jest to tylko jednostronna wymiana informacji. Katecheta na początku lekcji organizacyjnej powinien powiedzieć coś o sobie, swoim życiu, odkryć przed uczniami swoją ludzką twarz. Jeśli tego nie zrobi, uczniowie potraktują ankietę jako coś niebezpiecznego, co może im w przyszłości zaszkodzić.
Należy podkreślić, że ankieta, jako pewna propozycja przełamania lodów anonimowości, nie jest obowiązkowa. Pytania w niej zawarte są oczywiście tylko propozycją. Nie każdy z katechetów musi wykorzystać ją w takiej formie, w jakiej została przedstawiona. Równie dobrze można stworzyć własny zestaw pytań, który w realiach konkretnej szkoły i problemów, jakimi żyją uczniowie, okaże się o wiele właściwszy i bardziej pomocny. Od katechetów, którzy przeprowadzili tę ankietę otrzymałem sygnały, że informacje zebrane w ten sposób stały się dla nich bardzo pomocne w pracy z uczniami. Mam nadzieję, że podobnie będzie w kolejnych przypadkach, czego wszystkim katechetom, którzy spróbują ją wykorzystać, życzę.
Mam na imię br. Rafał i już jestem Twoim katechetą. Nie znamy się, ale myślę, że już wkrótce stworzymy zgrany zespół. Aby to się stało musisz mi o sobie coś powiedzieć. Nie owijaj w bawełnę; wal prosto z mostu.
|
1. Twoje imię i nazwisko: |
2. Jak na Ciebie mówią: |
3. Dokładny adres: ul.........................................kod......................miasto.................. |
4. Telefon: |
5. Co lubisz robić: |
6. Jaki film byś mi polecił(ła): |
7. Twoja najlepsza książka: |
8. Jeżeli na czymś grasz to napisz: |
9. Jakich słuchasz zespołów (rodzaj muzyki):
|
10. Czy zgadzasz się ze zdaniem, że poeci to wariaci: |
11. Co myślisz o katechezie, której już Ci było dane doświadczyć:
|
12. Co umiesz robić: |
13. Co Cię najbardziej interesuje: |
14. O jakim aktorze możesz powiedzieć coś więcej niż tylko imię i nazwisko:
|
15. Czy słuchasz muzyki poważnej: |
16. W skali 1-10 oceń swoje zaangażowanie w Kościele: |
17. Bez czego nie możesz żyć: |
18. Jakich cech charakteru nie lubisz: |
19. Twoje ulubione danie: |
20. Czy coś wiesz o Tomku Budzyńskim: |
21. Czy czytasz książki religijne: |
22. Kiedy ostatni raz czytałeś (łaś) Pismo św.: |
23. Co ci się nie podoba u ludzi Kościoła:
|
24. Dlaczego chodzisz na Msze Św.:
|
25. Jak według Ciebie winien być katecheta:
|
26. Czy lubisz podróżować: |
27. Podaj w skali 1-10 swój kontakt z rodzicami: |
28. Czy palisz lub paliłaś (łeś) papierosy: |
29. Kto w twoim życiu jest autorytetem: |
30. Z kim lub czym kojarzy Ci się słowo Bóg: |
31. Czy zgadzasz się ze zdaniem: „Liczy się tylko forsa”: |
32. Gdzie lubisz jeździć na wakacje: |
33. Czy posiadasz rodzeństwo (ile): |
34. Podaj kolor, który lubisz: |
35. Czy lubisz piwo: |
36. Czy według ciebie katecheza może być ciekawa: |
37. O czym byś chciał (ła) usłyszeć na katechezie:
|
38. Podaj pomysły na katechezę:
|
39. Czy należysz do jakiejś grupy religijnej (podaj jakiej i od ilu lat):
|
40. Czy piszesz wiersze: |
41. Czy umiesz obsługiwać komputer (i czy go masz): |
42. Co chcesz w życiu robić:
|
43. Po co się uczysz:
|
44. Czy lubisz chodzić na imprezy: |
45. Czy lubisz i umiesz tańczyć: |
46. Czy byłeś (łaś) kiedykolwiek w teatrze lub operze: |
47 Co byś zmienił(ła) w swoim życiu:
|
48. Czy byłeś(łaś za granicami Polski (gdzie?):
|
49. Czy jesteś tolerancyjny(a) dla alkoholików i narkomanów: |
|
Aktualna nota o autorze
Rafał Szymkowiak OFM Cap - wykładowca katechetyki w WSD Kapucynów w Krakowie i w Centrum Kształcenia Liderów i Wychowawców im. P. Arrupe, absolwent studiów dziennikarskich Papieskiej Akademii Teologicznej, rekolekcjonista, duszpasterz, współautor książek metodycznych do katechezy.