PYTANIA NA OBRONĘ:
Środki pracy w transporcie i kryteria ich klasyfikacji.
Środki pracy w procesie przewozowym: są to wszelkiego rodzaju narzędzia, maszyny, środki transportu i sprzęt pomocniczy, zaangażowane do wykonywania czynności naładunku, przewozu i wyładunku. Środkiem pracy jest również droga, po której odbywa się przewóz. Podstawowymi środkami pracy są środki transportu: pojazdy samochodowa o własnym napędzie oraz pojazdy bezsilnikowe, przyczepy naczepy.
Kryteria klasyfikacji:
Bezpośrednio produkcyjne (suprastruktura): bezpośrednio produkcyjne zasoby rzeczowe. Narzędzia pracy dzielimy na: środki podstawowe: rozdzielne (środki przewozowe i sprzęt ładunkowy); zespolone (środki przewozowo-ładunkowe); oraz na środki pomocnicze: do formowania jednostek ładunkowych (opinki, pojemniki, palety, kontenery), umożliwiające stosowanie sprzętu ładunkowego (ruchome pomostu, rampy)
Pośrednio produkcyjne (infrastruktura): dzielimy na środki podstawowe (przestrzeń) drogi, punkty transportowe oaz na środki pomocnicze: zaplecze techniczne obsługowo-naprawcze, zaplecze, gospodarcze.
Podatność transportowa: jej rodzaje i kryteria klasyfikacji a postać transportowa ładunku.
Podatność przewozowa: ładunku jest to jego wrażliwość na czynności w transporcie, przy jednoczesnej odporności na ujemne ich skutki. Biorąc pod uwagę naturalne i nabyte cechy ładunku możemy rozróżnić:
Naturalna Podatność transportowa: wynika z naturalnych czyli fizycznych, chemicznych i biologicznych cech i właściwości ładunku, Z punktu widzenia naturalnej podatności przewozowej ładunki utrudniające proces transportowy dzielą się na: ładunki niebezpieczne oraz ładunki wrażliwe na warunki i czas trwania transportu. Im mniejsza jest naturalna podatność przewozowa ładunku tym większy jest stopień trudności wykonania transportu. Powoduje to konieczność stosowania specjalnych zabezpieczeń i ochrony ładunków w formie opakowań i specjalizowanych nadwozi. Ponad to przewoźnik zobowiązany jest do zachowania szczególnej ostrożności i okazywania dostatecznej troski o ładunek w czasie całego procesu transportowego.
Techniczna Podatność transportowa: jest związana z ogólną ilością ładunku, jego cechami i właściwościami oraz powtarzalnością przewozu. Cechy i właściwości wynikają tu z dokonywania zabiegów przystosowujących ładunek do transportu. Zabiegi zaś wpływają na wielkość i kształt ładunku oraz rodzaj i trwałość opakowań i rodzaj narzędzi pracy. Decyduje ona o technice, sposobie i warunkach wykonywania poszczególnych rodzajów czynności w transporcie. Techniczna i naturalna podatność decydują o kształtowaniu się kosztów przemieszczania i konieczności użycia specjalizowanego taboru, zwłaszcza w przewozach ładunków o dużej masie i ponadgabarytowych.
Ekonomiczna Podatność przewozowa: wynika z przenoszenia wartości transportu na wartość przemieszczanego ładunku lub z kosztu osiągnięcia zamierzonego celu. O podatności ekonomicznej decyduje korzyść z przemieszczenia ładunku, możliwa do osiągnięcia. Podatność ta określa proporcje między wartościami przemieszczenia i dobra materialnego.
Nowoczesna postać transportowa ładunku: w zależności od zastosowanych środków technicznych wyróżnia się następują rodzaje jednostek ładunkowych: jednostki paletowe, formowane przy użyciu palet; jednostki pakietowe formowane bez użycia palet z wykorzystaniem środków wiążących; jednostki kontenerowe; nadwozia wymienne; naczepy siodłowe przystosowane do transportu kombinowanego; naczepy siodłowe systemu bimodalnego; pojemniki transportowe.
Technologia procesu transportowego i kryteria wyodrębnienia jej elementów składowych.
TECHNOLOGIA- jest to sposób działania określający organicznie powiązany i harmonijny układ czynności (kolejność sekwencyjność), przyjmujący za podstawę stosowanie odpowiednio dobranych narzędzi i innych środków pracy.
Proces technologiczny transportu samochodowego stanowi cześć procesu przewozowego, związaną ściśle z bezpośrednim oddziaływaniem na ładunek, wyrażającym się w różnych formach przemieszczania pionowego i poziomego w czasie robót ładunkowych i przewozu. W procesie tym występują kolejno następujące operacje - naładunek, przewóz, wyładunek.
Elementy procesu technologicznego z punktu widzenia jednorodności czynności to:
Operacja: jest uszczególnieniem całego procesu na jedno zadanie.
Faza: jest to krańcowe działanie cząstkowe, następujące lub poprzedzające właściwą czynność przewozu; jest wyodrębnioną części operacji; jest niepodzielnym pod względem produkcyjnym zespołem czynności; jest wykonywana na jednym stanowisku, przy pomocy jednego urządzenia i jednego człowieka lub zespołu pracowników.
Zabieg: jest to czynność fazy, która jest wykonywana za pomocą jednego urządzenia.
Czynność: odnosi się do jednego człowieka wykonującego zabieg.
Ruch roboczy: w jednym zabiegu zawiera się wiele ruchów roboczych; jest to najmniejszy element pracy ludzkiej, dający się określić dokładnie sprecyzowanym zadaniem.
Rodzaje technologii i czynniki wpływające na technologię przewozu.
Rozróżnia się trzy podstawowe technologie procesów przewozowych:
Technologia uniwersalna: jest stosowana w procesach przewozowych o najniższym poziomie mechanizacji robót ładunkowych, tj. przy przewozie ładunków sztukowych i kawałkowych luzem, gdzie znaczną część prac ładunkowych wykonuje się ręcznie. W technologii tej mają zastosowanie głównie proste maszyny i urządzenia oraz uniwersalny tabor skrzyniowy.
Technologia zunifikowana: bazuje na stosowaniu znormalizowanych jednostek ładunkowych. Uproszczenie procesów przewozowych, a tym samym obniżenie kosztów ich realizacji tworzy konieczność zmniejszenia różnorodności ładunków pod względem podatności przewozowej, przez stosowanie jednostek ładunkowych. Ładunki w postaci jednostek ładunkowych, zwłaszcza w systemie wielkiej konteneryzacji, występują jako uniwersalne ładunki zbiorcze, znormalizowane. Jednakże nie dotyczy to ładunków spakietyzowanych, ponieważ jednostki ładunkowe charakteryzują się różnorodnością pod względem wielkości, wynikającą z rodzaju ładunku. Uniwersalność i normalizacja jednostek ładunkowych w znacznym stopniu uniezależnia przewoźnika oraz wykonawcę robót ładunkowych od naturalnej podatności przewozowej, co jest z kolei podstawą zunifikowania narzędzi pracy stosowanych przez uczestników procesu przewozowego i ujednolicenia technologii tych procesów. Do przemieszczania jednostek ładunkowych stosuje się uniwersalne narzędzia pracy, czyli niezależne od rodzaju ładunku. Ich uniwersalność dodatkowo zwiększa stosowanie wymiennego osprzętu roboczego. Dzięki unifikacji eliminuje się konieczność wykonywania operacji ładunkowych z każdym odrębnym rodzajem ładunku za pomocą różnych maszyn i urządzeń ładunkowych.
Technologia specjalizowana: polega na stosowaniu środków transportowych, dostosowanych do wymogów technologicznych ładunków i należy do najbardziej rozpowszechnionych w transporcie samochodowym. Technologia ta jest stosowana zwłaszcza przy przewozie masowych ładunków, takich jak: ziemia, ziemniaki, ziarno zbóż, ładunki płynne itp. Technologię te stosuje się również w przewozach artykułów łatwo psujących się. Technologia ta z zasady eliminuje uciążliwe i niebezpieczne dla zdrowia roboty ładunkowe, a także gwarantuje właściwą jakość ładunku w całym łańcuchu transportowym. W technologii tej stosuje się różnego rodzaju tabor samozaładowczy, zbiornikowy oraz cysterny do transportu materiałów płynnych i sproszkowanych.
Czynniki wpływające na technologie przewozu:
Zewnętrzne: rodzaj ładunku; rodzaj zadania przewozowego; sfera i zasięg przewozu; warunki u nadawców i odbiorców oraz warunki drogowe.
Wewnętrzne: rodzaj środków pracy transportu; pracownicy i ich kwalifikacje; organizacja pracy, zaplecze
Podstawowe mierniki pracy transportu samochodowego. (?????)
Podstawowym miernikiem jest koszt pracy w przeliczeniu na jednego zatrudnionego, Jest on najczęściej obliczany jajko wartość przeciętna w skali miesięcznej w danym roku. Niezwykle istotna z punktu widzenia pracodawcy jest wycena czasu pracy, bowiem dotyczy ona faktycznego wykorzystania siły roboczej. Ta wycena odnosi się do czasu pracy opłaconego przez pracodawcę oraz czasu opłaconego i faktycznie przepracowanego. Dlatego miernikami są: koszt jednej godziny opłaconej oraz koszt jednej godziny przepracowanej.
Rodzaje obsługi transportowej punktów ładunkowych w systemie logistycznym.(?????)
Punkt ładunkowy- nazywamy miejsce w którym dokonywane są czynności obsługi ładunkowej środków przewozowych (drogowych, kolejowych, wodnych, czy lotniczych. Na punkcie ładunkowym może znajdować się kilka frontów ładunkowych.
Rodzaje:
1) Suwnice bramowe, pół bramowe, pomostowe jedno belkowe i dwu belkowe:
torowe
jezdniowe
2) żurawie
wieżowe
wypadowe
3) żurawiki na pojazdach samochodowych
4) wózki z napędem ręcznym, elektrycznym, spalinowym wyposażone w widły lub inny osprzęt roboczy:
unoszące
podnośnikowe: prowadzone lub kierowane
5) ładowarki , wyładowarki
6) wywrotnice
7) łopaty mechaniczne
8) dźwigi, wyciągarki, podnośniki
9) przenośniki
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
W punkcie ładunkowym stykają się różne rodzaje transportu oraz transportowane są różne ładunki i to od nich zależy rodzaj obsługi.
Specjalizacja w transporcie i istota działalności spedycyjnej.
Spedycja - jest to działalność gospodarcza polegająca na organizowaniu przemieszczenia ładunków na zlecenie osoby prawnej lub fizycznej oraz na wykonaniu niezbędnych czynności dodatkowych wynikających ze specyfiki zlecenia Występuje spedycja będąca usługą materialna oraz spedycja będąca usługą nieodpłatną.
Spedycja materialna przeznaczona na sprzedaż , ma charakter działalności publicznej do której dostęp powinien być nieograniczony, więc skorzystać z niej może każdy uczestnik rynku. Spedycja nieodpłatna jest elementem szerszego procesu gospodarczego do którego dostęp ma wyłącznie bezpośredni wytwórca.
Rodzaje spedycji:
Spedycja gałęziowa - całość pracy wykonywana jest przy użyciu jednego rodzaju środka przewozowego
Spedycja intermodalna - w jej ramach angażuje się pracę niejednej gałęzi transportu, spedytor występuje tu jako tzw. operator transportu multimodalnego i jest odpowiedzialny za kompleksową obsługę przemieszczania ładunku od miejsca nadania do miejsca przeznaczenia.
Rynek usług transportowych podatny jest na wielowarstwowe podziały, Nie ulega jednak wątpliwości że jego funkcjonowanie postrzegane właśnie przez różne segmenty doprowadza do kształtowania coraz głębszych specjalizacji pracy , powstawaniu firm obsługujących stosunkowo wąski zakres potrzeb ale za to na wysokim poziomie.
Uwarunkowania udziału transportu samochodowego w transporcie kombinowanym.
Transport kombinowany - przewóz ładunków wykorzystujący więcej niż jedną gałąź transportu. Regułą jest wykorzystanie tylko jednej jednostki ładunkowej na całej trasie przewozu oraz wykorzystanie transportu kolejowego, żeglugi śródlądowej bądź morskiej na głównej trasie przejazdu. Trasy dowozowe i odwozowe do głównego środka transportu wykonywane są za pomocą transportu samochodowego.
W transporcie kombinowanym transport drogowy spełnia funkcję usługową, dowozu jednostki ładunkowej od nadawcy do punktu obsługo ładunkowej transportu kombinowanego i odwozu od tego punktu do odbiorcy. Promień dowozu i odwozu nie powinien przekraczać 25 km w uzasadnionych przypadkach 30km.
Cele i warunki modernizacji transportu w tym prac ładunkowych.
Obniżenie kosztów
Usprawnienie procesu przewozowego
Skrócenie czasu trwania robót ładunkowych
Zmniejszenie zużycia energii
Zmniejszenie ilości pracowników, liczby środków przewozowych
Zmiany w zasobach produkcyjnych
Cel społeczny - wszyscy chcą zmniejszyć wysiłek fizyczny
Cel gospodarczy - uzyskania efektów działania
Zasady udzielania licencji na podjęcie i wykonywanie transportu drogowego.
Licencja - decyzja administracyjna wydana przez ministra właściwego do spraw transportu lub określony w ustawie organ samorządu terytorialnego, uprawniająca do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego.
Dokumenty wymagane przy ubieganiu się o licencję: Pisemny wniosek przedsiębiorcy, odpis z Krajowego Rejestru Sądowego lub odpis z ewidencji działalności gospodarczej, kserokopie o nadaniu REGON i NIP, kopia certyfikatu kompetencji zawodowych (obowiązkowo dla rozpoczynających działalność transportową) - nie dotyczy taksówkarzy, zaświadczenie z rejestru skazanych niekaralności za wymienione w ustawie przestępstwa umyślne, dokumenty stwierdzające posiadanie zabezpieczenia finansowego - nie dotyczy taksówkarzy, oświadczenie o zamiarze zatrudnienia kierowców nie karanych za wymienione w ustawie przestępstwa umyślne, wykaz pojazdów samochodowych wraz z urzędowo potwierdzonymi kopiami dowodów rejestracyjnych oraz (jeśli nie jest ich właścicielem) - dokument potwierdzający prawo do dysponowania nimi.
Warunki ubiegania się o licencje: obowiązek posiadania zabezpieczenia finansowego dla wszystkich rodzajów transportu, niekaralność przedsiębiorcy prowadzącego działalność transportową, niekaralność zatrudnionych przez niego kierowców oraz uzyskanie przez nich świadectw kwalifikacji, obowiązek uzyskania zaświadczenia o przewozach na potrzeby własne jako działalności pomocniczej, obowiązek uzyskania certyfikatu kompetencji zawodowych przez przewoźników transportu drogowego, obowiązek wyposażenia pojazdów w tachografy lub karty drogowe i przestrzeganie maksymalnego czasu jazdy i minimalnego czasu odpoczynku kierowców , obowiązek uiszczania opłat za przejazd po drogach krajowych
Klasyfikacja ładunków z punktu widzenia prac ładunkowych.
- ładunki sypkie luzem (o granulacji do 125mm) w tym pyliste np. węgiel kamienny, ruda żwir kamienie drobne, nawozy sztuczne, ziarna zbóż, kartofle;
- kawałkowe ( o granulacji powyżej 125mm) kamienie, węgiel kęsy surówka żelaza, cegła pustaki
- sztukowe (o masie do 1000kg), w tym w tym w opakowaniach, np. maszyny, elementy konstrukcji stalowych i żelbetonowych, pojazdy, wlewki, elementy prefabrykowane, kręgi blach, kloce drewniane;
- wielkowymiarowe (przekraczające dopuszczalne wymiary ponadgabarytowe pojazdów transportowych;
- dłużycowe (długość wielokrotnie przekracza średnicę lub większy wymiar przekroju poprzecznego), np. tarcica (deski kantówka), rury szyny;
- jednostki ładunkowe (ładunki spaletyzowane, spakietyzowane i skonteneryzowane);
- półpłynne i płynne luzem (a także gazowe skroplone pod ciśnieniem), np. ropa, benzyna, oleje, kwasy alkohol propan butan pod ciśnieniem;
- gazowe luzem
Czynniki określające jakość usług transportowych.
Niezawodność, szybkość, częstotliwość, punktualność, bezpośredniość, regularność, rytmiczność, masowość, dostępność, wygoda, bezpieczeństwo, koszt.
Znaczenie prac ładunkowych w transporcie.
Regulacja norm czasu pracy kierowców oraz czasu prowadzenia pojazdów i ich wpływ na realizację procesu przewozowego.
Rodzaje kosztów w transporcie samochodowym.
Certyfikat kompetencji zawodowych a certyfikat kwalifikacji zawodowych.
Certyfikat kompetencji zawodowych (CKZ) w zakresie transportu drogowego
• wymagania: - wykazanie się wiedzą lub praktyką w działalności
gospodarczej, w zakresie transportu drogowego
- znajomość: międzynarodowych umów, przepisów transportowych, przepisów celnych, dokumentów wymaganych do wykonywania , międzynarodowego transportu drogowego
- pozytywny wynik testu kompetencji zawodowych
CKZ w międzynarodowym transporcie drogowym jest jednocześnie CKZ w krajowym
transporcie drogowym
- transport osób
- transport rzeczy
Warunki uzyskania certyfikatu
Osoba ubiegająca się o uzyskanie certyfikatu kompetencji zawodowych powinna :
wypełnić wniosek, załączyć do niego stosowne dokumenty (udokumentowanie praktyki zawodowej, ew. wcześniejsze uprawnienia) oraz umowę nadzoru na certyfikatem(w 2 egzemplarzach) i kserokopię właściwej opłaty, przystąpić do egzaminu w terminie wyznaczonym przez jednostkę certyfikującą,
zaliczyć z wynikiem pozytywnym odpowiedni zakres egzaminu. Wymienione dokumenty należy złożyć w Zakładzie Certyfikacji i Normalizacji Instytutu Transportu Samochodowego osobiście, za pośrednictwem poczty lub ośrodka szkolenia.
Opłaty za egzaminy i certyfikaty
dla osób bez 5-letniej praktyki za egzamin w zakresie krajowego transportu osób lub rzeczy - 400 zł,
dla osób bez 5-letniej praktyki za egzamin w zakresie międzynarodowego transportu osób lub rzeczy - 500 zł, dla osób z co najmniej 5-letnią praktyką bez względu na zakres egzaminu - 300 zł.
Opłata za każdy rodzaj certyfikatu jest stała i wynosi 300 zł. Kserokopię właściwej opłaty należy dołączyć do wniosku.
UWAGA - Poza wyżej wymienionymi opłatami nie są pobierane żadne inne - żądanie ich od osób przystępujących do egzaminu jest próbą naciągania. Nadwyżki uzyskane z wpłat za egzaminy wykorzystywane są na finansowanie druku bezpłatnych materiałów informacyjnych dla przewoźników.
Zakres egzaminu
Zakres egzaminu na certyfikat kompetencji zawodowych przewoźnika jest uzależniony od: praktyki zawodowej (do lub powyżej 5 lat doświadczenia przedsiębiorcy wykonującego transport drogowy), uzyskanych wcześniej uprawnień (posiadanie certyfikatu krajowego), rodzaju zgłoszonej działalności (przewóz osób lub rzeczy), zakresu zgłoszonej działalności (przewozy krajowe lub międzynarodowe).
Terminale kontenerowe, zasady, wymiarowanie frontów ładunkowych.
Terminale kontenerowe służą do przeładunku kontenerów np. wagon - plac, statek - pojazd drogowy.
Urządzenia i środki transportu do przeładunków na frontach ładunkowych.
Front ładunkowy to miejsce wykonywania czynności ładunkowych w określonym czasie wraz z całym zespołem niezbędnych warunków technicznych i organizacyjnych. Wielkość frontu może być wyrażona wielkością terenu, na którym odbywają się prace ładunkowe, lub długością linii, wzdłuż której są one wykonywane. Może być także wyrażona liczbą równocześnie naładowywanego i wyładowywanego taboru przewozowego, liczbą równocześnie pracujących maszyn ładunkowych, urządzeń ładunkowych i ludzi.
Urządzenia i środki transportu:
- wózek widłowy z napędem elektrycznym - stosowany do ładunków sztukowych lub jednostek ładunkowych przewożonych w wagonach krytych, wyposażone w osprzęt właściwy dla manipulowanego ładunku.
- podajnik taśmowy, rolkowy, płytkowy lub dźwignica wyposażona w odpowiednie zawiesia - stosowana do powierzchni międzydrzwiowej wagonu krytego.
- wózek podnośnikowy z napędem silnikowym (pod warunkiem ścisłego przestrzegania zasad bhp) - do prac ładunkowych we wnętrzu wagonu.
- dźwignice tj. suwnice, żurawie samochodowe i samojezdne (kołowe i szynowe) wyposażone
w odpowiedni sprzęt tj. hak, zawiesie linowe, kleszcze chwytaki elektromagnetyczne itp. - do przeładunku ładunków sztukowych oraz jednostek ładunkowych w wagonach odkrytych.
- dźwignice tj. suwnice, żurawie samochodowe i samojezdne (kołowe i szynowe) oraz ładowarki (wyłącznie do naładunku) i wyładowarki (wyłącznie do wyładunku) wyposażone w odpowiedni osprzęt chwytakowy dwułupinowy przeznaczony do ładunków sypkich lub wielołupinowy przeznaczony do ładunków kawałkowych.
Uwarunkowania odnowy taboru samochodowego.
Przesłanki odnowy taboru wynikające z technicznego zużycia: zużycie oleju silnikowego na tysiąc przejechanych kilometrów; liczba i częstotliwość wykonywanych napraw bieżących w roku jego eksploatacji; stan techniczny podstawowych zespołów i podzespołów (np. stopnia skorodowania, zużycia i możliwości napraw); liczba wykonanych napraw głównych; dostępność części zamiennych na rynku; oszacowanie kosztów napraw.
Eksploatacja zużytego taboru - skutki: niski przebieg taboru w ciągu roku; duża nadwyżka stanu inwentarzowego w stosunku do używanego w eksploatacji. Wskaźnik wykorzystania taboru przeciętnie wynosi 0,68;znaczne zatrudnienie pracowników w zapleczu technicznym spowodowane dużą pracochłonnością prac obsługowo-naprawczych; potrzeba znacznej powierzchni niezbędnej do przeprowadzania napraw bieżących i głównych; duże zużycie części zamiennych i materiałów, a także tworzenie ich zapasów magazynowych; konieczność wyposażenia się w maszyny i urządzenia do przeprowadzenia napraw; nadmierne zamrożenie środków obrotowych
Narzędzia optymalizacji decyzji w działalności przedsiębiorstwa.
Analiza ilościowa (UNIDO) - statystyczne i matematyczne rozwiązywanie problemu
Analiza jakościowa (SWOT) - rozwiązanie oparte na opisowej ocenie danego problemu:
Pozytywne silne strony szanse
Negatywne słabe strony zagrożenia
5