metodologia

1. procedura, metoda, technika i narzędzie badawcze w pedagogice

- procedura - Kamiński - sposób organizowania badań bardziej złożonych, wymagających opracowania bardziej skomplikowanego programu badań, należytego zgrania liczniejszego zespołu pracowników naukowych i przygotowania terenu badań, niekiedy sharmonizowania kilku metod badawczych;

- metoda - zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego;

- technika - czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów;

- narzędzie - przedmiot służący do realizacji wybranej techniki badań;

2. rodzaje metod, technik i narzędzi badawczych - Pilch

• metody:

- eksperyment pedagogiczny:

- monografia pedagogiczna (miękka odmiana metod ilościowych):

- metoda indywidualnych przypadków - studium indywidualnych przypadków (miękka odmiana metod ilościowych):

- metoda sondażu diagnostycznego (miękka odmiana metod ilościowych):

• techniki

- obserwacja:

- wywiad

- ankieta:

- badanie dokumentów:

- analiza treści:

- techniki projekcyjne:

• Narzędzia

- kwestionariusz wywiadu

- kwestionariusz ankiety;

- test socjometryczny

- arkusz obserwacji

- skale;

3. typy badań pedagogicznych -Pilch

- ze względu na cele:

• badania teoretyczne - podstawowe

- poznanie zmierzające do gromadzenia wiedzy teoretycznej,

- cel: budowanie uogólnienia, generalizacji, prawa rozwoju i przemian badanej rzeczywistości

• badania eksperymentalne - weryfikacyjne

- sprawdzanie działania czynnika wprowadzonego celowo do badanego układu lub czynnika obecnego niezależnie od badacza w badanym układzie

- cel: określenie skutków, siły, znaczenia, jakości działania wybranej zmiennej

• badania diagnostyczne z odmianami badań terapeutycznych i prognostycznych

- ze względu na organizowanie ich przebiegu:

• zespołowe lub indywidualne

• terenowe

• panelowe - powtarzalne w wersji podłużnej i poprzecznej

• eksperymentalne

- ze względu na przedmiot naukowego poznania:

• badania opisowe

- przedmiotem pojedyncze zjawisko, indywidualne zdarzenie, których wyjaśnienie może być jednoznaczne, oczywiste

- efekt - opis sprawozdawczy

- pytania roztrzygnięcia

• badania wyjaśniające

- poszukiwanie związków między cechami, zmiennymi; różnych możliwości wyjaśnienia, przyczyn głównych i wtórnych, dominujących i uzupełniających

- pytania dopełnienia

- ze względu na procedurę badawczą

• badania instytucji

• badania zbiorowości

• badania zjawisk i procesów

- ze względu na cele, użyteczność, czas i metodykę postępowania:

• cele:

- eksploracyjne

- opisowe

- wyjaśniające

• użytek

- podstawowe

- stosowane: działania, projekt, ewaluacja

• czas

- przekrojowe

- dynamiczne: panel, powtarzalne serie, podłużne

- studium przypadku

• metodyka

- ilościowe: eksperyment, sondaż, analiza treści, statystyki rzeczywistości

- jakościowe: badania terenowe, porównawczo-historyczne

4. charakterystyka

- eksperyment:

• metoda naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości, polegająca na wywołaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem;

• cel - wykrycie związków przyczynowo-skutkowych między zmienną niezależną a elementami danego układu;

• eksperyment: naturalny (zorganizowany dla celów praktycznych, co badacz spożytkowuje lub inicjuje) i kliniczny (obserwowanie placówki, grupy społecznej itp. w których wypróbowuje się wprowadzenie celowej zmiany)

• techniki: przez zestawienie (porównanie dwóch grup jak najbardziej do siebie podobnych), rotacji (zestawienie grup o luźniejszym stopniu podobieństwa), badania regresyjnego (zestawienie opisu zjawiska z historią zjawiska), badania zjawisk w ich przebiegu (badanie zjawiska w dwóch etapach rozdzielonych czasem)

- metoda indywidualnych przypadków

• metoda badawcza polegająca na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych;

• techniki: wywiad, obserwacja, analiza dokumentów osobistych;

- monografia pedagogiczna

• metoda badawca, która prowadzi do opisu instytucji wychowawczej przez sięgnięcie w głąb badanej instytucji i gruntowne, wielostronne wejrzenie w jej funkcjonowanie jako systemu społecznego i związanego ze sobą zbioru osób;

• przedmiot badań - instytucja wychowawcza lub inna instytucja dla celów wychowawczych badana;

• techniki - badanie dokumentacji, obserwacja uczestnicząca, ankieta, wywiad, eksperyment wychowawczy;

- sondaż diagnostyczny

• metoda badawcza prowadząca do gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasilaniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk i wszelkich innych zjawisk instytucjonalnie nie zlokalizowanych posiadających znaczenie wychowawcze, w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentującą populację generalną, w której badane zjawisko występuje;

• techniki: wywiad, ankieta, analiza dokumentów osobistych, techniki statystyczne;

- obserwacja

• czynność badawcza polegająca na gromadzeniu danych drogą postrzeżeń;

• dążenie do celowego (poszukiwanie odpowiedzi na postawione pytania badawcze), planowego (objęcie obserwacją uprzednio przygotowanego rejestru cech), systematycznego (uwzględnienie czasu trwania i częstotliwości) i krytycznego (odrzucanie spostrzeżeń nieistotnych) spostrzegania określonych zachowań, przedmiotów itd.

- techniki socjometryczne

• Moreno - sytuacja + pytanie o sympatie i antypatie

• Zgadnij kto - określenie do danej osoby (opis - osoba) + macierz

• Plebiscyt życzliwości i niechęci

• Wartościowanie uczestnictwa w grupie - czy chciałbyś grupę zmienić

• Pomiar dystansu społecznego - czy chciałbyś wychowawcę zmienić

- kwestionariusz ankiety

• technika gromadzenia informacji polegająca na wypełnieniu najczęściej samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub najczęściej nieobecności ankietera;

• pytania - zawsze konkretne, ścisłe, jednoproblemowe, nie sugerujące, grzecznościowa forma, dopasowane do poziomu respondenta

• rodzaje pytań:

- zamknięte (ograniczony zestaw możliwych odpowiedzi)

• koniunktywne (możliwość wybrania kilku możliwych odpowiedzi)

• dysjunktywne (wybór tylko jednej możliwości);

• alternatywne

- otwarte

5. etapy postępowania badawczego

1. Temat pracy

2. Przedmiot badań - to czym badacz w swoich badaniach się zajmuje (co? procesy, zjawiska, opinie, zdarzenia, relacje)

3. Cele badań

- poznawczy - precyzyjne zaznaczenie do czego badacz zmierza, co chce uzyskać, co jest jego zamiarem, dążeniem; sformułowanie celu poznawczego jest zawsze zdaniem oznajmującym

• deskryptywny czyli opisowy (co badacz chce opisać w swym badaniu),

• eksplikatywny czyli wyjaśniający (co chce badacz wyjaśnić w swym badaniu),

• prognostyczny (badacz opisuje jakie są prognozy),

• ewaluacyjny czyli wartościujący (badacz wartościuje swoją propozycje zmian, dlaczego to co proponuje jest lepsze);

- praktyczny - wykazanie praktycznej przydatności wyników badań: po co, komu i dlaczego wyniki badań mogą być przydatne

1. Sformułowanie problemu głównego

- Problem - pytanie na które poszukujemy odpowiedzi

- rodzaje pytań badawczych:

• charakterze dopełnienia (jaki, który, dlaczego, w jaki sposób; o złożone kwestie, winne być rozbite na pytania prostsze),

• o charakterze rozstrzygnięcia (proste, o bardzo szczegółowe kwestie; czy...)

- cechy poprawnego pytania, warunki poprawności:

• przy pomocy terminologii naukowej;

• precyzyjnie określony zakres i zasięg;

• rozstrzygalność (możliwość znalezienia odpowiedzi);

• praktyczność, użyteczność (odpowiedz na problem powinno komuś służyć);

1. sformułowanie hipotezy głównej

- hipoteza - przypuszczalna odpowiedz na sformułowany problem badawczy

- warunki poprawności:

• terminologia naukowa,

• precyzyjny zakres i zasięg;

• tak ujęta aby dała się zweryfikować (nie ogólnikowa);

• składa się z części poznawczej (jest tak i tak) i wyjaśniającej (ponieważ...);

1. Rozbicie problemu głównego na problemy szczegółowe - pytania szczegółowe to elementy wyjaśniającej części hipotezy

2. Sformułowanie hipotez szczegółowych do poszczególnych problemów szczegółowych

3. określenie zmiennych i dobór wskaźników:

- zmienna niezależna - przyczyna

- zmienna zależna - skutek

- zmienna pośrednicząca - kontekstowa (modyfikuje siłę związku miedzy przyczyną a skutkiem)

- wskaźnik - czynnik, informacja, element na podstawie którego wnioskujemy że zachodzi to zjawisko które nas interesuje

- rodzaje wskaźników:

• empiryczne (łatwe do zaobserwowania),

• definicyjne (wynikające z definicji danego zjawiska, procesu),

• inferencyjne (oparte na wnioskowaniu);

1. Wskazanie metod, technik i narzędzi badawczych

2. Sposób dobrania próby badawczej

3. Sugerowanie sposobu opracowania badań

4

http://www.nonameuwb.eu

---