6. Co to jest statyzm, a co dynamizm dydaktyczny?
Statyzm i dynamizm dydaktyczny w określeniu celów kształcenia:
Statyzm dydaktyczny - głosi, iż możliwe jest, potrzebne oraz konieczne dokładne i ostateczne i zamknięte formułowanie celów kształcenia np. cele operacyjne (zachowanie człowieka który posiadł wiedzę i umiejętności)
Dynamizm dydaktyczny - głosił, że nie jest możliwe i nie jest potrzebne dokładne i zamknięte określenie celów kształcenia
Nieokreślenie celów kształcenia może być podstawą anarchizmu (samowoli), każdy mógłby robić co chce
Dynamizm ma pozytywne strony - pozwala na bieżąco modyfikować cele.
7. Wyjaśnić dydaktyczny sens pojęcia „wiedza naukowa” ( na podstawie wykładów).
Wiedza jako cel kształcenia:
Wiedza w aspekcie dydaktycznym:
Wiedza jest to treść naszego umysłu, naszych myśli:
- znajomość rzeczy
- znajomość zjawisk
- znajomość procesów
- znajomość wydarzeń
Wiedza - subiektywny dorobek poznania ludzkiego w postaci:
1. wiadomości ogólnych (pojęć, sądów, praw, prawidłowości rządzących życiem ludzi, społeczeństw, przyrody)
2. rzeczowo i logicznie usystematyzowanych będących materiałem nauczania(wiedza naukowa), w przeciwieństwie do wiadomości potocznych, które odnoszą się do poszczególnych faktów, szerzeń
Postacie wiedzy naukowej w aspekcie metodologicznym; Rodzaje wiedzy:
- opis (jakiegoś przedmiotu)
- wyjaśnienia (dlaczego jest tak i tak)
- oceny np. etyczne w przedmiotach humanistycznych, estetyczne, prakseologiczne ( związane działanie), normy moralne (jak postępować
8. Wymienić w odpowiednim uporządkowaniu kategorie celów praktycznych wskazane w taksonomii celów kształcenia.
Cele Emocjonalno-motywacyjne uczenia się
A.Uczestnictwo w działaniu,czyli uważne wykonywanie określonych czynności w ramach wyznaczonej roli,na ogół poprawne,ale bez wykazywania inicjatywy.
B.Podejmowanie działania,czyli samorzutne rozpoczynanie wybranych czynności i chętne angażowanie się w działalność pod wpływem bodźców zewnętrznych
C.Nastawienie na działanie,czyli konsekwentne wykonywanie danego rodzaju czynności na skutek trwałej potrzeby wewnętrznej i dodatniej oceny uzyskiwanych wyników
D.System działań,czyli integracja danego rodzaju czynności z głównymi cechami osobowości ich wykonawcy,wyrażająca się niezawodnością i swoistością stylu działań
Cele poznawcze uczenia się
A.Zapamiętanie wiadomości,czyli gotowość przypomnienia sobie określonej informacji,bez zniekształceń,ale i bez własnej interpretacji
B.Zrozumienie wiadomości,czyli przedstawienie ich w nowej formie,porządkowanie,streszczanie i wykorzystywanie do prostego wnioskowania
C.Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych,czyli praktyczne posługiwanie się wiadomościami w zadaniach nieodbiegających od podanego wzoru
D.Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych,czyli posługiwanie się wzorem badań naukowych:formułowanie problemu,analiza i synteza danych,sprawdzanie hipotez,krytyka rozwiązania
Cele światopoglądowe uczenia się
Światopoglądem nazywamy system przekonań i postaw dotyczących miejsca i roli człowieka w świecie,w tym roli własnej jednostki lub grupy.
A.Przekonanie o prawdziwości wiedzy,czyli zaufanie do źródeł informacji o świecie,z włączeniem w to własnego doświadczenia,opinii autorytetów.
B.Przekonanie o wartości wiedzy,czyli przeświadczenie o użyteczności informacji o świecie dla ludzkości i jednostki,ale bez angażowania się w jej pomnażanie i wykorzystanie
C.Nastawienie na zastosowanie wiedzy,czyli konsekwentne dążenie do wykorzystania informacji o świecie dla zaspokojenia potrzeb własnych i potrzeb innych ludzi
D.System zastosowań wiedzy,czyli działanie zharmonizowanego z osobowością posiadacza światopoglądu w sposób pełny i niezawodny
Cele praktyczne uczenia się
A.Naśladowanie działania,czyli etapowe wykonywanie złożonych czynności i systematyczne porównywanie ich przebiegu z dostarczonym wzorem
B.Odtwarzanie działania,czyli wykonywanie złożonych czynności samodzielnie i w całości,ale z ograniczoną płynnością i swobodą
C.Sprawność działania w stałych warunkach,czyli dokładne i skuteczne wykonywanie złożonych czynności w sytuacjach,w których były ćwiczone
D.Sprawność działania w zmiennych warunkach,czyli automatyzacja czynności składowych,pozwalająca na szybkie modyfikacje złożonej czynności,wykonywanej z oszczędnym nakładem energii
5. Wyjaśnić najogólniejsze rozumienie pojęcia „cel kształcenia” na podstawie treści wykładów.
Cele kształcenia:
Pojęcie celu kształcenia- wartości intelektualne które kształcenie chce osiągnąć. Wzbogacenia człowieka
Ogólne pojęcie celu kształcenia:
-jest to wartość intelektualna która kształcenie chce osiągnąć
•wartością intelektualną jest wiedza(poznanie),rozumienie
•rozumienie jest dobrem
•są też ujęte tu poznania
•wartością intelektualną jest poziom naszej inteligencji(możemy doskonalić i utrwalać)
-cele kształcenia są to też pewne cechy człowieka osobowości człowieka(umysłowe cechy)
•wskazując na sposób myślenia,rodzaj itd.
1. Wymienić w odpowiednim uporządkowaniu zasadnicze (węzłowe) zagadnienia dydaktyczne dotyczące kształcenia, którymi zajmuje się dydaktyka ogólna.
3. Zasadnicze węzłowe problemy dydaktyczne:
1. Ideał i cele kształcenia- pojecie ideału i celów kształcenia. Pojęcie wykształcenia.
2. typy wykształcenia- kryteria klasyfikacji wykształcenia oraz wskazanie tych typów kształcenia.
3.treści kształcenia, materiału nauczania, dobór treści, układ treści( czego uczyc, programy nauczania)
4. proces kształcenia- zasady, metody nauczania
5. proces kształcenia- techniczne środki kształcenia
6. proces kształcenia- formy organizacyjne
7. szkoła i jej funkcje
8. wyniki kształcenia, wytwory, jak oceniac Mierzyc
9. uczeń
10. nauczyciel
4-7 problemy procesu kształcenia, czas, miejsce, kto, (ile)
2. Scharakteryzować praktykę uczenia w starożytności z perspektywy jej aktualności
SOKRATES- postawił 2 pytania- Co jest celem nauczania?, jak nauczać?
Sama jego postawa jest ciągle poruszana, uznaje się go jako wzór nauczyciela (nadużywał alkoholu), nauczał bezinteresownie, chodziło rynku, upatrywał sobie ludzi zarozumiałych, pysznych - zaczynał z nimi dyskutować, zadawać pytania.
- za swoje poglądy został skazany na śmierć, poprzez demoralizacje młodzieży
- istota celu: cnota= wiedza
* być zacnym, dobrym to znaczy posiadać wiedzę; nazywa się to skrajnym moralizmem i intelektualizmem etycznym w wychowaniu. - to metoda nauczania wg Sokratesa
- tok nauczania poszukujący - nie dawał gotowej wiedzy, ale zadawał pyt sensu rozmówcy, poprzez te pyt rozmówca zaczął wątpić w swoją wiedzę - wspólne dochodzenie do wiedzy- metoda heurystyczna
ARTSTOTELES: pyt co jest celem nauczania i jaką metodą nauczyć;
- celem nauczania jest wiedza, a składa się ona z pojęć i sądów (podstawą wiedzy są związki logiczne, teorie, struktura logiczna).
Co robi by ją przekazać? Arystoteles uważał, że nauczyciel ma wiedzę gotową przekazać uczniowi
- metoda i tok podający
3. Scharakteryzować formy kształcenia występujące w okresie renesansu z perspektywy ich aktualnej ważności.
ZASŁUGI Jana Amora Kodeńskiego:
- w Wielkiej dydaktyce po raz pierwszy i jako pierwszy użył słowa „dydaktyka”, po łac. „didaktikos”- pouczający, nauczający.
- Wielka Dydaktyka- sztuka nauczania wszystkich wszystkiego( nie ma marginalizowania wiekowego), przedstawia uniwersalną sztukę nauczania wszystkich wszystkiego, pewny i doskonały sposób we wszystkich….., także szkół, aby każdy mógł poznawac wiedzę, uszlachetniać obyczaje, przepajając się duchem bogobojności, w sposób gruntowny.
- w swojej dydaktyce sformułował najważniejsze zasady, które by obowiązywały niezależnie od tego kogo się uczy i czego się uczy i powiązał je w system.
- najważniejsza zasada nauczania, którą Komeński sformułował jest zasada poglądowości, która nakazywała łączyc słowo z rzeczą („jeśli się mówi to należy pokazywać”).
- kształcenie językowo- filozoficzne, językowo- lingwistyczne( czytanie, powtarzanie słów).
Naszą dydaktyką ma być badanie, mniej nauki więcej postępów. Mniej ciemnoty, więcej światła.
ZASADY NAUCZANIA KOMEŃSKIEGO- wynikały z tego, iż obserwował on naturę, prawa rozwoju przyrody( ogrodnik albo i to i tak jest z nauczaniem, nauczyciel też musi coś robic w odpowiednim czasie i użyc odpowiednich narzędzi). Obserwacja sztuki, architektura i mechanika.
Nauki potrzebują tępi i uzdolnieni, bogaci i biedni, ci co prowadzą i ci co są prowadzeni.
Wynalazki Jana Sturma-
1. twórca systemu klasowo- lekcyjnego, jest to forma organizacyjna nauczania, polega na tym, że wszystkich uczących podzielono ze względu na wiek i zaawansowanie w nauce.
2. podział na lekcje- konkretny przedmiot, czas trwania 45 min.
Dziedzictwo które trwa do dziś!
9. Wymienić oraz wyjaśnić drogi uczenia się wskazywane przez teorię kształcenia wielostronnego.
W teorii kształcenia wielostopniowego rozróżnia się cztery drogi uczenia się:
1. przez przyswajanie- tą drogą opanowujemy głównie opisy rzeczywistości (np. budowy wszechświata i ziemi, wyglądu i trybu życia organizmów żywych, doniosłych wydarzeń społecznych, treści dzieł nauki i kultury).
2. przez odkrywanie- tą drogą opanowujemy głównie wyjaśnienia prawidłowości zjawisk (występowania, porządku, przyczynowości, praw współdziałania).
3. przez przeżywanie- tą drogą opanowujemy głównie ocenianie wartości (znaczenia przyrody i społeczeństwa, dzieł nauki i kultury, własnej i cudzej pracy).
4. przez działanie- tą drogą opanowujemy głównie umiejętności praktyczne (obserwacji i przewidywania zjawisk, czytania i pisania, interpretacji matematycznej, pracy ręcznej i posługiwania się narzędziami, planowanie i wykonywanie działań).
>nadużycie przyswajania sprzyja tylko uczniom nastawionym na opanowywanie wiedzy publicznej, a resztę pozbawia okazji do wykorzystania zdolności, temperamentu i własnych doświadczeń, składających się na ich wiedzę osobistą.
10. Opisać strategie sprawdzania osiągnięć uczniów.
Strategię sprawdzania ukierunkowaną na poznawanie całości określonej dziedziny osiągnięć uczniów, w tym zwłaszcza prawidłowości tworzących te całości, nazwiemy strategią holistyczną. Dominuje ona w przedmiotach humanistycznych, artystycznych i zawodowych, ale współcześnie zyskuje na znaczeniu także w przedmiotach ścisłych. Nastawiając się na poznanie poszczegłnych części osiągnięć poznawczych ucznia z wybranej dziedziny i zadając dostatecznie liczne pytania szczegółowe, możemy odróżnić elementy opanowane przez ucznia od nieopanowanych i na tej podstawie oszacować jego poziom przygotowania do działania w wybranej dziedzinie. Uzyskujemy dokładny obraz wiedzy szczegółowej danego ucznia, jednak bez należytej pewności, że potrafi on posłużyć się nią w sytuacji wymagającej zastosowania całości wiedzy.
Strategię sprawdzania ukierunkowana na systematyczne poznawanie wyodrębnionych części określanej dziedziny osiągnięć uczniów nazwiemy strategią analityczną. Rozkładamy w niej dziedzinę na elementy i sprawdzamy po kolei opanowanie odpowiednich czynności prostych. Ta strategia dominuje w przedmiotach ścisłych, w tradycyjnym odpytywaniu podczas lekcji oraz w egzaminach zobiektywizowanych.