ISO 14000
Celem opracowania norm ISO serii 14000 było zdefiniowanie podstawowych wymagań w odniesieniu do systemu zarządzania środowiskowego. Normy te stanowić mają instrument wspomagający świadome oddziaływanie ekologiczne przedsiębiorstwa z korzyścią dla środowiska.
Wdrażanie systemu zarządzania środowiskowego w zgodności z wymaganiami tych norm pozwala:
metodycznie oceniać wpływy działalności swojego przedsiębiorstwa na środowisko naturalne;
podejmować skuteczne działania w celu minimalizowania negatywnych oddziaływań na środowisko;
kontrolować efekty swojej działalności w stosunku do otoczenia.
Czym jest ISO (ze slajdów)
Element polityki organizacji w dziedzinie środowiska
System zarządzania środowiskiem
Podstawą zarządzania wg norm ISO 14000 jest działanie na rzecz ochrony środowiska
Jest rodziną norm tj.
ISO 14001- systemy zarządzania środowiskowego- specyfikacja i wytyczne stosowania
Norma ta zawiera działania organizacji na rzecz:
- przestrzegania ustawodawstwa ekologicznego
- zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska
- ciągłej poprawy w zakresie ochrony środowiska
ISO 14004- systemy zarządzania środowiskowego- ogólne wytyczne dot. zasad, systemów i technik wspomagających
ISO 14015- systemy zarządzania środowiskowego- ocena środowiskowa miejsc i organizacji
2. Procesowe podejście do zarządzania jakością
Mianem podejścia procesowego można określić wykorzystanie systemu procesów w organizacji wraz z ich identyfikacją, wzajemnymi oddziaływaniami oraz zarządzaniem.
Zaletą podejścia procesowego jest przede wszystkim zapewnienie bieżącego nadzoru nad powiązaniami między poszczególnymi procesami w systemie procesów, jak też nad ich kombinacją i wzajemnym oddziaływaniem. Do prowadzenia nadzoru nad procesami, wprowadzania działań doskonalących efektywność i skuteczność procesów niezbędne jest ich dokładne zidentyfikowanie. Następnie poprzez wprowadzanie metod statystycznych, weryfikacyjnych oraz poznawczych możliwe jest wskazanie słabych punktów w procesie, czy też elementów, które wymagają natychmiastowego wprowadzenia w proces. Podejście procesowe pozwala poznać organizację w pełni, pokazuje wszelkie zachodzące w niej zależności, a dzięki nadzorowi punkty krytyczne, rzutujące na wyrób końcowy, zadowolenie Klientów, a także wyniki finansowe organizacji.
O podejściu procesowym mówi w wymaganiach stawianych organizacji norma ISO 9001:2000. Zgodnie z wymaganiami tymi, organizacja powinna zidentyfikować procesy, określić ich sekwencje i wzajemne oddziaływania, określić kryteria i metody potrzebne do zapewnienia skuteczności przebiegu i nadzorowania tych procesów. Okresowo prowadzi się także ocenę procesu - audit procesu w celu określenia spełnienia przez proces wymagań i weryfikacji jego przebiegu. Aby dokonać powyższego należy przystąpić do mapowania procesów.
Zarządzanie procesami ma na celu eliminowanie zagrożeń, które oddziałują na proces oraz jego realizację i efektywność.
Aby tak było zarządzanie procesem należy oprzeć na:
wybór metodologii postępowania w celu wdrożenia odpowiedniego systemu zarządzania procesem, np.:
-identyfikowanie procesów
-mapowanie procesów
-analizowanie i projektowanie nowej wersji procesu
-wdrażanie zaprojektowanych procesów
-zarządzanie procesem
-wyznaczenie właściciela procesu oraz sposobu doskonalenia i sterowanie jego przebiegiem
-zaplanowanie i organizacja procesu
-ścisłe i szczegółowe określenie celów procesu oraz ich powiązanie z celami innych procesów
-dostosowanie procesu do wymagań środowiska wew. i zew. Organizacji
-zarządzanie poszczególnymi stanowiskami w danym procesie, w tym ich projektowanie
-ciągła obserwacja wdrażanego procesu oraz jego porównanie ze stanem pożądanym i ewentualne korygowanie procesu
-stworzenie możliwości ciągłego doskonalenia procesu, w tym poprzez szkolenie i motywowanie pracowników
-dokumentowanie i audytowanie procesów
-przeprowadzenie walidacji po wdrożeniu, tj. oceny procesów z punktu widzenia zaplanowanych celów i wyników
4. Kompleksowe zarządzanie jakością w organizacji
Zarządzanie przez jakość (ang. Total Quality Management, inaczej: kompleksowe zarządzanie przez jakość, kompleksowe zarządzanie jakością, totalne zarządzanie jakością) - podejście do zarządzania organizacją, w którym każdy aspekt działalności jest realizowany z uwzględnieniem spojrzenia projakościowego. Uczestniczą w nim wszyscy pracownicy poprzez pracę zespołową, zaangażowanie, samokontrolę i stałe podnoszenie kwalifikacji. Celem jest osiągnięcie długotrwałego sukcesu, którego źródłem są zadowolenie klienta oraz korzyści dla organizacji i jej członków oraz dla społeczeństwa.
(ze slajdów)
TQM - Total Quality Management obejmuje kompleksowość zarządzania i kompleksowość jakości.
Jest wizją i sposobem zarządzania organizacją, opartych na:
jakości całej organizacji i celach jakości poszczególnych jej części
jakości ujmującej łączenie produkt i obsługę klienta (włączając obsługę posprzedażną)
działaniach jakościowych i zaangażowaniu w ich realizację wszystkich członków organizacji
kulturze organizacyjnej skierowanej na zadowolenia klienta przez ciągłe doskonalenie jakości
5. Dlaczego certyfikaty jakości i audyt są ważne?
Korzyści z przeprowadzenia audytu w wprowadzenia norm ISO
(ze slajdów)
Wdrażanie Systemu Zarządzania Jakością jest związane z uzyskaniem certyfikatu (ISO), na podstawie certyfikacji wykonywanej przez jednostkę zewnętrzną.
W tym celu przeprowadza się:
- audyt (polega na ocenie przez kompetentny i niezależny zespół audytujący czy dany przedmiot audytu spełnia wymagania) wewnętrzny
- audyt zewnętrzny:
- wykonywany przez jednostkę niezależną
- wyk. Przez klienta lub u dostawcy
Audyt może być:
- wstępny- gdy organizacja opracowuje i wdraża SZJ (certyfikacja i recertyfikacja)
- sprawdzający- w organizacjach, które uzyskały certyfikat
(Internet)
Efektywne wdrożenie wymagań norm ISO serii 9000 jest podstawą do uzyskania certyfikatu, a praktyka wskazuje, że wiąże się z tym szereg korzyści.
Korzyści "wewnętrzne":
- poprawę samokontroli wśród załogi,
- wzrost odpowiedzialności za jakość wyrobu,
- wzrost odpowiedzialności za jakość pracy,
- poprawę organizacji pracy,
- ustabilizowanie procesów,
- zmniejszenie zbędnego zużycia surowców, materiałów, energii i czasu -przeznaczanych wcześniej na korygowanie niezgodności,
- prorynkową reorientację przedsiębiorstwa,
- zmniejszenie kosztów produkcji,
- ukierunkowanie nadzoru nad jakością w stronę redukowania, eliminowania i zapobiegania niezgodnościom,
- stworzenie sytuacji, w której czynniki ludzkie, techniczne, administracyjne znajdują się pod kontrolą.
Korzyści "zewnętrzne":
- poprawę konkurencyjności przedsiębiorstwa,
- poprawę wizerunku firmy.
- korzystniejszą pozycję i zdobycie atutów podczas transakcji handlowych (zarówno odbiorcą, jak i poddostawcą),
- większą szansę na zdobycie nowych i utrzymanie dotychczasowych klientów,
- szansę na osiągnięcie maksymalnej skuteczności w spełnianiu oczekiwań klienta,
- większą szansę na zdobycie znaku jakości Q,
- pierwszy krok do zdobycia Polskiej Nagrody Jakości,
- lepszą relację z instytucjami ubezpieczeniowymi i bankowymi.
6. Kierunki działań normalizacyjnych
(ze slajdów)
Normalizacja- opracowanie i wprowadzenie obowiązujących przepisów (norm) w zakresie optymalnego uporządkowania przebiegu działalności i rozwiązywania problemów w określonej dziedzinie nauki, techniki i gospodarki.
Normy mogą występować m.in. jako:
- obligatoryjne- obowiązują z mocy prawa
- fakultatywne- obowiązują w następstwie zawartej umowy
- zharmonizowane- normy tego samego przedmotu zatwierdzone przez różne jednostki normalizacyjne
- zakładowe- zatwierdzone i obowiązujące przez władze danej organizacji
Normalizacja krajowa prowadzona jest w celu:
1) racjonalizacji produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych lub rozwiązań organizacyjnych,
2) usuwania barier technicznych w handlu i zapobiegania ich powstawaniu,
3) zapewnienia ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentów oraz bezpieczeństwa pracy,
4) poprawy funkcjonalności, kompatybilności i zamienności wyrobów, procesów i usług oraz regulowania ich różnorodności,
5) zapewnienia jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług,
6) działania na rzecz uwzględnienia interesów krajowych w normalizacji europejskiej i międzynarodowej,
7) ułatwiania porozumiewania się przez określanie terminów, definicji, oznaczeń i symboli do powszechnego stosowania.
System normalizacyjny w Polsce
- Polski Komitet Normalizacyjny
Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) jest krajową jednostkę normalizacyjną i jednocześnie państwową budżetową jednostką organizacyjną. Polski Komitet Normalizacyjny ma wyłączne prawo używania skrótu "PKN" i zastrzeżonego znaku graficznego.
- odpowiednie organizacje UE (nie wiem czy to jest potrzebne- w slajdach omówione dokładniej)
7. Zarządzanie jakością w fazie projektowania produktu
Projektowanie obejmuje: produkt, proces, zaopatrzenie, sprzedaż itp. oparte na celach działania firmy.
W projektowaniu, zwłaszcza produktów i procesów, należy uwzględnić:
- opracowanie założeń technicznych do projektowania na podstawie analizy rynku i innowacji
- opracowanie koncepcji rozwiązań
- przeprowadzenie analizy technicznej projektu
- ustalenie, jakie komponenty będą kupowane u dostawców, a jakie będą wykonywane w firmie
- uruchomienie serii próbnej i ewentualna poprawa wad
- zaprojektowanie czynności poprodukcyjnych
Etapy zarządzania procesem projektowania:
- planowanie projektu
- motywowanie projektantów
- kontrola procesu projektowania
Projektowanie produktu wg koncepcji G. Taguchiego:
-projektowanie systemu obejmuje:
-opracowanie koncepcji i specyfikacji produktu oraz procesów jego realizacji
-dobór materiałów, wyposażenia etc
-etap projektowania parametrów:
-ustalanie optymalnych parametrów produktu procesu, w tym mało wrażliwych na zakłócenia
-kosztów wytwarzania i eksploatacji
-projektowanie tolerancji obejmuje:
-optymalizację tolerancji
-zast. Lepszych zasobów i materiałów
8. Zarządzanie jakością w fazie tworzenia produktu
W fazie tworzenia produktu należy dążyć, aby jakość projektowa była zgodna z jakością wykonania.
W tym celu:
- należy ściśle przestrzegać w procesach wytwarzania ustaleń w fazie projektowania
- nadzorować jakość dostawy
- utrzymywać zdolność jakościową zaangażowanych zasobów w organizacji
- utrzymywać stabilność procesów i usuwać pojawiające się zakłócenia
Kompleksowa koncepcja jakości procesów produkcyjnych i wytwarzania jakości produktu.
Na ocenę jakościową produktów wpływają:
jakość pracy (wykonawcy/ warunków pracy)
materiały i półfabrykaty wejściowe
jakość procesów wytwarzania (np. audyty procesó i produktów; przeglądy kierownictwa i zarządzania personelem; wdrażanie i doskonalenie systemów jakości; kontrolowanie i nadzorowanie systemów jakości; ewidencjonowanie kosztów jakości)
Zasada 3 x nie
- nie akceptuj wad i niezgodności
- nie wytwarzaj wrobów wadliwych i niezgodnych z wymaganiami
- nie wysyłaj do klientów wyrobów wadliwych i niezgodnych z wymaganiami
Kontrola procesów wytwarzania jakości produktów
kontrola wejściowa- obejmuje dostawy, wytwory stanowiące początek procesów wytwórczych
kontrola w procesach wytwarzania- wyk. Przez kontrolerów, automatyczna
kontrola końcowa- sprawdza parametry po realizacji
Kontrola może być jedno lub dwustopniowa i dotyczy? Całości, kontroli wyrywkowej lub kontroli inspekcyjnej
Cel kontroli: ustalenie czy kontrolowane parametry mieszczą się w ustalonym przedziale zmienności.
9. Zarządzanie BHP
(Internet)
System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (BHP) stanowi część ogólnego systemu zarządzania przedsiębiorstwem, która obejmuje:
strukturę organizacyjną,
planowanie,
odpowiedzialności,
zasady postępowania,
procedury, procesy i zasoby
potrzebne do opracowania, wdrażania, realizowania, przeglądu i utrzymywania polityki bezpieczeństwa i higieny pracy, a tym samym do zarządzania ryzykiem zawodowym występującym w środowisku pracy w związku z działalnością przedsiębiorstwa.
System zarządzania BHP, którego wdrożenie powinno prowadzić do osiągania stałej poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników można zaprojektować na podstawie wymagań i wytycznych zawartych w polskich normach:
PN-N-18001:2004 „Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania”
PN-N-18004:2000 „Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wytyczne”.
Wdrażając system zarządzania BHP należy pamiętać, że:
podstawowe zasady zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy wynikają z wymagań prawa, a system zarządzania może być narzędziem, ułatwiającym ich realizację,
skuteczność funkcjonowania systemu zarządzania BHP zależy przede wszystkim od ludzi go tworzących i w nim pracujących, a w szczególności od zaangażowania najwyższego kierownictwa i wszystkich pracowników.
system zarządzania, który nie aktywizuje wszystkich pracowników i nie wpływa pozytywnie na zmiany kultury bezpieczeństwa i higieny pracy będzie miał niewielki wpływ na poprawę stanu bhp w przedsiębiorstwie
(slajdy)
Podstawowym celem SZBHP jest wspomaganie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy przez określenie wymagań dot. skutecznego systemu.
Opiera się na normie PN-N 18001 i ma podobny układ działania jak SZJ i SZŚ.
10. Koncepcja Kazein
Kaizen jest koncepcją ciągłego doskonalenia, usprawniania wg zasady lepsze jest wrogiem dobrego. Polega ona na zaangażowaniu wszystkich pracowników organizacji, niezależnie od szczebla, w stałe poszukiwanie pomysłów udoskonalenia wszystkich obszarów organizacji.
Cele kaizen
Kaizen poprzez stopniowe doskonalenie wszelkich aspektów działalności firmy dąży do osiągnięcia następujących celów :
skrócenie czasu realizacji procesu pracy oraz poprawy jakości;
dostosowywanie techniczne elementów systemu;
tworzenie kryteriów oceny i nagradzania;
redukcję kosztów.
Zasady kaizen
Filozofia kaizen opiera się na dwóch zasadniczych elementach:
ulepszanie i zmiany na lepsze,
toczący się ciągły proces.
10 Zasad kaizen
Problemy stwarzają możliwości
Pytaj 5 razy „Dlaczego?” (Metoda 5 why)
Bierz pomysły od wszystkich
Myśl nad rozwiązaniami możliwymi do wdrożenia
Odrzucaj ustalony stan rzeczy
Wymówki, że czegoś się nie da zrobić są zbędne
Wybieraj proste rozwiązania - nie czekając na te idealne
Użyj sprytu zamiast pieniędzy
Pomyłki koryguj na bieżąco
Ulepszenie nie ma końca
Parasol Kaizen- czyli co ten proces obejmuje?
- orientacja na klienta
- innowacje produktowe
- koła jakości
- automatyzacja i robotyka
- motywacja pracowników
- praca zespolowa
- system składania wniosków
- poprawa produktywności
- kanban (metoda sterowania produkcją)
- Just In time
- zero defektów
- kompleksowe sterowanie jakością
- benchmarking- praktyka stosowana w zarządzaniu, polegająca na porównywaniu procesów i praktyk stosowanych przez własne przedsiębiorstwo, ze stosowanymi w przedsiębiorstwach uważanych za najlepsze w analizowanej dziedzinie
- lean management- jedna z technik zarządzania przedsiębiorstwem, której celem jest tworzenie prostych i przejrzystych struktur w przedsiębiorstwie oraz nadanie większego znaczenia zasobom pracy, aby można je było wykorzystywać jak najlepiej. Jest to jedno z typowych przedsięwzięć restrukturyzacyjnych stosowanych w przedsiębiorstwach.
- six sigma- metoda zarządzania jakością, której zadaniem jest osiągniecie jakości "sześć sigma". W statystyce sigma oznacza odchylenie standardowe zmiennej. Sześć sigm oznacza sześciokrotną odległość standardową. Celem programu jest zmniejszenie liczby defektów do 3,4 defektów na milion okazji.
-5S- odnosi się do pięciu japońskich słów, które charakteryzują podejście do organizacji i zarządzania miejscem pracy oraz procesem pracy, zmierzającym do podniesienia wydajności przez wyeliminowanie strat, usprawnienie procesów i redukcję procesów zbędnych. W węższym ujęciu 5S opisuje standaryzacje utrzymywania porządku w miejscu pracy:
Seiri (整理): sort, selekcja; dotyczy praktyki sortowania wszystkich narzędzi, materiałów, itp. na miejscu pracy i posiadanie tylko tego, co niezbędne. Rzeczy zbędne należy magazynować lub wyrzucić, gdyż stwarzają niebezpieczeństwo na stanowisku pracy oraz powodują bałagan, co zakłóca proces wydajnej pracy.
Seiton (整頓): storage, systematyka; skupienie na potrzebę uporządkowanego miejsca pracy. Narzędzia, urządzenia i materiały muszą być systematycznie układane dla łatwiejszego i skutecznego dostępu. Każda rzecz musi mieć swoje, wydzielone i oznaczone miejsce. Musi być miejsce dla wszystkiego i wszystko musi być na swoim miejscu.
Seiso (清掃): shine, sprzątanie; wskazuje na potrzebę utrzymywania miejsca pracy zarówno uporządkowanego, jak i czystego. W japońskich firmach sprzątanie jest codzienną czynnością. Po zakończeniu zmiany, przestrzeń pracy jest sprzątana, a wszystkie elementy wracają na swoje miejsce.
Seiketsu (清潔): standarise, standaryzacja; pozwala na kontrolę i konsekwencję. Wykonywane czynności należy standaryzować, aby stosowane były z dużo większą łatwością. Każdy musi wiedzieć, za co jest odpowiedzialny. Obowiązek utrzymywania czystości staje się częścią regularnie wykonywanych działań.
Shitsuke (躾): sustain, samodyscyplina; dotyczy utrzymywania standardów. Wcześniejsze 4S musza być przestrzegane za ścisłą dyscypliną, dzień po dniu. Należy przestrzegać wcześniej ustalonych zasad i uczynić je przyzwyczajeniem.
3. Jakość sprzedaży
Zapewnienie jakości w fazie sprzedaży:
Faza sprzedaży (dystrybucji) łączy producenta z użytkownikiem produktu.
►ochronę produktu przed uszkodzeniem w procesach magazynowania, pakowania i transportu,
►dostarczanie produktu wraz z dokumentacją do właściwego miejsca i na czas,
►zapewnienie identyfikowalności produktu i producenta,
►oddziaływaniu na nabywcę poprzez instrumenty marketingu-mix i wartość dla klienta.
Celem tej fazy jest ochrona jakości ukształtowanej w procesie realizacji produktu, co odbywa się poprzez:
Obsługa klienta w fazie sprzedaży jako narzędzie zapewnienia jakości produktu.
Zapewnienie jakości w fazie eksploatacji:
Producent produktu musi rozwiązać dwie grupy
problemów związanych z jakością eksploatacji:
● podtrzymywanie właściwego stanu jakościowego
parku maszynowego i urządzeń dla zapewnienia
jakości produktów,
● stworzenie użytkownikom warunków podtrzymywania
stanu jakościowego użytkowanego produktu.
Dla zrealizowania wymienionych zadań stosuje się:
¨obsługę (serwis) - bieżące doglądanie stanu
obiektów,
¨inspekcję - okresowe badanie i ocena rzeczywistego
stanu obiektu,
¨naprawę (remont) -przywracanie zdolności obiektu.
Działania te mogą być dokonywane samodzielnie lub
wspólnie w zależności od umowy, np. zobowiązania
dostawcy do zapewnienia serwisu.
Serwis pełni funkcję wspomagania klienta w fazie
eksploatacji, zapewniając:
stałą komunikację klienta z producentem i współpracę
w dziedzinie poprawy jakości,
przeprowadzenie napraw i ulepszeń - rozwiązując
pojawiające się problemy w fazie użytkowania,
sieć obsługi gwarancyjnej i pogwarancyjnej,
części zamienne do napraw,
bezpieczeństwo wyrobów na poziomie oczekiwanym
przez użytkownika itp.
sposób postępowania ze zużytymi i wymienialnymi
częściami i zespołami,
doradztwo i szkolenie pracowników itp.
Klient w fazie eksploatacji zwraca uwagę na:
okres eksploatacji produktu,
niezawodność produktu,
ergonomiczność produktu,
ekologiczność produktu,
estetykę produktu itp.
Wymienione czynniki mają wpływ na jakość eksploatacyjną,
rozumianą jako przydatność produktu w
procesie eksploatacji.
Producent powinien zapewniać jak największą jakość
eksploatacyjną, która jest wartością dla klienta.