POLITECHNIKA LUBELSKA

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY

PODSTAWY ERGONOMII I BHP

Temat:

Zastosowanie chronometrażowo -tabelarycznych metod oceny obciążenia pracą do określenia wydatku energetycznego na wybranym stanowisku roboczym.

Wykonał: Data:

Tomasz Józwik 3.04.1997.

E.D.4.4

Metoda chronometrażowo - tabelaryczna na podstawie

szczegółowych tablic wydatku energetycznego.

Metoda ta wykorzystuje wartość jednostkowego zużycia energii podczas wykonywania czynności zawodowych. Fizjolodzy pracy opracowali tablice zawierające jednostkowe wydatki energetyczne w kaloriach pracy przy wykonaniu określonych czynności zawodowych. Aby na podstawie tej metody obliczyć efektywny wydatek energetyczny należy odszukać w tablicach wartość jednostkowych wydatków energetycznych (kcal/min), które odpowiadają pozycjom chronometrażu analizowanego stanowiska roboczego. Następnie należy dokonać mnożenia, ustalonego w chronometrażu czasu wykonywania danej czynności (min) przez wydatek energetyczny odpowiadający czynności jednostkowej (kcal/min). W ten sposób otrzymamy wartość efektywnego wydatku energetycznego przypadającego na poszczególną czynność. Kolejnym etapem jest sumowanie poszczególnych iloczynów (wydatków w kcal/czynnośc) w wyniku którego otrzymuje się wartość efektywnego wydatku energetycznego w kcal dla dnia pracy (zmiany roboczej), ustalonego w chronometrażu.

Uproszczona metoda wg Lehmanna.

Różni się od wyżej opisanej sposobem ustalania jednostkowych wydatków energetycznych dla poszczególnych czynności ujętych w chronometrażu dnia pracy. W oparciu o zamieszczone tablice wg metody Lehmanna, dla każdej czynności określa się wartość jednostkowego wydatku energetycznego (kcal/min) wynikającego z pozycji ciała przy pracy (część A) oraz rodzaju pracy (część B). Suma wynikająca z pozycji ciała (A) i rodzaju pracy (B) jest wartością jednostkowego wydatku energetycznego (kcal/min) dla czynności roboczej wg chronometrażu, ujętej do metody Lehmanna. Mnożąc ustalony w chronometrażu czas trwania czynności wg Lehmanna (min) prez jednostkowy wydatek energetyczny (kcal/min), otrzymuje się wartość efektywnego wydatku energetycznego przypadającego na tę czynność (kcal/czynność). Suma wydatków energetycznych wszystkich czynności chronometrazu jest wartością efektywnego wydatku energetycznego dla dnia pracy (zmiany roboczej) w kcal wg metody Lehmanna. Aby ocenić stopień ciężkości pracy należy obliczyć wydatek energetyczny w klilokaloriach efektywnych (netto) porównać z wartościami wydatku dla 8-godzinnej zmiany roboczej.

Wybór stanowiska roboczego:

Praca w przemyśle hutniczym przy obsłudze pieca elektrycznego.

Praca od 7⁰⁰ do 15⁰⁰

7^00 - 7^15	Przebieranie się w odzież roboczą
7^15 - 8^15	Rozładowanie ciężarówki ze złomem
8^15 - 9^00	Usuwanie żużla z elektrod
9^00 - 10^00	Ładowanie złomu do pieca
10^00 - 10 ^45	Wstawianie elektrod
10 ^45 - 11^00	Przerwa na posiłek
11^00 - 12^00	Pobieranie próbki
12^00 - 12^45	Odbijanie otworu spustowego
12^45 - 13^15	Zamykanie otworu spustowego
13^15 -14^15	Usuwanie żużla z elektrod
14^15 - 14^45	Wstawianie elektrod
14^45 - 15^00	Umycie i przebranie

Tabelaryczne zestawienie czynności roboczych oraz wydatku energetycznego.

Lp		Czas	Wielkość wydatku energetycznego
	Rodzaj czynności	trwania	Wg tablic wydatku energetycznego		Wg metody Lehmana
		min	kcal/min	kcal/czyn	kcal/min	kcal/czyn
1	Przebieranie się w odzież roboczą - chodzenie bez ciężaru - pozycja ciała stojąca + praca palców dłoni i przedramienia	15	1,2	18	0,6+0,5= 1,1	16,5
2	Rozładowanie ciężarówki ze złomem (praca na platformie ciężarówki) - podnoszenie ciężaru obu ręcznie przy ciężarze 10kG i 10 podniesieniach na minutę od 0 do 50 cm; -pozycja stojąca pochylona + praca ciężka obu ramion	60	3,7	222,0	0,8+3,0=3,8	228,0
3	Usuwanie żużla z elektrod -praca mięśni kończyn i tułowia ciężka + chodzenie	45	10,9	490,5	8,5+2,3= 10,8	486,0
4	Ładowanie złomu do pieca - podnoszenie ciężaru obu ręcznie przy ciężarze 10kG i 10 podniesieniach na minutę od 0 do 50 cm; -pozycja stojąca pochylona + praca ciężka obu ramion	60	3,7	222,0	0,8+3,0= 3,8	228,0
5	Wstawianie elektrod - praca obu ramion ciężka	45	3,0	135	3,0	135
6	Przerwa na posiłek -pozycja siedząca + praca lekka palców, dłoni i przedramienia	15	0,6	9	0,6	9
7	Pobieranie próbki -praca obu ramion ciężka + chodzenie	60	5,0	300,0	3,0+1,7= 4,7	282,0
8	Odbijanie otworu spustowego -praca mięśni kończyn i tułowia bardzo ciężka + pozycja stojąca pochylona	45	12,6	567,0	11,5+0,8=12,3	553,5
9	Zamykanie otworu spustowego -pozycja stojąca pochylona+ praca mięśni kończyn i tułowia ciężka	30	10,1	303,0	8,5+0,8= 9,3	279,0
10	Usuwanie żużla z elektrod -praca mięśni kończyn i tułowia ciężka + chodzenie	60	10,9	654,0	8,5+2,3= 10,8	648,0
11	Wstawianie elektrod - praca obu ramion ciężka	30	3,0	90,0	3,0	90,0
12	Umycie i przebranie - chodzenie bez ciężaru - pozycja ciała stojąca + praca palców dłoni i przedramienia	15	1,2	18,0	0,6+0,6= 1,2	18,0
	Razem	480	Razem	3028,5	Razem	2973,0

Uwagi i wnioski

Na podstawie obliczonego wydatku energetycznego przypadającego na zmianę roboczą ( 8 godz. pracy ) w kcal efektywnych zestawionych w tabeli możemy ocenić stopień ciężkości pracy. W oparciu o szczegółowe tablice wydatku energetycznego wartość efektywnego wydatku wyniosła 3028,5 kcal/zmianę roboczą , natomiast w przypadku metody uproszczonej wartość ta wyniosła 2973,0 kcal/zmianę roboczą. Jak widać są to wartości zbliżone. Metoda uproszczona jest szybsza do oceny wydatku energetycznego, jednak należy mieć wprawę w posługiwaniu się nią ze względu na duże rozrzuty wartości wydatku energetycznego dla prac poszczególnych części ciała. Zwiększenie dokładności może być uzyskane na drodze uszczegółowienia pracy (rozpisanie pracy na kilka składowych) tracimy jednak wówczas podstawową zaletę przedstawionej metody czyli prostotę. Na podstawie otrzymanych wyników obliczeń zarówno w oparciu o szczegółowe tablice wydatku energetycznego jak i w przypadku metody uproszczonej, wartość efektywnego wydatku wyniosła powyżej 2000 kcal na zmianę roboczą, tak więc na tej podstawie można ocenić pracę jako bardzo ciężką.

---