ZASADY KSZTAŁCENIA definicje
WG OKONIA ;
to rozumiane jako fundamentalne prawidłowości dydaktyczne, które partycypują we wszystkich procesach kształcenia ( ewentualnie i wychowania), a zarazem ułatwiając nauczycielowi zrozumienie tych procesów, nie tylko nie utrudniają jego twórczej pracy,ale wręcz ją warunkują
zasada systemowości
poglądowości
samodzielności
związku teorii z praktyką
efektywności
stopniowania trudności
związku indywidualizacji i uspołecznienia
WG KUPISIEWICZA ;
to normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie pozwala nauczycielowi zaznajamiać uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzy, rozwijać ich zainteresowania i zdolności poznawcze, wpajać im określone poglądy i przekonania oraz wdrażać do samokształcenia
świadomego i aktywnego udziały uczniów w procesie nauczania, uczenia się
trwałość wiedzy uczniów
operatywności wiedzy uczniów
WG KRUSZEWSKIEGO
to reguły organizowania i prezentowania wiadomości , ogólnie normy postępowania nauczyciela w czasie przygotowania i prowadzenia lekcji umożliwiające uwzględniając jednocześnie informacji z wielu źródeł i utrzymanie kierunku czynności uczenia się uczniów:
zasady dotyczące materiału nauczania
dotyczące motywacji
pracy ucznia
zharmonizowania systemów pedagogicznych
stosunków społecznych w klasie
czynności nauczyciela
warunków zewnętrznych
SZCZEGÓŁOWY OPIS WYBRANYCH ZASAD NAUCZANIA;
ŚWIADOMEGO I AKTYWNEGO UDZIAŁY UCZNIÓW W PROCESIE NAUCZANIA
Aby wyzwolić aktywność ucznia należy przedstawić mu cel jakiemu służyć mają nabywane wiadomości i umiejętności , w jakich momentach życia będą one potrzebne. Należy pobudzać jego motywację by wyzwolić w nim aktywność poznawczą a także aktywność fizyczną w przypadku wykonywania ćwiczeń fizycznych. Wynik aktywności powinien być przez nauczyciela ukierunkowywany i wykorzystywany. Nauczyciel powinien poznać indywidualne zainteresowania uczniów i rozwijać je w taki sposób aby coraz bardziej uwzględniały obiektywne potrzeby społeczeńst. Uczniów należy stawiać w sytuacjach wymagających dostrzegania i wyjaśniania niezgodności pomiędzy obserwowanymi faktami a posiadaną wiedzą. Uczniów należy wdrażać do zespołowych form pracy. Pracy uczniów nie należy zastępować pracą własną (n-la). Chodzi o to aby zadania stawiane uczniom obejmowały nie tylko zadania dydaktyczne lecz i wychowawcze.
SYSTEMATYCZNOŚĆ
obowiązuje zarówno nauczyciela jak i ucznia. W odniesieniu do nauczyciela wskazuje na planowanie pracy oraz dobieranie treści kształcenia zawierających cały dorobek wiedzy oraz stan umiejętności uczniów. Systematyczność musi być również widoczna w równomiernym rozkładzie nauczania, materiał powinien być ułożony wg logicznego toku, co oznacza, że w przekazywanych wiadomościach lub umiejętnościach nie może być luk i nie powiązanych faktów. W postępowaniu z uczniami nauczyciel musi stosować rytmiczny tryb pracy oraz musi określić stan wyjściowy umiejętności uczniów, by w dalszej pracy systematycznie do niej nawiązywać. W myśl tej zasady nauczyciel jest zobligowany do podania planu, rozkładu zajęć na dłuższy okres czasu, aby uczeń był świadomy, że realizowane przez niego aktualnie ćwiczenia stanowią fragment większego zadania ruchowego. Uogólniając tę zasadę, można stwierdzić, że zawiera ona sposób pracy nauczyciela, dobór treści ćwiczeń oraz sposób pracy ucznia.
ZASADA PRZYSTĘPNOŚCI
inaczej zwana stopniowania trudności zaleca dostosowywanie treści nauczania pod względem ilościowym i jakościowym do możliwości intelektualnych a w tym wypadku fizycznych uczniów. wg tej zasady należy w trakcie nauczania przechodzić od tego co dla uczniów jest łatwe do tego co trudne; od znanego do nieznanego. Stawianie uczniom wymagań , którym nie mogą sprostać zniechęca ich do pracy, podważa wiarę we własne siły, niszczy pozytywną motywację uczenia się nowych rzeczy. Natomiast wymagania zbyt niskie nie mobilizują dzieci do wysiłku
ZASADA INDYWIDUALNOŚCI
kieruje uwagę na indywidualne możliwości kształcących się a jednocześnie podkreśla też znaczenie zespołowości w nauczaniu. Należy pamiętać że każde dziecko posiada inne zdolności ale wszystkie dzieci uczestniczą w tych samych zajęciach. Nauczyciel w zależności od grupy uczniów musi odpowiednio dobierać zakres ćwiczeń i ich charakter, uwzględniając stopień ich trudności i porównując go z możliwościami uczniów i ich wydolnością. Zasada ta wymaga również uwzględniania różnic związanych z przebiegiem rozwoju dziewcząt i chłopów, a więc prowadzeniu zajęć ruchowych oddzielnie dla dziewcząt i chłopców. W zajęciach sportowych zasada przystępności wskazuje na konieczność prowadzenia w pierwszym okresie szkoleniowym zajęć ogólnorozwojowych. potem dopiero specjalistycznych.
ZASADA USTAWICZNOŚCI KSZTAŁCENIA
wskazuje na istotę i potrzebę zachowania ciągłości i systematyczności oraz aktualizowania zdobytej wiedzy, podnoszenia kwalifikacji i nadążania za rozwojem nauki i techniki, a przede wszystkim zapewnienia stałego rozwoju i wzbogacania osobowości ucznia. Dlatego też należy już od najmłodszych lat ( zwłaszcza na lekcjach wychowania fizycznego należy wpajać dzieciom jak ważny jest regularny wysiłek fizyczny dla zdrowia i dobrego samopoczucia,aby w przyszłości kontynuowały uprawianie dziedziny sportu w której czują się najpewniej )
ZASADA ŚWIADOMEJ AKTYWNOŚCI
nazywana również zasadą samodzielności działania i myślenia, realizacja tej zasady wymaga respektowania wszelkich naturalnych skłonności uczniów do samodzielnego działania i respektowania wszelkich naturalnych skłonności uczniów do samodzielnego działania i świadomego stwarzania optymalnych warunków dla rozwoju samodzielności myślenia uczniów. W toku zajęć ruchowych w myśl tej zasady należy stawiać uczniów w sytuacjach wymagających od nich samodzielnego rozwiązania zadań taktycznych lub technicznych. Wiąże się to ze stylem pracy nauczyciela, który nie powinien tylko nakazywać wykonywania ćwiczeń i podawać gotowych schematów czynności , a raczej proponować, sugerować i rozważać razem z uczniami koncepcje rozwiązań określonych zadań ruchowych.
ZASADA TRWAŁOŚCI WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI;
wymaga stosowania takich metod i środków, dzięki którym wiadomości i umiejętności uczniów będą się stawać coraz bardziej trwałe, dokładne, usystematyzowanej użyteczne. Przy utrwalaniu ćwiczeń ruchowych ważny jest dobór treści nauczania , aby wielokrotne powtarzanie określonego zadania ruchowego nie było nużące. Utrwalanie powinno odbywać się podczas każdej lekcji. Ponadto nauczyciel powinien przeprowadzać lekcje wf o charakterze syntetycznym, nastawione na utrwalanie elementów techniki, taktyki. Zdobyte nawyki ruchowe należy doprowadzić do perfekcji, zachowując przy tym ich plastyczność i użyteczność życiową. Elementy nowo poznane muszą łączyć się z poznanymi dawniej , aby z kolei mogły stać się punktem wyjścia do dalszych ogniw procesu ruchowego.
ZASADA POGLĄDOWOŚCI;
bywa nazywana zasadą wszystkich zasad, wpływ na sformułowanie zasady miał J.A. Komeński. Łączy ona poznania zmysłowe z abstrakcyjnym. W procesie szkolenia ruchowego wymaga wykorzystania bezpośredniego pokazu. Pokaz danej formy ruchu, ćwiczenia ruchowego powinien być wykonywany przez nauczyciela lub sprawnego ucznia. Pokaz może mieć formę obserwacji, zawodów, formę pokazów sportowych. Pełna realizacja wymaga od nauczyciela także stosowania w miarę możliwości takich pomocy naukowych jak : film, zdjęcia, rysunki, tablice, lustra, nagrania magnetofonowe. Pomoce w sposób pośredni ułatwiają kształtowanie odpowiednich wyobrażeń myślowych i ułatwiają tym samym proces nauczania.
ZASADA WIĄZANIA TEORI Z PRAKTYKĄ
wiedza teoretyczna jest podstawą każdego działania praktycznego lub też inaczej praktyka jest sprawdzianem wiedzy teoretycznej. Każda czynność praktyczna ucznia musi mieć wartości kształcące musi umożliwiać działanie elastyczne dostosowane do zmiennych warunków.
Duży wpływ na wiązanie teorii z praktyką mają czynności poznawcze uczniów jak: uczenie się pamięciowe; - rozpoznawanie przykładów ilustrujących dane pojęcie; - rozpoznawanie poprawnych i niepoprawnych zastosowań określonej zasady w praktyce; - przewidywanie poprawnych zastosowań zasady w praktyce; - zastosowanie właściwej zasady; - dostrzeganie, sformułowanie i rozwiązanie określonego problemu; - wskazanie nowego twórczego rozwiązania danego problemu
bibliografia:
„Dydaktyka ogólna” Czesław Kupisiewicz Wyd. Graf-punkt, 2000
„Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej” Wincenty Okoń Wyd. Zak-mol 2003
internet : http://www.lzk.republika.pl/metod5.htm
opracowała Anna Kwaśniewska Fizjoterapia II rok Grupa 13