CHOROBY PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO I TRZUSTKI.
Drogi żółciowe:
Kanaliki żółciowe (transportują żółć z wątroby).
↓
Pęcherzyk żółciowy (500 - 600 ml) - magazynuje żółć z wątroby.
↓
Otwiera się zwieracz Oddiego.
↓
Brodawka Vatera.
↓ ↓
Przewód żółciowy wspólny przewód trzustkowy i trzustkowy dodatkowy (santoriniego).
Pyt na egzamin: czy wszyscy mają przewód trzustkowy dod.
Skład żółci (pyt na egzamin):
Kwasy żółciowe,
Woda,
...,
Statystyka kamicy żółciowej:
18 % K,
8 % M,
Kamienie żółćiowe
Złogi bilirubiny, kamienie barwnikowe - kraje azjatyckie,
Złogi cholesterolowe, kamienie cholesterolowe - Europa, USA,
80 - 95 % - k cholesterolowe; 5 - 15 % k barwnikowe - Europa, USA kraje azjatyckie - odwrotnie,
Kwasy żółciowe w żółci - spadek napięcia powierzchniowego tłuszczy, w żółci przenoszone są różne substancje, które nie rozpuszczają się w wodzie, dlatego są kwasy żółciowe.
Powstawanie złogów:
Gdy nie ma proporcji między cholesterolem a kwasami żółciowymi - tworzą się kamienie
Przyczyny powstawania kamieni (czynniki ryzyka):
Spadek poziomu kwasów,
Wzrost poziomu cholesterolu,
Otyłość,
Kobiety (ciąża ma wpływ na kamicę żółciową, w ciąży ciężarna macica powoduje przesunięcie narządów do góry pogarszając odpływ żółci, ponadto ciężarna kobieta tyje),
Czynniki genetyczne,
Wzrost poziomu estrogenów,
OBJAWY KAMICY PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO.
Możliwe przebiegi choroby:
Może nie być objawów,
Po nadużyciach niektórych pokarmów,
Ostra kolka żółciowa (ból od prawego podżebrza do pleców, łopatki),
Nudności, wymioty,
Najczęstsze przyczyny bólu,
Po smażonych tłustych mięsach,
Ciężkich sosach, zupach,
Badanie:
USG - dobrze zrobione rozstrzyga diagnozę. Są sytuacje, gdy rozpoznanie jest trudne.
Leczenie kamicy:
Laparotomia,
Laparoskopia (często po laparoskopii trzeba i tak robić laparotomię) - skraca czas pobytu w szpitalu, ale nie jest 100 % skuteczna,
Kamienie pomimo operacji mogą znów się pojawić - wtórna kamica żółciowa,
Kamienie mogą tworzyć się w drogach żółciowych,
Kamica dróg żółciowych (przewodów żółciowych, dróg żółciowych, przewodów trzustkowych):
ERCP - endoskopowa pankreatografia wsteczna; przez żołądek do XII - cy - cewnikowanie brodawki Vatera i podaje się kontrast w celu uwidocznienia dróg żółciowych,
Protezy - zapewniają odpływ żółci, ale mogą jako ciała obce powodować zapalenie dróg żółciowych,
Inne metody leczenia kamicy:
Możliwość rozpuszczenia drobnych złogów przy gęstej żółci - 30 % chorych,
Rozbicie kamieni ultradźwiękami - metoda raczej nieskuteczna,
Przed operacją:
Usunięcie czynników ryzyka np. dieta,
Szczepienie wzw,
Gdy kolki są łagodne:
Leki rozkurczowe np. cholestil,
Cholamid,
Leki żółciopędne,
Bezpieczne chudnięcie - 2-4 kg miesięcznie,
Gwałtowne odchudzanie powoduje zaburzenia gospodarki lipidowej, co sprzyja powstawaniu kamicy. Nie wszystkie kamice wymagają leczenia operacyjnego.
Zapalenie dróg żółciowych:
Z kamicą,
Bez kamicy,
Mogą powodować:
Pasożyty,
Bakterie,
Wirusy,
Grzyby,
Zabiegi na drogach żółciowych,
Po ERCE,
Zapalenia izolowane:
Gorączka,
Cechy uszkodzenia wątroby,
NOWOTWORY DRÓG ŻÓŁCIOWYCH.
Czynniki ryzyka:
Kamica,
Pęcherzyk żółciowy „porcelanowy” - nacieczony złogami,
Duże złogi pow. 2 cm,
Polipy pow. 1 cm,
Leczenie operacyjne:
Chorzy objawowi,
Pęcherzyk porcelanowy,
Duże złogi,
Kamica z objawami zapalenia dróg żółciowych i uszkodzeniem wątroby,
Polipy pow. 1 cm,
Ryzyko raka u osób z kamicą = ryzyko raka po ERCP,
Trzustka:
Przewód trzustkowy,
Przewód trzustkowy dodatkowy,
Trzustka - narząd wydzielniczy
Gdy zatkane drogi trzustkowe - trzustka sama się trawi
Zapalenie:
Przewlekłe,
Ostre:
Obrzękowe,
Martwicze,
OSTRE ZAPALENIE TRZUSTKI.
Przyczyny:
50 - 50 % pochodzenia żółciowego (kamica),
Alkohol (najw w Australii, Pd Afryce),
Błąd dietetyczny,
Uraz,
Objawy:
Ostre bóle,
Zlany potem,
Zaburzenia krzepliwości,
Wzrost RR,
Gwałtowny przebieg,
Trudności w odróżnieniu od pękniętego wrzodu,
Powikłania:
Ropień trzustki,
Płyn w jamie brzusznej,
Leczenie:
Obrzękowe - zachowawcze leczenie, śmiertelność niewielka,
Martwicze - operacja, śmiertelność 60 - 90 %,
Ostre - ERCP (bo przyczyną może być zablokowany przewód trzustkowy),
PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TRZUSTKI.
Objawy:
Bóle brzucha,
Biegunki tłuszczowe,
Chudnięcie,
Stany przedżółtaczkowe,
Gorączka,
Powikłania:
Rak trzustki
Leczenie:
Dość trudne,
Uszkodzenie dużej powierzchni trzustki - uszkodzenie ukł. endokrynnego i może dojść do cukrzycy (spada produkcja insuliny),
RAK TRZUSTKI.
Czynniki ryzyka:
Papierosy,
Przewlekłe zpalenie trzustki,
Statystyki:
Rak - na 100 osób 1 przeżyje 3 lata max (po chemioterapii),
Rak trzustki i pęcherzyka żółciowego - rokowanie bardzo złe,
Rak głowy trzustki - jest szansa, jeśli wczesne rozpoznanie,
Rozpoznanie
USG,
TK,
4