1. Wedyzm i braminizm jako pierwotne formy hinduizmu
Filozofia hinduistyczna poczyna się w księgach prastarych praw indyjskich , znanych jako Wedy. W skład Wed wchodzą zbiory nauk magicznych, religijnych i filozoficznych - głównie hymny, modlitwy, pieśni oraz przepisy rytualne - które długo przekazywano ustnie z pokolenia na pokolenia. Wedy to najstarszy i najważniejszy tekst w historii kultury Indii. Dały one początek większości hinduistycznych szkół filozoficznych, upowszechniając koncepcje, które od tamtej pory rozwijano i wielokrotnie opracowywano na nowo. To właśnie dzięki tym starożytnym koncepcjom wedyjskim filozofię hinduistyczną można uznać za spójną, ujednoliconą tradycję.
Wedy były gromadzone, strzeżone i zapisywane przez klasę kapłanów zwanych braminami. Bramini mieli pardzo wysoką pozycję w starożytnym społeczeństwie. Jedynie oni znali święte nauki spisane w Wedach. To oni sprawowali pieczę nad rytualnymi ofiarami i innymi obrzędami i pobierali za to słone opłaty. Można powiedzieć, że mieli monopol na sprawy ducha w dawnych Indiach.
Słowa „brahman”, oznaczające absolutną rzeczywistość i „bramin” oznaczające kapłana, to jedno słowo, które znaczy tyle co boski.
Koncepcja brahmana odegrała ważną rolę w ujednoliceniu hinduizmu zarówno pod względem religijnym, jak i filozoficznym. Została szerzej rozwinięta w zbiorze ważnych tekstów hinduistycznych upaniszad. Według nich brahman raz jest kosmiczną siłą, która zawiera w sobie wszystkie rzeczy, a raz jednoczącą siłą natury, która sprawia, że wszystko jest tym, czym jest. Nie ma żadnych cech. Jest wszędzie obecny i jest ponad wszystkim. Jest tam gdzie jest wszystko. Jest stanem wielkiego uniesienia i jest nieopisywalny.
4. Filozoficzne założenia sankhii i ośmiostopniowa ścieżka jogi.
Jogę i sankhię uważa się za dwa aspekty tej samej ścieżki do oświecenia, dlatego często się je łączy. Sankhia to teoria, joga natomiast to jej praktyczne zastosowanie. Celem sankhji jest rozróżnianie dwóch głównych zasad egzystencji: materii, czyli natury fizycznej, zwanej prakriti, i czystego, absolutnego bytu, zwanego puruszą. Filozofowie sankhji mówią, że powinniśmy wyjść poza indywidualne powiązania z prakriti i uświadomić sobie bezczasową, niezmienną naturę naszej prawdziwej jaźni, naszego atmana, który jest aspektem puruszy i stoi powyżej prakriti. Uświadomienie sobie tego powiązania można rozumieć jako kulminację procesu wyrastania z puruszy i ponownego do niej powrotu - podobnie jak roślina wyrasta z nasienia, zanim zakwitnie i zrodzi nowe nasienie.
Idea jogicznej samodyscypliny w filozofii indyjskiej jest bardzo stara i prawdopodobnie starsza nawet od Wed. Obejmuje najróżniejsze techniki kontrolowania procesów psychicznych, techniki przywracania rónowagi jaźni oraz przezwyciężania wszelkich pragnień skierowanych na świat materialny. Techniki te to między innymi poszczenie, medytacja, przybieranie różnych pozycji ciała, kontrolowanie oddychania, studia filozoficzne, ofiarowywanie się Bogu oraz aktywność społeczna
Mędrzec Patańdźali opisuje 8 etapów jogi (zwanych także filarami jogi). Razem tworzą one kompletny przepis na życie jogina. Pierwsze dwa etapy to odpowiednie postępowanie w życiu, które przygotowuje do bardziej konkretnych działań, wyrażonych ostatnimi pięcioma etapami:
Umiar - powstrzymanie się od przemocy, kłamstwa, kradzieży, seksu oraz przyjmowania darów,
Właściwe zachowanie - zobowiązanie się do czystości, skromności, zadowolenia, studiowania oraz pobożności
Właściwa postawa - równowaga, stabilność oraz umiejętność łatwego odprężania się
Kontrola oddechu - oddychanie powolne i rytmiczne
Powściągnięcie zmysłów - wycofanie świadomości z organów zmysłowych oraz obiektów zmysłów
Skupienie umysłu - koncentracja na jednym elemencie - słowie, dźwięku czy postrzeganym przedmiocie
Medytacja - nie jest to tylko koncentracja jak w poprzednim etapie, lecz także osiągnięcie wyższej świadomości
Doskonała świadomość - stan wykraczający poza normalne możliwości człowieka, osiągany jedynie przez joginów.
6. Założenia i nurty w buddyzmie.
Buddyzm zajmuje się problemem , który można streścić w trzech słowach: istnienie to cierpienie. Wyznawcy tej filozofii uczą, jak wykroczyć poza ów problem - nie przez samą ascezę, jak to robili dżiniści, lecz poprzez zerwanie niewidzialnych więzów pomiędzy jaźnią a światem, które podsycają ludzkie pragnienia. Dwa główne odłamy buddyzmu to therawada (hinajana) i mahajana. Thewarada opiera się na naukach Abhidharmy. Jej wyznawcy z reguły opierają się wszelkim innowacjom, starając się ściśle trzymać oryginalnych nauk Buddy.
Mahajana jest mniej rygorystyczna w przestrzeganiu wskazań Abhidharmy.
9
Konfucjanizm to idealistyczna, niezwykle praktyczna wizja społeczeństwa, które dąży do utrzymania pokoju i prosperity dzięki harmonii społecznej. Konfucjanizm zaleca ogromną dbałość o te relacje, podkreślając wielką wartość cywilizowanego zachowania, dobrych manier, szacunku dla kultury oraz krystalicznie czystej moralności.