Metoda teratologiczna.
Opiera się na zasadzie: „sytuacja patologiczna oświetla sytuację normalną”. Założenie rozwiązania paradoksalnego, szokującego, absurdalnego -może doprowadzić do znalezienia rozwiązania efektownego badanego problemu, gdyż przypadki ekstremalne pobudzają inspirację heurystyczną. Ponadto przypadek monstrualny, karykaturalny sprowadza rozpatrywany problem aż do granic jego istotności i tym samym umożliwia jego precyzyjne zdefiniowanie. Metoda teratologiczna ma inny jeszcze walor: stanowi swego rodzaju narzędzie refleksji w trakcie badania. W konsekwencji -pozwala szybko eliminować fałszywe hipotezy, dzięki czemu chroni przed ułudą mistyfikacji. Np. można założyć, że w przedsiębiorstwie, w którym średni wiek dyrekcji wynosi 50 lat, stanowisko dyrektora naczelnego obejmuje człowiek 25-letni i zastanowić się, jakie zmiany organizacyjne musiałyby w związku z tym nastąpić.
Metoda synektyczna:
Metoda synektyczna, której twórcami są Gordon i Prince, polega przede wszystkim na wyróżnieniu i zaakcentowaniu w procesie rozwiązywania problemu dwóch wzajemnie zazębiających się faz:
-oswojenia się z problemem,
-wyobcowania problemu.
W tradycyjnym podejściu do rozwiązywania problemów zrozumienie postawionego zadania polegało zazwyczaj na jego konfrontacji z dotychczasowym doświadczeniem osoby rozwiązującej. Zjawiskiem typowym dla tego rodzaju konfrontacji jest usiłowanie „wtłoczenia problemu w ramy wypróbowanych już schematów, a więc jego zredukowanie do zadania rutynowego. Ten pospolity zabieg z góry przekreśla rozwiązanie radykalne, odkrywcze. Dlatego też w metodzie synektycznej postuluje się przezwyciężenie inercji umysłu w fazie oswajania się z problemem, podejście nonkonformistyczne umożliwiające dostrzeżenie problemu „na nowo”. Wy tym celu należy właśnie dokonać wyobcowania problemu, który powinien „zmienić skórę” i ukazać się w nowym świetle. Dla ułatwienia tej fazy procesu twórczego, w metodzie synektycznej stosuje się szereg chwytów , stanowiących odmiany ogólnej metody analogii, a mianowicie: analogię personalną, analogię bezpośrednią, analogię symboliczną i analogię fantastyczną. W analogii personalnej punktem odniesienia, obiektem, z którym porównywane jest zadanie, staje się osoba rozwiązująca problem. Osoba ta identyfikuje się z problemem lub jego elementami, starając się poprzez projekcję swoich zachowań -w warunkach właściwych dla danego problemu -odkryć jego strukturę (funkcje i relacje). Lecz nie tylko człowiek może być ustalonym członem analogii. Cała biologia stanowi -zdaniem autorów metody synektycznej -niewyczerpalne źródło odkrywczych skojarzeń. Z tego właśnie źródła korzysta się w szczególności, stosując analogię bezpośrednią. Polega ona na poszukiwaniu, głownie w przyrodzie, elementów -pod jakimś względem, wyróżnionym w rozpatrywanym problemie -podobnych. Znalezienie obiektu funkcjonującego na podobnej zasadzie co obiekt rozpatrywany ukazuje model konstrukcyjny, stanowiący zarazem rozwiązanie problemu. I tak np. zastanawiając się nad optymalną organizacją systemu żywienia zbiorowego w zakładzie przemysłowym, dokonano kolejno skojarzenia z układem krwionośnym, wodnym i energetycznym, co stało się podstawą do zaproponowania rozwiązania przewidującego dosta posiłków bezpośrednio do stanowisk pracy.
W wielu przypadkach niepełna informacja o problemie powoduje, że powstają trudności w zrozumieniu roli poszczególnych elementów w całości, a co za tym idzie -ze zbudowaniem modelu rozwiązania. W tego rodzaju sytuacjach wysoce skuteczna okazała się analogia symboliczna. Skojarzenie opisu problemu z wyrazistym symbolem otwiera pole do znalezienia rozwiązania. Symbol jako ustalony człon analogii staje się jak gdyby pomostem pomiędzy opisem sytuacji problemowej a modelem rozwiązania.
Analogia fantastyczna wydaje się być najbardziej charakterystyczna dla metody synektycznej. Dopuszczając jako stymulatory procesu twórczego stany psychiczne, charakterystyczne dla marzeń sennych i świata baśni, daje wyraz preferencji dla atmosfery swobodnej zabawy, dywagacji myślowych, gry ze słowami itp. W konwencji zabawy następuje automatyczne wyłączenie autocenzury, ulegają czasowemu „zawieszeniu” zasady logicznego myślenia, a nawet prawa naukowe. Wszystko to sprzyja uwolnieniu się od presji rutyny i rozwiązań konwencjonalnych, sprzyja kreowaniu rozwiązań oryginalnych dokonywaniu odkryć i wynalazków.
Metoda Monte Carlo:
Jest to metoda losowego poszukiwania zbioru dopuszczalnego. Polega ona na obliczeniu wartości funkcji celu dla wylosowanych zmiennych decyzyjnych o porównywaniu jej z obliczoną wartością funkcji celu. Jeśli ma się do czynienia z zagadnieniem szukania maksimum funkcji celu ,to wybiera się z oby wartości wartość większą (gdy szuka się minimum -wartość mniejszą). Następnie powtarza się losowanie zmiennych decyzyjnych, oblicza się dla nich wartość funkcji celu i porównuje się z wartością wybraną poprzednio itd. Im więcej kroków metody, tym wynik dokładniejszy.
1
2