Koparki jednonaczyniowe składa się z podwozia, nadwozia, układu napędowego, do którego należą mechanizmy jazdy, obrotu, podnoszenia i opuszczania łyżki, naporu oraz otwierania łyżki i zmiany położenia wysięgnika, układu sterowania, układu smarowania, instalacji elektrycznej oraz osprzętu roboczego.

Podział w zależności od pojemności łyżki:

• lekkie - o poj. do 0.75 m³

• średnie - o poj. 0.75 - 4.0 m³

• ciężkie - o poj. ponad 4.0 m³

Koparki w zależności od przeznaczenia lub rodzaju pracy dzielimy na:

• uniwersalne

• specjalne

Podwozie koparek gąsienicowych spoczywa na dwóch gąsienicach lub na zespole gąsienic związanych z podwoziem sztywno. Mechanizm napędu jazdy składa się: z koła napędzającego gąsienicę osadzonego na wale ułożyskowanym w prowadnicy ramy gąsienicy i przekazującego napęd z przekładni łańcuchowej na gąsienicę; gąsienicy, której zadaniem przeniesienie na podłoże siły napędowej

koła napinającego gąsienicę; rolek nośnych przenoszących na gąsienicę siły działające na koparkę; rolek podtrzymujących zabezpieczających górną część gąsienicy przed nadmierny zwisem.

Podwozie koparek kołowych spoczywa na kołach ogumionych, które z nim związane w sposób sztywny lub za pomocą resorów. Składa się ono z ramy z czopem centralnym i wieńcem zębatym mechanizmu obrotu oraz mostu tylnego i przedniego. Rama podwozia jest to konstrukcja sztywna oparta na moście tylnym i osi przedniej. Do ramy przymocowany jest wieniec zębaty mechanizmu obrotu oraz czop centralny, przez który przechodzi wałek pionowy mechanizmu jazdy i wspornik resorów.

Nadwozie służy do przekazania obciążeń koparki na jej podwozie. Nadwozie składa się z ramy nośnej, na której umieszczone są prawie wszystkie mechanizmy napędowe koparki wraz z silnikiem. Na ramie znajdują się układy sterowania wraz z pulpitem sterowniczym, układy smarowania i układ elektryczny. Ponadto na ramie nadwozia znajduje się cała obudowa koparki wraz z kabiną dla maszynisty.

Mechanizm obrotu koparki powoduje obrót nadwozia względem podwozia koparki o wielokrotność kąta 360° lub o kąt mniejszy od 360°. Nadwozie obraca się wokół centralnego czopa podwozia koparki, przez który przechodzi wał pionowy lub wokół sworznia obrotnicy.

Osprzęt roboczy koparek na wysięgnikach montowane są różne rodzaje osprzętów. Osprzęty te sterowane są z kabiny maszynisty.

Praca koparki składa się następujących czynności:

• Odspojenie gruntu z równoczesnym napełnieniem łyżki lub czerpaka

• Przeniesienie urobku na miejsce wyładunku

• Opróżnienie łyżki lub czerpaka

• Powrót łyżki lub czerpaka w położenie wyjściowe

Parametry robocze osprzętu zbierakowego:

pojemność zbieraka, długość wysięgnika, pochylenie wysięgnika, promień wyładunku, wysokość wyładunku, głębokość kopania, promień skrawania, ciężar zgarniaka, ciężar urobku.

Koparki wielonaczyniowe charakteryzują się ciągłym działaniem. Praca ich polega na ciągłym odspajaniu gruntu, napełnianiu czerpaków urobkiem i wyładowywaniu urobku. Urobek jest wyładowywany na zsyp z rynną lub przenośnik taśmowy, a następnie wysypywany na odkład lub na środki transportowe. Ze względu na sposób pracy rozróżnia się koparki wielonaczyniowe: o pracy poprzecznej, o pracy podłużnej, o pracy wielokierunkowej.

Koparki dzielimy na:

• koparki o ruchu poprzecznym ,w których łańcuch czerpaka leży w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku jazdy maszyny;

• koparki o ruch podłużnym, w których kierunek osprzętu roboczego jest zgodny z kierunkiem jazdy maszyny;

• koparki o ruch promieniowym, w których kierunek ruchu osprzętu roboczego, umieszczonego na wysięgniku jest obrotowy;

W zależności od konstrukcji osprzętu:

• koparki łańcuchowe

• koparki z kołem czerpakowym

W zależności od wielkości czerpaka:

• małe - o poj. 10 - 100 l

• średnie - o poj. - 100 - 500 l

• duże - o poj. - 500 - 4500 l

Koparki o ruchu podłużnym: grunt urabiany jest za pomocą czerpaków umocowanych na łańcuchu, który prowadzony jest na rolkach umieszczonych na ramie czerpakowej. Rama czerpakowa ustawiona jest wzdłuż podłużnej osi koparki, a ruch czerpaków jest zgodny z kierunkiem jazdy maszyny. W dolnej części ramy czerpakowej znajduje się bęben służący do napinania łańcuchów. Koparka czasie swojej pracy przesuwa się, a sprzęt roboczy żłobi rów.

Koparki o ruchu poprzecznym: ciągnik gąsienicowy, zaopatrzony w przeciwciężar o regulowanym położeniu, zależnym od wysunięcia organu roboczego. Organ roboczy umieszczony na wysięgniku. Łańcuchowy organ roboczy składa się z ramy stalowej, wzmocnionej konstrukcją, trzech rolek napinających, łańcuch roboczego ze skrobakami. Rama zawieszona na wysięgniku za pomocą podłużnic. Napęd od ciągnika przenoszony jest na koło napędowe.

Spycharki służą do wyrównywania terenu; oczyszczanie terenu z krzaków; karczowanie pni; usuwania górnej warstwy gruntu; urabiania i transportu na niewielką odległość; zasypywanie rowów;

Podział ze względu na sposób ustawienia lemiesza:

• czołowe

• skośne

• w układzie „V”

Podział ze względu na rodzaj mechanizmu sterowania:

• mechaniczne

• hydrauliczne

Podział ze względu na moc silnika:

• o mocy do 37 kW

• o mocy od 37 - 95 kW

• o mocy ponad 95 kW

Spycharki umocowane są najczęściej na podwoziu gąsienicowym.

Osprzęt roboczy spycharki stanowi lemiesz: czołowy i nastawny. Lemiesz czołowy ustawiony prostopadle do osi ciągnika, lemiesz nastawny osadzony jest na ramie przegubowej co umożliwia zmianę położenia zarówno względem osi ciągnika. Odspojenie gruntu odbywać może się dwoma sposobami: sposobem płaskim, polegającym na równomiernym skrawaniu warstwy gruntu o grubości 10 - 15 cm; sposobem schodkowym, polegającym na początkowym zagłębieniu lemiesza na głębokość 20 - 30 cm, a następnie na ponownym zagłębieniu już nieco płytszym od poprzedniego i przetransportowaniu na odpowiednią odleglość

Dane charakterystyczne: czas pracy w roku w godz., moc silnika, masa, zużycie paliwa,

Zgarniarki mogą być ciągnione lub samobieżne. W zależności od pojemności skrzyni rozróżnia się zgarniarki:

• małe - o pojemności skrzyni do 3 m³

• średnie - o pojemności skrzyni 4 - 10 m³

• duże - o pojemności skrzyni ponad 10 m³

Zgarniarki średnie i duże są zgarniarkami dwuosiowymi z tym, że przednia oś jest skrętna. Skrzynia zgarniarki zawieszona przegubowo między osiami i sterowana mechanicznie. W czasie urabiania gruntu nuż lemiesza stanowiący zakończenie dna skrzyni skrawa warstwę gruntu o grubości od10 - 20 cm, która przez szczelinę między przednią ścianą a dnem wciska się do skrzyni i napełnia ją. Po napełnieniu zamyka się skrzynię poprzez opuszczenie przedniej ścianki, podnosi ją i transportuje urobek na żądaną odległość. Następnie wyładowuje się urobek przesuwając tylnią ściankę do przodu.

Zgarniarki samobieżne składają się z dwóch zasadniczych części: ciągnika jednoosiowego oraz skrzyni jednoosiowej połączonej z tym ciągnikiem systemem przegubowym. Na ramie zgarniarki zawieszona jest w sposób przechylny skrzynia z ruchomą tylnią ścianką, przesuwną i cofającą się do tyłu za pomocą cylindrów hydraulicznych. Opuszczanie i podnoszenie całej skrzyni odbywa się również hydraulicznie.

Wielkości charakteryzujące zgarniarkę: pojemność skrzyni, niezbędna moc silnika, szerokość lemiesza, głębokość skrawania, promień skrętu, masa.

Ładowarki stosuje się do załadunku materiałów sypkich i kawałkowatych. Z uwagi na sposób pracy rozróżnia się ładowarki: przedsięrzutne, zasięrzutne i obrotowe.

Ładowarka o działaniu cyklicznym posiada podwozie gąsienicowe lub kołowe.

Z uwagi na sposób pracy rozróżnia się ładowarki: przedsięrzutne, zasięrzutne i obrotowe.

• ładowarka przedsięrzutna ma podwozie kołowe z napędem na tylnią oś. Nadwozie ładowarki jest wykonane w formie stalowej ramy, na której umieszczona jest kabina maszynisty oraz silnik spalinowy, do ramy zamocowane są dwa ramiona , na których zamocowana jest obrotowa łyżka. Ładowarka sterowana jest hydraulicznie.

• ładowarka zasięrzutna jest zamontowana na ciągniku gąsienicowym. Wyposażona w mechaniczny układ sterowania. Łyżka ładowarki zamocowana na dwóch ramionach jest przemieszczana z położenia poziomego w położenie pionowe po torze promieniowym wykonanym z kształtowników stalowych.

• ładowarka obrotowa łyżka zamontowana jest obrotowo, co umożliwia opróżnienie jej zarówno do przodu, jak i na boki.

Osprzętem ładowarki jest łyżka, umocowana przegubowo do dwóch ramion wysięgników, obracana przez układ cylindrów hydraulicznych. Ruch łyżki (podnoszenie i obrót) odbywa się w płaszczyźnie pionowej.

Dane charakterystyczne ładowarek: pojemność łyżki; moc ciągnika; kierunek wysypu; maksymalna wysokość wysypu; głębokość kopania; masa;

Ładowarki o działaniu ciągłym zamontowana na podwoziu gąsienicowym. Elementem roboczym jest drabina kubełkowa zamontowana na podwoziu. Do nadwozia zawieszony jest przenośnik taśmowy odbierający urobek wysypany przez kubełki do zsypu i przenoszący na środki transportowe.

Maszyny do robót konserwacyjnych

• kosiarki do skarp na rowach i wałach przeciwpowodziowych,

• kosiarki pływające do wodorostów,

• osprzęty do robót konserwacyjnych montowane na koparkach jednonaczyniowych,

• osprzęty do robót konserwacyjnych montowane na ciągnikach kołowych,

Kosiarka do skarp przeznaczona do koszenia roślinności na skarpach rowów. Ze względu na konieczność poruszania się po terenach podmokłych i na gruntach organicznych do normalnych kół ciągnika montuje się dodatkowo koła bliźniacze. Na ciągniku kołowym montuje się osprzęt roboczy którym jest rama z kształtowników stalowych, do której przymocowany jest przegubowo dwuczęściowy wysięgnik sterowany hydraulicznie. Na końcu wysięgnika zamontowany jest przyrząd tnący kosiarki w postaci belki o dł. 1.6 m. Z dwoma przeciwbieżnymi listwami tnącymi nożowymi. Kosiarko - odmularka z osprzętem skrobakowym.

• zespół nośno - napędowy

Podstawowym elementem tego zespołu jest ciągnik kołowy Ursus C-360 Ciągnik wyposażony jest w podłużną ramę nośną podwieszoną w tylnej części na staliwnych pochwach mostu tylnego. Do ramy mocowana jest przegubowo oś przednia. Zespół nośno - napędowy w tylnej części ma wbudowana przystawkę do napędu podwójnej pompy hydraulicznej.

• układ mechaniczny

W skład układu mechanicznego do mocowania organów roboczych oraz ich ustawiania podczas pracy i transportu wchodzą następujące elementy: pomost ,

wysięgnik, ramię, wahacz, łącznik, cylindry.

Osprzęt ten służy do oczyszczania dna i skarp rowu z roślinności i namułu.

Zasada działania:

Ruch postępowy maszyny zapewnia ciągnik kołowy, który porusza się wzdłuż oczyszczanego rowu. Organ roboczy podczas pracy maszyny znajduje się w rowie i przesuwa się wzdłuż niego na skutek ruchu ciągnika. Elementem skrawającym jest łańcuch zbudowany ze stalowych ogniw o podziałce 102 mm połączonych sworzniami. Napęd na łańcuch przenoszony jest z WOM poprzez multiplikator, podwójną pompę zębatą oraz silnik hydrauliczny.

Skrawanie i przemieszczanie urobku jest wynikiem postępowego ruchu maszyny oraz ruchu obrotowego łańcucha. Urobiony grunt dzięki sile bezwładności zostaje wyrzucony na pobocze rowu. Po odpowiednim ustawieniu łańcucha skrawającego osprzęt służy również do rozplantowania urobku.

• Wielkości charakteryzujące.

osprzęt skrobakowy

szerokość skrawanego pasa — 1,5 - 1,7 m

wydajność efektywna W_l — 216 (695)* m/h

wydajność operacyjna W₀₂ — 211 (553)* m/h

wydajność w czasie roboczym zmiany W₀₄ — 114 m/h

wydajność w czasie ogólnym zmiany W₀₇ — 113 m/h

Kafary jest podstawowym urządzeniem do wbijania ścianek szczelnych i pali.

Składa się on z wieży kafarowej oraz młota. Wieża kafarowa służy do ustawienia pali oraz prowadzenia pala i młota podczas wbijania. Składa się z podstawy, prowadnicy młota wraz z konstrukcją podtrzymującą (zastrzałami), wciągarki ręcznej lub mechanicznej do podnoszenia młota i pali, mechanizmu przemieszczenia wieży kafarowej, mechanizmu pochylania prowadnicy (do przodu, do tyłu lub na boki) oraz mechanizmu obrotu prowadnicy wraz z całą wieżą o kąt do 360 °.

Ze względu na konstrukcję wieży kafarowej rozróżnia się kafary:

• zwykle, służące do pionowego wbijania pali,

• pochylne z prowadnicą ustawioną skośnie do pionu, zgodnie z kątem pochylenia wbijanego pala,

• z wysuwną prowadnicą poniżej stanowiska kafara,

• uniwersalne,

---