KRAJOWY REJESTR SĄDOWY
Czym jest Krajowy Rejestr Sądowy? Na jakiej podstawie działa?
Krajowy Rejestr Sądowy jest bazą danych składającą się z trzech osobnych rejestrów:
rejestru przedsiębiorców,
rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej,
rejestru dłużników niewypłacalnych.
Krajowy Rejestr Sądowy utworzono w oparciu o ustawę z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 Nr 17, poz. 209, zm. Dz.U. z 2002 Nr 1, poz. 2, Dz.U. Nr 113, poz. 984, Dz.U. z 2003 Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 96, poz. 874, Nr 217, poz. 2125 oraz Nr 229, poz. 2276).
Jakie funkcje pełni Krajowy Rejestr Sądowy?
Krajowy Rejestr Sądowy pełni dwie podstawowe funkcje:
informacyjną
legalizacyjną
ad. 1 Funkcja informacyjna Krajowego Rejestru Sądowego polega na udostępnianiu określonym podmiotom szybkiej i niezawodnej informacji o statusie prawnym partnera, najważniejszych elementach jego sytuacji finansowej, czy też sposobie jego reprezentowania. Źródłem tych informacji jest Krajowy Rejestr Sądowy ukonstytuowany jako centralna baza danych wszystkich podmiotów podlegających rejestracji. Wprowadzenie skomputeryzowanej i scentralizowanej instytucji zajmującej się udzielaniem informacji o zarejestrowanych danych (Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego, stanowiącej jednostkę organizacyjną Ministerstwa Sprawiedliwości) daje pełną gwarancję realizacji funkcji informacyjnej rejestru.
ad. 2 Funkcja legalizacyjna Krajowego Rejestru Sądowego polega na tym, że dopiero wpis do rejestru pozwala na dokonywanie dalszych czynności prawnych (często dopiero z chwilą wpisu do rejestru dany podmiot uzyskuje osobowość prawną).
Jakie zalety ma nowy system rejestrowy w stosunku do dawnych przepisów o rejestrowaniu podmiotów gospodarczych?
Stworzenie szansy na pełne respektowanie zasady jawności i tym samym wyeliminowanie „szarej” strefy w gospodarce
Jest to konsekwencją jawności i dostępności wszystkich danych zgromadzonych w Krajowym Rejestrze Sądowym, a także możliwości analizy danych tam zawartych. Utworzony system Krajowego Rejestru Sądowego nie tylko dostarcza informacje, ale także będzie mógł „wiąże” ze sobą dane w nim zgromadzone, dotyczące osób działających w obrocie gospodarczym i kapitałów występujących na rynku. Obecne rejestry prowadzone w sądach rejestrowych i urzędach gminy w formie tradycyjnej - papierowej, mają charakter lokalny, tzn. w danym sądzie rejestrowym, czy urzędzie gminy prowadzi się rejestr podmiotów tylko z jednego okręgu i w konsekwencji można uzyskać informacje tylko o podmiotach mających siedzibę w granicach tego okręgu sądowego. Krajowy Rejestr Sądowy prowadzony w systemie informatycznym ma charakter centralny, w związku z tym dostęp do zawartych w nim danych jest szybki i osiągalny w odniesieniu do całej (ogólnopolskiej) bazy danych, w każdym sądzie i punkcie udzielającym takich informacji (lista siedzib wydziałów Krajowego Rejestru Sądowego - w załączeniu).
Stworzenie dodatkowego instrumentu do walki z przestępczością gospodarczą (zwłaszcza o charakterze zorganizowanym)
Krajowy Rejestr Sądowy jest dodatkowym instrumentem do walki z przestępczością gospodarczą, biorąc pod uwagę szeroki zakres informacji wpisywanych do rejestru i udostępnienie ich odpowiednim służbom państwowym (bezpłatnie i w szerszym zakresie niż dla zwykłych odbiorców).
Pełniejsza informacja o przedsiębiorcy, istotna z punktu widzenia przejrzystości obrotu gospodarczego
Krajowy Rejestr Sądowy zawiera wiele nowych, niezwykle istotnych dla obrotu gospodarczego informacji o przedsiębiorcy, w tym między innymi: informacje o zaległościach podatkowych i celnych, zaległościach wobec ZUS, listę wierzycieli i wysokości ich nie spłaconych w terminie wierzytelności. Utworzenie rejestru dłużników niewypłacalnych (RDN) - instytucji zupełnie nowej w polskim systemie prawa - w intencji ustawodawcy ma stanowić źródło informacji o osobach fizycznych, z którymi prowadzenie wspólnej działalności gospodarczej wiązać się będzie z podwyższonym ryzykiem.
Szansa na uregulowanie zaległości finansowych wobec Skarbu Państwa (zysk dla budżetu).
Rejestr dłużników może stać się instrumentem dyscyplinującym dłużników Skarbu Państwa i innych wierzycieli w kierunku uregulowania zobowiązań.
Wyeliminowanie możliwości ukrywania działalności gospodarczej prowadzonej z wykorzystaniem form organizacyjno-prawnych fundacji i stowarzyszeń
W rejestrze przedsiębiorców rejestrowane są także stowarzyszenia i fundacje.
Nowoczesność systemu stwarzająca szansę na szybkie załatwianie spraw, a w konsekwencji zlikwidowanie zjawiska zaległości w sądach rejestrowych wskutek zdecydowanego przyspieszenia postępowań
Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym wprowadziła wymóg składania wniosków na urzędowych formularzach, co wynika z faktu, że biurowość sądowa zorganizowana zostanie w systemie informatycznym . Procedura sądowa uległa ujednoliceniu dla wszystkich podmiotów, a także znacznemu uproszczeniu.
Integracja różnych już funkcjonujących systemów informacyjnych
W Krajowym Rejestrze Sądowym wykorzystywane są informacje zawarte w bazach danych PESEL i REGON, a także informacje dostarczone przez sądy egzekucyjne, sądy upadłościowe, ZUS, Komisje Papierów Wartościowych, Urząd Ochrony Konsumentów i Konkurencji oraz urzędy skarbowe. Konieczność integracji informacyjnej Krajowego Rejestru Sądowego oraz funkcjonujących obecnie rejestrów PESEL i REGON zaowocowała współpracą w tej dziedzinie Ministerstwa Sprawiedliwości z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Głównym Urzędem Statystycznym.
Przybliżenie do standardów gromadzenia informacji o działalności gospodarczej obowiązujących w Unii Europejskiej
Przyjęty w ustawie model sądowego rejestru centralnego prowadzonego w postaci elektronicznej spotkał się z aprobatą ekspertów Unii Europejskiej i Banku Światowego. Model taki jest zalecany przez Unię Europejską dla wszystkich państw członkowskich.
Szeroka współpraca pomiędzy sądami i gminami
W art. 2 ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym przewidziano obowiązek wykonywania przez gminy czynności pomocniczych związanych z prowadzeniem rejestru, polegających na zapewnieniu zainteresowanym wglądu do Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), zapewnieniu urzędowych formularzy wniosków umożliwiających rejestrację spółek jawnych, a także na umożliwieniu zainteresowanym dostępu do informacji o wysokości opłat, sposobie ich uiszczania oraz o właściwości miejscowej sądów prowadzących Krajowy Rejestr Sądowy.
Od kiedy Krajowy Rejestr Sądowy funkcjonuje?
Generalnie rejestr funkcjonuje od 1 stycznia 2001 roku.
Wyjątki przewidziano dla następujących sytuacji:
Spraw wszczętych, a nie zakończonych do dnia wejścia w życie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Art. 6 ust. 1 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym, nakazujące rozpoznawanie spraw przedsiębiorców o dokonanie dalszych wpisów do dotychczasowych rejestrów według dotychczasowych przepisów w sytuacji, gdy sprawę wszczęto, a nie zakończono do dnia wejścia w życie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Kto jest wpisywany do rejestru ?
Do rejestru przedsiębiorców są wpisywane następujące podmioty:
spółki prawa handlowego,
spółdzielnie,
przedsiębiorstwa państwowe,
jednostki badawczo-rozwojowe,
przedsiębiorstwa zagraniczne,
towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych,
oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających w Polsce,
główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
inne osoby prawne, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą, a podlegające wpisowi do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej.
Do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej wpisywane są:
fundacje,
społeczno-zawodowe organizacje rolników,
izby gospodarcze,
cechy,
izby rzemieślnicze,
Związek Rzemiosła Polskiego,
Stowarzyszenia,
Stowarzyszenia kultury fizycznej,
Związki zawodowe pracodawców,
związki zawodowe (także związki zawodowe rolników indywidualnych),
jednostki samorządu zawodowego niektórych podmiotów gospodarczych,
kolumny transportu sanitarnego,
publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
Organizacje pożytku publicznego, jeżeli nie mają innego tytułu obowiązku dokonania wpisu do KRS.
Do rejestru dłużników niewypłacalnych wpisywane są następujące podmioty:
osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczającego majątku na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,
wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej , jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości został prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczającego majątku na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,
dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym,
osoby, które przez sąd prowadzący postępowanie upadłościowe zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika przedsiębiorcy, członka rady nadzorczej i komisji rewizyjnej w spółce akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółdzielni.
Ponadto na wniosek wierzyciela posiadającego tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie fizycznej, do rejestru dłużników niewypłacalnych wpisywani są dłużnicy, którzy w terminie 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia nie zapłacili należności stwierdzonej tytułem wykonawczym.
W jakiej formie dokonywana jest rejestracja?
Wnioski muszą być składane na urzędowych formularzach (np. wnioski o „przerejestrowanie”, wnioski o ujawnienie danych) wraz z wymaganą opłatą sądową oraz opłatą za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Urzędowe formularze udostępniane są w sądach i gminach, z tym, że w gminach są udostępniane formularze wniosków umożliwiających rejestrację spółek jawnych.
Ustawodawca przewidział 67 wzorów urzędowych formularzy. Obejmują one wszystkie możliwe wnioski o wpis do rejestru dla wszystkich rodzajów wpisywanych podmiotów.
Gdzie znajdują się wydziały rejestrowe?
Wydziały Krajowego Rejestru Sądowego utworzone zostały w 20 Sądach Rejonowych (lista w załączeniu).