Pojęcie finansów w nauce

Zdefiniowanie finansów jest trudnym zadaniem, ze względu na złożony charakter zjawisk, których to pojęcie dotyczy. Nie ulega wątpliwości, że finanse nierozerwalnie wiążą się z pojęciem pieniądza. Jeśli zatem chcemy zrozumieć, czym są finanse, wpierw powinniśmy uświadomić sobie, czym jest i jak działa pieniądz? W związku z tym, że jest to temat na odrębny wykład, a większość studentów ekonomii przerabia to zagadnienie na zajęciach z bankowości, nie będzie ono tu rozwijane szerzej. Pieniądz traktujemy jako pewną oczywistość. Czy marynarz musi znać skład chemiczny wody, jednakże navigare necesse est… (łac. żeglowanie rzeczą konieczną).

Poniżej przegląd wybranych definicji finansów:

Definicje powyższe sformułowano w socjalizmie, a jednak mogą być użyte i dziś.

Jak widać z powyższych przykładów definicji, finanse rozumie się zwykle jako pewien proces, a jedynie potocznie, jako zasoby pieniężne (czyli fundusze).

Do dalszych rozważań przyjmiemy, że gromadzenie i podział pieniędzy są istotą finansów. Taką definicję można uznać za definicję finansów w wąskim znaczeniu. Na finanse w szerokim znaczeniu składają się trzy elementy przedstawione na rysunku:

FINANSE

sensu largo

ZASOBY PIENIĘŻNE

np.

• kwota w portfelu (gotówka),

• środki na rachunku bankowym do bieżących płatności (pieniądz bezgotówkowy),

E. Ruśkowski, zjawiska związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych.

E. Denek: finanse to proces gromadzenia i rozdziału zasobów pieniężnych, a w potocznym rozumieniu tego pojęcia-same zasoby pieniężne, którymi dysponują podmioty publiczne i prywatne.

J. Harasimowicz: finanse to stosunki społeczne powstające w związku z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych.

L. Kurowski, uważa, że należy posługiwać się terminem gospodarka finansowa, którą stanowi posługiwanie się pieniądzem.

S. Bolland: zjawiska i procesy pieniężne.

M. Weralski: finanse to pieniężna forma podziału dochodu narodowego.

OPERACJE ZASOBAMI

PIENIĘŻNYMI

gromadzenie, podział

<=>

dochody, wydatki

np.

• zapłata podatku,

• przekazanie dywidendy,

• zapłata pensji pracownikom,

SFORMALIZOWANE ZASADY GROMADZENIA I

PODZIAŁU FUNDUSZY

np.

• ustawa o finansach publicznych,

• ustawa o NBP,

• ustawa Prawo bankowe,

• ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych

PRAWO FINANSOWE

ZJAWISKA FINANSOWE

UJĘCIE POTOCZNE

---