Dydaktyka - nauka o nauczaniu i uczeniu się.

Proces dydaktyczny - sprzenżenie zwrotne nauczyciela i ucznia zorientowane na osiągnięcie celów projektu.

Czym będzie zajmowała się dydaktyka?

1. cel

2. metody

3. środki dydaktyczne

4. kontrola osiągnięć dydaktycznych uczniów

5. zasady nauczania i uczenia się

6. planowanie dydaktyczne

7. rola nauczyciela

Funkcje w pracy nauczyciela:

1. kierownicza - sterowanie procesem uczenia się, wiedzą

2. organizacyjna - umieć zorganizować proces uczenia

3. interakcyjna - polega na porozumieniu się na każdym etapie nauczyciela i ucznia

Fazy w pracy nauczyciela:

1. na przetrwanie

2. zorientowana na zadania

3. zorientowana na ucznia (na podmiot działania)

Autorytet nauczyciela.

Czynniki, które kształtują autorytet:

1. wiedza metodyczna

2. wiedza merytoryczna

3. zespół cech osobowościowych

TEMAT: Zasady nauczania - uczenia się.

Zasada - norma, kanon postępowania dydaktycznego

Rozróżniamy 7 zasad nauczania - uczenia się:

1. świadomej aktywności

2. wiązania teorii z praktyką

3. poglądowości

4. przystępności

5. systematyczności

6. trwałości wiedzy

7. indywidualizacji i zespołowości

Zasada świadomej aktywności

Polega na takim organizowaniu i realizacji procesu nauczania - uczenia się, w którym nauczyciel uświadomi uczącym się ogólne i szczegółowe cele kształcenia, przekona ich o wartości tych celów, umotywuje do ich realizacji i wreszcie doprowadzi do czynnej postawy uczącego się w ich osiąganiu.

NAUCZAJ TAK, ABY TWÓJ UCZEŃ BYŁ AKTYWNY.!

Aktywność może być:

• kopiująca

• kierowana instruktażem

• kierowana zadaniami

• twórcza

O aktywności człowieka decyduje motywacja do podjęcia określonych działań.

Uniwersalne zasady pobudzania motywacji wg A.J. Dinnisa „Sztuka motywacji”:

• od ludzi, którymi kierujesz, oczekuj tego co najlepsze

• zauważaj potrzeby drugiego człowieka

• wysoko ustawiaj poprzeczkę doskonałości

• stwórz środowisko, w którym niepowodzenie nie oznacza przegranej

• jeśli ktoś zdąża tam gdzie ty - dołącz do niego

• wykorzystaj wzorce, by zachęcać do sukcesu

• okazuj uznanie i chwal osiągnięcia

• stosuj „mieszankę” wzmacniania pozytywnego i negatywnego (nagród i kar)

• potrzebę współzawodnictwa wykorzystuj w sposób umiarkowany

• nagradzaj współpracę

• pozwalaj by w grupie zdarzały się burze

• staraj się własną motywację utrzymywać na wysokim poziomie

Czynności dydaktyczne nauczyciela ukierunkowane na aktywizację uczniów:

• aktywizujące metody nauczania

• środki dydaktyczne

• uświadamianie celów kształcenia

• stosowanie właściwego systemu nagród i kar

• stosowanie różnych form organizacyjnych pracy uczniów (słuchaczy) - zespołowa, grupowa, indywidualna

Zasady wiązania teorii z praktyką

W kształceniu zawodowym szczególne znaczenie ma wiązanie teorii z praktyką.

Polega to na takiej organizacji procesu dydaktycznego, aby uczący się za pomocą praw nauki, zrozumieli zjawiska techniczne i zasady posługiwania się urządzeniami technicznymi a następnie korzystając ze swej wiedzy, wyrabiali sobie odpowiednie umiejętności, nawyki i sprawności ruchowe.

Na podstawie praw empirycznych budujemy działania praktyczne, które budują teorię.

Zasada poglądowości

Mówi nam o tym, że im większa liczba receptorów (zmysłów) zaangażowana jest w procesie uczenia się, tym proces ten jest skuteczniejszy.

Zasada trwałości wiedzy i umiejętności

Oznacza konieczność takiego organizowania procesu dydaktycznego, aby uczący się w każdej chwili umieli odtworzyć opanowany materiał i posłużyć się nim w sytuacjach praktycznych.

Zasada ta jest ściśle związana ze stosowaniem w procesie kształcenia różnych strategii dydaktycznych, usprawniających ten proces. Należą do nich:

• powtarzanie

• ćwiczenie jawne i niejawne

• analogia

• analiza i synteza

• parafraza (omówienie)

• tworzenie sieci pojęć

Zasada przystępności

Często nazywana zasadą stopniowania trudności. Związana jest z przestrzeganiem następujących reguł:

• niestosowanie pojęć niezrozumiałych dla uczniów

• przechodzenie od zadań prostych do złożonych

• przechodzenie od zadań łatwych do trudnych

Zasada systematyczności

Polega na odpowiednim uporządkowaniu treści nauczania (opracowaniu układu treści o odpowiedniej strukturze) i konsekwentnej realizacji tych treści zgodnie z przyjętą struktura i to zarówno przez nauczyciela jak i uczącego się. Zasada systematyczności jest związana z tworzeniem struktury wiadomości i umiejętności uczniów. Wiedzę w każdej dyscyplinie dzielimy na podstawowa i pochodną. Zasada ta ma szczególne znaczenie w procesie samokształcenia.

Zasada indywidualizacji i zespołowości

Istota tej zasady sprowadza się do takiego organizowania procesu kształcenia, w którym z jednej strony uwzględnione są wszelkie walory indywidualne każdego uczącego się, z drugiej zaś zostanie znaleziona przez nauczyciela płaszczyzna współpracy i współdziałania wszystkich uczących się. Należy indywidualizować proces kształcenia w obszarze wymagań programowych, określonych w opisie zawodu.

TEMAT: Metody.

Metoda - sposób postępowania dydaktycznego.

Czynniki decydujące o wyborze metody uczenia się:

1. cele i treści kształcenia

2. poziom percepcyjny ucznia

3. baza środków dydaktycznych

4. liczebność osób w grupie dydaktycznej

5. wiedza metodyczna i merytoryczna nauczyciela

6. czas

Nie ma dobrych ani złych metod. Każda powinna być dostosowana do konkretnej sytuacji dydaktycznej.

Metody

1. kształcenie wielostronne

Sposoby uczenia się	Metody kształcenia	Strategia działania	Intencja pytań sprawdzających
Przyswajanie	Podające	Informacyjna „I”	Co wie i jak zapamiętuje?
Odkrywanie	Problemowe	Problemowa „P”	Co umie i jak rozumie?
Przeżywania	Eksponujące	Emocjonalna „E”	Co przeżywa i jak wartościuje?
Działanie	Praktyczne	Operacyjna „O”	Co potrafi i jak stosuje?

Wskazania metodyczne do organizacji zajęć dydaktycznych.

Do głównych cech strategii informacyjnej należy zaliczyć fakt, że:

• materiał nauczania przekazywany jest w gotowej postaci - nauczyciel zwraca uwagę przede wszystkim na program kształcenia, a nie na podmiot swoich oddziaływań, czyli na słuchacza - ucznia

• tempo przekazywania jest dostosowane do słuchaczy o wysokim, średnim lub niskim poziomie percepcji

• strategia ta nie zapewnia wszystkim stuprocentowych osiągnięć, największą trudność sprawia stosowanie wiedzy w praktyce

Do głównych cech strategii problemowej należy natomiast zaliczyć fakt, że:

• nowe wiadomości uczeń uzyskuje poprzez rozwiązywanie problemów, przede wszystkim teoretycznych

• w toku rozwiązywania problemów słuchacze pokonują postawione przeszkody, ich aktywność i samodzielność osiąga wysoki poziom

• tempo uczenia się jest zależne od ucznia

• efekty kształcenia są stosunkowo wysokie i trwałe

• słuchacze - uczniowie łatwiej stosują wiadomości w nowych sytuacjach, a jednocześnie rozwijają swoje sprawności umysłowe i zdolności twórcze

6

---