Pojęcie szkoły
Szkoła- instytucja oświatowo-wychowawcza zajmująca się kształceniem i wychowywaniem dzieci, młodzieży i dorosłych, stosowanie do przyjętych w danym społeczeństwie celów i zadań oraz koncepcji oświatowo wychowawczych i programów. Osiągnięciu tych celów służy odpowiednio wykształcona kadra pedagogiczna i nadzór oświaty
Zadania szkoły
Poznawanie oraz rozumienie świata oraz jego kultury;
Ujawnianie zainteresowań i uzdolnień;
Poszukiwanie duchowych wartości życia oraz kształtowanie i ocenę własnej wartości, rozwijanie potrzeby doskonalenia się;
Przygotowanie do odpowiedniego współtworzenia świata i odnajdywania w nim własnego miejsca, samoidentyfikacja kulturowa i narodowa
Szkoła zapewnia
Opiekę, przyjazne, bezpieczne i korzystne dla zdrowia ucznia warunki edukacji;
Poszanowanie praw dziecka;
Warunki prawidłowego rozwoju psychospołecznego.
Szkoła wspiera
Rozwój osobowości zgodnie z własnym systemem wartości, co daje możliwość samorealizacji;
Rozwój wrażliwości emocjonalnej i wyobraźni społecznej;
Samowychowanie, samokształcenie i kierowanie własnym rozwojem;
Prospołeczne i prozdrowotne działanie uczniów.
Funkcje szkoły
Funkcje szkoły są ukierunkowane na ukształtowaniu przez ucznia dojrzałej sylwetki osobowościowej absolwenta szkoły. Funkcje możemy podzielić na dydaktyczne i opiekuńczo wychowawcze.
Funkcja dydaktyczna:
dostosowanie metod nauczania do możliwości uczniów,
zapewnienie opieki uczniom szczególnie uzdolnionym,
pomaganie uczniom mało uzdolnionym,
umożliwianie uczniom rozszerzania zainteresowań,
wdrażanie uczniów do samokształcenia,
kształtowanie zamiłowania do wybranego zawodu,
spełnienie celów ucznia, a nie nauczyciela.
Funkcja opiekuńczo-wychowawcza powinna przejawiać się:
W odniesieniu do dziecka:
Zapewnienie bezpieczeństwa osobistego w szkole i w drodze do szkoły,
ochrona zdrowia dziecka,
niesienie pierwszej pomocy.
W odniesieniu do rodziny dziecka:
udzielanie materialnej pomocy rodzinie w miarę możliwości finansowych szkoły,
podnoszenie kultury pedagogicznej rodziców,
organizowanie życia społeczno-kulturalnego.
W odniesieniu do środowiska zamieszkania:
inspirowanie urządzeń rekreacyjnych i kulturalno-oświatowych w rejonie szkoły,
organizowanie czasu wolnego lokalnej społeczności,
zwalczanie negatywnych zjawisk, aspołecznych zachowań oraz wszelkiej patologi
Ogólny podział szkół
Publiczne (państwowe)- zapewnia bezpłatne nauczanie, przeprowadza rekrutacje uczniów kierując się zasada.
Niepubliczne (prywatne)- czerpie środki z czesnego, jest nastawna na zysk.
Podział szczegółowy
sześcioletnia szkoła podstawowa, w której w ostatnim roku nauki przeprowadza się sprawdzian,
trzyletnie gimnazjum, w którym w ostatnim roku nauki przeprowadza się egzamin, dający możliwość dalszego kształcenia w szkołach,
szkoły ponadgimnazjalne
Szkoły ponadgimnazjalne
1. zasadnicze szkoły zawodowe o okresie nauczania nie krótszym niż 2 lata i nie dłuższym niż 3 lata, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także dalsze kształcenie w dwuletnich uzupełniających liceach ogólnokształcących oraz trzyletnich liceach uzupełniających,
2. trzyletnie licea ogólnokształcące, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego,
3. trzyletnie licea profilowane kształcące w profilach kształcenia ogólnozakładowego, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego,
4. czteroletnie technika, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także umożliwiające uzyskanie świadectwa dojrzałości po zadaniu egzaminu maturalnego,
5. dwuletnie uzupełniające licea ogólnokształcące dla absolwentów szkół, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego,
6. trzyletnie technika uzupełniające dla absolwentów szkół, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, a także uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu,
7. szkoły policealne o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, których ukończenie umożliwia osobom posiadającym wykształcenie średnie uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu.
Szkoła realizuje:
Podstawy programowe przedmiotów obowiązkowych zatwierdzonych przez MENiS,
Tygodniowy rozkład zajęć ustalony przez dyrektora Zespołu,
Wewnątrzszkolny System Oceniania zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną,
Szkolny Program Wychowawczy zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną,
Szkolny Program Profilaktyki zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną.
Klasa szkolna - definicja
Klasę szkolną definiuje się najczęściej jako "formalnie zorganizowaną grupę społeczną, złożoną z uczniów reprezentujących podobny poziom umysłowy i stopień rozwoju fizycznego, jak również przejawiających podobne potrzeby i zainteresowania". Klasa szkolna jest grupą formalną, sterowaną - ktoś poza nią ustala przepisy działania i formułuje cele.
Na pojęcie klasy szkolnej składają się: czynniki materialne (umeblowanie, oświetlenie itd.), czynniki osobowe (uczniowie, nauczyciel), czynniki prawne (przepisy, liczebność, wiek itd.)
Klasa szkolna
Klasa szkolna jest terenem, który decyduje o jej wartości dla rozwoju społecznego dzieci. Posiada walory wychowawcze różne od rodziny. W klasie rozwijają się różne formy życia społecznego, powstają zwyczaje klasowe, sposoby zachowania się, maniery, specyficzne reakcje. Tworzy się solidarność klasowa. Uczestnictwo w życiu społecznym klasy jest nowym etapem w procesie wzrastania dziecka w coraz szersze kręgi życia społecznego.
W procesie rozwoju jednostki klasa w której znajduje się dziecko, odgrywa istotną rolę. Przyczynia się do zaspokajania takich potrzeb psychicznych dziecka jak potrzeba uznania, dodatniej samooceny i identyfikacji z grupą.
Na kształtowanie się klasy szkolnej jako grupy społecznej wpływa kilka czynników.
przepisy szkolne, które regulują skład osobowy klasy, jej liczebność, czas i formę zajęć, ich treść i zakres, ustalają regulamin uczniowski, dobór uczniów do klasy (wiek), rozmieszczenie w ławkach
osobowość nauczyciela - wychowawcy, nauczyciel reprezentuje szkołę jako instytucję, występuje wobec dziecka jako osoba stawiająca określone wymagania, którym należy się podporządkować, od jego poziomu umysłowego i moralnego, stylu pracy, stosunku do poszczególnych uczniów i klasy jako całości zależy atmosfera w klasie i klimat stosunków społecznych
spontaniczna aktywność społeczna dziecka w klasie, upodobania, zamiłowania, uprzedzenia (wynik wpływu poprzednich środowisk).
Program szkolny- definicja
„Uporządkowany zbiór tematów z wybranych dziedzin wiedzy i życia, przydatny dla nauczania.” W. Okoń
Tak więc program szkolny jest obiektywnym i wiążącym obie strony (nauczyciela i ucznia) projektem pracy. Z jednej strony określa on, co nauczyciel ma robić względem uczniów; z drugiej czego uczniowie mogą się spodziewać po szkole.
Jak powstaje szkolny program nauczania?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba uprzednio rozróżnić dwa typy systemów oświatowych:
1. system scentralizowany, w którym obowiązuje jeden szczegółowy program szkolny opracowany przez upoważnioną do tego agendę państwową (ministerstwo ds. edukacji),
2. system zdecentralizowany, w którym program szkolny jest wytworem dialogu pomiędzy wieloma podmiotami: ministerstwem, szkołą i rodzicami.
Po zmianie ustrojowej w 1989 roku w Polsce został wprowadzony system zdecentralizowany
Organy szkoły
Dyrekcja, rada pedagogiczna, rada rodziców, samorząd uczniowski, klasy (oddziały szkolne), biblioteka szkolna, gabinet medyczny, gabinet pedagogów, świetlica szkolna, pracownicy administracji, nauczyciele dyżurni, koła zainteresowań, zespoły wyrównawcze, organizacje uczniowskie.
Dyrektorzy oraz nauczyciele podejmują swoje obowiązki zgodnie z przepisami, zarządzeniami Ministra Edukacji Narodowej i Sportu oraz dyrektywami podległych Ministerstwu władz kuratoryjnych i wydziału oświaty.
Kierowanie szkołą
Szkoła, tak jak każda organizacja potrzebuje sprawnego kierowania, zespół pracowników-nauczycieli oczekuje na przewodnika kierownika, który potrafi nadać kształt wspólnej pracy i realizacji celów. Kiedy ktoś podejmuje się tej roli rozpoczyna się etap określania przez dyrektora - lidera i pracowników wzajemnych oczekiwań oraz ujawniania potrzeb i tym samym zaczyna się kierowanie szkołą. Na kierowanie zespołem pracowniczym składa się wiele czynników:
wiedza na temat zasad i metod zarządzania,
budowanie formalnych i nieformalnych więzi,
kultura organizacji,
otwarta komunikacja,
zakres umiejętności, współpracy wśród członków zespołu.
Kierowanie zespołem to nie tylko planowanie wykonania zadań ale również bieżące towarzyszenie pracownikom w wykonaniu przez nich powierzonych obowiązków.
Inspiratorem działalności innowacyjnej nauczycieli powinien być dyrektor szkoły. Na dyrektorze ciąży obowiązek organizowania warunków rozbudzających u nauczycieli motywację doskonalenia warsztatu dydaktyczno-wychowawczego, tworzenia atmosfery wyzwalającej aktywność poszukiwawczą i klimat motywacji.
Dyrektor w swojej działalności innowacyjnej w stosunku do nauczycieli powinien kierować się następującymi zasadami:
zasada nieszkodzenia, odwołująca się do twierdzenia przede wszystkim nie szkodzić
zasada pracy zorganizowanej, dzieląca się na etapy: przygotowanie, realizacja i kontrola,
zasada stymulacji, uzależniająca postęp pedagogiczny do wykorzystania przez dyrektora swoich możliwości w inspirowaniu innowacji, stworzeniu atmosfery twórczej i niezbędnych warunków materialno-organizacyjnych,
zasada promocji, określając role dyrektora jako promotora (inicjatora), doskonalenia zawodowego nauczycieli wyzwalającego siły motywujące do zadań innowacyjnych,
zasada optymalizacji, która ma służyć optymalizacji procesów kształcenia i wychowania uczniów.