Wybrane operacje rynku pieniężno-kredytowego - 1

Kredyt bankowy

Kredyt bankowy jest umową na podstawie której kredytodawca ( bank ) udostępnia kredytobiorcy ( osoba posiadająca zdolność kredytową ) określoną wartość środków pieniężnych pod warunkiem ich zwrotu wraz z odsetkami w ustalonym terminie.

Kredyt bankowy a pożyczka

………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………….

Funkcje kredytu:

• płatnicza ( emisyjna )

• rozdzielcza

• dochodowa

• motywacyjna

Rodzaje kredytów

1. według przedmiotu kredytowania

-obrotowe ( bieżące )

-inwestycyjne

2. według formy kredytowania

- kredyt w rachunku bieżącym ( otwartym )

- kredyt w rachunku kredytowym

- dyskontowy

- akceptacyjny

3. według okresu kredytowania

- krótkoterminowe

- średnioterminowe

- długoterminowe

Procedura udzielania kredytów bankowych

I. Wniosek kredytowy

Elementy wniosku:

• dane wnioskodawcy i banku

• wnioskowana kwota kredytu

• przeznaczenie kredytu

• wnioskowany okres kredytowania

• proponowane zabezpieczenie spłaty kredytu

Wymagane dokumentu przez banki przy składaniu wniosku kredytowego

1. Określające status prawny Klienta:

• zaświadczenie o wpisie do ewidencji

• odpis z KRS

• umowa spółki

2). Określające zakres prowadzonej działalności:

• zaświadczenie o nadaniu statystycznego numeru identyfikacyjnego REGON,

• decyzja Urzędu Skarbowego o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej (NIP),

• zezwolenie ( koncesja ) na działalność, której prowadzenie wymaga takiego zezwolenia,

• dokument stwierdzający prawo do lokalu, w którym Klient prowadzi swoją działalność.

3). Potwierdzające prawo do zaciągania zobowiązań:

• pełnomocnictwo do zaciągania zobowiązań osób działających w imieniu Klienta, jeżeli takie nie wynika z dokumentów określających status prawny,

• zgoda współmałżonka (w przypadku jeżeli nie występuje w charakterze współkredytobiorcy)

• umowy dotyczące zaciągniętych przez Klienta zobowiązań oraz zabezpieczające spłatę tych zobowiązań,

• opinie banków, w których Klient posiada rachunek bądź zobowiązania,

• oświadczenie o stanie majątkowym osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz wspólników spółek osobowych,

• uchwałę organu spółdzielni, określającą górną granicę możliwych zobowiązań kredytowych.

4). Dotyczące sytuacji ekonomiczno-finansowej Klienta:

• sprawozdania finansowe

• podatkowa książka przychodów i rozchodów

• opinia i raport biegłego rewidenta z ostatniego badania bilansu

• deklaracje podatkowe

Przy składaniu wniosku o kredyt inwestycyjny banki żądają złożenia biznes planu dla planowanego przedsięwzięcia

II. OCENA ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ

Analiza formalno - prawna złożonych dokumentów

Analiza merytoryczna na podstawie złożonych sprawozdań finansowych i biznes planu

III. USTALENIE I PRZYJĘCIE ZABEZPIECZENIA

Prawne zabezpieczenia kredytu i pożyczek

Prawne zabezpieczenia kredytów dzielą się na osobiste i rzeczowe. Zabezpieczenie osobiste charakteryzuje się odpowiedzialnością osobistą kredytobiorcy, a więc całym jego majątkiem. Zabezpieczenie rzeczowe ogranicza odpowiedzialność kredytobiorcy do poszczególnych składni­ków jego majątku.

Zabezpieczenia osobiste

1. Weksel własny in blanco,

2. Poręczenie według prawa cywilnego,

3. Gwarancję bankową,

Gwarancja bankowa jest pisem­nym zobowiązaniem banku do spłaty kredytu wraz z odsetkami i innymi kosztami w przypadku, gdy kredytobiorca, na zlecenie którego została wystawiona, nie spłaci kredytu w terminie określonym w umowie.

Stronami w gwarancji bankowej są:

• zleceniodawca (kredytobiorca),

• beneficjent gwarancji, tj. bank udzielający kredytu

• bank udzielający gwarancji.

4. Pełnomocnictwo.

Pełnomocnictwo może być udzielone przez kredytobiorcę bądź przez osobę trzecią.

Pełnomocnictwo może być udzielone do:

• dysponowania rachunkami oszczędnościowo-rozliczeniowymi, za­równo prowadzonymi w złotych, jak i w walucie obcej,

• dysponowania rachunkami otwartymi w związku z prowadzeniem przez posiadacza rachunku działalności gospodarczej.

• Pełnomocnictwo:

• powinno być udzielone jako nieodwołalne,

• może być udzielone jako terminowe, a okres jego obowiązywania powinien być powiązany z terminem spłaty kredytu,

Zabezpieczenia rzeczowe

1. Zastaw ogólny

2. Bankowy zastaw rejestrowy

3. Zastaw na prawach

W celu zabezpieczenia udzielonego przez bank kredytu można ustanowić na rzecz banku zastaw na prawach, jeżeli są one zbywalne. Zastaw taki może być w szczególności ustanowiony na:

• wkładach na imiennych książeczkach oszczędnościowych

• udziałach w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,

• prawach w zakresie wynalazczości, tj. na: patencie, prawie do patentu, prawach z umowy licencyjnej, prawach z innej niż licencja umowy o korzystanie z projektu wynalazczego,

• papierach wartościowych, takich jak: akcje, obligacje, weksle

Termin ważności dokumentu nie może upłynąć przed datą spłaty kredytu.

4. Przewłaszczenie na zabezpieczenie,

Zabezpieczenie udzielonego kredytu może nastąpić w drodze prze­niesienia na bank przez kredytobiorcę posiadanych przez niego rzeczy ruchomych, takich jak maszyny, urządzenia, surowce, towary prze­znaczone do sprzedaży itp.

Wraz z umową przewłaszczenia powinna być dokonana cesja praw z odpowiednich polis ubezpieczeniowych.

Bank zezwala zazwyczaj na bezpłatne używanie rzeczy pozostawionej w tym celu u kredytobiorcy do czasu całkowitej spłaty kredytu wraz z odset­kami i prowizją.

5. Kaucja,

Na zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu bank może przyjąć kaucję w postaci:

• środków pieniężnych w postaci gotówki,

• bonów oszczędnościowych na okaziciela: premiowych, oprocentowanych, lokacyjnych, depozytowych,

Do ustanowienia kaucji niezbędne jest zawarcie pisemnej umowy oraz złożenie w banku przedmiotu kaucji.

Przedmiot kaucji powinien być w umowie oznaczony; w przy­padku środków pieniężnych — ich wartość, a w przypadku bonów — ich wartość, numery, seria lub inne znaki.

Po spłacie kredytu bank zwraca kredytobiorcy przedmiot kaucji oraz upoważnienie.

6. Blokada środków na rachunku bankowym,

7. Hipoteka.

IV. PODPISANIE UMOWY KREDYTOWEJ

Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i w szczególności określać :
strony umowy,

• kwotę i walutę kredytu,

• cel, na który kredyt został udzielony,

• zasady i termin spłaty,

• wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,

• sposób zabezpieczenia spłaty,

• zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,

• terminy i sposób postawienia środków pieniężnych do dyspozycji kredytobiorcy,

• wysokość prowizji (jeżeli umowa ją przewiduje),

• warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Jeżeli kredyt ma być oprocentowany według zmiennej stopy procentowej umowa powinna zawierać informacje o:

• warunkach zmiany stopy procentowej kredytu,

• sposobie powiadomienia kredytobiorcy i poręczycieli o każdej zmianie stopy oprocentowania kredytu.

Ogólne warunki umów i regulaminy bankowe, wzorce umowy, powinny być sformułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały.

OBLICZANIE KOSZTU KREDYTU BANKOWEGO

NOMINALNA A EFEKTYWNA STOPA PROCENTOWA

Stopa nominalna - podawana przez banki w skali roku

Stopa efektywna - uwzględnia ilość okresów spłaty kredytu w ciągu roku, czyli okresy kapitalizacji

EAR = ( 1+ i/n )n - 1

Stopa nominalna = stopa efektywna, jeżeli kredyt jest zaciągnięty na rok i spłacany jednorazowo

Przykład 1

Nominalne oprocentowanie kredytu 20%, raty kapitału wraz z odsetkami płatne kwartalnie

EAR = ( 1+ 0,05 )4 -1 = 0,2155 = 21,55%

Przykład 2

Bank zaoferował przedsiębiorstwu kredyt w wysokości 10 000 zł na 5 lat, oprocentowany 20% rocznie, spłacany w 5 równych ratach rocznych wraz z malejącymi odsetkami na koniec każdego roku. Jednorazowa prowizja 3%. Jaki jest koszt tego kredytu?

Przykład 3

Przedsiębiorstwo chce uzyskać kredyt w kwocie 60 000 zł. na okres 6 lat. Z której oferty powinien skorzystać kredytobiorca?

Bank	Oprocentowanie	Dodatkowe opłaty	Warunki spłaty
I	24%	Prowizja 1,5%, opłaty manipulacyjne 0,5%	Odsetki naliczane od wysokości zadłużenia, raty kapitałowe i odsetkowe stałe, spłata roczna
II	22%	Prowizja 1%, opłaty manipulacyjne 0,5%	Odsetki naliczane od wysokości zadłużenia, raty kapitałowe równe raty odsetkowe malejące, spłata co 6 miesięcy, okres karencji 1 rok
III	20%	Prowizja 1%, opłaty manipulacyjne 0%	Odsetki naliczane od wysokości zadłużenia, spłata jednorazowa

Jaki jest koszt obsługi kredytu w podanych ofertach?

Przykład 4

Przedsiębiorstwo ma możliwość zaciągnięcia kredytu oprocentowane 11% przy odsetkach pobieranych „z dołu” - płatność na koniec roku lub kredytu oprocentowane 10% przy odsetkach pobieranych „z góry” (kredyt dyskontowy)

Faktoring

Skup wierzytelności przez bank przed terminem płatności z prawem lub bez prawa regresu.

Bank (faktor) wykupuje wierzytelności handlowe powstałe w obrocie krajowym pomiędzy dostawcą towarów lub usługi (faktorantem - zbywcą wierzytelności)  a odbiorcą towaru lub usługi. Odbiorca towaru lub usługi staje się dłużnikiem Banku i jemu bezpośrednio spłaca swoje zobowiązania wynikające z przyjęcia dostawy towaru lub usługi.

Umową faktoringową mogą być objęte wyłącznie istniejące i niewymagalne lub przyszłe należności powstałe w ramach stosunków gospodarczych, których zbywcy i dłużnicy nie są zagrożeni procesem upadłościowym lub likwidacją. 

Bank wykupuje wierzytelności w wysokości od 70% do 100% o terminach płatności do 180 dni.  

W przypadku wykupu wierzytelności w niepełnej kwocie pozostała część należności zbywcy, wypłacana jest dopiero po uregulowaniu wierzytelności przez dłużnika.

Przykład 5

Wartość faktury będącej przedmiotem umowy faktoringowej wynosi 38 600zł. Termin jej płatności upływa za 42 dni. Podaj:

1. Wysokość kosztów umowy przyjmując, że instytucja finansowa pobiera odsetki w wysokości 10% oraz opłatę manipulacyjna w wysokości 200 zł

2. Czy faktorantowi opłaca się zaciągnąć kredyt bankowy oprocentowany w wysokości 12% spłacany jednorazowo w terminie płatności faktury- alternatywne rozwiązanie w stosunku do umowy factoringowej

---