PĘDZENIE CYKORII Korzeń do pędzenia: śr. 3-6 cm, dł. 18-20 cm. Liście obcina się na wys. 3-5 cm, żeby nie uszkodzić stożka wzrostu. Ocena stopnia dojrzałości korzeni cykorii: Korzeń niedojrzały: płaskie ramiona, niewyraźna szyjka, słabo zaznaczony rdzeń łodygi. Początek dojrzewania: ramiona nieco wzniesione, słabo zaznaczona szyjka powiększający się rdzeń łodygi. Korzeń dojrzały: wyraźnie zaznaczona szyjka korz, i rdzeń łodygi. Korzeń przejrzały: masywna szyjka korz, duży i wydłużony rdzeń łodygi. Im wyższa temp. w czasie przechowywania tym szybciej zachodzą procesy dojrzewania i korzenie mogą przejrzewać. Najlepszy do pędzenia jest korz, o optym. dojrzałości, lub w początkowym stadium dojrz.
Korz. sadzi się: lekko skośnie. Metody: 1)Dołowanie z okrywą warstwy gleby. 2)Dołowanie nie przykrywając warstwą gleby. Warunki pędzenia: całkowita ciemność, odpowiednia dojrzałość, temp. podłoża i powietrza, wilgotność. Temp.: 8-10-140C przez 5-7 dni, żeby korzenie się ponownie ukorzeniły. W czasie pędzenia temp. pożywki musi być wyższa niż temp. powietrza. Poniżej korzeni musi być zainstalowana grzałka. Temp. powietrza: 16-180C; Temp. podłoża (zal. od wczesności odmiany i terminu pędzenia): wczesne IX-X: 22-25; X-XI: 20-22; XII-I: 18-20; I-II: 16-18. Główki korzeni zamykają się jak zwiększymy temp. pow. o 2-30C. Wilgotność: na wytw. 100g kolbki - 160 g wody. Jeżeli jest pędzenie z pokrywką wyrównuje się wilgotność podlewając, w hydroponice wilg. pow. 70-80% Pożywka: EC 1,5-2; N do 200-300g; Pędzenie trwa ok. 1 m-ca, Odmiany: do XII-I: Daliva F1, Monitor F1, Totem F1, Salsa F1, do II-V: Liber F1. Na polu: 350-400 szt. Nasion/ ha
SZCZYPIOREK Allium schoenoprasum L. - dużo wit. C (powyżej 200mg%), karotenu, wapnia i żelaza. Wieloletnia, wytwarza podziemne kłącza, na których widoczne są liczne pąki liściowe i zawiązki nowych korzeni. Pąki liściowe powstają latem w okresie wegetacji roślin, a pobudzane są do wzrostu w następnym roku lub wcześniej, w okresie zimowego pędzenia. Inicjacja pąków liściowych, z których przy pędzeniu powstaje szczypior (poł VI-poł VII). Wyrastające z kłącza nowe rośliny szybko się ukorzeniają, stają się samodzielnymi roślinami rosnącymi w mniej lub bardziej zwartych kępach. Kępki po 2-3 latach tworzą zwartą darń, dającą się rozdzielić na pojedyncze rośliny. Okres spoczynku fizjologicznego trwa około 3 miesięcy. Można go skrócić do 4-6 tygodni poprzez 1) „ciepłe kąpiele kęp w wodzie o temp 35-40stC przez 12-16h; 2) przedmuchiwanie kęp ciepłym powietrzem o temp 36stC przez 3-4 dni, a następnie nasycenie ich wodą o temp OstC.
Do pędzenia kępy roślin jedno- lub dwurocznych (u których nie ścinano liści), o śr 6-7cm, czas 6-7 tyg (od początku grudnia do wiosny - 2 lub 3 cykle). Prawidłowe uformowanie szczypioru zapewnia przez pierwsze 2 tyg temperatura 20-22stC (przyspiesza odrastanie liści, niewielkie wym świetlne - wzrost liści substancje zapasowe u nasady pochew liściowych i w korzeniach), następnie obniżamy do 14-16stC (szczypior mniej wybiegnięty i wytrzymały na więdnięcia, działanie światła - jędrny i dobrze wybarwiony). Kępy należy regularnie podlewać niezbyt dużymi dawkami; wilgotność powietrza 75-80%. (wys 15-20cm, plon max 8-10kg z m2) Erfurcki Olbrzymi, Hylau Sprint F1, Hylau Cut F1, Grolau, Dominant.
CEBULA Allium cepa L - wit C 70mg%, olejki lotne, sole min wapnia żelaza. Przed rozpoczęciem możemy moczyć cebule (śr 20-30mm) przez 12-15h w ciepłej wodzie (30-35stC), aby pobudzić wzrost. Do pędzenia dymki (listopad- późna wiosna). W czasie pędzenia rozwijające się liście czerpią składniki pok z subst zapas zgromadz w cebulach. Czas spoczynku po całkowitym dojrzeniu zależy od odmiany, wielkości cebul (przeciętnie 2 miesiące). Wymagania świetlne niewielkie (odrastanie liści z subst zapasowych w cebulach), wilgotność 70%, wilgotne podłoże - pobudzenie do wzrostu, temp 16-18stC. 3-4 tyg, szczypior 20-30cm, 4-10kg z m2.
PIETRUSZKA korzeniowa (Petroselinum crispum Mill. ssp tuberosum) i naciowa (P. crispum Mill. spp crispum) 150-180mg% wit. C, wit. B, karoten, sole mineralne wapnia i żelaza.
Dwuletnia, pierwszy rok - gromadzą sub zapasowe w korzeniach (korzeniowa - palowy, naciowa - wiązkowy), z tych sub w drugim roku tworzą się rozety liściowe i organy wegetatywne, w korzystnych war wzrost ciągły.
Wykopujemy korzenie i wysadzamy na miejsce pędzenia (krótkie korzenie, 8-10cm, śr korz 2cm, naciowa 3cm) P. naciową sadzi się kołkiem w spulchnioną glebę w rzędy co 20cm oraz co 8-10cm w rzędzie, korzeniową sadzi się w rowki odległe od siebie o 10-20cm , o głębokości ok. 20cm. temp 10-12stC, gleby 8-12stC, wilg powietrza 75%, p. korzeniowa po 4tyg (liście - 2,5kg z m2) naciowa po 12 tyg (1,6kg z m2), natka 15cm (w pęczkach)
SELER korzeniowy (Apium graveolens L. var rapaceum Pers.) naciowy (A. g. L. var dulce Pers.) Wit. C, B, E, β-karoten, kwas pantotenowy i nikotynowy, sole min wapnia (1500mg%s.m..), potasu (510mg%s.m.), fosforu, magnezu, żelaza, manganu i miedzi, olejki lotne - limonen, selinen, sedanolid.
Dwuletnia (korzeniowy- k. spichrzowy, naciowy - k. wiązkowy- musi wytworzyć nową biomasę), korzystne warunki rośnie ciągle, łatwa jaryzacja w niższych temp, długi dzień stymuluje tworzenie pędów generatywnych. Naciowy - całe rośliny lub tzw piętki pozostałe po wycięciu liści, z pąków starych liści wyrastają tzw odrosty, które po wyłamaniu wraz z fragmentem piętki łatwo się ukorzeniają. Sadzi się gęsto 20-30 x 10 cm. opt temp 15stC, nawadnianie (mogą zasychać wierzchołki wzrostu, zahamowanie wzrostu, pogorszenie smaku korzeni, i ogonków liściowych), wilg 75%, zalecane dokarmianie, zbieramy seler wraz z korzeniami, liście w pęczki, plon z naci 2-4kg/m2
RABARBAR Rheum rhaponticum L - orzeźwiający smak - kwas jabłkowy, cytrynowy, szczawiowy, przechodzi jesienią okres spoczynku, przerwanie przy temp -4-9, najefektywniej temp 2-6stC; można przyspieszyć opryskując kwasem giberelinowym; do pędzenia 2-3 letnie karpy, od grudnia do kwietnia, opt temp 13-15stC (niższa wolniej, lepsza barwa), ograniczony dostęp światła (ciemność), wilgotność ponad 85% (szara pleśń); po 4-5tyg zbieramy ogonki 1-1,5cm średnicy
SZPARAG - Asparagus officinalis L. - wit B, zw mineralne, żelaza i kobaltu, olejki lotne, nie przechodzi spoczynku fizjologicznego, nie ma ograniczeń co do terminu, na jaki zamierza się produkować wypustki (pędy), wzrost pączków na karpie zaczyna się w temp 10stC, temp 21-25stC wypustki gotowe są do zbioru po 2-3tyg; dla uzyskania białych wypustek pędzenie bez dostępu światła, używa się 2-2,5 letnie karpy, im karpy cięższe tym wyższy plon, 40-60tyś karp do pędzenia na 1ha
SAŁATA Masłowa (Lactuca sativa var capitata L.), Głowiasta, Krucha, Łodygowa, Liściowa, Rzymska. Pod osłonami: jesień, zima, wiosna. Wartość biologiczna (mg%): karoteny 0,3-1,6; wit C 15; wit. B,E; sole miner wapnia (13-30), żelaza (0,3-1), fosforu (21-57), potasu (133-300), kw org: jabłkowy, cytrynowy, szczawiowy. WAR KLIMAT: temp - niewielkie wymagania cieplne, optym. temp. zależy od fazy rozwojowej, odmiany, zaw Co2 i terminu uprawy. Pow. 19-200C mogą wybijać w pędy kwiatostanowe lub kiepsko zwijać główkę. Lepsze warunki świetlne = może być wyższa temp. W ciepłych m-cach uprawia się odm. przystosowane do wyższych temp. Uprawa w zbyt niskich temp: liście grube, skórzaste, twarde. Siew-wsch 150C (dzień i noc); wsch-sadz noc12-dzień140C; wytw główki n9-d120C, zbiór n2-5-d8-10 (średnie war świetlne) CO2 dokarmiać zimą i jesienią, bo nie wietrzy się szklarni. Sałata może reagować 100% wzrostem plonu na dokarmianie CO2. Jak dokarmiamy musimy podnieść temp. ŚWIATŁO najbardziej decyduje o wzroście, szcz. w młodej fazie=rozsada. Zbyt duże - wybija w pędy kwiatost, niskie - długie, wąskie liście, niżsa zaw kw askorbinowego i cukrów WODA: duże potrzeby, bo mały system korz. wilg pow. 85%.- okres uprawy krótszy i większa masa Potrzeby pokarmowe: wysokie: na 1 kg s.m. główek: 2,3g N; 0,3g P; 3,3g K; 0,2g Mg; 0,7g Ca Potrzeby nawozowe: w 1l podł: 100-150mg/dm3N (X-III), 150-300 (IV-IX); 180-300P; 300-400K; 150-200Mg; 2000-3000Ca; 6-6,5pH; Hydroponika: 100-140N, ale przed zbiorem wyłączamy, 35-60P, 140-215K, 30-45Mg, 150-190Ca, 6-6,5 pH. TERMINY: uprawa wiosenna: siew- pocz. I do pocz.II, sadzenie III, zbiór- kon III do pocz V; uprawa jesienna: siew 1.VIII-15.IX, sadzenie 1.IX-k.X, zbiór X-I; zimowa: siew 1X-k.XI, sadzenie poł.XI-II, zbiór k.I-k.III ODMIANY: do upr. w szklarni: Atena (I-II), Agora (X-III), Columbus (X-IV), Rapsody, Isolde (X-IV), Ravel (X-V), Diamant (X-XI, II-IV), Talent (XII- III), Alka (II-III). Odm. od jesieni do marca- 7-12h słońca, odm. wiosenne- 12-14h. Siew: 16-20 szt/m2, schładzanie nasion= kiełkowanie 100%. ZBIORY: Moving system MS- oparte na „CKP” (cienkowarstwowe kultury przepływowe). Sałata rośnie w rynnach z otworami wielkości soy-boków, w miarę wzrostu rynny się rozsuwają, pożywka jest dostarczana wężykami do rynn. Dynamic Root Floating DRF- oparte na „CKP”. Zaburzenia fizjologiczne Brzegowe zamieranie liści- TIPHURN- złe pobieranie H2O, brak Ca (nadmiar Mg, Na), za niskie pH, zbyt wysoka temp., zaburzenia w transporcie wody, zapobieganie - wysoka wilg wzgl pow nocą i niska w dzień Szklistość liści sałaty- GLASSINES- często w uprawach jesiennozimowych, przestwory kom. wypełnione wodą, placowo zasychają liście i robią się szkliste i przezroczyste, nadmiar Ca, zapob - wyższa zaw stężenia soli w podłożu i temp w nocy Szara pleśń- najgroźniejsza w młodej fazie, Zgnilizna twardzikow- atakuje szyjkę pod liśćmi i zewnętrzne liście, Mącznik szklarniowy. Szkodniki: Mszyca, Wciornastki. Niedobory - N - liście jasnozielone, zaham wzrostu młodych liści, niezaw główek, P - opóźnia tworzenie się główek, płaski, rozetowaty pokrój, starsze liście zamierają, K - zah wzrostu, mniej pofałdowane liście, ciemniejsza barwa, chlorot plamy na wierzchołkach starszych liści, Mg - chlor przebarwienia między nerwami na starszych liściach, Ca - zah wzrostu, płaskie rozety, nieregularny, brunatny brzeg młodych liści, Fe - bladozielona cała roślina, mniej pofałdowane liście
RZODKIEWKA - duża zmienność w kolorze i kształcie zgrubień (powstają z hypokotylu). Odm. ze zgrubieniami okrągłymi półdługoowalnymi, dominuje kształt kulisty. Barwa-czerwona lub czerwono-biała. Miąższ-jędrny, delikatny, soczysty. Z wiekiem traci jędrność zachodzi parcenie (nadmierne rozszerzenie przestrzeni komórkowych) Odm. o kształcie paluszkowatym -mniejsze tendencje do parcenia. Wartość biol. i odżywcza woda 95%, węglowodany 2-3%, białko 1%, wit. C 22-50mg, wit B1 0,5mg Wpływ czynników klimatycznych na rozwój rzodkiewki - roślina dn.długiego >15 h, jeśli dzień krótszy - rośliny odkładają sub. zapasowe,- tworzy się zgrubienie, 9 h największe zgrubienia. Krótki dzień wydłuża się cykl uprawy, siewI-30 IX, zbiór 27XI; siewII-15X, zbiór 5I; siewIII X, zbiór 26I Temp.-wymagania umiarkowane, siewki - do temp. 4 ºC Temp. opt do wzrostu 10-14ºC, niższe temp wydłużają okres wegetacji, temp. wyższe 18-20ºC przyspiesza wzrost, wybijanie pędów kwiatostanowych. Temp. podłoża 14ºC -początkowo, 10-12ºC gdy zaczyna się tworzyć zgrubienie. Duże zgrubienie bez udziału części nadziemnej (liści). Podłoża do uprawy-gleba min, podłoża,75% wilgotność, pH 6-6,5
Wym pok na 1 kg zgrubień pobiera N 3,5g, P 0,7g, K 4,0g Ca 2.0, Mg 0,3g Zaw skł. min. w podłożu w 1dm³ N 100-150mg,P180-300mg, K 300-500mg, Mg150-250mg, Ca 1400-1600mg; wrażliwa na nadmierną koncentrację soli w podłożu. Siew rzędowy lub punktowy. Nasiona są kalibrowane-tej samej wielkości np. 2mm. Siew 10x3, 7,5x3, 5x3.Przy lepszym nawożeniu azotowym-większe zgrubienia N 3000mg/kg świeżej masy. Zbiór ręczny - pęczki po 10 lub 15, zgrubienie 15mm.
PIECZARKA Gat: Pieczarka dwuzarodnikowa, klasa: podstawczaki, rodzina: bedłkowate, rodzaj: pieczarka, odm: bies, avellares. Aurykularia-grzyb judasza, Boczniak, Sitak, Mun. w Pl produkcja: 2500 producentów, 1990rok- 74-80 tyś.ton, 2005- 180 tyś.ton. Połowę z tego eksportujemy. Najwięksi eksporterzy: Rosja(24t.t.), Holandia. Nasze mocne strony w upr. pieczarki: tradycja uprawy i konsumpcji, tania siła robocza, duże zużycie. Słabe strony: rozdrobniona produkcja, zróżnicowany poziom wiedzy, finanse. 22-30 kg/m2. Witaminy: B1:0,5-1,5; B2:1,9-5,0; B6:0,11-0,5; B12: 9,46-13,5 E D PP Kw. pantotenowy, foliowy. Biologiczny i techniczny cykl produkcji pieczarki: Pobiera się dojrzałe pieczarki z zarodnikami; przenosi się do sterylnych kolb, na agar, gdzie zarodniki kiełkują; w laboratorium rozrasta się grzybnia mateczna; grzybnię namnarza się na odp. przygotow. podłoże (sprasowane cylindry np. obornika końskiego), zaszczepia się ją na podłoże lub przenosi do butelek z ziarnem pszenicy, grzybnia przerasta ziarniaki i tak otrzymujemy 2 postacie grzybni: na nawozie lub w postaci ziarniaków; producent kupuje taką grzybnię, wysiewa na odp. przygotowane podłoże, 5-7l grzybni/tona podłoża, grzybnia rozrasta się, a po przerośnięciu, żeby zawiązały się owocniki nakładamy okrywę na bazie torfu wysokiego; grzybnia wrasta się w okrywę, a na końcach tworzą się owocniki na powierzchni; owocniki rosną na półkach i w określonej wielkości zbiera się je; producenci wykonują 3-4 rzuty- z 1 grzybni 3-4 zbiory i podłoże wyrzuca się (idzie na kompost) i zakładamy nową uprawę.
OBORNIK SZTUCZNY: słoma żytnia, woda, pomiot kurzy, N, gips => poddany fermentacji. Etapy: 1) fermentacja niekontrolowana = maceracja - na powietrzu, pod zadaszeniem, 7-10 dni; słoma nie pęka, po zgięciu rozprostowuje się, pojawiają się promieniowce, 70-73% wilg, 8pH(dużo), 1,6-1,8N(mało), 2,5-3%Ca, 20:1C:N; 2) fermentacja kontrolowana- pasteryzacja: a) dezynfekcja podłoża- temp. do 600C (para wodna) 6-8h; słoma zaczyna być miękka, krucha, brązowa b) kondycjonowanie podł.- dojrzewanie; szok termiczny-45-25C, sterylne a)ib) mają na celu uwolnienie i przekszt. subst. pok. w oborniku w postać odp. dla pieczarki, 62-68% wilg Saprofit- żyje kosztem martwej subst. Org. - źródło-> słoma, dostarczyciel-> C; amoniak, N min jest po fermentacji przkszt. w białkowy. Stosunek C:N podczas fermentacji z 20:1 spadnie do 15-17:1. Ważne! pH 7-7,5, ale strzępki wydzielają kwas szczawiowy, który zakwasza, Ca!! CO2 -0,6-2%, po rozrośnięciu grzybni, żeby owocniki się zawiązywały- 0,1-0,8% CO2. Temp. podłoże dla wzrostu grzybni: 250C, gdyz zawiązują się owocniki (szok term.) 180C. Wilgotność: podłoża: po fermentacji70-73%; po kondycjonow62-63%; powietrza: 90%.
Czynniki wpływające na aktywne pobieranie jonów przez roślinę: wiek rośliny, stężenie i zestaw jonów w środowisku odż. rośliny, pH zew. otoczenia komóki, dostęp tlenu. Gdy pH wzrasta= wzrost pobierania kationów, spadek anionów. Wpływ soli na odczyn: obojętne: KCL, K2SO4, NaNO3, Ca(NO3)2; kwaśne: Ca(H2PO4)2. Na pobieranie jonów duży wpływ ma srednica jonu i sfera uwodnienia. Im mniejsza śr. Jonu o tym samym ładunku tym silniejsza hydratacja; Mg2+ (1.3)> Ca2+ (1.98)> Na+ (1.9)> K+ (2.66). Transport jonów: *z korzeni do nadziemnych części odbywa się głównie przez ksylem, natomiast część węglowodanów produkowanych w zielonych częściach roślin do korzeni prze floem; *ciągła wymiana wody i jonów pomiędzy
ksylemem i floemem decyduje w dużym stopniu o dystrybucji jonów w obrębie pędu; *przemieszczanie się jonów do organów generatywnych lub ich reutylizacja ze starzejących się liści odbywa się głównie przez floem. Pobieranie NH4+ i NO3- zależy od: temperatury i pH. NH4+ - max 27stC pH 4-6.5, niższa temp. pH 6.5-8.5. NO3- max 30stC ; małe stężenie - pH nie ma wpływu na pobieranie, duże stężenie - pobieranie spada wraz ze wzrostem pH; Forma azotu ma wpływ na pobieranie P, K, Ca i Mg. FOSFOR: pobierany w postaci jonów H2PO4- lub HPO42-; spełnie ważne funkcje w metabolizmie roślin; skł. Kwasów nukleinowych, fosfolipidów; rola w przenoszeniu, akumulacji energii i fosforylacji; przemieszczany prze ksylem i floem; ulega reutylizacji (ruchliwy); w glebie w postaci fosforanów Ca, Fe i Al.; ulega w glebie sorpcji fizycznej, fizykochem, i biologicznej; odczyn kwaśny zmniejsza rozpuszczalność fosforanów Al. I Fe, a zwiększa fosforanów Ca. Wzrasta pH roztworu= wzrasta ilość jonów dwuzasadowych. Zawartość P w kom korzeni - 100-1000 x wyższa niż w roztworze glebowym. P jest transportowany w formie nieorganicznej. Więcej P= mniej Boru w liściach. Nawozy fosforowe: Superfosfat Ca(h2PO4)2+CaSO4 7-8%P; Superfosfat po3 Ca(H2PO4)2 20%; Fosforan amonowy NH4H2PO4 i (NH4)2HPO4 20%; Kwaśny fosforan potasowy KH2PO4 22%. MIEDZ pobierany w formie jonu Cu2+ i chelatów; wyst w enzymach uczestniczących w wielu r-cjach oksydoredukcyjnych; jest łatwo reutylizowany; niedobór wpływa na zaburzenia w powst. i żywotności pyłku oraz zaburzenia gospodarki wodnej (brak turgoru liści); zbyt duże ilości w tkankach roślinnych wywołują objawy zatrucia wywołując deficyt żelaza i hamowanie wzrostu korzeni; jest silnie wiązana przez subst organiczną w glebach o dużej zaw. Próchnicy i w torfach jest najmniej tego pierwiastka w formie przyswajającej dla roślin. CYNK pobierany w postaci jonów Zn2+ i chelatów; wpływa na aktywność wielu enzymów; jest strukturalnym skl rybosomów; pełni zróżnicowane funkcje w rozmaitych procesach życiowych rośliny; typowym objawem braku Zn są krótkie międzywęźla, redukcja powierzchni liści; niewłaściwy stosunek P do Zn powoduje zmniejszenie pobierania Zn oraz hamowanie jego transportu z korzeni do pędu (silny antagonizm); jest dobrze sorbowany wymiennie przez kompleks sorpcyjny oraz tworzy połączenia chelatowe; odczyn gleb wpływa na jego pobieranie, kwaśne gleby zawierają najwięcej Zn przyswajalnego, a mniej gleby zasadowe. BOR Funkcja: udział w przemianach węglowodanów; przy braku gromadzą się fenole; wpływa na metabolizm auksyny; oraz na syntezę flawonoidów; wpływ na procesy związane m.in. z kwitnieniem, owocowaniem; wpływ na gosp wodną; pobieranie innych składników pok, zwiększa pobieranie Ca. MOLIBDEN: pobierany w postaci jonów MoO42-; wyst wraz z Fe w nitrogenezie oraz reduktazie azotanowej; dostępność wrasta wraz ze wzrostem pH; na pobieranie Mo wpływają + fosforany, a - siarczany; w glebie jest słabo sorbowany wymiennie; deficyt powoduje zmniejszenie produkcji pylku i małą jego żywotność, redukcję blaszki liściowej, deformację pędu POTAS - K z rozt glebowego, K+wymienny. Pobierany w postaci K+ jest jonem, bardzo ruchliwym, stąd łatwo reutylizowanym, przemieszcza się zarówno przez ksylem jak i przez floem, aktywuje ponad 50 różnych enzymów, wpływ na gosp wodną!, podczas jego deficytu następują zaburzenia większości pr fizj, głównie transportu asymilatów, następuje wzrost int oddychania, zmniejsza się ilość dwu i wielocukrów, azotu (oddziaływuje na reduktaze N); w kom determinuje wielkość potencjału osmotycznego (uczestniczy w osmoregulacji ap szparkowego), na pobieranie ma wpływ: obecność jonów 2-wartościowych głównie Ca, poziom węglowodanów w roślinie, war tlenowe środowiska, temp, pH, war świetlne, zaop w inne skł odżywcze (głównie N). Pobieranie K czynnie tak jak fosforu, duże zapotrzebowanie przez tk meryst, w przypadku braku odpływ z starych liści do młodych, pobieranie K intensywne w fazie wzrostu wegetatywnego, w soku floemu 80% wszystkich jonów WAPŃ - reguluje odczyn gleby, utrzymuje odpowiednią jej strukturę (poprawa stosunków pow-wod), rozwój mikroorg glebowych, dostępny jon Ca2+ z roztw glebowego oraz jako jon wymienny, tworzy kompleksy wapniowo-próchniczne (trudno rozpuszczalne), reguluje aktywności wielu enzymów, wpływa na wzrost roślin, podział komórki i jej wzrost na długość, regulator aktywnego i selektywnego pobierania jonów przez rośliny, składnik pektyn i ściany kom, przemieszczany wyłącznie przez ksylem, niezbędny przy podziałach i wzroście elongacyjnym, pomiędzy cytoplazmą a błoną kom - stabilizujące działanie, brak wapnia zmniejsza szczelność błon kom, a nawet ich rozpad, powoduje zamieranie wierzchołków pędu, śluzowacenie korzeni, deformacje liści, suchą zgniliznę (zamieranie brzegów sałaty MAGNEZ - silna kumulacja, gdy mało potasu, wpływa na fotosynteze (skł chlorofilu) zastępczą funkcję w procesie kumulacji pełni Mn, ogranicza pobieranie manganu SIARKA - pobierana w postaci utl SO42-, transport przez ksylem, skł wielu aminokwasów, białek, enzymów, w zw smakowych i zapachowych, MANGAN - współzawodnictwo jonowe z Mg i Ca, ogranicza pob żelaza, bierze udział w fotolizie H2O, niedobór chloroza centkowana (pomiędzy żyłkami) na młodych liściach (oprysk 5kg Mn/ha), przeciętnie rośliny zawierają 50-100ppm w s.m. ŻELAZO - jony Fe2+ (po redukcji z Fe3+) lub jako chelat, wpływ pH gleby na pobieranie, na kwaśnych duża dostępność, na zasadowych, przewapnowanych brak przyswajalnego Fe, łatwo wchodzi w połączenia z fosforanami, tworząc zw nierozpuszczalne w wodzie (nieprzyswajalne dla roślin), dobre zatrzymywanie w kompleksie sorpcyjnym oraz w połączeniach mineralno-organ, czyli w chelatach, niedobór - chloroza wierzchołkowych części
Stymulacja - Mg >N; P>Mg; Fe>K>Mn, antagonizm - Ca>Mn, Fe, K, B, Zn, Mg; K > B; P > Cu, N; N > B, Cu; Zn > Fe; Mg > K