OBSERWACJA
Wygląd, ubiór, budowa ciała (otyły, szczupły, zadbany)
Mimika
Pantomimika
- chodzenie
- sposób siedzenia (który wybiera fotel, czy się odsuwa, odwraca, w którą stronę nogi, czy skrzyżowane ręce i nogi, np. pani która pozostała w płaszczu i z torebką na kolanach na baczność)
- położenie głowy, dłoni, czym zajmują się dłonie, czy drży
- gestykulacja rąk
- drżenie ciała, nagłe ruchy
- ustawienie stóp (czy na brzegach, czy dobrze osadzony w rzeczywistości)
Oddech
Łzy, śmiech, zagryzione zęby, obgryzanie paznokci, pocenie się
Ton głosu, zawieszenie głosu, milczenie czy zagadywanie
Ruchy gałek ocznych
- u osoby praworęcznej, u leworęcznej: odwrotnie lub całkiem inaczej
Podsumowanie
- wnioski o stanie psychicznym lub właściwościach
- ważny kontekst!
- jedyna metoda w przypadku małych dzieci, chorych psychicznie, niechętnych do współpracy (np. skazanych)
- bardzo duża liczba danych i bodźców w krótkim czasie
- trzeba wybierać te, które są najważniejsze z punktu widzenia diagnozy
- jak uniknąć błędów
Wykorzystywać wiele wskaźników weryfikujących siebie nawzajem
Obserwacja w dłuższym okresie czasu lub powtarzalna
Traktować interpretacje jako hipotezy a nie pewniki
Nagrywać (dyktafon, wideo)
Notować (70% informacji ucieka, zostają nie te obiektywne tylko te subiektywnie dla nas ważne)
Mieć przed oczami wskazówki do prowadzenia rozmowy, pytania, skale obserwacyjne
Oddzielać obserwacje od interpretacji