Pędzenie warzyw
Zabieg stosowany w celu pobudzenia roślin do wcześniejszego wzrostu i wytworzenie części użytkowej kosztem asymilatów nagromadzonych w organach spichrzowych.
Szczypiorek
Okr. spoczynku 3 miesiące, pędzenie XI, XII, I
Zabieg skraca spoczynek do 4-6 tygodni poprzez:
-ciepłe kąpiele kęp w H2O o temperaturze 35-40 st.C przez 12-16 godz.
-przedmuchiwanie kęp ciepłym powietrzem o temp. 36 st.C przez 3-4 dni a nastepnie nasycenie ich woda o temp.0 st.C
Do pędzenia rośliny o średnicy 7cm, trwa 3-6 tygodni od póżnej jesieni do wiosny 2-3 cykle.
Sadzenie kep szczypiorku:
-do skrzynek 40-50 kep na skrzynkę 250 sztuk/m2
-na stołach w 10cm warstwie ziemi lub w Grucie w rozstawie 8-10x10-15cm
-w doniczkach o średnicy 11-12cm
2 tyg. pędzenia 20-22stC
póżniej temp. 14-16stC
wilgotność pow. 70-80%
Cebula
Okres spoczynku 2 miesiace
Cznnikem pobudzającym jest: opt. wilg. pow. 80-85%
Podwyższona temperatura 20st.C
Światło
Moczymy cebule w ciepłej wodzie 30-35stC przez 24 godz., ścinamy szyjki ze schnietym szczypiorem
Materiał do pędzenia cebule o średnicy 20-30mm, najlepsze o masie 30-70g
Sadzenie do ¾ wystającej cebuli do gleby
Rozstawa 6-8x6-8, 8-12kg/m2
W okresie pędzenia przed wytworzeniem korzeni 9-12 stC po wytworzeniu korzeni 20-25stC
Temp. 16-20st C
Wilgotnośc pow. 70%
Po 3-4 tyg. Zbior gdy szczypior ma 30 cm
M pęczka 100-250g
4-10 kg cebuli z zielonym szczypiorem/m2
Pietruszka korzeniowa i naciowa
Nie przechodzi spoczynku
Wykopywanie korzeni i wysadzanie na miejsce stałe
Bez wykopywania
Najlepsze korzenie krótkie 6-8 cm dł. O średnicy 20 mm, naciowa 3mm
Korzenie p. korzeniowej sadzi się od XI
Dołuje się na 1m2 10-12 kg ukośnie
W rowki odlegle o 10-20cm
Korzenie p. naciowej sadzi się pojedynczo 20x7-10cm od X
Obfite podlewanie 30-40dm3/m2
Temp. powietrza w czasie pedzenia 10-12
Gleby 8-12
Wilg pow. 75%
Pierwszy zbiór p. korzeniowej po 4-6 tyg., p. naciowej 12-14 tyg od sadzenia
Gdy natka ma 15 cm długości
p. korzeniowa 2-3kg/m2
p. naciowa 1-1,5kg/m2
Seler korzeniowy i naciowy
2 letnie klimat umiarkowany, K, P, olejki eteryczne
Seler korzeniowy ma zgrubienie korzeniowe, liscie korzystaja z subst. zapasowych z korzenia, u selera naciowego wieksze wymagania nawoaowe
S. korzeniowy Apium graveolens L. var. rapaceum
S. naciowy ............... L. var. dulce
W korzystnych warunkach rośnie ciagle, latwo ulega jaryzacji
U s. naciowego przeznaczyc całe rośliny lub tzw. piętki pozostałe po wycięciu liści. Podczas uprawy z pąków starych liści wyrastaja tzw. odrosty, które po wylamaniu z fragmentem piętki latwo się ukorzeniaja.
Opt. Temp. Pędzenia 15stC
Temp.powyżej 20 powoduje zbytnia etiolacje, wiotczenie lisci ich parcenie oraz obnizenie plonu.
Niedobór wody powoduje zahamowanie wzrostu pogorszenie smaku oraz zasychanie wierzchołków wzrostu
Opt. wilg. wzgl. 75%
(nawadnianie podsiakowe bruzdowe lub kropelkowe)
Sadzenie s. korzeniowego 20x-30x10cm oraz w uprawie piętek w upr. s. naciowego z odrostów 20-10x10-5cm
Najwcześniej liscie z roślin z tzw. dorastania, przesadzanie opóznia o 2-3 tyg.
S. naciowy pędzony z odrostów to zbior po 2-3 mies. Selery pedzone można zbierac wraz z korzeniami jednorazowo lub podczas ostatniego zbioru.
Liscie selera w peczki o m 25, 50, 100g
Rabarbar
Rheum rhaponticum
Roslina wieloletnia, pozyskujemy ogonki liściowe jako owoce, bogate w witamine C, kw. Organiczne-cytrynowy, jabłkowy, szczawiowy
Pozyskujemy wczesna wiosna
W wyniku pedzenia ogonki delikatne mniej kw. szczawiowego
Do pedzenia 2-3 letnie karpy z plantacji nie eksploatowanej
Przerwanie spoczynku fizjologicznego nastepuje przy temperaturze
4,4-9,4 st.C (najefektywniej 2,2-6,6) niedostateczne przechlodzenie karpy traktuje się kwasem giberelinowym 25-100 mg GA3 na roślinę.
W sezonie pedzimy jedno lub dwukrotnie.
Optymalna temperatura 13-16 st.C w niższej temperaturze ogonki rosna zbyt wolno(choc zabarwieni jst intensywniejsze)
A w zbyt wysokiej nastepuje zbyt szybkie wyczerpywanie się skl. Pokarmowych zgromadzonych w kepie.
Pedzimy w ciemnościach lub przy ograniczonym dostępie słonca.
Na m2 umiszcza się 8-12 karp 3 letnich lub 18 karp 2 letnich
Zbior po 4-5 tyg. Gdy ogonki maja 20 cm długości
Zbior 2x w tygodniu
Ores zbiory trwa -8 tyg.
Zbior konczy się gdy ogonki maja 1-1,5cm
Sredni poln 10-12 kg/m2
Temp w st. C |
liczba dni do pierwszego zbioru |
6-8 |
56-49 |
10-12 |
40 |
12-16 |
42-28 |
Szparag
Nie zapada w spoczynek fizjologiczny
Wzrost pączkow znajdujących się na karpie zaczyna się w temp. 10 st.C
Do pedzenia uzywa się 2-2,5 letnch karp
Na obsadzenie 1000m2 pow. potrzeba 25-40 tys.karp.
Długosc kresu od rozpoczęcia pedzenia karp do pierwszego zbioru zalezy od temp.
W temperaturze 21-25 st.C wypustki sa gotowe do zbioru po 2-3 tygodniach
Opt. temp. pow. i podłoza 25 st C a mni. 23
Pedzenie można przeprowdzic w kontenerach wypelnionych podłozem i na zagonach w szklarni lub w innych pomieszczeniach
Na 1m2 umieszcza się 33-70 karp.
Przykrycie pedzonych karp warstwa ziemi wpywa na uzyskanie grubsych wypustek
Zbior przeprowadza się przez ok. 6 tyg.
Z jednej karpy 200g wypustek o średnicy 8-9mm sr. m 11-12g
Cykoria sałatowa
Cichorium intybus L. Var. Foliosum
2 letnia
produkcja sklada się z 2 etapow
produkcja korzeni
2. pedzenie korzeni w pomieszczeniachzaciemnionych
technologia produkcji korzeni
Siew nasion początek V do p. VI (min. temp. gleby 12 st.C)
Rozstawa na plask 40-60x6-10cm
lub redlinach w drugim roku po oborniku
opt. temp. wzrostu 15-20st.C zbior korzeni jak najpóźniej przed mrozami X, XI
-srednica do pedzenia 3-6cm
-sortowanie korzeni
-schladzanie korzeni tuz po zbiorze (-1)
przechowywanie korzeni:
cel-opoznienie procesu ich starzenia się aby przedłużyć okres ich pedzenia
optymalna temperatura przechowywania korzeni w zależności od terminu pedzenia
dla odm. Najwcześniejszych
dla odmian pedzonych od XII
-1do -2 dla najpóźniejszych do pedzenia odmian wczesnowiosennych
Pedzenie korzeni cykorii
-ksztalt ramion korzeni }
-wystepowanie rdzenia w korzeniu } stopien dojrzałości
-ksztalt szyjki }
-bez pustych miejsc }
korzenie pedzone:
zbyt wczesnie- spadek plonu, główki luzne, otwarte
zbyt pozne- głowki za duze i bardzo dlugi rdzen
Metody pedzenia:
-z okrywami
-hydroponicznie w ciemni widmo zielone
Ukorzenienie korzeni cykorii 7-10 dni temp. podloza 8-10 stC. Po ukorzenieniu podnosi się temp. pow. i rozpoczyna podgrzewanie zagonów
Temp. w trakcie pedzenia:
Pow. 16-17
Podl. o 4-5 st.C wyzsza od temperatury powietrza
Temp. podoza w zależności od odmiany
20-24 wczesne term. pedzenia IX-XI
18.20 srednio-wczesne XI-XII
17-18 pozne
zbyt niskie temp. pow. w stosunku do temp. podl. tworzenie się glowek otwartych
zbyt wysokie temp. pow. powyżej 20 st.C szyki wzrost i tworzenie gl. luznych
luzne glowki to również wpływ niedostatecznie dojrzalych korzeni. Przy ich pedzeniu należy utrzymac wyższe temp. podl.
N 100 Kg/ha
P 40-80
K 100-200
Deszczowanie pola 3500-4000 nasion kalibrowanych/ha
300mg/l N w pożywce
2EC
3 tyg. Od posadzenia do zbioru
SAŁATA Masłowa (Lactuca sativa var capitata L.), Głowiasta, Krucha, Łodygowa, Liściowa, Rzymska. Pod osłonami: jesień, zima, wiosna. Wartość biologiczna (mg%): karoteny 0,3-1,6; wit C 15; wit. B,E; sole miner wapnia (13-30), żelaza (0,3-1), fosforu (21-57), potasu (133-300), kw org: jabłkowy, cytrynowy, szczawiowy. WAR KLIMAT: temp - niewielkie wymagania cieplne, optym. temp. zależy od fazy rozwojowej, odmiany, zaw Co2 i terminu uprawy. Pow. 19-200C mogą wybijać w pędy kwiatostanowe lub kiepsko zwijać główkę. Lepsze warunki świetlne = może być wyższa temp. W ciepłych m-cach uprawia się odm. przystosowane do wyższych temp. Uprawa w zbyt niskich temp: liście grube, skórzaste, twarde. Siew-wsch 150C (dzień i noc); wsch-sadz noc12-dzień140C; wytw główki n9-d120C, zbiór n2-5-d8-10 (średnie war świetlne) CO2 dokarmiać zimą i jesienią, bo nie wietrzy się szklarni. Sałata może reagować 100% wzrostem plonu na dokarmianie CO2. Jak dokarmiamy musimy podnieść temp. ŚWIATŁO najbardziej decyduje o wzroście, szcz. w młodej fazie=rozsada. Zbyt duże - wybija w pędy kwiatost, niskie - długie, wąskie liście, niżsa zaw kw askorbinowego i cukrów WODA: duże potrzeby, bo mały system korz. wilg pow. 85%.- okres uprawy krótszy i większa masa Potrzeby pokarmowe: wysokie: na 1 kg s.m. główek: 2,3g N; 0,3g P; 3,3g K; 0,2g Mg; 0,7g Ca Potrzeby nawozowe: w 1l podł: 100-150mg/dm3N (X-III), 150-300 (IV-IX); 180-300P; 300-400K; 150-200Mg; 2000-3000Ca; 6-6,5pH; Hydroponika: 100-140N, ale przed zbiorem wyłączamy, 35-60P, 140-215K, 30-45Mg, 150-190Ca, 6-6,5 pH. TERMINY: uprawa wiosenna: siew- pocz. I do pocz.II, sadzenie III, zbiór- kon III do pocz V; uprawa jesienna: siew 1.VIII-15.IX, sadzenie 1.IX-k.X, zbiór X-I; zimowa: siew 1X-k.XI, sadzenie poł.XI-II, zbiór k.I-k.III ODMIANY: do upr. w szklarni: Atena (I-II), Agora (X-III), Columbus (X-IV), Rapsody, Isolde (X-IV), Ravel (X-V), Diamant (X-XI, II-IV), Talent (XII- III), Alka (II-III). Odm. od jesieni do marca- 7-12h słońca, odm. wiosenne- 12-14h. Siew: 16-20 szt/m2, schładzanie nasion= kiełkowanie 100%. ZBIORY: Moving system MS- oparte na „CKP” (cienkowarstwowe kultury przepływowe). Sałata rośnie w rynnach z otworami wielkości soy-boków, w miarę wzrostu rynny się rozsuwają, pożywka jest dostarczana wężykami do rynn. Dynamic Root Floating DRF- oparte na „CKP”. Zaburzenia fizjologiczne Brzegowe zamieranie liści- TIPHURN- złe pobieranie H2O, brak Ca (nadmiar Mg, Na), za niskie pH, zbyt wysoka temp., zaburzenia w transporcie wody, zapobieganie - wysoka wilg wzgl pow nocą i niska w dzień Szklistość liści sałaty- GLASSINES- często w uprawach jesiennozimowych, przestwory kom. wypełnione wodą, placowo zasychają liście i robią się szkliste i przezroczyste, nadmiar Ca, zapob - wyższa zaw stężenia soli w podłożu i temp w nocy Szara pleśń- najgroźniejsza w młodej fazie, Zgnilizna twardzikow- atakuje szyjkę pod liśćmi i zewnętrzne liście, Mącznik szklarniowy. Szkodniki: Mszyca, Wciornastki. Niedobory - N - liście jasnozielone, zaham wzrostu młodych liści, niezaw główek, P - opóźnia tworzenie się główek, płaski, rozetowaty pokrój, starsze liście zamierają, K - zah wzrostu, mniej pofałdowane liście, ciemniejsza barwa, chlorot plamy na wierzchołkach starszych liści, Mg - chlor przebarwienia między nerwami na starszych liściach, Ca - zah wzrostu, płaskie rozety, nieregularny, brunatny brzeg młodych liści, zamieranie brzegów sałaty, brązowienie głównych nerwów, Fe - bladozielona cała roślina, mniej pofałdowane liście
PIECZARKA Gat: Pieczarka dwuzarodnikowa, klasa: podstawczaki, rodzina: bedłkowate, rodzaj: pieczarka, odm: bies, avellares. Aurykularia-grzyb judasza, Boczniak, Sitak, Mun. w Pl produkcja: 2500 producentów, 1990rok- 74-80 tyś.ton, 2005- 180 tyś.ton. Połowę z tego eksportujemy. Najwięksi eksporterzy: Rosja(24t.t.), Holandia. Nasze mocne strony w upr. pieczarki: tradycja uprawy i konsumpcji, tania siła robocza, duże zużycie. Słabe strony: rozdrobniona produkcja, zróżnicowany poziom wiedzy, finanse. 22-30 kg/m2. Witaminy: białko, sole min, wit B1:0,5-1,5; B2:1,9-5,0; B6:0,11-0,5; B12: 9,46-13,5 E D PP kw. pantotenowy, foliowy, amid kw nikotynowego. Biologiczny i techniczny cykl produkcji pieczarki: Pobiera się dojrzałe pieczarki z zarodnikami; przenosi się do sterylnych kolb, na agar, gdzie zarodniki kiełkują; w laboratorium rozrasta się grzybnia mateczna; grzybnię namnarza się na odp. przygotow. podłoże (sprasowane cylindry np. obornika końskiego), zaszczepia się ją na podłoże lub przenosi do butelek z ziarnem pszenicy, grzybnia przerasta ziarniaki i tak otrzymujemy 2 postacie grzybni: na nawozie lub w postaci ziarniaków; producent kupuje taką grzybnię, wysiewa na odp. przygotowane podłoże, 5-7l grzybni/tona podłoża, grzybnia rozrasta się, a po przerośnięciu, żeby zawiązały się owocniki nakładamy okrywę na bazie torfu wysokiego; grzybnia wrasta się w okrywę, a na końcach tworzą się owocniki na powierzchni; owocniki rosną na półkach i w określonej wielkości zbiera się je; producenci wykonują 3-4 rzuty- z 1 grzybni 3-4 zbiory i podłoże wyrzuca się (idzie na kompost) i zakładamy nową uprawę.
OBORNIK SZTUCZNY: słoma żytnia (1t), woda (5-6t), pomiot kurzy (500-700kg), N, gips (70kg) => poddany fermentacji. Etapy: 1) fermentacja niekontrolowana = maceracja - na powietrzu, pod zadaszeniem, 7-10 dni; słoma nie pęka, po zgięciu rozprostowuje się, pojawiają się promieniowce, 70-73% wilg, 8pH(dużo), 1,6-1,8N(mało), 2,5-3%Ca, 20:1C:N; 2) fermentacja kontrolowana- pasteryzacja: a) dezynfekcja podłoża- temp. do 600C (para wodna) 6-8h; słoma zaczyna być miękka, krucha, brązowa b) kondycjonowanie podł.- dojrzewanie; szok termiczny-45-25C, sterylne a)ib) mają na celu uwolnienie i przekszt. subst. pok. w oborniku w postać odp. dla pieczarki, 62-68% wilg Saprofit- żyje kosztem martwej subst. Org. - źródło-> słoma, dostarczyciel-> C; amoniak, N min jest po fermentacji przkszt. w białkowy. Stosunek C:N podczas fermentacji z 20:1 spadnie do 15-17:1. Ważne! pH 7-7,5, ale strzępki wydzielają kwas szczawiowy, który zakwasza, Ca!! CO2 -0,6-2%, po rozrośnięciu grzybni, żeby owocniki się zawiązywały- 0,1-0,8% CO2. Temp. podłoże dla wzrostu grzybni: 250C, gdyz zawiązują się owocniki (szok term.) 180C. Wilgotność: podłoża: po fermentacji70-73%; po kondycjonow62-63%;
powietrza: 90%.