Psychospołeczne aspekty przestępczości nieagresywnej
Zachowania antyspołeczne nie wiążące się z agresją to kłamstwo, oszustwo, kradzież, fałszerstwo, wyłudzanie pieniędzy, trudnienie się prostytucją lub sutenerstwem - gdy są regularne i opierają się wpływom socjalizacyjnym to przypisuje się je pewnej formie osobowości psychopatycznej.
Psychopaci pierwotni - agresywni, z deficytem lęku, brak poczucia winy.
Psychopaci wtórni - nie wykazujący deficytu lęku.
Psychopaci bierni:
eksploatują innych bez przemocy fizycznej, czasem w konflikcie z prawem, ale przeważnie unikają poważniejszych konsekwencji,
popełniają przestępstwa: nadużycia finansowe, kradzieże, oszustwa,
sprawiają wrażenie osób uczciwych, normalnych, dobrze przystosowanych, zadowolonych z siebie; robią dobre wrażenie na innych (przez przyjemną powierzchowność i wygląd budzący zaufanie), są postrzegane jako osoby opanowane, życzliwie nastawione do otocznia, a w rzeczywistości nieszczere, skłonne do kłamstwa, oszustwa;
manipulują i wpływają na innych przez rzekomą sympatię; często egocentryczne, niezdolne do empatii i wyrzutów sumienia; niezdolne do utrzymywania trwałych więzi emocjonalnych (źli małżonkowie, rodzice, pracownicy);
wzorzec tej osobowości: urok osobisty, wysokie IQ, nierzetelność, nieszczerość, brak wyrzutów sumienia, nieodpowiednio umotywowane zachowania społeczne; niezdolność do miłości, egocentryzm, deficyty w relacjach interpersonalnych, trudności z realizacją planów życiowych;
obojętność wobec praw i uczuć innych, brak umiejętności uczenia się na własnych doświadczeniach, wczesny okres pojawiania się zaburzenia, brak odpowiedzialności, trudności z kontrolowaniem impulsów;
lekkomyślność w postępowaniu, niedotrzymywanie zobowiązań finansowych, trudności w utrzymywaniu związków monogamicznych, przyznawanie sobie pozytywnych cech charakteru;
osoby te posługują się oszustwem i manipulacją w celu osiągnięcia korzyści materialnej lub satysfakcji osobistej (mogą kłamać, używać fałszywych dokumentów, zwodzić innych, symulować chorobę).
brak poczucia żalu i przykrości z powodu konsekwencji, jakie mogą dotknąć inne osoby w związku z ich postępowaniem; czynią ofiary współwinne, nie okazują współczucia ani chęci naprawienia wyrządzonych krzywd; przywłaszczają sobie własność materialną i intelektualną innych osób; wygórowane poczucie własnej wartości, poczucie wyjątkowości, przeznaczeniu do wykonywania szczególnych zadań, zakochani w sobie;
ta osobowość może występować z: zaburzeniami lękowymi, depresyjnymi, uzależnieniami, zaburzeniami nawyków i popędów; prawdopodobieństwo ukształtowania tej osobowości zwiększają ujemne doświadczenia z dzieciństwa;
przeświadczenie, że mogą wykorzystywać innych i nie przestrzegać norm moralnych i społecznych, potrzeba bycia podziwianym; wykorzystują słabe stronny innych ludzi;
motywacja: zaspokajanie swoich potrzeb kosztem innych przy unikaniu konsekwencji; konflikt wewnętrzny pomiędzy pragnieniami a ograniczeniami społecznymi; czołowe miejsce w hierarchii wartości zajmują przedmioty i właściwości zewnętrzne (uroda, majątek), a najniższe wartości zdobywane wysiłkiem i pracą (np. wykształcenie);
cecha osiowa tej osobowości: narcyzm wtórny (wynikał z braku wczesnych żywych kontaktów z matką lub opiekunką lub gdy matka także przejawia cechy nasilonego narcyzmu (nadopiekuńczość); brak przejścia od koncentracji na sobie do koncentracji na świecie zewnętrznym; decydujący pierwszy rok życia);
teorie narcyzmu: Bursten - osobowość psychopatyczna uważa cały świat za stworzony by zaspakajał jej pragnienia (przejaw narcyzmu); rugi człowiek jest przez niego ceniony wtedy gdy daje mu narzędzie „narcystycznego podtrzymania”; jako wzorzec identyfikowania się wybiera osoby o największych autorytetach, a ingracjacji (manipulacji do zaspokajania własnych pragnień) poddaje osoby które mają potwierdzić jego wspaniałość;
Kernberg - stadia rozwoju instynktów: stadium genitalne, przedgenitalne, najniższe stanowi stan patologicznej kondensacji genitalnych i przedgenitalnych skłonności instynktownych i zdominowane jest przez irracjonalną agresję;
Pospiszyl: związek pomiędzy artystami i psychopatami; psychopatów, ludzi wrażliwych i osoby antysocjalna łączy silny narcyzm; silny narcyzm powoduje wybór homoseksualizmu (Freud), gdyż osoba ta widzi w partnerze odbicie siebie;