WYKŁAD 14

NAWYKI

Kanibalizm

(Canibalismus)

Jest to nawyk, niekiedy powód poważnych strat.

Przyczyn bardzo wiele - w praktyce trudne do jednoznacznego ustalenia.

1. środowiskowe

- wychów w bateriach

- zbyt duże zagęszczenie

- przegrzanie

- mała wilgotność

- intensywne oświetlenie

2. żywieniowe

- niedobór białka, zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego

- niedobór B₁₂

- niedobór składników mineralnych, Ca

- niedobór błonnika

- żywienie dużymi dawkami kukurydzy

- pragnienie

- pasza granulowana

- niezaspokojony „instynkt dziobania”

- szybkie napełnienie wola

- nudząc się, dziobią się wzajemnie

Skłonność do dziobania, okolice:

- nogi, rany, kloaka,

smak krwi pobudza ptaki do energicznego dziobania, co przeradza się w kanibalizm. Więc często gdzie w stadzie wypadanie jajowodu lub pasożyty zewnętrzne (owady krwiopijne) - tam kanibalizm.

Wrażliwe są wszystkie gatunki

- szczególnie kury i indyki

Objawy kliniczne:

- u ptaków kilkutygodniowych, rzadziej dorosłych. W zależności od wieku i przyczyn objawy kliniczne są bardzo zróżnicowane:

Postępowanie terapeutyczne:

= wielokierunkowe

- zmniejszyć zagęszczenie kurcząt

- odpowiednia karma - dodawać tran, sól kuchenną 3-4 dni, 0,5-3% w karmie (uwaga na możliwość zatrucia); norma NaCl - 0,85%

- mączka rybna, związki wapniowe, owies

- kał bydlęcy (zawiera B₁₂), marchew, buraki ćwikłowe,

- zaciemnienie pomieszczeń lub światło czerwone 13-16h

- gniazda: 5-6 niosek - 1 gniazdo

- zmienione części piór i ciała smarować PBH spray

Profilaktyka

- deabeaking - wszystkie kury do chowu klatkowego!

- profilaktyka środowiskowa (lokalizacja kurników)

Pterofagia

Równie groźna, co kanibalizm oraz równie trudna do opanowania.

Przyczyny:

- najczęściej u kur ras lekkich po zakończeniu 1 okresu nieśności, w czasie pierzenia

- te u gąsiąt i indycząt

- błędy żywieniowe (niedobór wit.K)

- pasożyty zewnętrzne i choroby skóry

- skłonności dziedziczne

Najczęściej wydziobują się w okolicy kloaki, ogona, szyi - ogołacane są duże części ciała,

następstwem tego stanu jest kanibalizm.

Leczenie i zapobieganie - podobnie jak przy kanibalizmie

- niektórzy radzą dodawanie do karmy mączki z pierza

- PBH spray

INDYKI - WPROWADZENIE DO PATOLOGII

Najważniejsze choroby indyków:

1. wirusowe

- TRT

- Zespół gwałtownego wzrostu śmiertelności (spiking moratlity syndrome) - coronavirus?

- zespół złego wchłaniania

- ospa

- HE - krwotoczne zapalenie jelit

- zakaźne zapalenie jelit

- rzekomy pomór drobiu

- ch. Mareka

- zakażenia reowirusowe

- nadżerki błony rogowej mielca

- influenza

- zakaźne zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego

2. bakteryjne

- mykoplazmoza

- chlamydioza

- ornitobakterioza

- kolibakterioza

- salmoneloza

- arizonoza

- pastereloza

- gruźlica rzekoma

- różyca

3. pasożytnicze

- kokcydioza

- histomonadoza

- glistnica

4. choroby metaboliczne

- pęknięcie aorty (zespół krwawień okołonerkowych, lateryzm)

- skaza moczanowa

- peroza

- choroba okrągłego serca

Pęknięcie aorty

Bezpośrednia przyczyna nie została wyjaśniona!

Lateryzm = zaburzenia w aktywności oksydazy lizenowej; nie powstaje allizyna w kolagenie i elastynie

Sugerowane są takie czynniki jak:

- hh. stilbestrol,

- toksyczne związki w pewnych nasionach,

- czynniki genetyczne

- wysokie ciśnienie krwi połączone ze stresem

- wysoki poziom białka i tłuszczu w diecie i/lub endotoksyny grzybów Candida

Objawy kliniczne

Gwałtowne upadki ok.10tyg.,

odsetek zwykle niewielki do - 2%

aorta pęka w okolicy gonad powodując gwałtowne zejście, tylko niekiedy poprzedzone zatrzymaniem oddechu lub wypływem krwi z jamy dziobowej.

AP

Jama brzuszna wypełniona skrzepami krwi, niekiedy masy krwi pod torebką nerek

Leczenie

Brak specyficznego leczenia

Substancje obniżające ciśnienie: kw.acetylosalicylowy - „0”-karencja

Zmniejszanie poziomu białka i dodatek 120 ppm Cu w postaci siarczanu (helaty miedzi)

Monocytoza - zakaźne zapalenie jelit

(Monocytosis meleagridis)

Czynnik: wirus z rodzaju Coronavirus

Gatunek: indyk

Wiek: 5-7 m-cy, do 2 lat

Odsetek śmiertelności: 5-100%

drogi zakażenia: przewód pokarmowy

Czynniki usposabiające:

- wadliwa przemiana materii

- zatrucie solą kuchenną

- rasy ciężkie

- zakażenia beztlenowcowe

Objawy kliniczne

Zmniejszenie apetytu, osłabienie, osowiałość, zmęczenie, wzrost pragnienia, odwodnienie, obniżenie ciepłoty ciała, nastroszenie upierzenia, biegunka wodnista, biaława przechodząca w brązowo-żółtą, pienista i cuchnąca

U dorosłych - spadek nieśności i depigmentacja skorup jajowych.

W badaniu laboratoryjnym: wzrost leukocytów z równoczesnym wzrostem monocytów do 18-20 lub heterofilii do 75%

AP

Suchość mięśni, wychudzenie, rozdęcie jelit, zwłaszcza ślepych; wypełnienie ich gazem oraz niewielką ilością galaretowatej cuchnącej treści.

Krwotoczne zapalenie dwunastnicy o treści galaretowato-krwistej.

Śledziona mała, trzustka kredowo-biała z licznymi wybroczynami i ogniskami martwicowymi.

Nerki powiększone i blade, moczowody wypełnione solami moczarów.

Leczenie

- melasa 0,5-2% 7-10 dni w wodzie

- Anion 0,5cm³ na indyka 6 dni

- dwuchromian potasu (Kalium bichronicum) 0,025% 3-5 dni

- jodek K (nie u niosek) (Kalium iodatum) 0,16/ 1l ciepłej wody 30-40*C 3 dni

Arizonoza

Salmonella arizonae

Epidemiologia choroby jest bardzo zbliżona do salmnelozy.

Transmisja pozioma i pionowa

Źródłem zakażenia:

- pasożyty, pasza, środowisko

Wiek: ptaki dorosłe > 5 tyg.ż - rzadko u nich objawy chorobowe

ptaki młode do 5 tyg.ż. - ciężko przechorowują, występuje silna biegunka, niektóre ślepną, objawy nerwowe z możliwością paraliżu

„młode i ślepe”

Śmiertelność - 10-50%

AP

Zahamowanie rozwoju, zmiany posocznicowe, włóknikowe zapalenie osierdzia i torebki wątrobowej, czasem zaczopowanie jelit ślepych i zapalny płyn wysiękowy w jamach ciała.

W tylnym kącie oka - białawo-żółte złogi ropy.

W badaniu bakteriologicznym - niezbędne jest zróżnicowanie arizonozy i salmonelozy.

U dorosłych - testy diagnostyczne serologiczne

Trzeba wykluczyć: S.typhimurium i S.enteritidis

Askaridioza

Ascaridia dissimilis - robak obły

Objada ze składników pokarmowych, masowa penetracja przewodu pokarmowego lub zaczopowanie światła jelit po ok.50 dniach zjedzenia.

Przy glistnicy kolor żółtka ulega odbarwieniu + depigmentacja skóry (normalnie cętkowane)

Kokcydioza

Eimeria adenoids - jelito cienkie

Eimeria meleagridis - jelita ślepe

- nie atakują kur

Objawy kliniczne

Podobne ale dużo mniej nasilone i trudno rozpoznać,

może się zdarzyć: wysoka śmiertelność lub tylko pogorszenie przyrostów, gorsze wykorzystanie paszy, gorsz jakość tuszek, różnicowanie się stada

Leczenie

- chemioprofilaktyka - salinomycyna i narazyna, toltrazuril, amprolium, diclazuril, robenidyna, lasalocyd, halofunginon - przez 8-12 tyg. odchowu

(nie monenzynę!); w stresie indyki nie jedzą! - nie pobierają leku

- szczepienie - Immucox T1

Aspergiloza

Aspergillus fumigatus - wytwarza bardzo dużo zarodników

Niekiedy: A.glaucus i A.niger

Zimno + wilgotno, spleśniałe siano, słoma, zboże, pasza

Objawy kliniczne

Powstają w chwili, gdy ptaki wdychają duże ilości zarodników w krótkim czasie.

- zarodniki mogą wnikać do komory powietrznej jaja - przez skorupę = zamarcie zarodka; jeżeli zakażone jajo pęknie to olbrzymie ilości zarodników wydostaje się na zew.

- wytężone i zakażone pisklęta najczęściej przechorowują kilka pierwszych dni życia

- zarodniki nie przenoszą się z ptaka na ptaka

- upadki, więc kończą się w 10-12 dniu ż.

Chore ptaki oddychają ciężko - nie wydają specyficznych odgłosów (brak rzężenia, itp.), atakowane są worki powietrzne. Ptaki wyglądają na bardzo zmęczone.

Wszystkie tak silnie zakażone osobniki giną w ciągu kilkunastu dni.

U ptaków, które przeżyją, kilka tygodni później - mogą być objawy nerwowe: ataksja, przewracanie lub przekręcanie przez grzbiet, paraliż.

Starsze mogą kaszleć, są osłabione, mają trudności w oddychaniu, gdy zaatakowane są drogi oddechowe.

AP

Małe, żółtawe guzki w płucach i workach powietrznych, guzki z czasem zielonkawe.

U starszych osobników przypominają granulomatozę płuc.

W workach powietrzny: tarczki w kształcie guzika z wklęśniętym, zabarwionym zielonkawo-niebiesko środkiem.

Objawy nerwowe - związane z wystąpieniem białawo-żółtych ognisk i uszkodzeń w mózgu; najczęściej „granuloma” - ziarniniaki

Brak lepszego leczenia niż usunięcie źródła zakażenia!

Influenza ptaków

Wirus influency typ A

W Polsce nie występuje HPAI, ale są LPAI, ew. MPAI

Dość często występuje, bez wykrycia źródła zakażenia.

U indyków to choroba układu oddechowego

Upadki - 10-15%

Większa upadkowość jest przez 5-6 dni, śmiertelność od niewielkiej do 70% (odżółtkowe zapalenie otrzewnej)

Objawy kliniczne

Stado ospałe, bardzo ciche, brak apetytu.

Objawy nerwowe - paraliż - śmierć w konwulsjach

Układ oddechowy - kasłanie, pochrapywanie, zapalenie spojówek, zatok, obrzęk głowy i części twarzowej.

Umiarkowany lub głęboki spadek nieśności. Jaja kredowo-białe lub z miękkimi skorupkami.

Czasami spadek % zapłodnienia i wylęgowości

Ozdrowieńcy wykazują odpowiedź serologiczną

AP

Przekrwienie płuc, zapalenie worków pow., zatok.

Szczepienie może prowadzić do zakażenia

We Włoszech szczepienie p/LPAI było przyczyną pojawienia się później HPAI.

W zapobieganiu nie zwykle ważne jest nie dopuszczanie do kontaktu z dzikimi ptakami.

Różyca

Erysipelothrix insidiosa

Posocznica, śmiertelność - 1-50%

Obrzęk wisiora - egz!

Wisior - to mięsisty wyrostek na głowie samców

7

---